Being Awake at Dawn: A Religious Austerity or a Hygienic Recommendation (A Scrutiny Based on the Holy Qur’an, Traditional Persian Medicine and Modern Medicine)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۱۳٬۷۷۵ مورد.
شیوه های دشمنان در مأیوس سازی مدیران از منظر قرآن (با تأکید بر بیانیه گام دوم)
منبع:
مطالعات قرآن و علوم سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۳
180 - 211
حوزه‌های تخصصی:
قرآن به عنوان تنها منبع اصیل و ماندگار در تمام عرصه های زندگی، رهنمودهای حیات بخش ارائه نموده و بستر رشد و تعالی انسان را فراهم ساخته است. بدون تردید از جمله مسائل مهمی که مانع هدایت و شکوفایی است، ناامیدی مدیران است و دشمنان جامعه اسلامی تمام تلاش خود را انجام می دهند؛ تا بتوانند مدیران را مأیوس سازند. اهمیت مسئله و عدم سابقه پژوهش با رویکرد اتخاذ شده، موجب شد نگارنده با مراجعه به آیات کلام وحی و بیانات مقام معظم رهبری با محوریت بیانیه گام دوم، شیوه های دشمنان اسلام در مأیوس سازی مدیران را مورد تجزیه وتحلیل قرار دهند. یافته ها نشان می دهد که شیوه های دشمنان اسلام در مأیوس سازی مدیران مسلمان، مختلف بوده و آنان جهت اجرا و عملیاتی سازی برنامه ها و رسیدن به اهدافشان از حربه هایی همچون ایجاد تزلزل در اعتقادات و باورها، ایجاد سستی و بی انگیزگی در رسیدن به ارزش ها و اهداف، تحمیل رنج و مشقت به منظور عدم پیشرفت، جلوگیری از خیرات و خوبی ها، ایجاد اختلاف بین مدیران و مردم، تضعیف جامعه اسلامی و به سلطه درآوردن آن که نتیجه اش هدر دادن منابع و ثروت های آن جامعه است، استفاده می نمایند. همچنین روشن شد که راه برون رفت و خنثی سازی روش های شوم دشمنان عنود لدود، در شناسایی طرح و برنامه ها و مبارزه و مقابله با آنان است و مسلمانان از این طریق می توانند با اتحاد و انسجام و تمسک به قرآن و عترت (علیهم السلام) در مسیر رشد و تعالی قرار گیرند و به اهداف خود برسند.
شیوه های تغییر فرهنگ سازمانی از منظر قرآن با تأکید بر اندیشه امام خامنه ای
منبع:
مطالعات قرآن و علوم سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۴
397 - 433
حوزه‌های تخصصی:
قرآن به عنوان سند راهبردی جهان اسلام در تمام عرصه های حیات بشری از جمله دانش سازمان و مدیریت، گزاره های اصیلی را عرضه نموده است که می توان از آن شیوه های تغییر فرهنگ سازمانی را کشف و استخراج نمود. از آنجا که در حوزه شیوه های تغییر فرهنگ سازمانی از منظر قرآن تحقیق منسجم و نظام مند صورت نگرفته بود؛ نگارنده را بر آن داشت که با مراجعه به قرآن و اقوال مفسران و با بهره گیری از ادبیات دانش مدیریت، مسئله یادشده را با بهره مندی از رهنمودهای امام خامنه ای و با استفاده از روش استنطاقی و فراترکیب مورد تجزیه وتحلیل قرار دهند. برآیند پژوهش نشان می دهد که تغییر فرهنگ سازمانی در عین حال که امر بسیار مشکل و زمان بر می باشد، لکن بر پایه گزاره های وحیانی، پیامبر اکرم (ص) با به کارگیری شیوه های آموزش مستقیم، همچون روش شناختی و روش های رفتاری و شیوه های غیرمستقیم، همچون مقایسه ای، شیوه ای تدریجی، شیوه ای تکرار و تلقین توانست با مدیریت رحمانی خویش باورها و ارزش های مادی و معنوی را در سیستم ارزشی حاکم نهادینه سازد و از این طریق تغییر و تحول عظیمی در سیستم فرهنگی حاکم ایجاد نماید؛ فرهنگ توحید و یکتاپرستی را ترویج کند و با فرهنگ غلط شرک و الحادی مقابله نماید.
