کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی متحرک در مدیریت بحران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
بلایای طبیعی
بررسی میدانی بحران اولویت در مدیریت بحران
حوزه های تخصصی:
حوادث و سوانح طبیعی از دیر باز بعنوان مخرب ترین عوامل آسیب رسان به انسان جامعه و زیست گاهش مطرح بوده اند از این رو تلاش های بشر برای مقابله با این حوادث به گشوده شدن دریچه جدیدی از فعالیت های تحقیقاتی و مطالعاتی موسوم به مدیریت بحران منجر شده است به دیگر سخن امروزه برای مواجهه و مقابله با بحران ها ی ناشی از بلایایی طبیعی نیاز به رفتاری سازمان یافته است این مقاله به بررسی یکی از موضوعات مهم و اساسی مدیریت بحران که تا به حال مکتوم و مغفول مانده است می پردازد و آن مساله اولویت گذاری در اهداف استراتژی ها تصمیمات اقدامات عملی و به طور کلی شاخص های مطرح در اداره بحران های ناشی از زمین لرزه است بدین منظور با بهره گیری از آرا و نظرات خبرگان امر به شناسایی و تعیین شاخص های یاد شده درمراحل مختلف چرخه بحران پرداخته شده و سپس با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی نسبت به اولویت بندی آن ها اقدام شده است ناگفته پیداست مدیریت بحران های مورد بحث در این مقاله در صورتی قرین با موفقیت میشود که صرفا در محدوده ی برنامه های عملیاتی و کوتاه مدت قرار نگرفته و در گستره ای وسیع تر و افق هایی طولانی تر بدان نگریسته شود
کودکان در بلایای طبیعی: تجربه زمین لرزه های 1988 ارمنستان
حوزه های تخصصی:
یکی از بزرگ ترین حوادث غیر مترقبه در سال های اخیر، در جمهوری ارمنستان رخ داد. مقاله حاضر با بررسی مطالعات گسترده ای که پس از وقوع حادثه در این کشور انجام شده، ضمن ارایه گزارشی مستند از آثار و پیامدهای روانی حادثه بر کودکان، روش ها و اقداماتی را که به منظور کنترل و درمان عوارض روانی صورت گرفته مطرح کرده است. نکته مهم و حایز اهمیت در این مقاله نشان دادن عوارض حاصل از سیاست های پس از وقوع حادثه است که دامن گیر کودکان شد که یا بی سرپرست شدند و یا پدر و مادر خود را گم کردند.
یاری رساندن به کودکان پس از بلایای طبیعی
حوزه های تخصصی:
"
گرچه پس از وقوع بلایای طبیعی همه جمعیت یک شهر، روستا یا منطقه آسیب می بینند اما برخی از آنان به دلیل ویژگی های جسمانی، شرایط فرهنگی و یا موقعیت اقتصادی، بیش از دیگران متحمل خسارت و آسیب می شوند. کودکان از جمله گروه های جمعیتی هستند که در فجایع طبیعی سخت در معرض خطر قرار می گیرند. مقاله حاضر می کوشد ابعاد شرایط مخاطره آمیز کودکان و واکنش های آنان را پس از حوادث غیر مترقبه توضیح دهد و راه کارهایی را به منظور مداخله در بحران با توجه و تاکید بر امداد رسانی ارایه کند."
تغییرات اجتماعی و تجربه مطالعه میدانی در بلایای طبیعی
علی رغم این که یکی از کشورهای پرخطر به لحاظ وقوع بلایای طبیعی است، هنوز تعداد مطالعات در حوزه های مختلف از جمله پرداختن به ابعاد روانی - اجتماعی حوادث غیر مترقبه، بسیار اندک است. مقاله حاضر می کوشد تا با ارزیابی ابعاد و روش های مطالعه میدانی در زمان وقوع بلایای طبیعی و پس از آن، تجاربی را در زمینه در اختیار پژوهشگران قرار دهد. مطالعه این مقاله می تواند دریچه های جدیدی پیش روی پژوهشگران و موسسات مطالعاتی، در راه گسترش تحقیقات میدانی در بلایای طبیعی بگشاید.
