درخت حوزه‌های تخصصی

پیشبرد فعالیت ها، عملکردها و ساختار هر سازمانی به اطلاعات وابسته است. از طرفی، در عصر نوآوری، تبادل اطلاعات با محیط پیرامون، موجب تغییر، تحول و حتی تکامل می شود. پژوهش حاضر با هدف، ترسیم جریان اطلاعات بارگذاری منابع استانداردها در شبکه داخلی کتابخانه مرکز پژوهش متالورژی رازی و نیز اعتبار سنجی آن، با میزان استفاده از منابع استانداردها انجام شده است. روش پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و به روش تحلیل سیستم با رویکرد ترکیبی است. و نیز، با رعایت معیار قابلیت اعتماد، دقت علمی پژوهش را تضمین کرده و به عنوان معیاری برای روایی و پایایی پژوهش است. جامعه آماری شامل استانداردهای مورد استفاده در آزمایشگاه و نمونه برابر با هر یک از اجزاء یا عناصر جامعه آماری است. گردآوری اطلاعات با مشاهده روند کاری، سپس، با مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و نیز، مصاحبه با کارشناسان انجام شده است و در نهایت، با استفاده از نرم افزار ویزیو ، نمودارهای جریان اطلاعات ترسیم، سپس، با میزان استفاده از منابع استاندارد ها در شبکه کتابخانه مرکز پژوهش متالورژی رازی، اعتبار سنجی شده است. یافته ها، فرایند جریان اطلاعات و میزان استفاده از بارگذاری منابع استانداردها را نشان می دهد. در نتیجه، کارکنان آزمایشگاه ها در صورت نیاز به استاندارد، درخواست خود را برای بخش اطلاع رسانی ارسال نموده، سپس، به منظور دسترسی سریع و به موقع نسبت به قرار دادن استاندارد در شبکه داخلی مرکز اقدام می شود.

هدف: فعالیت کتابخانه های دانشگاهی همچون سایر حوزه ها و زمینه های کاری، از فناوریهای جدید بسیار اثر پذیرفته اند. بنابراین نیاز هست که در سطح مناسبی از آمادگی الکتروینیکی قرار داشته باشند تا بتوانند خدمات موثری و متناسب با عصر حاضر ارائه نمایند. این پژوهش با هدف توسعه مدلی برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. <br /> روش: در اجرای این پژوهش در ابتدا با مطالعه عمیق و دقیق ادبیات آمادگی الکترونیکی و همچنین فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، شاخصهای مناسب برای آمادگی الکترونیکی کتابخانههای دانشگاهی شناسایی شدند. شاخصها با چندین مرحله پالایش و اصلاح به تعداد 66 شاخص محدود شدند. در مرحله ای دیگر، این شاخصها در سطح بعد و مولفه طبقه بندی شدند. ابزار پرسشنامه نظرات خبرگان برای اهمیت شاخصها و همچنین تعیین اوزان آنها استفاده شد. برای روایی ابزار اندازه گیری از مدل های معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شد.<br /> یافته ها: این مدل شامل چهار بعد، دوازده مولفه و شصت و چهار شاخص است که بر اساس ادبیات تحقیق و نظرات خبرگان ایجاد شد. این مدل برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان مورد مطالعه اجراء شد و گزارش تحلیلی شکاف دیجیتال در این کتابخانه ها نشان داده شد. <br /> اصالت: در ادبیات آمادگی الکترونیکی، مدل جامعی برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی و تعیین شکاف دیجیتالی آن کتابخانه ها وجود نداشت، بنابراین، توسعه چنین مدلی نتیجه پژوهش حاضر بود. با تعیین شکاف دیجیتال با استفاده از این مدل، آگاهی از دلایل این شکاف و رهنمودهایی برای توسعه و بهبود شاخصهای آمادگی الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی ممکن می شود.

هدف پژوهش حاضر اولویت بندی کیفیت خدمات مراکز خدمات اطلاعاتی براساس مدل کانو و تأثیر عملکرد نامتقارن است. پژوهش حاضراز نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی به شیوه مقطعی است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی دانشگاه تهران بود که در نیم سال دوم تحصیلی سال 1394-1395 به کتابخانه مرکزی دانشگاه مراجعه کرده و از خدمات آن استفاده نمودند. طبق اعلام واحد آمار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران تعداد این مراجعین 137042 بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 375 نفر محاسبه شد. تعداد 376 پرسشنامه در چارچوب نمونه گیری طبقه ای تصادفی گردآوری گردید. داده های خام بدست آمده از جامعه آماری با استفاده از آزمون آماری و نیز فرمول تبدیل طیف لیکرت به مدل کانو و نیز فرمول های تأثیر عملکرد نامتقارن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج کلی نشان داد ویژگی «تأثیر خدمات» در گروه خدمات عملکردی با عملکرد پایین قرار دارد، ویژگی «کنترل اطلاعات» در گروه خدمات انگیزشی با عملکرد پایین قرار دارد، و ویژگی «فضا و مکان کتابخانه» در گروه خدمات اساسی با عملکرد بالا قرار دارد. اولویت بندی اقدامات مربوط به افزایش کیفیت خدمات کتابخانه با توجه به ابعاد لایب کوآل به این شرح است: (1) افزایش سطح عملکرد ویژگی «تأثیر خدمات» از سطح عملکرد پایین به سطح عملکرد بالا؛ (2) افزایش سطح عملکرد ویژگی «کنترل اطلاعات» از سطح عملکرد پایین به سطح عملکرد بالا؛ و (3) حفظ سطح عملکرد ویژگی «فضا و مکان کتابخانه».