گونه های مشترک احادیث کلامی، در منابع حدیثی؛ مطالعه موردی: الکافی و صحیحین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سراج منیر سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷
55 - 81
حوزه‌های تخصصی:
کتاب کافی اثر شیخ کلینی یکی از کتب اربعه شیعه محسوب می شود و برای امامیه از جایگاه رفیعی برخوردار است. اهل سنت برای کتب مشهور صحاح و به ویژه صحیحین یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم چنین ارزشی قائل اند. در این پژوهش به دنبال یافتن گونه های مختلف احادیث مشترک اعتقادی در کتب اصول کافی و صحیحین اهل سنّت بوده ایم. ازآنجاکه چنین مطالعه موردی یا مشابه آن را در مقالات نیافتیم ذکر پیشینه ای برای آن امکان پذیر نیست. درهرصورت، تحقیق در زمینه اشتراک روایی علاوه بر افزایش دانش، از جنبه تقریب نیز دارای اهمیت است. در این پژوهش کتابخانه ای، بررسی در حیطه های اصلی شامل مباحث خداشناسی و توحید (مانند وجود خدا، وحدانیت، تبیین صفات الهی، رابطه اسماء و صفات با ذات الهی، ...)، عدل (مانند جبر و تفویض، مسئله شرور و ...)، نبوت و قرآن (مانند پیامبری نبی اکرم (ص)، عصمت، خاتمیت، حدوث و قدم قرآن، تحریف قرآن و ...)، امامت (مانند مسئله جانشینی پیامبر، واقعه غدیر، تصریح به ائمه هدی علیهم السلام و ...) و معاد (مانند سرای دیگر، بهشت و دوزخ و ...) انجام شد. سرانجام پس از یافتن باب های اعتقادی در کتب موردنظر، احادیث اعتقادی مشترک استخراج و احصاء شدند که جمعاً 39 موضوع مشترک را در بر می گیرند. پس از تعیین گستره روایی، گونه شناسی این روایات مشترک تبیین شد، بیشترین گستره را گونه خداشناسی و توحید داشت.
بررسی اختلافات تفسیری فریقین درباره آیات تشریعی حوزه نکاح(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیر تطبیقی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶
88 - 111
حوزه‌های تخصصی:
با توجه به اختلافات تفسیری که در حوزه آیات الأحکام نکاح در دیدگاه فریقین وجود دارد، مقاله پیش رو بر اساس پرسش پیرامون مصادیق اختلافات تفسیری در حوزه مذکور با رویکرد تطبیقی سامان یافته است.آیات الأحکام نکاح حول محورهای مشروعیت، محرمات و لوازم و توابع آن احصاء می شوند و در هر یک از محورها و موضوعات مذکور، اختلافات متعددی نیز قابل دستیابی است. این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی بوده و گردآوری اطلاعات بر اساس روش کتابخانه ای صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در بحث مشروعیت، فریقین در جواز ازدواج موقت اختلاف دارند به طوری که امامیه قائل به جواز و معظم اهل سنت قائل به عدم جواز آن می باشند. در محرمات نکاح، دیدگاه های مربوط به ایجاد رحم از طریق وطی نامشروع و ازدواج با زنان اهل کتاب متفاوت است و در لوازم و توابع نکاح، مباحث مهریه و مقدار آن، پرداخت متاع و نفقه و همچنین موضوع نگاه خصوصا نگاه به مخطوبه و برخی از احکام وطی، اختلافی است.
