درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۶۶۱ تا ۳٬۶۸۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
۳۶۶۱.

مروری بر اثرات اقتصادی صنعت گردشگری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 304 - 316

کلیدواژه‌ها: اثرات اقتصادی اثرات گردشگری اقتصاد صنعت گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۳
صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع خدماتی اهمیت بسیار زیادی در اقتصاد کشورها دارد. به مانند هر پدیده ی دیگری، گردشگری نیز دارای اثراتی بر جوامع است. اثرات اقتصادی یکی از مهم ترین آثار گردشگری است که می تواند تأثیرات توأمان مثبت و منفی بر مقاصد و جوامع میزبان داشته باشد. ازاین رو، بررسی اثرات اقتصادی صنعت گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است. بر این اساس، هدف از این پژوهش، مروری بر اثرات اقتصادی مثبت و منفی صنعت گردشگری بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت روش کار از نوع توصیفی-تحلیلی بود. روش گردآوری داده ها در این پژوهش نیز از نوع اسنادی-کتابخانه ای بود. نتایج پژوهش داد که صنعت گردشگری در یک منطقه می تواند به طور همزمان اثرات اقتصادی مثبت و منفی به همراه داشته باشد. به طوری که به موازات هر اثر اقتصادی مثبت در یک منطقه، می توان شاهد بروز اثرات منفی اقتصادی نیز بود و لازم است به گونه ای عمل شود که اثرات مثبت تقویت شده و تا حد امکان از بروز اثرات منفی جلوگیری شود.
۳۶۶۲.

اولویت بندی محله های منطقه سه شهر اردبیل بر اساس تاب آوری اجتماعی در برابر زلزله

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 718 - 732

کلیدواژه‌ها: تاب آوری اجتماعی زلزله منطقه سه شهر اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۴۷
تاب آوری اجتماعی یک فرایند است که شبکه ای از ظرفیت های سازگاری را به انطباق ، پس از یک اختلال یا ناسازگاری مرتبط می کند و به طور خاص یک پدیده انتزاعی است که از لحاظ فیزیکی موجود نیست. هدف اصلی پژوهش اولویت-بندی محله های منطقه سه شهر اردبیل بر اساس تاب آوری اجتماعی در برابر زلزله می باشد که 385 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده و اطلاعات م ورد نیاز با استفاده از منابع کتابخانه ای و همچنین بررسی های میدانی (پرسشنامه) جمع-آوری شده است. میزان پایایی 816/0 بدست آمده که نشان دهنده پایایی خوب آن می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها؛ از روش MEREC جهت وزن دهی به شاخص ها و روش CODAS برای رتبه بندی محله ها بر اساس تاب آوری اجتماعی استفاده شده است. وضعیت رتبه بندی محله های منطقه سه نشان می دهد؛ محله دو در رتبه اول، محله هفت در رتبه دوم، محله شش در رتبه سوم، محله سه در رتبه چهارم، محله ده در رتبه پنجم، محله نه در رتبه ششم، محله چهار در رتبه هفتم، محله یک در رتبه هشتم، محله هشت در رتبه نهم و نهایتاً محله پنج در رتبه آخر قرار گرفته اند.
۳۶۶۳.

تحلیل عوامل مؤثر بر اتخاذ استراتژی های مقابله خانوارهای روستاهایی در برابر ناامنی غذایی با تأکید بر همه گیری کرونا (مطالعه موردی: روستاهای پیراشهری زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 253 - 270