هدف: هدف اصلی مقاله حاضر بررسیِ چگونگیِ تغییرِ عنوان رشته از «کتابداری و اطلاع رسانی» به «علم اطلاعات و دانش شناسی» در ایران است. روش: در پژوهش حاضر از روش تحلیلی _ تاریخی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل آثار، رخدادها، تلاش ها و اقدام های انجام شده درخصوص تغییر نام رشته کتابداری از آغاز تاکنون است. به همین منظور، ابتدا نام رشته بر اساس برنامه های درسی و آموزشی از سال 1344 تاکنون بررسی و طبقه بندی شد. سپس بنیان های فکری و رویکردهای غالب در شکل گیری عنوان شناسایی و تبیین گردید. همچنین، مجموعه اقدام ها و تلاش های صورت گرفته تا پیش از تغییر عنوان در 23 مهر 1391، که در حقیقت پیش زمینه های تغییر عنوان رشته به شمار می روند، شناسایی و نقش هر یک مشخص شد. در نهایت، تاریخ نگاری و پیشینه دو اصطلاح «علم اطلاعات» و «دانش شناسی» بر اساس حضور در عنوان های بروندادها و رخدادهای علمی رشته ترسیم گردید. یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد، برنامه های درسی و آموزشی مصوب از آغاز تاکنون حکایت از سه دوره زمانی با سه عنوان مجزای «کتابداری»، «کتابداری و اطلاع رسانی»، و «علم اطلاعات و دانش شناسی» را دارد که به ترتیب محور اصلی آن ها «آموزش فهرست نویسی و رده بندی»، «توسعه خدمات کتابداری و اطلاع رسانی»، و «آموزش فناوری اطلاعات» بوده است. دیگر نتایج این بررسی نشان داد در شکل گیری عنوان جدید رشته سه رویکرد غالب «دانش شناسی»، «علم اطلاعات» و « عناوین ترکیبی» نقش داشته اند که سردسته رویکرد اول هوشنگ ابرامی، سردسته دومی عباس حُرّی، و سومی به دلیل تعدد و تنوع فکری و عدم تمرکز بر یک عنوان، فاقد سردسته است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد عنوان جدید در حقیقت شکل تغییریافته و اصلاح شده عنوان قدیم است. افزون بر این، آثار ذکرشده در این مقاله، کتاب شناسی مناسبی برای تحقیقات آینده خواهد بود. 