مهربانی خداوند در قرآن کریم با رویکرد پاسخ به شبهات آتئیست ها در فضای مجازی
حوزه‌های تخصصی:
رحمت و مهربانی از صفات افعالی پروردگار متعال است، که نفی آن از یزدان پاک، به مثابه قایل شدن به نقص، در ساحت وجود اوست. از سویی باور ما بر اساس آیات وحی بر این است که اصل و اساس آفرینش بر رأفت و مهربانی خداوند بنا شده است و آیات فراوانی از قرآن کریم جلوه های متعددی از مهربانی او را یادآور می شود؛ از جمله تکریم و احترام بندگان، تفضل بر بندگان، عیب پوشی، روش موعظه، تبشیر و امیدواری دادن، انذار، توبه پذیری و تأخیر در کیفر بندگان، این حقیقت را اثبات می کند. این در حالی است که بسیاری از خداناباوران، در آثار و نگاشته های خود مخصوصاً در فضای مجازی با درج شبهاتی خاص، با حقیقت مهربانی و رحمت خداوند مخالف بوده و با انتشار انگاره های خود در شبکه های اجتماعی، سعی در ارائه تصویری خشن و دهشتناک از خداوند باورمندان دارند. نوشتار حاضر که به روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی تحلیلی سامان یافته است؛ تلاش می کند با تبیین مهربانی خداوند و جلوه های آن در قرآن کریم، به شبهات آتئیستها در فضای مجازی در این موضوع پاسخ دهد.
ارزیابی انتقادی نظریه پلورالیسم نجات درقرآن کریم موردپژوهی نقد تمجید اهل کتاب
حوزه‌های تخصصی:
آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت نجات پیروان ادیان و مکاتب دیگر است به منظور ارائه بحثی منطقی و معقول درباره وضعیت اخروی افراد یاد شده پژوهشی با محوریت آیات قرآن کریم، هدف اصلی این تحقیق است.در گفتمان غیر الهی پلورالیسم دینی به مفهوم پذیرش هر عقیده ای خواه الهی باشد و خواه غیر الهی بازخوانی میشود.اما آنچه طی بررسی صورت گرفته به آن پرداختیم میزان پذیرش و انعطاف پذیری آموزه های قرآنی در نیل به سعادت اخروی معتقدان به سایر ادیان ابراهیمی مطرح شده در قرآن است که عمل کنندگان بر اساس تعالیم یهود و نصرانیان تا چه میزان از سعادت اخروی بهره مند خواهند بود و اساسا جه عوامل و موانعی را از نگاه قرآنی میتوان ناظر بر نیل به سعادت اخروی معتقدین به سایر ادیان ابراهیمی غیر از اسلام دانست؟ بر این اساس طی بخشهای مختلف به این امور پرداختیم که:اصطلاحاتی مانند پلورالیسم، فوز وفلاح و... تعریف و مفاهیمی مانند نجات از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته همچنین ضمن بیان شاخه های پلورالیسم، به دیدگاه های مختلف درباره تنوع ادیان نیز اشاره شد.عوامل و موانع نجات از دیدگاه قرآن مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در ادامه .به دلائل تأیید پلورالیسم نجات از دیدگاه قرآن اشاره شد و مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
اهداف تصویرپردازی استعاره های قرآن در بینش ها و گرایش های انسان(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهش های قرآنی سال ۲۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۹)
65 - 88
حوزه‌های تخصصی:
تصویرپردازی ازجمله هنرهای ایجاد و انتقال معناست و استعاره از قوی ترین قالب های آن است. باوجود اینکه برداشت معنایی از استعاره و تصویرپردازی های آن غالباً سیر دشواری را می طلبد، ولی این شیوه به وفور در قرآن کاربرد داشته است. برای پاسخ به چرایی این امر، باید هدف از نزول قرآن؛ یعنی انسان سازی در همه ساحات وجود آن را در نظر گرفت. در این پژوهش، استعاره ها تحلیل، سپس اهداف تصویرپردازی ها استنباط می گردد. بر این اساس مقاله حاضر، تحقیقی بنیادی، نظری و اکتشافی خواهد بود و روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی است. ضمن اینکه عدم درک معانی و اهداف این تصاویر، مخل رسیدن به هدف هدایت گری قرآن است. باید توجه داشت تاکنون با چنین نگرشی، تصویرپردازی استعاره های قرآن مورد بررسی قرار نگرفته است. این تصویرپردازی ها از میان ساحات سه گانه انسان، کنش ها را مستقیم هدف قرار نداده، بلکه بینش ها و گرایش ها را مد نظر دارد. این اهداف را می توان در ایجاد، اصلاح و تکمیل این دو ساحت برشمرد.
