رشته های جغرافیای عمومی

نمایش ۸۸۱ تا ۹۰۰ مورد از کل ۴٬۲۲۷ مورد.

۸۸۱.

جاذبه های ژئوتوریستی گل فشان ها در استان سیستان و بلوچستان

نویسنده: حسین نگارش شهریار خالدی عابد گل کرمی رحمان زندی

منبع: آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر پاییز ۱۳۸۸ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: گردشگری استان سیستان و بلوچستان ژئو توریست گل فشان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای اوقات فراغت

تعداد بازدید : ۱۵۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۶۹

استان سیستان و بلوچستان با داشتن اشکال زیبا و متنوع ژئومورفولوژیکی می تواند یکی از مناطق جاذب گردشگری ایران باشد و همواره ژئوتوریست های بسیاری را به این نقطه از ایران بکشاند. از جمله مهمترین اشکال ژئومورفولوژیکی، گل فشان ها هستند که بسیارجذاب، بدیع و دیدنی می باشند. مشهورترین گل فشان ها،گل فشان ناپگ، پیر گل، عین و بربرک است. هر کدام از اینها با توجه به ویژگی و کابردهایی که دارند دارای جاذبه های خاصی برای ژئو توریست ها هستند و می توانند با جذب گردشگران استان سیستان و بلوچستان را از ره آوردهای مثبت این نوع گردشگری بهره مند سازند و به مثابه یک گزینه سودمند اقتصادی تلقی گردند.در این پژوهش سعی بر آن است با تشریح ویژگی ها، کاربردها و نمونه های برجسته گل فشان ها نظر مسئولین و پژوهشگران متوجه اهمیت و نقش ژتوریستی گل فشان ها شود و از این رهگذر گامی در جهت توسعه این منطقه محروم برداشته شود.

۸۸۲.

جهت گیریهای آتی نقشهای ترویج در توسعه کشاورزی از منظر کنشگران نظام دانش واطلاعات کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدصادق صبوری ایرج ملک محمدی محمد چیذری سید محمود حسینی

منبع: روستا و توسعه سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ترویج کشاورزی توسعه کشاورزی توسعه انسانی نظام دانش و اطلاعات کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

تعداد بازدید : ۱۵۲۴ تعداد دانلود : ۹۰۷

این مطالعه با هدف بررسی نقش ترویج در توسعه کشاورزی ازمنظر 4 گروه کشاورزان، محققان، آموزشگران و کارشناسان ترویج در استان های سمنان، مازندران، ایلام، قم، آذربایجان غربی وخوزستان انجام شد. تحقیق از نوع علی- ارتباطی، و متغیر وابسته توسعه کشاورزی بود. متغیرهای مستقل عبارت بودند از: نیازسنجی، مدیریت بهینه نهاده ها، مشارکت کشاورزان، مشکل یابی، کاهش ضایعات، بهبود فرصت های اقتصادی، بهبود زیرساخت ها، ارزیابی از عرضه فناوری ها، ارتباط میان متخصصان، سیاست گذاران و کشاورزان، بهبود بازاریابی، و بهبود به کارگیری ماشین آلات. تحلیل مسیر نشان داد نقش های ترویج در توسعه کشاورزی به ترتیب شامل توسعه انسانی، نیازسنجی، عرضه فناوری، افزایش مشارکت، ارزیابی از عرضه فناوری ها، ایجاد شبکه بین متخصصان، سیاست گذاران وکشاورزان، مشکل یابی و مدیریت بهینه نهاده ها بود. در تبیین مدل علی تحقیق، توسعه منابع انسانی بیشترین اثر مستقیم و نیازسنجی، مشکل یابی و عرضه فناوری بیشترین اثر غیرمستقیم را بر توسعه کشاورزی داشتند.

۸۸۳.

مدل سازی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل آماری رگرسیون لجستیک مطالعه موردی : استان کردستان، شهرستان بیجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: موسی عابدینی بهاره قاسمیان عطاءالله شیرزادی

منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: رگرسیون لجستیک زمین لغزش پهنه بندی خطر شاخص ROC شاخص SCAI شهرستان بیجار