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه تاب آوری و فرسودگی شغلی در کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری تمام شامل کلیه کتابداران کتابخانه-های دانشگاه های دولتی شهر کرمانشاه که دارای مدرک دانشگاهی در حوزه تحصیلی علم اطلاعات و دانش شناسی هستند. جامعه پژوهش شامل 43 کتابدار است. برای گرد آوری داده های پژوهش از پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (1981) و مقیاس تاب آوری کونور و دیوید سون (2003) استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون صورت گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که تاب آوری و فرسودگی شغلی رابطه ی قوی دارند. تاب آوری در گروه زنان و مردان تفاوتی نداشت. همچنین تفاوت فرسودگی شغلی زنان و مردان نیز معنی دار نبود. از سوی دیگر نوع استخدام با میزان تاب آوری و نیز فرسودگی شغلی رابطه دارد. فرسودگی شغلی افرادی که به صورت قراردادی استخدام شده بودند بالاتر از افراد رسمی بود. با توجه به جدول تحلیل واریانس، بین هیچکدام از گروههای شغلی از نظر تاب آوری تفاوت معنی داری وجود ندارد. جدول ماتریس همبستگی خرده مقیاس ها و نمره کل مقیاس های فرسودگی شغلی و تاب آوری در جامعه مورد مطالعه نشان داد، رابطه تاب آوری و فرسودگی شغلی 926/0 است و در سطح01/0 P< پذیرفته می شود. ارزش/اصالت: پژوهش های صورت گرفته در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی اغلب به بررسی ویژگی های جمعیت شناختی و فرسودگی شغلی در میان کتابدران پرداخته است. پژوهش حاضر را می توان نخستین پژوهشی قلمداد کرد که علاوه بر فرسودگی شغلی، متغیر تاب آوری را نیز در بررسی میان کتابداران مدنظر قرار داده است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی خدمات جنبی کتابخانه های وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی شهر تبریز و نقش آن در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران (کودکان و نوجوانان) انجام شد. روش : این پژوهش کاربردی است و با رویکرد ترکیبی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، بیست کتابخانه عمومی در شهر تبریز است که طبق آمار اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی شهر تبریز در سال 1395، در این شهر وجود داشت. به دلیل محدود بودن جامعه، همه کتابخانه های عمومی شهر تبریز مطالعه شدند و به دلیل مشخص نبودن شمار کاربران (کودکان و نوجوانان) استفاده کننده از خدمات جنبی، نمونه گیری از نوع نمونه در دسترس بود. در بخش کمی پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن طبق نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، آموزش قرآن، داستان نویسی، مسابقات کتاب خوانی و نقاشی، جشن و مراسم مذهبی، مطالعه در تابستان، کانون ادبی، نمایشگاه کتاب، قصه گویی و تازه های کتاب برنامه های جنبی اجراشده در کتابخانه های عمومی هستند. نمایش فیلم، موسیقی و گروه های کتاب خوانی در هیچکدام از کتابخانه ها ارائه ند. بیشترین اطلاع رسانی خدمات از طریق مدرسه بوده و هدف بیشتر شرکت کنندگان سرگرمی بود. رضایت از برنامه آموزش قرآن بسیار و مسابقات کتاب خوانی و نقاشی درحدمتوسط است. بحث و نتیجه گیری: طبق یافته های به دست آمده از دیدگاه کاربران (کودکان و نوجوانان)، خدمات جنبی کتابخانه های عمومی با میانگین 51/3درصد تقریباً بالاتر ازحدمتوسط است که درحدخوب قرار گرفته و در توسعه لایه قواعد مؤثر است. به همین ترتیب، خدمات جنبی کتابخانه های عمومی با میانگین 44/3 درصد درحد متوسط قرار گرفته که موجب بهبود لایه جلوه ها می شود. خدمات جنبی کتابخانه های عمومی نیز با میانگین 58/3 درصد بالاتر ازحدمتوسط یعنی درحدخوب قرار دارد و در جهت دادن باورهای کاربران (کودکان و نوجوانان) از مطالعه و عناصر مرتبط با آن و نشاندادن ارزش های مطالعه مؤثرند. به طورکلی، از یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که خدمات جنبی کتابخانه های عمومی شهر تبریز در توسعه فرهنگ مطالعه کاربران (کودکان و نوجوانان) درحدمتوسط اجرا شده است. این کتابخانه ها می توانند با وضع قواعد و راهکارهای بهتر به بهبود فرهنگ مطالعه کمک کنند.

هدف : مقاله حاضر درصدد بررسی تأثیر خدمات ارائه شده بر ارزش ادراک شده، رضایت و وفاداری کاربران کتابخانه های عمومی شهر رشت است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی از نوع همبستگی انجام شده است و از نظر هدف کاربردی و بر اساس ماهیت داده ها کمی به شمار می آید. از بررسی متون و پرسشنامه استاندارد بومی سازی شده برای گردآوری داده ها استفاده شد. پرسشنامه بین 450 نفر از کاربران کتابخانه های عمومی شهر رشت توزیع گردید و در نهایت 400 پرسشنامه بازگشت داده شد و برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. روایی محتوایی پرسشنامه توسط نُه تن از متخصصان و روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تأییدی به تأیید رسید. پایایی ابزار نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که ارزش ادراک شده کاربران از خدمات ارائه شده موجب ایجاد حس رضایت و در نتیجه وفاداری آن ها نسبت به حضور و بهره برداری مجدد از خدمات کتابخانه می شود. همچنین طبق یافته ها ارتباط مستقیم و معناداری بین  ارزش ادراک شده و وفاداری کاربران مشاهده نگردید. ضمن اینکه رابطه مثبت خدمات شامل منابع الکترونیک، نشریات چاپی و محیط کتابخانه باارزش ادراک شده تأیید شد اما معناداری ارتباط بین خدمات منابع الکترونیکی، نشریات چاپی و محیط کتابخانه با متغیر رضایت تأیید نگردید. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن اثر دسترس پذیرسازی منابع الکترویک و نشریات چاپی روی ارزش مند شدن کتابخانه در نظر مراجعه کنندگان است و بنابراین، پیشنهاد می شود که روی منابع روزآمد چون پیایندها و سریعاً دسترس پذیر چون منابع دیجیتال بیشتر تأکید شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه مردم اهواز درباره منزلت کتابخانه های عمومی و کتابداران این کتابخانه ها است. روش: روش این پژوهش پیمایشی است. جامعه پژوهش حاضر جمعیت شهر اهواز است که شامل حدود 5/1 میلیون نفر می شود و تعداد نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 410 نفر تعیین گردید که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گرداوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن به صورت محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرانباخ 85/0 تعیین گردید. پرسشنامه ها به صورت حضوری توسط پژوهشگران توزیع و گردآوری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تی تک نمونه ای، آزمون رتبه ای فریدمن، مجذور خی و کولموگروف-اسمیرنف استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در کل، نگرش مردم اهواز نسبت به کتابخانه های عمومی مثبت و «تا اندازه ای مطلوب» است. از نگاه پاسخ دهندگان، وضعیت خدمات کتابخانه های عمومی اهواز «تا اندازه ای مطلوب»، وضعیت کتابداران «تا اندازه ای مطلوب»، وضعیت ارزش اجتماعی کتابخانه «تا اندازه ای مطلوب»، و وضعیت مجموعه «تا اندازه ای نامطلوب» است. از نظر مردم اهواز با ارزش ترین ویژگی کتابخانه های عمومی اهواز، «کتابخانه به عنوان یک مکان اجتماعی فرهنگی» است که از بالاترین میانگین رتبه برخوردار شد. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله ابتدا در نشان دادن نظرات عامه مردم در مورد کتابخانه های عمومی است و دوم در نشان دادن اهمیت بُعد مکانی کتابخانه برای عامه مردم است.