تحلیل ساختار روایی داستان زکریا در قرآن کریم و عهدین بر اساس رویکرد تحلیل روایی گریماس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴
19 - 40
حوزه‌های تخصصی:
روایت شناسی یکی از شاخه های نوظهور مطالعات ادبی است که غایت خود را تحلیل علمیِ متون روایی قرار داده است و در این میان، رویکردهای چندی در این عرصه از سویی منتقدان ادبی و معناشناسان مطرح شده است که یکی از پربسامدترین آن ها، رویکرد روایت شناسیِ آلژیرداس گریماس است، از سوی دیگر، همواره بخشی از مطالعات قرآن کریم، به داستان های آن مربوط بوده است زیرا، بخش قابل توجهی از این متن مقدس، به داستان اختصاص یافته است و داستان های چندی در آن بیان شده اند که در این میان، برخی از آن ها مثل داستان زکریا، قصه مشترکی با عهدین دارند. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور تحلیل روایت زکریا، رویکرد روایت شناسی گریماس را مد نظر قرار داده است و کوشیده با تحلیل پیرنگ و مدل کنشگران روایت قرآنی زکریا به تحلیل علمی این متن دست یابد اما از آن جا که متن ها در ارتباط بینامتنی با یکدیگر شکل می یابند، تحلیل روایی روایت عهدینی زکریا نیز مورد نظر قرار گرفته است تا با مطالعه روایت شناختی دو داستانی که یک فابیولا را مدنظر داشتند از شیوه داستان پردازی آن ها در این مورد، آگاهی بیشتری به دست آید و در پایان، ضمن تحلیل روایی دو روایت، ارتباط بینامتنی این دو متن آشکار و التفات قرآن کریم به داستان عهدینی نمایان می شود.
تحلیل حقوق اختصاصی ایثارگران با نگاهی به آیات قرآن کریم و حقوق و قوانین کشورها (مطالعه موردی: ایران، آمریکا،چین، ژاپن و الجزائر)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴
225 - 250
حوزه‌های تخصصی:
هدف از این مقاله آن است که حقوق اختصاصی ایثارگران را با تاکید بر آیات قرآن کریم و قوانین ایران و دیگر کشورها مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. بنابراین سوال اصلی پژوهش حاضر این است: «ایثارگران از دیدگاه آیات قرآن کریم و قوانین ایران و دیگر کشورها دارای چه حقوق اختصاصی می باشند؟» فرضیه پژوهش آن است که با بررسی و تحلیل آیات قرآن کریم دو دسته حقوق برای ایثارگران قابل ترسیم و شناسایی است: حقوق معنوی و حقوق مادی. از دیدگاه قوانین ایران و با تکیه بر برخی مبانی حقوق انسانی، مانند حق بر خوشبختی حقوق اختصاصی ایثارگران قابل تحلیل است. از دیدگاه قوانین دیگر کشورها عموما با تکیه بر مبانی «تبعیض روا» و «حق بر شادکامی» حقوق اختصاصی ایثارگران قابل تحلیل و بررسی است. این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. از نتایج پژوهش این است که برای جبران خسارت های مادی و معنوی ایثارگران، حکومت اسلامی با تنظیم قوانین و مقررات حمایتی تلاش های کافی را در این زمینه مبذول نمایند.