کلیدواژه‌ها: توسعه روستایی امنیت غذایی توسعه انسانی استان زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۵۹
شیوع همه گیری کرونا دارای اثرات مختلفی بر نواحی روستایی بود، یکی از این اثرات بر روی روند ناامنی غذایی و به دنبال آن استراتژی های مقابله خانوارهای روستایی با ناامنی غذایی است. هدف تحقیق حاضر ابتدا شناخت وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستاهای موردمطالعه و سپس بررسی تفاوت نوع استراتژی های مقابله این خانوارها قبل و بعد از شیوع همه گیری کرونا است. نوع تحقیق حاضر کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق حاضر هشت روستای پیراشهری شهرستان زنجان است، این ۸ روستا دارای ۳۰۴۷ خانوار هستند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه موردنیاز جهت تکمیل پرسش نامه (۳4۲) خانوار محاسبه و پرسش نامه ها با استفاده از روش سیستماتیک تکمیل شد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه) و جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون ویلکاکسون و معادلات ساختاری اموس) استفاده شده است. یافته های تحقیق داد، بعد از همه گیری کرونا ۳۴٫۱۴ درصد خانوارها دارای امنیت غذایی، ۲۲٫۱۸ درصد خانوارها دارای ناامنی غذایی بدون گرسنگی، ۱۸٫۶۴ درصد خانوارها ناامنی غذایی با گرسنگی متوسط و ۲۵٫۰۴ درصد خانوارها دارای ناامنی غذایی با گرسنگی شدید می باشند. جهت تحلیل تفاوت معناداری در بین شاخص های استراتژی های غذایی و غیر غذایی مقابله با ناامنی غذایی نشان می دهد، بیشترین تفاوت معناداری مربوط به شاخص های اضافه کاری غیر از بخش کشاورزی و استفاده از غذای ارزان قیمت با مقدار آماره آزمون ۱۱٫۳۳- و ۱۴٫۵۷- است. نتایج نشان می دهد، شاخص های نوع شغل خانوار، داشتن شغل فرعی، میزان اراضی آبی، وسیله نقلیه، تورم مواد غذایی، قدرت خرید خانوار، دسترسی به فروشگاه های مواد غذایی و تنوع درآمدی، تحصیلات، بعد خانوار و تحصیلات همسر، وجوه ارسالی، پیوند اجتماعی، اعتماد اجتماعی و عادات و الگوی غذایی بر انتخاب استراتراتژی های مقابله خانوارهای روستاهای موردمطالعه در برابر ناامنی غذایی تأثیرگذار است.
۳۶۶۴.

ارزیابی اثرات بازی های اندرویدی در تاب آوری اجتماعی شهرها (مطالعه موردی شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲ 241 - 256

کلیدواژه‌ها: بازی های اندرویدی تاب آوری تاب آوری اجتماعی نوجوان و جوان شهر اراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۸۵
امروزه بازی های رایانه ای یکی از پر تقاضا ترین کالاها در جهان تبدیل شده تا جایی که از نظر درامد از صنعت سینما هم پیشی گرفته است و هر ساله در حال تکامل و پیشرفت هستند که امروزه نوع جدید این بازی ها با عنوان بازی های اندرویدی قابل نصب بر روی تلفن های همراه هوشمند رواج بسیاری پیدا کرده اند.از طرف دیگر بخاطر تاثیری که این بازی ها بر روی افراد می گذارند به ابزای جهت رسیدن به اهداف برخی کشورها تبدیل شده اند و حتی انها را برای گروه، قشر، یا کشور خاصی روانه بازار می کنند. لذا در این پژوهش که هدف آن مدل سازی ساختاری ارزیابی اثرات بازیهای اندرویدی در تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان در شهر اراک و دارای ماهیتی کاربردی است با روش تحلیلی – توصیفی و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته، تاثیر بازی های اندروید را در تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان شهر اراک با تاکید بر شاخص هایی چون اسلام ستیزی، قوانین، رفاه اجتماعی، فرهنگ، تجربه مورد بررسی قرار دادیم. حجم نمونه پژوهش، 190 پرسش نامه محاسبه شد و برای استنباط های علمی، مدل سازی و معادلات ساختاری به کار گرفته شده است. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که که عوامل ذکر شده تاثیر بسیار زیادی از بازی های اندرویدی پذیرفته و در نهایت بر تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان تاثیر گذاشته و آن را کاهش می دهد. اثرات این بازی ها را در شش بعد و شاخص مورد بررسی قرار دادیم که در روند نتیجه گیری این پژوهش اثرات این ابعاد و شاخص ها مورد تایید قرار گرفتند. همچنین نتایج نشان می دهد که بازی های اندروید تاثیرات زیادی بر تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان شهر اراک داشته است
۳۶۶۵.

ارزیابی نقش شاخص های اقلیمی در توسعه گردشگری با استفاده از تکنیک ANP-Fuzzy (مطالعه موردی: استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲ 333 - 346