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۲ تعداد دانلود : ۶۷۴

زمین لغزش ها و ناپایداری های دامنه ای مخاطرات مهمی برای فعالیّت های انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی، خسارات به اموال و تأسیسات می شوند. این مخاطرات در شیب های طبیعی و یا شیب هایی که به دست انسان تغییر یافته اند اتفاق می افتد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش های شهرستان بیجار واقع در استان کردستان و ارزیابی مناطق دارای پتانسیل زمین لغزش جهت تهیه ی نقشه پهنه بندی با استفاده از مدل آماری رگرسیون لجستیک می باشد در این پژوهش ابتدا با استفاده از بازدیدهای میدانی، پرسشنامه ای، نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی و مرور مطالعات انجام شده، 9 عامل مؤثر شامل متغیّرهای ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، زمین شناسی، فاصله از عناصر خطی گسل، جاده، رودخانه، بارندگی و کاربری اراضی مورد استفاده قرار گرفت. پس از شناسایی آن ها اقدام به پردازش با استفاده از نرم افزارهایARC GIS10، ILWIS 3.3،گردید. سپس از 144 دامنه مستعد به زمین لغزش به عنوان داده های لغزشی(کد یک) و همسو با آن 144 دامنه پایدار به زمین لغزش به صورت کاملاً تصادفی در سراسر منطقه برای داده های بدون لغزش (کد صفر) به عنوان متغیّر وابسته استفاده شد. با روی هم اندازی مجموع این داده ها بر روی هر کدام از متغیّرهای مستقل، داده های لازم برای ورود به نرم افزارSPSS 18استخراج شدند. نتایج نشان داد که شیب مهم ترین نقش را در بروز زمین لغزش های منطقه بر عهده دارد، پس از آن به ترتیب لایه های کاربری اراضی، جهت دامنه، گسل، فاصله از شبکه زهکش، طبقات ارتفاعی، فاصله از جاده و لیتولوژی در درجه بعدی اهمیت قرار می گیرند. نتایج ارزیابی صحت نشان داد که مدل آماری رگرسیون لجستیک با مقدار 4/83 برای شاخص PCPT و 226/229 برای شاخص -2LL و 5/98 درصد برای شاخص ROC همچنین نقشه خطر پهنه بندی زمین لغزش بر اساس شاخص SCAIاز صحت بالایی برخوردار می باشند. بر این اساس 489/75 درصد از مساحت منطقه در محدوده با خطر بسیار کم ، 037/10 درصد با خطر کم، 628/3 درصد با خطر متوسط، 062/4 درصد با خطر بالا و 784/6 درصد با خطر بسیار بالا مواجه است. این نتایج می تواند در پیش بینی وقوع زمین لغزش های آینده، کاهش خطرات همراه آن ها و برنامه ریزی جهت کاربری زمین مورد استفاده قرار گیرد

۸۸۴.

ارزیابی و اولویّت بندی ریسک های منابع آب آشامیدنی در نواحی روستایی مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان مینودشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد سلمانی محمدامین خراسانی علی طورانی عباسعلی نوری

منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۹

کلیدواژه‌ها: مدیریت ریسک آب آشامیدنی نواحی روستایی شهرستان مینودشت منابع و مخازن آب

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

تعداد بازدید : ۱۵۲۲ تعداد دانلود : ۷۷۰

کمبود آب آشامیدنی سالم بخصوص در کشورهای جهان سوم از جمله کشور ایران به عنوان یکی از معضلات اساسی مطرح است. از این رو لازم است ضمن اعمال سیاست های اصولی به جنبه های مدیریتی مختلف این منبع حیاتی توجه شود. در این راستا پژوهش حاضر با شناسایی و طبقه بندی ریسک هایی که منابع آب آشامیدنی را در روستاهای بخش مرکزی شهرستان مینودشت تهدید می کنند، اقدام به ارزیابی و اولویّت بندی آنها نموده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و به شیوه پیمایشی انجام شده است. نمونه آماری مورد مطالعه روستاهایی است که دارای دهیاری می باشند. مدل مورد استفاده در این تحقیق TOPSIS Fuzzy (تاپسیس فازی) می باشد. نتایج به دست آمده گویای آن است که بیشترین میزان ریسک مربوط به ریسک هایی با مشخصات فیزیکی منابع و مخازن آب و ریسک های ناشی از عوامل انسانی بوده است و ریسک های مربوط به عوامل طبیعی و مکان گزینی منابع و مخازن آب و کیفیت آب در رتبه های بعدی قرار دارند. بیشترین میزان ریسک در گروه های مختلف مربوط به نداشتن و یا مشخص نبودن حریم منابع، مخازن و خطوط انتقال، نداشتن نقشه ی منابع آب، مخازن، خطوط انتقال و شبکه ی توزیع، تبخیر و هدر رفت آب در مخازن و یا منابع و عدم امکان توسعه ی شبکه ی توزیع آب و عدم پایش مستمر کیفیت آب توسط سازمان های مسؤول می باشد.

۸۸۵.