پژوهش حاضر به منظور پیش بینی کارآفرینی سازمانی بر اساس مؤلفه های رهبری توزیع شده انجام گرفت. روش پژوهش از نوع توصیفی _ همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را کارکنان مشغول به خدمت صنایع دفاع در سال 1395 با حجم 600 نفر تشکیل می داد. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده بود. حجم نمونه با توجّه به مدل کرجسی _ مورگان، 234 نفر در نظر گرفته شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی رهبری توزیع شده (DLI) (با پایایی 96/0 = α) در قالب هفت مؤلفه ی فرهنگ سازمانی، تصمیم گیری مشارکتی، توسعه حرفه ای، ماموریت، چشم انداز و اهداف، اعتماد، حمایت همه جانبه، رفتارهای رهبری و پرسشنامه ی کارآفرینی سازمانی (DERDC) (با پایایی 88/0 = α) استفاده شد. داده های جمع آوری شده با نرم افزار spss.v. 22و روش رگرسیون تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد مؤلفه های رهبری توزیع شده به گونه معنی داری توان تبیین 56/0=R 2درصد مؤلفه کارآفرینی سازمانی را دارا هستند (75/0= R، 96/63= (225، 4)F و 01/0 > P) و سهم تصمیم گیری مشارکتی (251/0 = )، اعتماد (242/0 = )، فرهنگ سازمانی (226/0 = ) و مؤلفه مأموریت، چشم انداز و اهداف (132/0= ) در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است و سهم بقیه مؤلفه های ارائه شده معنی دار نیست. بنابراین ضروریست تلاش در جهت القا و توسعه توانمندی های کارآفرینی کارکنان از طریق سبک های رهبری مناسب به عنوان یک الویت جدی در دستور کار سیاست گذاران و برنامه ریزان و مدیران عالی سازمان ها قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های دولتی شهر تهران، دانشگاه های شریف، امیرکبیر و تهران،انجام شد. این پژوهش، پیمایشی از نوع ارزیابی بود و برای بررسی وضعیت معیارهای کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های دولتی شهر تهران شامل معیارهای کاوش، راهبری، چارچوب فرم ها، وضوح و قابلیت مرور، بهینه سازی، راهنما، کاربرد پنجره ها و سرعت و خطا در جامعه مورد پژوهش از یک پرسشنامه شامل 36 سوال استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل 124800 نفر از دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری سه دانشگاه دولتی شهر تهران به ترتیب تهران، صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف  بود که از بین آنها 387 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار SPSS و آزمون های t مستقل و ANOVA استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که از نظر معیارهای کاربردپذیری، کتابخانه های دیجیتالی مربوط به این سه دانشگاه در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار دارند و به طور کلی بین وضعیت کتابخانه های دیجیتالی در معیارهای کاربردپذیری تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه حاصل از بررسی نشان می دهد که توجه به کاربردپذیری در طراحی کتابخانه دیجیتالی باعث ایجاد میل و رغبت بیش تر در کاربر برای مراجعه مکرر به این نوع کتابخانه می شود و موجبات تحقق اهداف سازمان مادر را فراهم می آورد.