کلیدواژه‌ها: شاخص هایاقلیمی گردشگری تکنیک فازی استان فارس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۷
 گردشگری بخش عمده ای از اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد که به شدت تحت تأثیر شرایط اقلیمی است. یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری هر منطقه ای، داشتن وضعیت اقلیمی مساعد و تعیین مکان های مطلوب گردشگری برای گردشگران است. استان فارس به دلیل داشتن میراث های طبیعی، ویژگی های متنوع اقلیمی، آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی، توانایی بسیاری برای رونق دادن به صنعت گردشگری دارد. ازاین رو هدف این پژوهش تعیین پهنه های مطلوب توسعه گردشگری بر اساس شاخص های اقلیمی است. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است. برای تحلیل الگوی توسعه گردشگری این استان از تکنیک Fuzzy-ANP و نرم افزار ARC GIS- Super Decision استفاده شد. نتایج ارزش گذاری شاخص های مطالعاتی نشان می دهد که شاخص میانگین دمای ماهیانه با احتساب وزنی برابر با 239/0 جایگاه نخست اثرگذاری را به خود اختصاص داده است. شاخص های میانگین بارش ماهیانه و میانگین رطوبت نسبی به ترتیب با اختصاص ارزش های 157/0 و 143/0 جایگاه های دوم و سوم میزان اثرگذاری را کسب نموده اند. در انتها لایه های رقومی وزن داده شده را با استفاده از عملیات همپوشانی Fuzzy Overly و استفاده از تابع جمع تلفیق نموده تا ارزش نهایی هر یک از پیکسل ها و بر اساس وزن داده شده تمامی لایه ها مشخص گردد. میزان وزن به دست آمده در نقشه نهایی پهنه بندی الگوی آسایش اقلیمی گردشگری استان فارس محاسبه شده است. با استفاده از طبقه بندی شکست طبیعی، پهنه بندی نهایی در 5 کلاس آسایش اقلیمی نامطلوب تا آسایش اقلیمی خیلی مطلوب طبقه بندی شده است. بیشترین میزان مساحت استان را پهنه های گردشگری باقابلیت مطلوب (38.2) به خود اختصاص داده اند. پهنه های باقابلیت گردشگری نامطلوب با اختصاص نزدیک به 35 درصد از مساحت استان فارس، در رتبه بعدی این طبقه بندی قرارگرفته است.  به صورت کلی می توان گفت که با در نظرگیری پهنه های باقابلیت بسیار مطلوب و مطلوب گردشگری، نزدیک به 45 درصد از مساحت استان فارس دارای قابلیت عالی برای توسعه گردشگری می باشد. شهرستان های واقع در بخش شرقی، جنوب شرقی، شمال و شمال شرقی استان نیز دارای آسایش اقلیمی گردشگری نامطلوب می باشند.
۳۶۶۶.

تعیین همبستگی مکانی و الگوی تغییرات ارتفاع و حجم رواناب در زیرآبخیزهای منطقه شارقنج بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 201 - 219

کلیدواژه‌ها: اولویت بندی تغییرات مکانی رواناب سطحی خودهمسبتگی الگوی مکانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۵۷
سیلاب یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی و تأثیرگذار بر هدررفت خاک و آسیب به زیرساخت های انسانی است. هدف پژوهش حاضر، برآورد ارتفاع رواناب تولیدی حاصل از بارش مازاد و تحلیل تغییرات مکانی مقادیر ارتفاع رواناب و حجم رواناب در حوضه آبخیز شارقنج بیرجند است. در این پژوهش میزان رواناب تولیدی ناشی از حداکثر بارش 24 ساعته در دوره های بازگشت مختلف با استفاده از روش SCS برآورد شده است. برای این کار حداکثر بارش 24 ساعته ایستگاه های اطراف منطقه با روش عکس مجذور فاصله (IDW) میان یابی شد. در ادامه پس از تهیه نقشه شماره منحنی، برای تخمین رواناب نیز از روش SCS استفاده و حجم رواناب محاسبه شد. نتایج نشان داد از غرب به شرق شماره منحنی به دلیل وجود باغ های زرشک و اراضی زراعی آبی کاهش می یابد. براساس نقشه همبستگی مکانی مقادیر ارتفاع رواناب، خوشه های زیاد-زیاد (HL) در بخش های بالادست حوزه تشکیل شده است. هم چنین خوشه های کم-کم (LL) در بخش های پایین دست شکل گرفته که ناشی از مقادیر بالای بارش در بخش بالادست و شیب بالای زیرآبخیزها مرتبط دانست. مقادیر همبستگی مکانی حجم رواناب نشان داد که تجمع حجم رواناب در زیرآبخیزهای واقع در پایین دست منطقه موردمطالعه بیش تر است و تشکیل خوشه های زیاد-کم (HL) کم داده است. به عبارتی در زیرآبخیزهای پایین دست و مجاور خروجی منطقه میزان حجم سیلاب بیش تر شده است. براساس نتایج عوامل مختلف از جمله شیب، کاربری اراضی، شماره منحنی و گروه هیدرولوژیکی خاک بر آن تأثیرگذار است که بر تغییرات مکانی مولفه های ارتفاع و حجم رواناب موثر بوده و رفتار هیدرولوژیک سیلاب را تعیین می کند.
۳۶۶۷.