کارکردهای اسطوره شناختی آب در ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیما عباسی مهدی صفری لیلا عسگری

منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: آب اسطوره کارکردهای اسطوره شناختی ایران باستان دین زرتشت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای فرهنگی

تعداد بازدید : ۱۵۲۵ تعداد دانلود : ۹۰۴

عناصر اربعه و به ویژه آب از اصلی ترین عناصر طبیعت و از حیاتی ترین پدیده هایی است که بشر با آن مواجه شده و ضرورت و اهمیت آن را دریافته است. در ادیان قبل از زرتشت و نیز در دین زرتشت آب همواره مقدس بوده و الهه گان و ایزدانی از آن محافظت و مراقبت می کرده اند. بخش قابل توجهی از اسطوره های ادیان باستانی ایران اختصاص به آب دارد. در نظام فرهنگی و زیستی دوره های آغازین حیات، انسان برای شناخت و معرفی پدیده های هستی از شیوه های خاصی بهره می گرفت که یکی از آنها اسطوره است. اسطوره ها جزو اولین استدلال ها و تبیین های شناختی بشر اولیه برای مشخص کردن چیستی و جایگاه عناصر در دسترس و ناشناخته طبیعت هستند و بخشی از نظام معرفتی انسان در دوره آغاز زندگی بشری را در بر می گیرند. دامنه کارکردهای اسطوره اغلب شناخت قالب های رفتاری انسان در همه ابعاد آن و توجیهی عمومی از پدیده های اجتماعی- فرهنگی پیرامون اوست؛ به عبارتی اسطوره ها تصویر نمادین پدیده های طبیعت به زبانی محسوس و قابل رؤیت و بیان نمادین زیرساخت های اجتماعی و اندیشه مشترک در منابع باستانی و پیش از تاریخ اند که در پیوند با آیین ها، رفتارها، اخلاقیات و مقررات نظام سنتی اجتماعی و خانوادگی، انعکاس خارجی و عینی می یابند؛ بنابراین می توان با اسطوره ها نظام شناختی و معرفتی یک ملت و یا دین را بررسی کرد و دیدگاه ها و عملکردهای آنان را سنجید. بر این اساس این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی سعی دارد تا پس از اشاره ای اجمالی به اسطوره و کارکردهای معرفتی و هستی شناختی آن به بیان چیستی و هویت آب در باور ایرانیان باستان و در ادیان ایرانی به ویژه دین زرتشت بپردازد و کارکردهای اسطوره شناختی آن را در رابطه با بینش و نگرش ایرانیان به این پدیده طبیعی بیان نماید.

۸۸۶.

امکان سنجی احداث شهرک های صنعتی مرزی با استفاده از TOPSIS و AHP مطالعه موردی: استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم فتایی

منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: امکان سنجی استان اردبیل شهرک صنعتی مرزی AHP-TOPSIS

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۲ تعداد دانلود : ۷۴۱

استان اردبیل به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای مرزی و همسایگی با کشور جمهوری آذربایجان و وجود گمرکات و صادرات به کشورهای مختلف می تواند از لحاظ ایجاد یک شهرک صنعتی مرزی مورد بررسی قرار گیرد. امکان سنجی احداث شهرک صنعتی مرزی متأثر از عواملی مانند رشد جمعیّت، اشتغال، محدودیت زمین، توسعه ی صنعتی، وجود گمرگات مرزی، حفاظت و توسعه ی محیط زیست، کاربری اراضی، تأمین مواد اولیه و غیره می باشد روش های تصمیم گیری چند معیاره به عنوان علم و فن مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات قادر است بسیاری از مشکلات مربوط به مکان یابی شهرک های صنعتی را رفع کند. محققان برای انجام مکان یابی روش ها و الگوریتم های مختلفی را استفاده نموده اند. این تحقیق به منظور انتخاب مناسب ترین مکان برای احداث شهرک صنعتی مرزی دراستان اردبیل انجام گرفت و برای دستیابی به این هدف مشخصه های مختلف زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و روش شباهت به گزینه ایده آل در جهت امکان سنجی شهرک صنعتی مرزی مورد توجه قرار گرفت. معیارهای مختلفی همچون شرایط اقلیمی، شکل زمین،کاربری اراضی، مناطق حفاظت شده، جاده ها و راهها، ساختارهای زیربنایی، روند توسعه ی صنعتی، نیروی فعال بیکار، وجود منابع اولیه تولید و غیره استفاده گردید و بعد از انجام محاسبات و الگوریتم ها نتایج به این صورت مشخص گردید که استفاده از دو روش در مکان یابی شهرک صنعتی مرزی تفاوت معناداری با هم نداشتند. بطوری که در هر دو روش شهرستان نمین به عنوان ایده آل ترین گزینه برای احداث شهرک صنعتی مرزی مشخص گردید.

۸۸۷.