تبیین مفهوم قرآنی «املاق» با روش ریشه شناسی در منابع زبانهای سامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
واژه املاق، تنها در دو آیه از قرآن و به عنوان یکی از دلایل فرزندکشی معرفی شده است که مفسران معمولاً آن را فقر معنا کردند. کاربست روش ریشه شناسی تاریخی افق جدیدی از هسته معنایی و مراد قرآنی واژه املاق و دریافت پیام کلی آیات قرآن برای ما باز می کند. ریشه ملق در زبان عربی، چهار معنای مشابه با سایر زبان های سامی دارد که یافته های ما نشان دادند برخی از این معانی بر اثر اشتقاق معنایی از دیگر ریشه های مشابه شکل گرفتند. معانی طلب خروج و مسطح کردن حاصل ورود معانی ریشه های مشابه مانند ملخ و ملص به ریشه ملق هستند. به نظر می رسد معنای دوستی و حبّ شدیدی که منجر به عشق یا پرستش شود، معنای اصلی ملق است که معنای ثانویه انفاق و نداری بر اثر این پرستش یعنی فقر، در زبان عربی برای ملق شکل گرفته و رایج شده است. همچنین، املاق در زبان تیگرینیا، یکی از زیرشاخه های زبان حبشی، به معنای خدای دروغین است که در دیگر زبان های سامی مانند عبری، اکدی و عربی جنوبی به «املاک» به معنای الهه یا ایزدبانو و پادشاه، تبدیل شده است. در کتاب مقدس نیز از بتی به نام «ملکوم» یا «مولک» یا «مولوخ» یاد می شود که برای آن فرزندان را قربانی می کردند. در تمدن های باستانی عصر برنز، این خدا مورد پرستش بوده و کودکان خردسال برای آن سوزانده می شدند؛ بنابراین، هسته معنایی املاق از ریشه ملق به معنای دوستی و محبت شدید ناشی از پرستش بت املاق، شکل گرفته است و مفسران معنای عارضی فقر را برای آن ذکر کردند.
گونه شناسی نوآوری های تفاسیر دوره معاصر(مطالعه موردی سوره جمعه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تفسیر قرآن کریم از عرصه هایی است که نیاز به روزآمدی و تحول دارد. ضرورى بودن مساله جاودانگی قرآن در میان مسلمین، و روایات فراوانى که از پیامبر و دیگر پیشوایان اسلام رسیده، ارائه تفسیر های نو برای قرآن را روشن تر می سازد.نوشتار حاضر به معرفی گونه هایی از نوآوری تفاسیر در سوره جمعه و آرای برخی از قرآن-پژوهان دوره معاصر می پردازد.گونه های نوآوری در سطح ادبی شامل: دستور زبان و بلاغت، در نکات تفسیری شامل: ارائه محتوای نو، مصداق نو، طبقه بندی نو ، استدلال جدید، نقد و تحلیل مبتکرانه، حل تناقضات در مبانی اندیشه و دفع شبهات ظهور می یابد.این نوآوری ها در قالب روش ها و گرایش های مفسران ارائه می گردد. نوآوری-های روشی شامل: روش بررسی واژگان، تفسیر قرآن به قرآن، بررسی سیاقی، بررسی تناسب آیات و سور، روش عقلی و روش استیحایی و نوآوری های گرایشی شامل: گرایش اجتماعی اعم از گرایش اجتماعی- سیاسی، اجتماعی- اقتصادی، و اجتماعی- تربیتی، و گرایش تاریخی- فرهنگی و گرایش فقهی- کلامی است. حاصل آن که با مطالعه و تحلیل تفاسیر دوره معاصر ، نوآوری در این تفاسیر، از تنوع و فراوانی بیشتر و برتری به جهت کمی و کیفی، نسبت به ادوار پیشین برخوردار است.
تحلیل انتقادی موحد انگاری مشرکان در توحید ربوبی بر محور آیه 31 سوره یونس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سلفیان ضمن تقسیم بندی توحید ربوبی و الوهی، بر باورمندی مشرکان بر توحید ربوبی اصرار دارند و آسیب بزرگ آنان را شرک عبادی می دانند و با استناد به آیه ۳۱ سوره یونس و آیات مشابه، مسلمانان را به دوری از توحید در عبادت و افتادن در گرداب شرک متهم می کنند. مسئله اصلی این نوشتار بررسی انتقادی موحد انگاری مشرکان در توحید ربوبی از سوی سلفیون است و در این مقاله تلاش می شود ضمن تبیین شرک ربوبی در عصر جاهلی، نگره سلفیون را در تضاد با فهم سلف دانسته و ضمن تأکید بر ترتب عبادت بر ربوبیت و عدم تفکیک آن دو، آیات مورد استناد ایشان بخصوص آیه مورد اشاره بررسی شده و به آیات ناظر بر شرک ربوبی مشرکان اشاره شود؛ آیات متعدد قرآنی گواه تأمل و مخالفت مشرکان در مقوله رازقیت پروردگار و امور دیگر از سوی خداوند است و غالب نزاع های مشرکان مکه با رسول الله(ص) و مومنین را بر محور ربوبیت خداوند سبحان می داند.