مقدمه: یکی از هدف های عمده سازماندهی و فهرستنویسی آثار، بازیابی آثار وابسته به یک اثر می باشد. ازآن جا که آثار ادبی فارسی دارای آثار وابسته زیادی در کتابشناسی ملّی ایران می باشند، بنابراین فهرستنویسی این آثار، حائز اهمیت است. از طرفی، آر.دی.ای. استاندارد جدید فهرستنویسی است که جایگزین قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن، ویرایش دوم می شود. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از پیشینه های کتابشناختی آثار وابسته فارسی، میزان سازگاری قواعد آر.دی.ای. را با این آثار بررسی نماید. هدف پژوهش، تعیین میزان انطباق قواعد آر.دی.ای. با آثار وابسته فارسی (مطالعه موردی: شاهنامه) می باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر پیمایشی است و با استفاده از روش تطبیقی و بصورت ارزیابانه انجام گرفته است. جامعه پژوهش حاضر، متشکل از ۱۱۲۵ پیشینه کتابشناختی آثار وابسته به شاهنامه در فهرست پیوسته کتابشناسی ملی ایران است که از میان تمام پیشینه ها، ۴ گروه اثر وابسته که از نظر کاربرد پرتعداد بودند و کاملترین عناصر کتابشناختی را در خود داشتند انتخاب و مورد مطالعه و انطباق قرار گرفتند. برای پاسخ به پرسش پژوهش، چهار پیشینه کتابشناختی از آثار وابسته به شاهنامه (برگزیده، برگزیده – شرح، شرح، و برگزیده – ترجمه) که دارای فهرستنویسی انگلوامریکن، ویرایش دوم است انتخاب شده و قواعد آر.دی.ای. بر آن اعمال شده و انطباق و عدم انطباق این قواعد با آن در جداول نشان داده شده است. یافته ها: قواعد آر.دی.ای. به میزان ۶۶/۹۱ درصد با آثار وابسته برگزیده و برگزیده-شرح شاهنامه و به میزان ۹۰/۹۰ درصد با آثار وابسته شرح و برگزیده-ترجمه شاهنامه سازگار می باشد. بدین ترتیب قواعد آر.دی.ای. با پیشینه های مورد بررسی بیش از ۹۰ درصد انطباق دارند. بحث و نتیجه گیری: پژوهش حاضر، روش تطبیقی را شیوه مناسب برای پیاده سازی قواعد توصیف و دسترسی منبع (آر.دی.ای.) دانسته است، یعنی پیشینه هایی که هم اکنون در کتابشناسی ملی ایران موجود است حفظ شده و مورد مطابقت با قواعد آر.دی.ای. قرار داده شود و این قواعد بر روی آن پیاده سازی شود. البته پیاده سازی آر.دی.ای. مستلزم وجود بستری مناسب در پیشینه های تولید شده قبلی است. پیشنه هایی که در حال حاضر در کتابشناسی ملی ایران موجود است کامل نمی باشند و دارای نواقص و کاستی هایی است که جهت پیاده سازی آر.دی.ای. باید بررسی و تکمیل شود و نواقص برطرف گردد. با توجه به اینکه آثار وابسته در حوزه های مختلف به خوبی سازماندهی و فهرست نشده اند و در فرایند جستجوی آن، امکان بازیابی منابع نامرتبط وجود دارد پیشنهاد می گردد ضمن پژوهشی به شناسایی آثار وابسته و نحوه سازماندهی این آثار اقدام گردد. همچنین پیشنهاد می گردد تا طی پژوهشی میزان انطباق آثار سایر حوزه ها که دارای آثار وابسته زیادی هستند مانند تاریخ، حقوق و ... با قواعد توصیف و دسترسی منبع (آر.دی.ای.) مورد بررسی قرار گیرد.

هدف: یکی از امکانات فراهم شده برای ایمن نگه داشتن کودکان در محیط آنلاین، به کار بردن ابزارهای جستجویی است که وب سایت ها را به منظور تناسب سنّی، غربالگری می کنند. هدف پژوهش حاضر، مقایسه و ارزیابی موتورهای جستجوی کودکان از نظر امکانات جستجو، واسط کاربری و نمایش اطلاعات است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و با روش پیمایشی اجرا شده است. برای گردآوری داده ها از سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 19 موتور جستجوی مطرح مخصوص کودکان است که در متون به آنها اشاره شده است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که موتورهای جستجوی Boolify و KidzSearch به میزان80% و موتورهای جستجوی Safe Search Kids با میزان 5/72 % بیشترین میزان همخوانی با معیارهای در نظر گرفته شده برای یک موتور جستجوی کودکان را دارا هستند. نتایج: نتایج نیز موتورهای جستجوی Boolify، KidzSearch، Safe Search Kids، KidRex و Kid's Search را مناسب ترین موتورهای جستجو برای کودکان ایرانی و فارسی زبان معرفی می کند.