توان سنجی اقلیمی سواحل جنوبی دریای خزر برای توسعه گردشگری ساحلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن ذوالفقاری کتایون مظلوم امان الله فتح نیا

منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۱۹ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۸۹)

کلیدواژه‌ها: سواحل جنوبی دریای خزر توان سنجی اقلیمی شاخص اقلیم ساحلی BCI مدل CTIS

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۸۳۲

هدف پژوهش حاضر، مطالعه اثرات اقلیمی سواحل دریای خزر بر برخی فعالیت های ورزشی، برای توسعه گردشگری ساحلی است. در این راستا داده های هواشناسی 25 ساله (1986- 2010)، هشت ایستگاه سینوپتیک استفاده شد. شاخص اقلیم ساحلی (BCI) به منظور ارزیابی پتانسیل استراحت ساحلی و مدل «کی و ومپلو»، برای ارزیابی توریسم ورزشی در رشته های چتربازی، فوتبال و دوجاده ای محاسبه شدند. صحت سنجی و مقایسه وضعیت آسایش حرارتی و تحلیل شرایط اقلیمی برای توسعه فعالیت های ساحلی با شاخص سوزباد انجام شد. تحلیل ها بر اساس خروجی های مدل طرح اطلاعاتی اقلیم توریسم و پهنه بندی، با روش وزن دهی عکس فاصله انجام شد. نتایج شاخص BCI نشان داد که سواحل شرقی، برای استراحت ساحلی نسبت به سواحل غربی مطلوبیت ترند. بر مبنای شاخص های BCI و سوزباد معلوم شد که ماه های جون، جولای و آگوست شرایط مناسب تری برای استراحت ساحلی دارند. در مقابل، سواحل غربی برای ورزش های بادی مناسب ترند. با وجود وسعت زیادتر مناطق مساعد برای ورزش چتربازی در سواحل شرقی، ولی استعداد اقلیمی سواحل غربی مطلوب تر است. با این وجود، سواحل غربی برای ایجاد مجتمع های ساحلی شرایط اقلیمی مطلوب تری نسبت به سواحل شرقی دارند. در مجموع، به دلیل نامناسب بودن دما، سرعت باد و افزایش مه آلودگی، در ماه های دسامبر، ژانویه و فوریه شرایط مطلوبی برای فعالیت های مذکور در بخشهای غربی وجود ندارد.

۸۸۸.

ژئوپلیتیک قدرتهای در حال ظهور (بریک) و چشم انداز سال 2050(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاضله خادم

منبع: ژئوپلیتیک تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک معیارهای قدرت ملی قدرت های در حال ظهور(بریک)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۷۸۸

قدرتهای در حال ظهور کشورهایی هستند که در طی دو دهه گذشته رشد اقتصادی بالایی داشته و به قطب های اقتصادی جدیدی در جهان تبدیل شده اند. این ائتلاف که از آنها به گروه «بریک» یاد میشود، شامل کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین میباشند که یک چهارم مساحت کره زمین، بیش از 40 درصد جمعیت و 45 درصد ذخایر ارزی جهان متعلق به آنها بوده و تصمیم گیریهای آنها در اقتصاد جهانی تأثیرگذار میباشد. از آنجایی که کشورهای عضو «بریک» شتاب بالایی را در اقتصاد خود تجربه کرده و میکنند (این کشورها در دو دهه آینده نیز به طور میانگین نرخ رشد بیش از 6 درصد را تجربه خواهند کرد) و حداکثر تا سال 2050 به رقبای جدی کشورهای قدرتمند جهان تبدیل خواهند شد. اما مسأله این است که آیا ژئوپلیتیک بریک این ائتلاف را بر طبق معیارهای قدرت ملی نیز، در حال و آینده، به عنوان قدرتهای در حال ظهور مطرح میکند؟ مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، در صدد پاسخ به این مسأله میباشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که گروه بریک در چارچوب معیارهای قدرت ملی در آینده رقبای جدی کشورهای قدرتمند اقتصادی جهان محسوب خواهند شد و به عنوان قدرتهای در حال ظهور مطرح میباشند. با توجه به این رویکرد، در پرتو تعاملات جهانی فرصتهایی برای ایران به وجود خواهد آمد که استفاده از این فرصتها باعث ارتقای امنیت ملی ایران خواهد شد.

۸۸۹.

آسیب شناسی و تحلیل روند تکامل مفهوم حکومت در ایران با نگاهی به تجربیات جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عطاءالله عبدی مصطفی مظاهری

منبع: ژئوپلیتیک سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلیدواژه‌ها: ایران ملت حکومت ملی حکومت مدرن