تحلیل انتقادی دیدگاه قرآنیان شبه قاره درباره معجزه با تکیه بر تفاسیر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیر تطبیقی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶
188 - 209
حوزه‌های تخصصی:
اعتقاد به وجود معجزه یکی از اصول پذیرفته شده بیشتر مسلمانان است و بسیاری از آیات و روایات نیز به این مسئله اشاره دارد، با این وجود برخی از اهل قرآن شبه قاره هند، این امر را انکار کرده اند. قرآن بسندگان در این باره به دو فرقه منقسم شده اند. گروهی معجزات مربوط به قبل از پیامبر (ص) را می پذیرند و فرقه دیگر به تمامه وجود معجزات را به دلیل تعارض با قوانین طبیعت انکار کرده اند. آنان برای اثبات ادعای خویش برخی از آیات قرآنی همچون؛ انشقاق ماه، ولادت حضرت عیسی (ع) و سخن گفتن وی در گهواره، متمثل شدن فرشته بر حضرت مریم (ع) و مهیا شدن غذای بهشتی بر ایشان، را بر معانی مجازی و تأویل (براساس معیار خویش)، حمل کرده اند و معانی اصلی آن را انکار کرده اند و آن را برخلاف قوانین طبیعت دانسته اند. از این رو، تحقیق پیش رو بر آن شده، آراء قرآنیان شبه قاره را با روش توصیفی- انتقادی، با تکیه بر اقوال دانشمندان فریقین مورد ارزیابی قرار دهد.
روشی نو در توزیع میراث با تأکید بر نظم شبکه ای و فراعصری بودن متن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
در آیات توزیع ارث، در بسیاری از ترکیب های وارثان، مجموع اعداد کسری بیان شده برای سهم ارث آنان، از یک کمتر یا بیشتر می شود؛ یعنی اگر به هر یک از وارثان، همان مقدار بیان شده در قرآن اختصاص یابد، مقداری از ارث تقسیم نشده باقی می ماند و یا برای تقسیم میان آنها کافی نیست. در طول تاریخ، شیعه و اهل سنت، با کمک روایات مورد قبولشان، تکلیف مقدار باقیمانده یا اضافه از ارث را مشخص نموده اند. ایراد کلی این شیوه ها آن است که هیچ یک به تنهایی از قرآن استخراج نشده اند؛ حال آنکه در بیان آیات ارث قطعیتی دیده می شود که توقع آن می رود که سهم همه وارثان از خود قرآن استخراج شود. این مقاله، با در نظر گرفتن قرآن به عنوان یک متن دقیق و منسجم، و با روش تفسیر موضوعی قرآن به قرآن، شیوه جدیدی برای تقسیم میراث ارائه می کند که از قرآن، بدون هیچ منبع دیگری استخراج شده است. مقاله در پی اثبات آن است که کسرهای بیان شده برای سهم ارث هر فرد در قرآن، مقدار سهم آن فرد از میراث نیست، بلکه نسبت سهم آن فرد نسبت به سهم دیگر وارثان است؛ به دیگر سخن، روش بیان شده برای تقسیم ارث در قرآن، تسهیم به نسبت است.