مسئولیت اجتماعی بنگاه ها در کاهش بلایای طبیعی (تجاربی از بنگلادش)
حوزه های تخصصی:
" طی دو دهه اخیر نقش بخش غیر دولتی در مداخله برای کاهش بلایای طبیعی سخت در کانون توجه قرار گرفته است. در این میان بخش خصوصی، بنگاه ها و شرکت های تجاری نیز علی رغم گرایش سود طلبانه، کارکردهای مثبت و موثری در حوادث غیر مترقبه داشته اند. این کارکردها هم به لحاظ مشارکت بخش خصوصی در آمادگی برای تخفیف آثار و پیامدهای فاجعه (به عنوان برنامه هایی بشر دوستانه) مورد نظر بوده است و هم از این منظر که می تواند برای ارتقای فعالیت این بخش در حوزه هایی که به انتقاع مالی و اقتصادی ختم می شود، بستری مناسب به شمار آید. مقاله حاضر بخشی از یک پروژه گسترده در این زمینه است که تجارب کشور بنگلادش را در این زمینه نشان می دهد.
"
مباحث مشکلات اجتماعی/ چارچوب تحقیق در بلایای طبیعی
حوزه های تخصصی:
" متخصصان رشته های مختلفی چون مهندسی، پزشکی، علوم اجتماعی و یا روان شناسی در توضیح و تبیین بلایای طبیعی و آثار آن، به شکل معمول سنتی، از زاویه دید تخصصی خود نگریسته و به مطالعه و پژوهش پرداخته اند. مقاله حاضر می کوشد تا ضرورت برخورداری از دید و نگرشی کلان تر را در حوادث غیرمترقبه تبیین کند.
وقوع زلزله در یک منطقه روستایی عقب افتاده و فقیر در مقایسه با یک منطقه شهری توسعه یافته و غنی، آثار و پیامدهای کاملا متفاوتی دارد. از این رو هنگام مطالعه در باب حوادث و بلایای طبیعی محققان رشته های مختلف باید با یکدیگر در تعامل و تبادل باشند.
"
مدیریت بحران و سرمایه اجتماعی
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر نقش سرمایه اجتماعی را در مدیریت بحران به بحث گذاشته است. نتایج مندرج در مقاله، حاصل مطالعه ای است که پس از وقوع توفان و آلودگی آب در یکی از روستاهای کانادا به عمل آمده است. نویسنده ضمن گزارش روش مطالعه، به بررسی مدیریت و برنامه ریزی بحران، وضعیت گروه های آسیب پذیر، نقش سازمان های غیر دولتی، وضعیت کمک های اهدایی و بهداشت روانی در حادثه مذکور پرداخته است.
ارزیابی ایمنی جاده‌ای با رویکرد مخاطرات محیطی: مسیر سنندج ـ مریوان با استفاده از GIS(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله با استفاده از نقشه‌های توپوگـرافی 50000 :1، نقشه‌های زمـین‌شناسی 1:250000، نقشه‌های کاربری اراضی 1:250000 و آمار ایستگاههای هواشناسی و هیدرومتری ایمنی جاده‌های منطقه مطالعه شده (با توجه به پارامترهای مخاطرات محیطی) بررسی شده است. لایه‌های اطلاعاتی مختلف جدولی و نقشه‌ای با توجه به توزیع فضایی، زمان و شدت اثر مخاطرات روی هم انطباق داده شده‌اند؛ سپس طی یک بررسی میدانی به کمک آثار و شواهد موجود و با درنظرگرفتن اطلاعات ذکرشده، نقشه‌های حساسیت زمین‌شناسی، مخاطرات اقلیمی، هیدرولوژیک و مخاطرات ژئومورفولوژیک ترسیم شده‌اند. در نهایت با انطباق سه نقشه مذکور، نقشه مخاطرات محیطی محور ارتباطی سنندج ـ مریوان استخراج شد. بر اساس آن 65 درصد از طول محور ارتباطی مورد نظر از نقاط با خطر بسیار زیاد، 25 درصد از نقاط با خطر زیاد و 10 درصد از نقاط با خطر متوسط عبور می کنند.