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۸۵۱

حکومت از مهمترین ارکان تشکیل دهنده کشور است، از این رو یکی از مهمترین مباحث مورد مطالعه در جغرافیای سیاسی به شمار می آید. فرآیند گذار از حکومت های سنتی به حکومتهای مدرن و ملی بازتابهای جغرافیایی متفاوتی را در پهنه سرزمین و به تبع آن در زندگی مردم بر جای گذاشته است. از این رو در جغرافیای سیاسی که هنوز مطالعه حکومت به عنوان ساختار سیاسی مدیریت سرزمین از اهمیت ویژه برخوردار است. ایران به عنوان کشوری کهن که شاهد برپایی نخستین حکومتهای تاریخ بشری در خود بوده است از این حیث قابل مطالعه و بررسی است. یکی از برجسته ترین مسائلی که در این مورد در میان صاحبنطران مختلف دیده می شود عدم وجود اتفاق نظر در میان آنها درباره زمان شکل گیری حکومت ملی در ایران است. بنابراین با وجود عرصه های گسترده قابل مطالعه در این رابطه، محل و تمرکز مقاله حاضر بر روی این مسئله است که حکومت ملی(Nation State) در ایران چگونه و طی چه فرایندی واقعیت یافته است و اینکه آیا می توان شکل گیری آن را در ایران صرفاً در یک مقطع تاریخی خاص مطالعه نمود و نیز این نکته که آیا تجربیات ایرانی در این خصوص با روندهای جهانی مطابقت دارد. با توجه به چنین امری پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر منابع کتابخانه ای در صدد برآمده است تا ضمن بررسی روند و سیر تکامل شکل گیری حکومت ملی در جهان بر مبنای شاخصهای مشخص، مقوله شکل گیری و تکامل حکومت ملی در ایران را به شیوه ای تطبیقی مورد مطالعه قرار دهد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد گرچه حکومت ملی در ایران به مفهوم علمی آن در مقطع زمانی انقلاب مشروطه شکل گرفت، ولی باید توجه داشت که در دوران قبل و بعد از انقلاب مشروطه نیز رویدادهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی در ایران روی داده است که به عنوان مقدمه و نیز مکمل شکل گیری این نوع حکومت در ایران به شمار می آیند. همچنین برخلاف روند جهانی که در آن حکومتهای مدرن به عنوان مقدمه و بستری برای شکل گیری حکومت ملی عمل کردند در ایران حکومت ملی مقدم بر حکومت مدرن شد و این امر موجب آشفتگی های علمی در میان صاحبنظران و نیز شکست تجربه انقلاب مشروطه در ایران و نیز تحولات سیاسی عمیق سالهای بعدی شد.

۸۹۰.

چالش های ژئوپلیتیکی منابع آبهای زیرزمینی بین المللی با تأکید بر منابع مشترک ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد فرشته پور بردیا روغنی حجت میان آبادی

منبع: ژئوپلیتیک سال یازدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: ایران آب زیرزمینی بحران آب هیدروپلیتیک آبخوان های بین المللی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۳۸

از نیم قرن گذشته تاکنون، آبهای زیرزمینی به یک منبع حیاتی برای تأمین نیازهای آبی بدل شده است. باتوجه به افزایش تقاضا و رقابت بر سر برداشت از آبهای مشترک، حکمرانی و مدیریت این منابع از یک مسأله محلی به یک چالش ملی و بین المللی تغییر پیدا کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی، چالش های حکمرانی بهره برداری از این منابع مشترک شناسایی و به طور خاص، این چالش ها در آبخوان های مشترک ایران بررسی می گردد. در نهایت مشکلات پیش روی ایران در بهره برداری از آبخوان های مشترک تبیین شده و راهکارهای لازم برای مدیریت بهتر بهره برداری از آنها پیشنهاد می گردد. نتایج نشان می دهد که ایران با وجود 11 آبخوان مرزی در شمال غرب و شمال شرق و بحرانی بودن وضعیت 78 درصد منابع آب زیرزمینی خود و همچنین تحرکات منطقه ای کشورهای همسایه، نیازمند اتخاذ رویکردی همکارانه مبتنی بر امنیت انسانی در زمینه آبهای زیرزمینی مشترک است.

۸۹۱.

تهران، در گذر زمان

نویسنده: رها روزبهان

منبع: گردشگری سال سیزدهم ۱۳۹۰ شماره ۲۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای تاریخی

تعداد بازدید : ۱۵۱۸ تعداد دانلود : ۲۴۰۲

۸۹۲.

بررسی و تعیین رابطه علّی بین رشد اقتصادی، انتشارات CO2، مصرف انرژی و نسبت اشتغال در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رویا آل عمران حسین پناهی زهرا کبیری

منبع: جغرافیا و برنامه ریزی پاییز ۱۳۹۲ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: رشد اقتصادی مصرف انرژی انتشارات دی اکسید کربن علیت گرنجر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۸ تعداد دانلود : ۶۹۵