واکاوی مفهوم «معاشرت به معروف» در آیه 19 سوره نساء و نقش آن در تکالیف حقوقی زوجین(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
پژوهش های قرآنی سال ۲۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۹)
27 - 44
حوزه‌های تخصصی:
منبع اصلی قاعده معروف «معاشرت به معروف»، امر قرآنیِ «و عاشروهنّ بالمعروف» است. با تحلیل واژگانی «معروف» پی می بریم که مراد از امر مذکور، معاشرت به نحو متعارف است، نه حسن معاشرت به معنای معاشرت با صفا و صمیمیت. آنچه این برداشت را تأیید می کند، تقابلی است که در قرآن میان رفتار به معروف و رفتار ضراری برقرار شده است. نویسندگان قواعد فقه برای ضرار دو تعریف عمده بیان کرده اند. برخی آن را به همان معنای ضرر، و برخی دیگر ضرار را به معنای ضیق و حرج ترجمه نموده اند. نتیجه این استنباط آن است که در زندگی زناشویی، ایجاد ضمانت اجرایی و مسؤولیت حقوقی ترک معاشرت به معروف، مشروط به معاشرت غیرمتعارف یا همان معاشرت ضراری است. در نتیجه، بر خلاف تعریفی که حقوقدانان از حسن معاشرت ارائه نموده و آن را به معنای مهربانی و صمیمیت در خانواده دانسته اند، به اطلاق خود دارای ضمانت نمی باشد؛ مگر اینکه ترک حسن معاشرت به نشوز زوجین یا رفتار ضرری منتهی شود. این پژوهش، با هدف ارائه تعریفی جدید از قاعده معروف، پس از گردآوری منابع به شیوه کتابخانه ای، با روش توصیفی، به تحلیل مفهومی داده ها پرداخته است.
Emotion Detection from the Text of the Qur’an Using Advance Roberta Deep Learning Net(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
As data and context continue to expand, a vast amount of textual content, including books, blogs, and papers, is produced and distributed electronically. Analyzing such large amounts of content manually is a time-consuming task. Automatic detection of feelings and emotions in these texts is crucial, as it helps to identify the emotions conveyed by the author, understand the author's writing style, and determine the target audience for these texts. The Qur’an, regarded as the word of God and a divine miracle, serves as a comprehensive guide and a reflection of human life. Detecting emotions and feelings within the content of the Qur’an contributes to a deeper understanding of God's commandments. Recent advancements, particularly the application of transformer-based language models in natural language processing, have yielded state-of-the-art results that are challenging to surpass easily. In this paper, we propose a method to enhance the accuracy and generality of these models by incorporating syntactic features such as Parts Of Speech (POS) and Dependency Parsing tags. Our approach aims to elevate the performance of emotion detection models, making them more robust and applicable across diverse contexts. For model training and evaluation, we utilized the Isear dataset, a well-established and extensive dataset in this field. The results indicate that our proposed model achieves superior performance compared to existing models, achieving an accuracy of 77% on this dataset. Finally, we applied the newly proposed model to recognize the feelings and emotions conveyed in the Itani English translation of the Qur’an. The results revealed that joy has the most significant contribution to the emotional content of the Holy Qur’an.
بررسی تطبیقی شیوه تقابل با اسرائیلیات در دو تفسیر «الکاشف» و «الکشف و البیان»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۵
349 - 368
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مباحث علوم قرآن و حدیث، بحث اسرائیلیات است که وارد برخی از متون اسلامی از جمله تفاسیر قرآن شده است مفسران برخوردهای متفاوتی با اسرائیلیات داشته اند در تحقیق پیش رو با روش توصیفی تحلیلی شیوه ی تقابل با اسرائیلیات در دو تفسیر الکاشف ثعلبی و الکشف و البیان مغنیه مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از نتایج تحقیق عبارتنداز: ثعلبی در مباحث مختلف، به اسرائیلیات استناد کرده است و گاهی اسرائیلیات را بدون ذکر سند یا با اسناد ضعیف آورده است. ایشان در مقدمه تفسیر خود، قصه گوئی را روش برتر برای تربیت و نفوذ در دلها معرفی می کند، و شاید به همین سبب اسرائیلیات را بدون اظهار نظر نقادانه پیرامون محتوای آنها، نقل کرده است؛ اگرچه در موارد نادر، در مقابل اسرائیلیات، با نقل احادیث اهل البیت (ع)، قول اصح را انتخاب می نماید. اما مغنیه با هدف ارائه تفسیر جوان پسند و منطبق با عقل همان طور که در مقدمه ی تفسیر خود وعده اجتناب از اسرائیلیات می دهد، در متن کتاب نیز به این وعده عمل می کند، علیرغم این امر، او روایاتی آورده که یا از منابع بنی اسرائیل و قوامیس ذکرشده و یا تطبیق مفهوم آنها با حقایق دین اسلام دشوار می نماید ولی مغنیه، با مبانی خاص خود، به ظاهر از کنار آنها با سکوت می گذرد.