پژوهش در پهنه بندی خطر زمین لغزش در منطقه ماکو (ماکو تا دشت بازرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
لغزش زمین از جمله بلایای طبیعی است که عمدتاً در مناطق کوهستانی اتفاق می افتد و مرفولوژی را به طور ناگهانی به هم می زند و خسارات عمده به مناطق مسکونی ، جاده ها، زمین های کشاورزی و غیره وارد می کند. به این دلیل پدیده لغزش همواره مورد توجه دولت ها و مراکز علمی و پژوهشی بوده و روش های مختلفی برای مطالعه آنها ارائه شده است تا بدینوسیله بتوان به شناسایی و مقابله با آن اقدام کرد. در سال 1374 روستای آبکار از توابع شهرستان فارسان در استان چهارمحال بختیاری در اثر رانش زمین با 50 نفر سکنه در زیرزمین دفن شد (قبادی1381، ص164). هدف از مقالة حاضر شناسایی مناطق لغزه خیز است و بنابراین با استفاده از نقشة توپوگرافی و با در نظرگرفتن روش کار ارائه شده توسّط آنبالاکان به تهیة نقشة پهنه بندی خطر زمین لغزش اقدام نموده تا آمایشگران سرزمین و مدیران محیطی بتوانند با آگاهی و شناخت دقیق از مناطق لغزه خیز در کاربری زمین، این گونه مخاطرات ژئومرفولوژیکی را مدّنظر داشته باشند.
گذری بر مدیریت در بحران
حوزه های تخصصی:
"در حوادث غیر مترقبه روال طبیعی امور مربوط به زندگی روزمره جامعه به یکباره دگرگون و غیر عادی می شود، و در چنین شرایطی مدیریت بحران علم توام با هنری است که تلاش می کند تا شرایط بحرانی را به حالت عادی (و نه لزوما قبل از بحران) برگرداند.
عمده ترین عامل موفقیت این مدیریت به میزان آمادگی قبل از وقوع بحران بستگی دارد. در غیر این صورت شاهد بروز بحران در بحران خواهیم بود. این مقاله که به صورت تحقیقی مروری، با استفاده و مطالعه منابع علمی (12 مقاله جدید در این زمینه) وتجربیات مدیریتی نویسنده تهیه شده است به عوامل عمده ای که مدیران بحران با آن مواجه می باشند، نظری اجمالی دارد."
اقدامات اطلاع‌رسانی برای مقابله با بحران‌ها در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"مقدمه: یکی از مسائل و مشکلاتی که بیمارستان با آن روبرو می شود شرایط بحرانی ناشی از بلایا می باشد. از جمله زیرساخت های نظام مدیریت اطلاعات بلایا دانش مدیریت بحران، فن آوری اطلاعات، ابزارهای اطلاع رسانی، منابع انسانی، سرمایه و ... می باشد. بنابراین بیمارستان ها برای مقابله ی مؤثر با شرایط بحرانی ناشی از بلایا باید یک برنامه ی مدون مدیریت اطلاعات بلایا و به دنبال آن فراهم آوری نظام های اطلاع رسانی به منظور آگاه سازی کارکنان بیمارستان برای مقابله با بحران را تهیه نماید. هدف از مطالعه ی حاضر نیز ارزیابی اقدامات اطلاع رسانی انجام شده برای کارکنان در هنگام وقوع بلایا در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شیراز بوده است.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی از دسته ی مطالعات مقطعی و جامعه ی آماری در این پژوهش کل مسؤولین 9 عدد از بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز (28 نفر) بودند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که روایی و پایایی آن در مطالعات قبلی سنجیده شده بود. روش جمع آوری داده ها مصاحبه بود که داده ها پس از جمع آوری با نرم افزار SPSS مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد 5/55 درصد مترون ها و 5/77 درصد از مدیران جامعه ی پژوهشی دوره ی مدیریت بحران را گذرانده بودند. فقط 50 درصد بیمارستان های جامعه ی پژوهشی (پرسنل پرستاری) آموزش لازم را در مورد تخلیه ی سریع بیماران به هنگام بحران و شرایط اضطراری دیده بودند و در 1/11 درصد بیمارستان های جامعه ی پژوهشی کمیته ایمنی وجود داشت. نتیجه گیری: به هر حال بروز بی نظمی در دقایق اولیه ی پس از رخداد یک حادثه ی اجتناب ناپذیر است و یک مدیریت صحیح در صدد آن است که این زمان را به حداقل برساند. با توجه به نیاز مدیران اجرایی (مدیران و مترون ها) به گذراندن «دوره های آموزشی مدیریت بحران» برگزاری کلاس های آموزشی ضروری است."