هدف اصلی این تحقیق بررسی روابط بلند مدت و علّی بین رشد اقتصادی، انتشارات CO2، مصرف انرژی و نسبت اشتغال در ایران با استفاده از الگوی خود توضیحی با وقفههای گسترده است. یافته های تجربی برای ایران در طول دوره 1387-1351 نشان می دهد که یک رابطه بلندمدت بین متغیرها در سطح معنی داری 5 درصد در ایران وجود دارد. کشش درآمدی تخمین زده شده از انتشارات CO2 سرانه 0.40 و کشش درآمدی از مصرف انرژی سرانه 71/0 می باشد. نتایج علّیت گرنجر هم نشان می دهد که هیچیک از انتشارات CO2سرانه و مصرف انرژی سرانه باعث تغییر GDP واقعی سرانه نمی شود. اما نسبت اشتغال باعث تغییر GDP واقعی سرانه در کوتاهمدت می شود و همچنین فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس در چهارچوب علّیت با استفاده از مدل لگاریتمی در مورد ایران اعتبار ندارد. نتایج نهایی نیز نشان می دهد که سیاست های حفاظت انرژی ماننـد جیرهبندی مصرف انرژی و کنترل انتشارات CO2 میتواند موجب رشد بازده واقعی در یران گردد.

۸۹۳.

Geographic Explanation of Foundations of the Identity at Local, National, and Global Scales(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرجان بدیعی ازنداهی محمدباقر قالیباف سید موسی پورموسوی محمدهادی پوینده

منبع: ژئوپلیتیک زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: Geographic Explanation Place Foundations of Identity Geographical Scale

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۱۸ تعداد دانلود : ۸۵۰

Human being as a social creature is always interacting with his “place” of living. In fact, “place” is part of the earth which has a variety of connections, communication networks, or social processes acting at three main local, national, and global geographic scales. Although in humanities, identity is considered as a social phenomenon, in geography, it is the results of interactions between “human” and his living “place”. It requires “geographic explanation” of foundations or factors affecting the identity. If “geographic explanation” is considered as the explanation and interpretation of the “why” or “how” of the emergence of a geographic phenomenon or event and its outcomes, this study intends to geographically explain the foundations of identity at local, national, and global scales. It intends to find answer to the key question that “why” and “how” “geography” affects the “identity” formation at various “geographic scales”, employing analytical - descriptive method.

۸۹۴.

جغرافیا به مثابه یک سند تاریخی

نویسنده: هایده معیری

منبع: پیک نور سال پنجم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: تاریخ جغرافیا ارتباط تاریخ و جغرافیا تمدنهای اولیه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای تاریخی

تعداد بازدید : ۱۵۱۵ تعداد دانلود : ۹۴۷

ارتباط میان علم جغرافیا و تاریخ از مباحث مهم مورد بحث علمای تاریخ و جغرافیدانها بوده است. فرضیه مطرح شده در این مقاله از این قرار است که در آغاز تاریخ یکسره جغرافیا بود تا آنکه انسان در تلاش برای مهار طبیعت مقابله و سازگاری با آن را آموخت. ادعای جغرافیدانان آن است که علم جغرافیا به گونه ای روشمند می تواند محیط فعالیت انسانی و همه عوامل تأثیرگذار بر آن را بررسی کند. از سوی دیگر، عالمان جغرافیدان در مطالعات خود ناچار همه عوامل طبیعی را در بستر تحولات تاریخی مورد مداقه قرار می دهند. بنابراین، جغرافیا و تاریخ ارتباط تنگاتنگ و گریزناپذیری با یکدیگر دارند. مؤلف این مقاله درصدد بررسی این ارتباط برآمده است.

۸۹۵.

ارزیابی قدرت منطقه ای ایران معاصر: مقایسه پهلوی دوم و جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالفضل شکوری امیرحسین وزیریان

منبع: ژئوپلیتیک سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 25 - 57

کلیدواژه‌ها: قدرت منطقه ای قدرت ملی سیاست خارجی ایران راهبرد نظامی ژئوپلیتیک

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۱۶ تعداد دانلود : ۶۵۷

نمایش قدرت ایران در عمان و سوریه در قالب عملیات نظامی برون مرزی در دوران معاصر موجب مطرح شدن ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای شده است. این نمایش قدرت مرهون موقعیت و ویژگی های منحصربفرد داخلی در کنار تاثیر پذیری از رخدادهای منطقه ای و بین المللی بوده است. این مقاله با مفروض گرفتن قدرت منطقه ای ایران در نیم قرن اخیر و با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی در پی پاسخ به این پرسش است که نقش مولفه های قدرت ملی در افزایش قدرت و نفوذ منطقه ای ایران معاصر چه بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد چهار متغیر موقعیت جغرافیایی(ژئوپلیتیکی-ژئواکونومیکی)، مولفه های اقتصادی(درآمدهای نفتی، تولید ناخالص داخلی، سرانه تولید ناخالص داخلی، صادرات و واردات)، مولفه قدرت نظامی(استراتژی،هزینه ها و تجهیزات نظامی) و مولفه هویتی تاثیر مهمی در ارتقا قدرت منطقه ای ایران داشته است. همچنین ضریب نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی ایران به واسطه افزایش درآمدهای نفتی، بهره گیری از مزیت ژئوپلیتیک-ژئواکونومیک، توانمندی نظامی، اتخاذ هویت جهانشمول و حوزه نفوذ گسترده تر افزایش یافته است.