مقدمه: کتابخانه های دیجیتال با هدف ارائه خدمات به تمامی مراجعان به وجود آمده اند. یک گروه از کاربران نیازمند دریافت خدمات، افراد دارای آسیب بینایی هستند. هدف این پژوهش آشنایی با انواع خدمات کتابخانه های دیجیتال ارائه دهنده خدمات به نابینایان و کم بینایان و بررسی میزان رعایت این معیارها در کتابخانه های دیجیتال مورد مطالعه، بوده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایش توصیفی و پژوهش کتابخانه ای است. با بررسی متون و منابع مرتبط، مؤلفه هایی برای ارزیابی خدمات ارائه شده به کتابخانه های دیجیتال نابینایان و کم بینایان در قالب سیاهه وارسی، متشکل از دو بخش حاوی مؤلفه های مربوط به بخش «منابع» (۲۲ مؤلفه) و بخش «امکانات و تسهیلات» (۲۴ مؤلفه) تهیه شد. سپس برای هر یک از کتابخانه های مورد بررسی، سیاهه وارسی ای تکمیل گردید. داده های حاصل، پس از استخراج از سیاهه وارسی، با استفاده از نرم افزار آماری ۱۷SPSS مورد تجزیه وتحلیل و ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: از بین کتابخانه های مورد بررسی، دو کتابخانه «سازمان ملی نابینایان کانادا» و «کتابخانه نابینایان هلند» بیشترین و «کتابخانه هند (کتابخانه کتب بریل برخط)» و «کتابخانه کنگره (خدمات کتابخانه ملی برای نابینایان و معلولین جسمی)» کمترین میزان ارائه منابع به نابینایان و کم بینایان را به خود اختصاص می دهند. در بین منابع نیز «کتاب بریل» (با استفاده در ۱۵ کتابخانه)، «کتاب الکترونیکی» (با استفاده در ۱۳ کتابخانه) و «کتاب درشت خط» و «کتاب دیجیتال گویا» (هر یک با استفاده در ۱۲ کتابخانه)، بیشترین میزان ارائه را در کتابخانه های دیجیتال نابینایان و کم بینایان به خود اختصاص داده اند. همچنین یافته ها نشان داد که مؤلفه «عدم استفاده از جداول بدون عنوان»، با استفاده در ۱۶ کتابخانه بیشترین و «پشتیبانی از صفحه کلید بریل»، کمترین میزان استفاده را داشته است. در بین کتابخانه های مورد بررسی نیز، کتابخانه «سازمان ملی نابینایان کانادا» بیشترین و «کتابخانه کنگره (خدمات کتابخانه ملی برای نابینایان و معلولین جسمی)» کمترین میزان استفاده از امکانات و تسهیلات را به خود اختصاص داده اند. بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که کتابخانه های مورد بررسی کمتر از ۵۰ درصد خدمات و منابع مورد انتظار را در کتابخانه خود ارائه داده اند. بنابراین می توان چنین استنباط نمود که با وجود اینکه کتابخانه های دیجیتال نابینایان و کم بینایان گام های اولیه را در جهت ارائه خدمات و منابع به کاربران برداشته اند؛ اما تا رسیدن به حد کمال فاصله بسیار دارند. با توجه به این که افراد دارای آسیب بینایی قشر وسیعی از مردم جهان را تشکیل می دهند، نمی توان نیازهای اطلاعاتی آنها را نادیده گرفت. بنابراین لازم است کتابخانه ها به منظور ارائه خدمات هر چه بیشتر به کاربران خود همگام با فناوری های نوین قدم برداشته و به پیش روند. میزان خدمات ارائه شده در کتابخانه نه تنها می تواند معیاری برای اندازه گیری سطح خدمات کتابخانه باشد، بلکه می تواند معیاری برای اندازه گیری سطح تمدن اجتماعی یک جامعه نیز باشد.

رساله لوامع یکی از متون ادبی فارسی است که افزون بر مضامین بلند عرفانی، ارزش های ادبی هنری حایز اهمیتی را داراست. این دو ویژگی سبب شده است که از دیرباز مورد توجه عرفا و ادبا قرار گیرد. در گذشته برخی رسالات جامی از قبیل اشعّه اللمعات و فوائد الّضیائیه فی شرح الکافیه جزءِ منابع درسیِ حوزه های علمیه بوده است. وجود نسخه های خطی فراوان از رسائل و اشعار جامی نیز نشان دهنده توجه ویژه عالمان و اندیشمندان به آثار او بوده است. جامی در این رساله  برای تسهیل بهره مندی از نفایس و گنجینه های عرفانی، اشعار فاخر ابن فارض را ترجمه و شرح نموده و اثر خود را «لوامع انوارالکشف والشهود علی قلوب ارباب الذوق و الوجود» نامیده است. هدف: این مقاله علاوه بر معرفی مختصر نسخه های ارزشمند خطی موجود در کتابخانه های ایران، سعی در نمایان ساختن ویژگی های سبکی جامی در نگارش این رساله دارد. روش: شیوه مقابله و مداقه در متن رساله. یافته ها: جامی یکی از نویسندگان تأثیرگذار تاریخ ادب فارسی است که توانایی دخل و تصرف در ساختار جملات را داشته و از این طریق نوشته خود را از دیگر نوشته ها متمایز ساخته است. نتیجه:  لوامع جامی یکی از متون بسیار درخشان در حوزه تفسیرعرفانی است که می تواند الگوی مناسبی برای تفسیرهای امروزی نیز باشد.

ریسرچ گیت به عنوان یکی از مهمترین شبکه های اجتماعی پژوهشی شناخته شده در حمایت از فعالیت های علمی پژوهشگران نقش بسزایی دارد. قابلیت ه ایی که ریسرچ گیت در اختیار پژوهشگران قرار می دهد و اهمیت خدمات این شبکه جهت برقراری ارتباط، انجام کارهای علمی تیمی، اشتراک دانش و تجارب و ... در محبوبیت هرچه بیشتر این شبکه در بین پژوهشگران افزوده است. هدف مطالعه حاضر بررسی انتظارات پژوهشگران حوزه مهندسی از ریسرچ گیت در راستای حمایت گسترده تر از فعالیت های علمی پژوهشی آنها است. در این پژوهش پیمایشی توصیفی، از روش ترکیبی استفاده شد. نمونه آماری در بخش کیفی و مصاحبه شامل 12 پژوهشگر فعال در ریسرچ گیت و در بخش کمی و پرسشنامه شامل 144 پژوهشگر بود. نتایج نشان داد، پژوهشگران حوزه مهندسی بعد از ریسرچ گیت بیشترین میزان عضویت را در لینکداین و گوگل اسکالر دارند و هر پژوهشگر به طور متوسط در بیش از 2 شبکه اجتماعی پژوهشی فعالیت می کند. در ارتباط با انتظارات پژوهشگران از شبکه اجتماعی پژوهشی ریسرچ گیت، مؤلفه «ارتباط با پایگاه های استنادی و امکان استفاده از اطلاعات استنادی آنها» با بیشترین درصد فراوانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. آگاهی از تعداد استنادات دریافتی تالیفات پژوهشی برای پژوهشگران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، بنابراین پژوهشگران انتظار دارند شبکه های اجتماعی پژوهشی بازخورد دقیق و معتبر از فعالیت های علمی و پژوهشی آنها را منعکس کنند. همچنین آنها انتظار دارند این شبکه ها بسترهای مناسب تری جهت تسهیل و تسریع فعالیت های پژوهشی ایجاد نمایند.