مطالعه تأثیر بلایای طبیعی بر تولید ناخالص داخلی غیرنفتی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
لایای طبیعی بهعنوان حوادث غیر منتظره، شوک (تکانه) منفی به عرضه کل محسوب میشوند. واکنش یک اقتصاد به این شوکها، به عوامل مختلفی از جمله اجرای قواعد مهندسی در احداث ساختمانها، وجود ذخایر کافی محصولات زراعی و داراییهای نقدی، آموزشهای عمومی و نحوه مدیریت بحرانهای طبیعی، بستگی دارد. در این مقاله، تلاش شده است اهمیت و تأثیر بلایای طبیعی رخ داده در کشور بر سطح کلی فعالیتهای اقتصادی مطالعه شود. به این منظور، روش خود رگرسیونی با وقفههای توزیعی(ARDL) دردوره زمانی 1383-1338 بهکار گرفته شده است. نتایج برآوردهای الگوهای کوتاهمدت و بلندمدت، تأثیر منفی این بلایا بر اقتصاد ملی و ارتباط U شکل بین میزان خسارات بلایای طبیعی و تولید ناخالص داخلی غیرنفتی را نشان میدهد. همچنین برآورد الگوی تصحیح خطا، بر این دلالت دارد که در هر دوره، تنها حدود 17 درصد از عدم تعادلها، تعدیل میشود.
تحلیل و تبیین مسائل و مشکلات روانی – اجتماعی کودکان و نوجوانان بی سرپرست شده در زلزله شهر رودبار
حوزه های تخصصی:
در این بررسی 14 نفر کودک و نوجوان رودباری که در جریان زلزله پدر و مادر خود را از دست داده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. 6 فرضیه مورد نظر در این مطالعه‘ همگی ناظر بر تأثیر فقدان پدر و مادر در زمینه افزایش احتمال فرزندان به اختلالات روانی ناشی از آن بود. از این رو پیش بینی می شد که افسردگی‘ اضطراب‘ پرخاشگری و تندخویی‘ افت تحصیلی‘ ناامیدی و انزوای اجتماعی در میان کودکان پی سرپرست شده در مقایسه با کودکان دارای پدر و مادر شیوع بیشتری داشته باشد. بر طبق نتایج بدست آمده این فرضیه ها رد شدند. اما رد فرضیه ها به معنی عوارض روانی در میان افراد مورد نظر نبود. بلکه در واقع بدین معنا بود که کودکان رودباری دارای پدر و مادر نیز به آنها مبتلا هستند. در واقع پدید آمدن چنین وضعیتی بازگوی تأثیرپذیری عمومی از شرایط نامطلوب وقوع زلزله است که جایی برای اثر بخشی محسوس و قابل اندازه گیری متغیرهای مهمی از قبیل فقدان والدین‘ دست کم در کوتاه مدت‘ باقی نگذاشته است.
نقش ساختار جغرافیای در سیل مرداد ماه 1378شهر نکا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
محیط شناسی ۱۳۸۱ شماره ۲۹
حوزه های تخصصی:
تحلیلی بر اثرات عوامل تکتونیکی و ژئومورفولوژیکی در بلایای طبیعی به ویژه زلزله با تاکید بر کلان شهر تبریز
حوزه های تخصصی:
شهر تبریز در حریم یک گسل بزرگ و فعال بنا شده است. این گسل با طول حدود 500 کیلومتر از مرزهای غربی آذربایجان تا میانه و سراب نقشه برداری شده است. این سامانه گسلی، رشته کوههای بزرگی مانند بزقوش، میشوداغ و موروداغ را در برگرفته است. و در طول تاریخ علاوه بر تبریز شهرهایی که در مجاورت این گسل بوده اند. بارها دچار ویرانی شده اند .
گسل تبریز در ادامه شمال غربی خود با روند SE – NW دارای ساز و کاری راستا لغز با مولفه راست براست. و یکی از لرزه خیزترین گسل های ایران در ناحیه آذربایجان است. در قسمت های مختلف این گسل وجود آثار ریخت شناسی متعدد ناشی از فعالیت های زمین ساختی در راستای آن است.
یافته های پژوهش نشان می دهد که مناطق با غمیشه، ولیعصر و سیلاب از مناطق مخاطره آمیز شهر هستند. اما از دیدگاه تکتونیکی به لحاظ پراکندگی گسل های فرعی در سراسر منطقه در برابر زلزله آسیب پذیری برای همه جا یکسان است
نقش مدیریت دامنه ای در سیل خیزی حوضه آبریز: مطالعه موردی: سیل مرداد 1377 ماسوله گیلان - ایران
حوزه های تخصصی:
شهرک توریستی ماسوله در ارتفاع 1050 متری از سطح دریا های آزاد دریک ناحیه کوهستانی - جنگلی قرار گرفته است. این شهرک با شماره 1090 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده، همچنین در فهرست آثار یونسکو نیز به ثبت رسیده است .این ناحیه از نظر جغرافیایی و معماری در ایران و حتی جهان منحصر به فرد می باشد.