۸۹۶.

تعیین توانمندی زیست محیطی کشاورزان عضو تعاونی های تولید روستایی و عوامل موثر بر آن در استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصور شاه ولی حمیده قیصاری

منبع: روستا و توسعه سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی فارس (استان) تعاونی های تولید روستایی پایداری محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۷۵۶

توانمندسازی کشاورزان ضرورتی اجتناب ناپذیر برای توسعه پایدار است؛ لذا، پژوهش حاضر با هدف تعیین توانمندی زیست محیطی کشاورزان تعاونی های تولید روستایی و عوامل موثر بر آن در استان فارس، با روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی طبقه بندی انجام گرفت و 150 کشاورز عضو و 150 کشاورز غیرعضو در آن شرکت داشتند. یافته ها نشان می دهد توانمندی زیست محیطی کشاورزان عضو تعاونی ها بالاتر است و با شرکت آنان در کلاس های آموزشی و دسترسی به اطلاعات همبستگی مثبت معناداری دارد. دسترسی به اطلاعات و سطح زیرکشت محصولات پیش بینی کننده های توانمندی زیست محیطی اعضای تعاونی ها هستند. توزیع منابع اطلاعاتی و افزایش دسترسی کشاورزان به آنها، برگزاری آموزش های منظم زیست محیطی براساس تجارب گذشته، و شناخت ظرفیت های مناطق تحت پوشش تعاونی ها برای توسعه فعالیت های کشاورزی، پیشنهادهای پژوهش حاضر برای ارتقای توانمندی زیست محیطی اعضای تعاونی ها هستند.

۸۹۷.

ارزیابی صحت طبقه بندی تصویر ماهواره IRS-P6 با استفاده از پایگاه اطلاعاتی Google Earth به منظور تهیه نقشه پوششی/ کاربری اراضی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: واحد کیانی افشین علیزاده شعبانی علی اکبر نظری سامانی

منبع: سپهر دوره بیست و سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹۰

کلیدواژه‌ها: سنجش از دور Google earth حوزه آبخیز طالقان ارزیابی صحت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۲۰۱۱

امروزه تصاویر سنجش از دور قادر به ارائه جدیدترین اطلاعات در جهت مطالعه پوشش زمین و کاربری های اراضی می باشند، که ارزش و قابلیت استفاده از نقشه های تولیدی، به میزان صحت آنها بستگی دارد؛ از این رو هدف این پژوهش ارزیابی صحت طبقه بندی تصویر سنجنده LISS-III ماهواره IRS-P6 با استفاده از پایگاه اطلاعاتی Google Earth به منظور تهیه نقشه پوشش/کاربری اراضی بوده است، لذا از تصاویر ماهواره Quickbird که توسط نرم افزار Google Earth ارائه می شود، هم برای تعیین نمونه های تعلیمی و هم برای ارزیابی دقت طبقه بندی استفاده شد. منطقه مورد مطالعه شهرستان طالقان، از توابع استان البرز بوده که در محدوده حوزه آبخیز طالقان واقع شده است. در این پژوهش قبل از تعیین نمونه های تعلیمی به منظور بررسی دقت تصویر Google Earth از لایه های رقومی خطی (جاده ها و آبراهه ها) که دارای مختصات زمینی بودند استفاده شد که خطای مجذور ریشه مربعات معدل 77 / 0 بدست آمد. در مرحله بعد پس از تعیین نمونه های تعلیمی، تصویر ماهواره ای مذکور بر مبنای طبقه بندی نظارت شده و با خوارزمیک بیشینه احتمال با استفاده از نرم افزار 4/ ENVI 2 به پنج طبقه باغ، کشاورزی، مرتع، دریاچه و فاقد پوشش طبقه بندی گردیدند که ضریب کاپای طبقه بندی 85 / 0 و دقت کلی 4/ 91 به دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که تصاویر نرم افزار Google Earth به منظور ارزیابی صحت طبقه بندی در برخی مناطق دقت مکانی بالایی دارند و همچنین استفاده از ویژگی های اکولوژیک مانند شیب منطقه، شبکه هیدرولوژی و... این دقت را افزایش می دهد.در نهایت پیشنهاد می شود از تصاویر ماهواره ای Google Earth به منظور ارزیابی صحت طبقه بندی تصاویر ماهواره ای و حتی تفسیر بصری پوشش/کاربری اراضی استفاده گردد.

۸۹۸.