در این پژوهش «مقاله های برتر» پژوهشگران ایرانی شامل «مقاله های پراستناد» و «مقاله های داغ»، در پایگاه استنادی علوم بر اساس شاخص های استنادی این پایگاه و شاخص های آلتمتریکس ریسرچ گیت مورد مطالعه قرار گرفته است. نوع پژوهش کاربردی است و با استفاده از شاخص های علم سنجی و آلتمتریکس انجام شده است. داده ها از پایگاه استنادی علوم و ریسرچ گیت گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نسخه 16 نرم افزار SPSSاستفاده شده است. یافته ها نشان داد، تعداد 245578 مقاله از پژوهشگران ایرانی تا ماه می، سال 2015، در پایگاه استنادی علوم نمایه شده است. از بین این مقاله ها، 909 مقاله به عنوان مقاله های داغ و پراستناد معرفی شده اند. این مجموعه مقاله، 77710 بار استناد شده اند. میزان پوشش مقاله های مورد بررسی در ریسرچ گیت 6/99 درصد بود. 5/99 درصد مقاله ها به اشتراک گذاشته شده در ریسرچ گیت حداقل یک بار مشاهده شده اند. نتایج بیانگر آن است که ضریب همبستگی بین متغییر تعداد دفعه های استناد به مقاله ها در پایگاه استنادی علوم و تعداد دفعه های مشاهده، بارگیری و استناد مقاله ها در شبکه اجتماعی ریسرچ گیت مثبت و معنادار است. نتایج حاکی از پوشش عالی و تعداد بازدیدکنندگان قابل توجه ریسرچ گیت است. افزایش دفعه های مشاهده مقاله ها در شبکه اجتماعی ریسرچ گیت، افزایش تعداد دفعه های استناد به مقاله ها را به همراه داشت. نتایج حاکی از تأثیر بالای ریسرچ گیت در افزایش مشاهده پذیری آثار علمی دارد. بنابراین، پژوهشگران می توانند از این شبکه به عنوان ابزار «خود-آرشیوی» و «جستجوی اطلاعات» استفاده نمایند.

مقدمه: بررسی کیفیت استنادها به تولیدات علمی نویسندگان صاحب نام در رشته های مختلف موضوعی براساس ضریب تأثیر رشته و نوع مدارک در بازه زمانی ۱۰ ساله (۲۰۰۰-۲۰۰۹) در پایگاه وب آو ساینس آی. اس. آی هدف این پژوهش است. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش تحلیل استنادی انجام گرفته است. به منظور درک کیفیت استنادها به تولیدات علمی نویسندگان صاحب نام در میان رشته های مختلف موضوعی از شاخص های نرخ استناد نسبی و استناد نسبی رشته استفاده شد. یافته ها: استناد نقش مهمی در ارزیابی تولید علمی، مجله یا پژوهشگر دارد، به طوری که در رتبه بندی ها، استناد باید در کنار شاخص تولید علمی وجود داشته باشد. اگر مقدار این شاخص ها بزرگ تر از یک باشد استنادات به تولیدات علمی نویسندگان صاحب نام دارای اثرگذاری بالا در سطح رشته و در مجموعه مجلات این نویسندگان می باشد. در این پژوهش کیفیت استنادها به نویسندگان صاحب نام براساس نوع مدارک در رشته های پزشکی بالینی، اقتصاد و بازرگانی دارای شاخص نسبی رشته بیشتر از یک و براساس ضریب تأثیر رشته مقدار این شاخص در همه رشته ها به جز رشته علوم فضا بالاتر از یک بود. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش کیفیت استنادها به نویسندگان صاحب نام براساس نوع مدارک در رشته های پزشکی بالینی، اقتصاد و بازرگانی دارای شاخص نسبی رشته بیشتر از یک و براساس ضریب تأثیر رشته مقدار این شاخص در همه رشته ها به جز رشته علوم فضا بالاتر از یک بود؛ پس استناد به تولیدات علمی نویسندگان صاحب نام دارای اثرگذاری بالا در سطح رشته ودر مجموعه مجلات این نویسندگان می باشد.