این مقاله عوامل و عناصر مؤثر در ایجاد سیل سال 1377این منطقه را که در کاهش تعداد بازدید کنندگان از آن مؤثر بوده شناسایی کرده است. نوشتار حاضر بخشی از نتایج طرح پژوهشی با عنوان «شناخت بلایای طبیعی ماسوله گیلان در چارچوب جغرافیای طبیعی» است که توسط نویسنده مقاله در سال 1380 تحقیق و پژوهش شده است .
روش کار استفاده از مطالعات میدانی بوده است و با توجه به این که سیل می تواند دلایل اقلیمی، ژئومورفولوژیکی و انسانی یا تکنولوژیک داشته باشد، نتیجه مطالعات نشان داد که عامل سیل مزبور نتیجه عملکرد نامناسب انسانی یا تکنولوژیک در برخورد با پدیده های ژئومورفولوژیکی مسلط ناحیه (رسوبات ریزدانه یخچالی) بوده است و چنانچه تمهیدات مناسب در این ارتباط انجام نگیرد در آینده سیل با شدت بیشتری تکرار خواهد شد
بررسی و ارزیابی بیست و نهمین کنگره جغرافیایی 2000 سئول کره(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بیست و نهمین کنگره بین المللی جغرافیایی از تاریخ 14 تا 18 آگوست 2000(24 تا28 مردادماه1379) در سئول پایتخت کره جنوبی با موضوعLiving With diversity (زیستن با تنوع یا چندگونگی ) برگزار گردید. در این کنگره جغرافیدانان بیش از 80 کشور جهان آخرین یافته های تحقیقاتی خود را در قالب 817 مقاله جغرافیایی با موضوعات مختلف ارائه نمودند . دراین کنفرانس مقالات تغییرات محیط و آینده جهان ‘ دانش و فنون اطلاعت جغرافیایی‘ اثرات انسان در چشم اندازها وسیستمهای طبیعی و ابعاد مختلف توسعه بالاترین تعداد را در بین مقاله ها داشتند . علاوه بر آن ‘جلسات ویژه و مباحثه وجود داشت که جغرافیدانان در این جلسات ‘ در خصوص تأثیر فرایندهای طبیعی و اجتماعی بر محیط تبادل نظر نموده تا راهها و روشهای مناسبی برای آینده پیدا نمایند .
اولویت بندی عوامل موثر در مدیریت بحران شهری در برابر بلایای طبیعی (مطالعه موردی سازمان های مرتبط با بحران شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی، دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. برای شناخت مدیریت بحران شهر و آسیب پذیری مناطق شهری در برابر بلایای طبیعی، بررسی عامل های اصلی موثر در آسیب پذیری مدیریت بحران شهری نیاز است. هدف از این مقاله، به کار گیری اصول مدیریتی لازم برای کاهش آسیب پذیری شهرها و دستیابی به اولویت های عوامل موثر در مدیریت بحران شهری در سازمان های مرتبط با بحران شهر اصفهان، از لحاظ شاخص های مورد بررسی است. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است، که از مدل های کمی استفاده شده است. برای اولویتبندی عوامل موثر در مدیریت بحران شهر اصفهان34 متغیر در 6 عامل اصلی در 20 سازمان مرتبط با بحران بلایای طبیعی شهر با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه حاصل از بررسی انجام شده، نشان می دهد که اولین عامل وجود نظام ذخیره سازی برای مدیریت پشتیبانی امداد و نجات است که شامل 7 متغیر است. همچنین همبستگی هماهنگی بین سازمان های درگیر در بحران براساس آزمون کروسکال- والیس(آزمون H ) ، نیز نشان می دهد sig (سطح معناداری) در همه متغیر ها کمتر از 05/0 و از آنجا که این رقم کوچکتر از آلفای مورد نظر (05/0) است، بنابراین، فرض H رد و کافی نبودن ساختار تشکیلات مناسب برای هدایت عملیات امداد و نجات در سازمان های بررسی شده (فرضیه پژوهش) تایید می شود.