بازخوانی محدوده فقهی راهکار سوم آیه نشوز در صورت نشوز زن
منبع:
تفسیرپژوهی سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۰
117 - 148
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مسائل مطرح در مورد همسر، حکمِ زدن او از طرف شوهر در جریان نشوز او، به جهت تأدیب او در راستای اعمال قوامیت مرد است. قریب به اتفاق، صاحب نظران برآن اند که مرد، بر اساس راهکار سوم آیه نشوز، حق زدن او را دارد، ولی کیفیت ضرب او در فتاوای فقیهان مقید است به «رفیق» بودن، دیه آور نبودن، خون آلود نساختن، فاسد نکردن پوست و گوشت، شکسته نشدن استخوان و «عدم تبریح». تحقیق حاضر می کوشد، با بررسی ادله دیدگاه های پیش گفته، با سنجه فهم عرف از ضرب با لحاظ جنبه بازدارندگی و اصلاح گری آن به داوری بنشیند. به باور نویسنده شرایط تقیید ضرب در آیه محقق نیست و قیود گفته شده نیز اگر بر اساس ارائه تفسیر از ضرب «غیر مبرح» در اخبار باشد، علاوه بر عدم اعتبار آن اخبار، تمام نیست. از طرف دیگر ملاحظه سیره عقلا در فلسفه تأدیب اصلاحی و حد و مرز آن و انصراف این آیه در محدوده ارتکازات عقلایی، دلیل بر جواز این ضرب در همان محدوده عقلایی است و دلیل دیه و ضمان نیز صلاحیت تخصیص را ندارد.
تحلیل تفسیر ادبی رابطه بین سلوک معنوی تخلیه، تحلیه و تجلیه با نوشیدنی های بهشتیان مذکور در سوره انسان
منبع:
مطالعات تفسیری آلاءالرحمن سال ۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴
41 - 56
حوزه‌های تخصصی:
مفاد آیه ی «وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ فِی رَوْضاتِ الْجَنّاتِ» (شوری:22) و آیه ی «وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یدْخُلُونَ الْجَنَّهَ یرْزَقُونَ فیها بِغَیرِ حِسابٍ» (غافر:40) و آیات همخوان با آن دو؛ حاکی از این می باشد که ورود بهشتیان به بهشت و بهره وری آنان از نعمت های بهشتی، بازخورد اعمال نیک دنیوی و معلول دست یابی آنان به مرحله ی معینی از سلوک معنوی در عالم دنیا است؛ از این رو، نوشته ی پیش روی که به صورت توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تفسیری ادبی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و نرم افزاری تدوین یافت، پاسخ گوی این سؤال است که: تفسیر ادبی رابطه ی بین سه سلوک معنوی «تخلیه»، «تحلیه»، و «تجلیه» با بهره مندی بهشتیان از سه نوشیدنی ناب بهشتی «شراب کافور»، «شراب زنجبیل» و «شراب طهور» مذکور در آیات سه گانه 5، 17 و 21 سوره ی انسان، چیست؟ نتیجه ی برآمده از این تحقیق این است: بین سه سلوک معنوی «تخلیه»، «تحلیه»، و «تجلیه» بهشتیان در دنیا، با بهره مندی آنان از «شراب کافور»، و «شراب زنجبیل» و «شراب طهور» در سرای بهشت، رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد؛ به گونه ای که هرمرحله ای از سلوک های مورد اشاره، موجب بهره مندی از نوع خاصی از شراب های یاد شده در عالم آخرت خواهد شد.