هدف: شناسایی چگونگی تشخیص چرخه حیات فناوری در حوزه آندوسکوپی با استفاده از داده های پروانه های ثبت اختراع و مدل مخفی مارکوف. روش/رویکرد پژوهش : این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع اکتشافی است. جامعه این پژوهش را همه پروانه های ثبت اختراع در حوزه آندوسکوپی که از سال 1976 تا 2015 در پایگاه پروانه های ثبت اختراع آمریکا منتشر شده اند، تشکیل می دهد که  با استفاده از نرم افزارهای Uspto1 و Ravar Premap استخراج شدند. تعداد این پروانه های ثبت اختراع 4915 عنوان بود که با استفاده از مدل آماری پنهان مارکوف بررسی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد فناوری آندوسکوپی در مرحله اشباع چرخه حیات فناوری خود قرار دارد و میزان نوآوری های این حوزه نسبت به دیگر حوزه ها به دلیل اشباع شدن بازار کمتر است. نتیجه گیری: انتقال فناوری از یک مرحله به مرحله دیگر چرخه حیات فناوری بر اساس تغییر قابل توجه میانگین های شاخص های پروانه های ثبت اختراع قابل تشخیص است و با استفاده از مدل مخفی مارکوف، بررسی احتمال اینکه فناوری در یک مرحله خاص از چرخه حیات فناوری خود است نیز امکان پذیر است. ضمناً ادغام شاخص های پروانه های ثبت اختراع در مدل مخفی مارکوف دیدگاه جامع و متوازنی از چرخه حیات فناوری را فراهم و تصمیم گیری بنگاه ها را با توجه به مراحل چرخه حیات فناوری تسهیل می کند.

شبکه ملی اطلاعات، شبکه ای بومی و متشکل از مراکز داده ملی، زیرساخت های ارتباطی و سرویس های نرم افزاری است که در سراسر  ایران مستقر  خواهد شد و خدمات دولت الکترونیکی و سرویس های رفاهی و اجتماعی را از طریق بستر فیبر نوری و با پهنای باند حداقل 12 مگابیت بر ثانیه به مردم ایران ارائه خواهد کرد. ترکیب شبکه ملی و فاوا، کانال های بسیاری را برای اثرگذاری در برخواهد داشت که این اثرات می تواند به  صورت مستقیم و یا غیرمستقیم باشد. اثرات مستقیم از سرمایه گذاری در فناوری و گسترش زیرساخت خود مشتق می شوند و اثرات غیرمستقیم از مظاهر فعالیتهای اقتصادی متاثر از شبکه ملی که حاصل رشد و رونق اقتصادی است. شبکه ملی اطلاعات همچنین امکان پیدایش مدل های کسب و کار جدید، فرآیندهای نو، ابداعات جدید، کالاها و خدمات بهبود یافته و جدید را فراهم می نماید و نیز رقابت پذیری و انعطاف پذیری را در اقتصاد افزایش می دهد. بر اساس اهمیت این موضوع و همچنین به دلیل فقدان یک الگوی جامع در ادبیات برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات، مقاله حاضر به دنبال الگویی برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات می باشد. روش انجام این تحقیق، مطالعه اسنادی و نیز مصاحبه با متخصصان شبکه ملی اطلاعات است. بر اساس نتایج  حاصل از این تحقیق گام های الگوی پیشنهادی برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات عبارت اند از: مطالعه امکان سنجی و تدوین استراتژی کسب و کار شبکه ملی اطلاعات؛ اجرا (برنامه ریزی و کنترل طرح) ؛ و  بررسی اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات و مطالعات سیاستگذاری اقتصادی آن.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان همخوانی بین کلیدواژه های جستجوی کاربران با اصطلاحات پیشنهادی پایگاه های اطلاعاتی است. پایگاه های اطلاعاتی محتوای موضوعی مدارک خود را با استفاده از واژگان زبان طبیعی یا زبان کنترل شده، در فیلدهای کتابشناختی مشخصی که همراه با سایر اطلاعات کتابشناختی مدرک همراه است، نمایان می کنند که اصطلاحات پیشنهادی مقالات نامیده می شوند. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، پایگاه های اطلاعاتی ابسکو و آی تریپل ای بودند که تراکنش های ثبت شده طی یک دوره سه ماهه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان دادند که در هر دو پایگاه اطلاعاتی، همخوانی کامل کلیدواژه های جستجوی کاربران با اصطلاحات پیشنهادی آزاد از اصطلاحات پیشنهادی کنترل شده پایگاه ها بیشتر بود. حال آنکه میزان همخوانی نسبی کلیدواژه های جستجوی کاربران با اصطلاحات پیشنهادی کنترل شده بیش از اصطلاحات پیشنهادی آزاد بود. همچنین بین میزان همخوانی کلیدواژه های جستجوی کاربران با هریک از انواع اصطلاحات پیشنهادی، تفاوت معناداری مشاهده شد. نتایج نشان دادکه این اصطلاحات توانمندی بالایی برای به کارگیری در نمایه سازی منابع، انتخاب اصطلاحات اصطلاحنامه ها و منبع انتخاب کلیدواژه های جستجو در فرایند توسعه جستجو دارند. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله در نشان دادن ارزش کلیدواژه های آزاد در جستجوی متون از طریق وبگاه ها و لزوم توجه بیشتر به آنها در نمایه سازی خودکار و نیمه خودکار متون در پایگاه های اطلاعاتی است.