تحلیل مشارکت پذیری زنان: ضرورتی در بهسازی سگونتگاه های غیررسمی(مطالعه ی موردی: محلّه ی آبک، منطقه ی یک شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ژیلا سجادی فاطمه سوری

منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۴ زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۸۲)

کلیدواژه‌ها: مشارکت زنان توانمندسازی سکونتگاه غیررسمی محله ی آبک

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۳ تعداد دانلود : ۷۰۱

گسترش سگونتگاه های غیررسمی، ازجمله چالش های جدّیِ فراروی تحقّق ابعاد مختلف توسعه ی پایدار شهری، به ویژه در کشورهای رو به پیشرفت تلقّی می شود. این پدیده ی ناخوشایند، نتیجه ی اِعمال سیاست های خطّی و آمرانه و به اصطلاح از بالا به پایین در برنامه های توسعه ی این کشورها بوده که مسئله ی فقر شهری را بیش از هر وقت دامن زده و به پیروی از آن، ضرورت تغییراتی در نگرش به مسئله ی سکونتگاه های غیررسمی را مطرح ساخته است. در این راستا، مشارکت مردم در برنامه ریزی این سکونتگاه ها می تواند، نگرشی پرگماتیستی و واقع بینانه در برخورد با مسئله ی فوق تلقّی شود؛ چرا که در عمل از طریق چرخه ای به توانمندسازی، تشکیل سرمایه های اجتماعی و درنهایت، موفّقیّت برنامه ها و مشارکت بیشتر ساکنان می انجامد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثّر بر میزان مشارکت پذیری زنان در فرایند بهسازی محلّه ی آبک با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات، از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی تدوین شده است. چارچوب مکانی نمونه گیری محلّه ی آبک و جامعه ی آماری پژوهش، زنان 30 سال به بالا در محلّه ی مورد مطالعه بوده است. جامعه ی نمونه 87 نفر و پرسشگری با روش تصادفی ساده و با استفاده از سؤالات باز، جهت بالابردن دقّت و محدود نکردن پاسخ ها انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های مختلف آماری، شامل توصیفی، ترکیبی و روش تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته است. یافته های پژوهش پیش رو نشان داده است که هرچه حسّ تعلّق به مکان در میان زنان بالاتر باشد، میزان مشارکت پذیری آنان نیز بالاتر بوده و از سوی دیگر، بالاتر بودن میزان مشارکت پذیری، به طور حتم به معنای بالاتر بودن سطح اقتصادی اجتماعی زنان نیست.

۸۹۹.

بررسی تطبیقی تعاون و جایگاه آن در نظام های اقتصادی - اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عیسی ابراهیم زاده فرامرز بریمانی

منبع: تحقیقات جغرافیایی سال بیستم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۷۹)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای اقتصادی

تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۹۹۵

۹۰۰.

تاثیر برخی عوامل جغرافیایی بر شبکه راههای کشور

نویسنده: نصرالله فلاح تبار

منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۷۹ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: حمل و نقل راه سیل عوامل جغرافیائی بهمن ریزش کوه مه کولاک ماسه های روان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای حمل و نقل

تعداد بازدید : ۱۵۱۳ تعداد دانلود : ۹۱۸

همزمان با رشد و توسعه پایدار و تحولات اساسی و بنیادی در امور اقتصادی‘ اجتماعی‘ سیاسی و فرهنگی‘ نقش حائز شبکه راهها بویژه راههای زمینی (اتومبیل رو) و سازوکار حمل و نقل بعنوان یکی از بخشهای مهم زیربنایی توسعه نمایان می گردد و حتی بر فعالیتهای دیگر در مکانها و فضاهای جغرافیایی گوناگون ناثیر می گذارد و منابع و استعدادهای بالقوه آنها را بارور و سیر پیشرفت اکثر طرحهای کارساز را سرعت بخشیده‘ زمینه رشد و شکوفائی را فراهم می نماید. سرمایه ای که جهت احداث شبکه راهها در بسترهای گوناگون جغرافیایی و سازه های مورد نیاز آن و نیز حفظ و نگهداری و ایمن سازی آنها صرف می شود‘ جزء سرمایه های ملی محسوب می گردد. حراست این سرمایه ملی بمنظور بهره برداری طولانی مدت از شبکه راهها و جلوگیری از تأثیر عوامل جغرافیایی و تخریب زودرس رهها‘ معابر و ناوگان حمل و نقل بار و مسافر الزامی است؛ بنابراین بجز از امنیت عبور و مرور که باید بر راههای کشور حاکم باشد و مسائل فنی – مهندسی ترافیک بطور دقیق مد نظر قرار گیرد‘ ضروری است که رهها در برابر تاثیر عوامل جغرافیایی مخرب هم هر چه بیشتر ایمن شوند تا بستر مناسب و مطمئنی برای توسعه‘ بویژه توسعه پایدار‘ پدید گردد.

درخت حوزه‌های تخصصی