پیش نگری عناصراقلیمی بر پایه سناریوهای وادشت تابشی در استان یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲ 23 - 1

کلیدواژه‌ها: استان یزد پیش نگری تغییر اقلیم مقیاس کاهی RCP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۴۰
هدف: هدف از این پژوهش پیش نگری آینده عناصر اقلیمی شمال غرب استان یزد با استفاده از سناریوهای واداشت تابشی است.روش و داده: این مطالعه، تغییر پارامترهای بارندگی و میانگین دمای استان یزد در دوره پایه (۲۰۲۰-۲۰۰۱) را با چهار مدل گردش کلی از سری CMIP5، تحت سه سناریوی واداشت تابشی RCP2.6،  RCP4.5 و  RCP8.5 با استفاده از مدل آماری LARS-WG6 شبیه سازی کرده و با انتخاب بهترین مدل، عناصر اقلیمی را برای دوره های ۲۰۵۵-۲۰۲۶ و ۲۱۰۰-۲۰۷۱ در آینده، مقیاس کاهی کرده و نتایج پیش نگری را مورد ارزیابی قرار می دهد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده در شبیه سازی پارامترهای مذکور، دو مدل BCC-CSM1-1 و NorESM1-M با داشتن آماره های خطای کم و NRMSE قابل قبول، به عنوان بهترین مدل معرفی می شوند. بیشترین تغییرات میانگین دما نسبت به دوره پایه، مربوط به دوره ۲۱۰۰-۲۰۷۱ و سناریوی بدبینانه است به طوری که دما در این دوره در مدل NorESM1-M از ۱/۱۳+ تا ۳/۹۳+ درجه سانتی گراد به ترتیب در سناریو ۲/۶ و ۸/۵ افزایش می یابد. میزان بارندگی در دهه های پایانی قرن حاضر، از دوره 2055- 2026 کمتر و در برخی نقاط نسبت به میانگین دوره پایه افزایشی یا کاهشی است. به طوری که تغییرات بارندگی در ایستگاه های مطالعاتی در آینده نزدیک بین ۹/۴۰- تا ۱۶+ میلی متر و دراواخر قرن حاضر بین ۹- تا ۱۰/۷۳+ میلی متر نوسان دارد.نتیجه گیری: در دوره های آتی، دما در منطقه افزایش می یابد و بیشترین میزان این افزایش مربوط به RCP8.5 است. بارش در آینده نوسانی است به طوری که بیشترین و کمترین تغییرات را به ترتیب در RCP2.6 و RCP4.5 خواهد داشت.نوآوری، کاربرد نتایج: در این پژوهش، برای پیش نگری عناصر اقلیمی از مدل های GCM-CMIP5 و سناریوهای واداشت تابشی، RCP2.6،  RCP4.5و RCP8.5 در شمال غرب یزد استفاده گردید و با ارزیابی آماره های خطا، مدل های مناسب برای پیش نگری دما و بارندگی به ترتیب BCC-CSM1-1 و NorESM1-M  انتخاب شد تا تصویر روشنی از اقلیم این منطقه در آینده ارائه شود. بنابراین نتایج این امر می تواند در برنامه ریزی های منطقه ای به ویژه پدیده هایی از جمله هواشناسی، منابع آبی در محیط زیست و مبارزه با بیابان زائی استفاده شود.
۳۶۶۸.

تحلیل سطح آگاهی و دانش مدیریت ریسک کودکان روستایی از مخاطره زلزله (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان زیرکوه واقع در استان خراسان جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 79 - 98

کلیدواژه‌ها: مدیریت ریسک کودکان روستایی زلزله ادراک و دانش شهرستان زیرکوه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۵
در سال های اخیر، مطالعات حوزه ادراک و دانش کودکان از مخاطرات و تقویت میزان آمادگی آن ها در برابر مخاطرات نسبت به گذشته به شدت گسترش یافته است. علت این مسئله را می توان تغییر رویکردهای مدیریت بلایا از رویکردهای انفعالی گذشته به تلاش برای مدیریت پیش از خطر و تأثیر فزاینده آمادگی همه گروه ها و اقشار یک جامعه ازجمله کودکان، در موفقیت این رویکرد دانست. در این راستا مطالعه حاضر به ارزیابی و تحلیل سطح آگاهی کودکان از مخاطره زلزله در قالب متغیرهای شناخت مخاطره و علل و اثرات و نحوه رویارویی با آن در قالب متغیرهای آگاهی از اقدامات پیشگیرانه، آمادگی و شیوه های مطلوب واکنش در بین 169 کودک 5 تا 12 ساله در شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه پرداخته است. یافته های تحقیق بیانگر این است که میانگین سطح آگاهی و دانش مدیریت ریسک کودکان 5 تا 12 ساله روستایی موردمطالعه از زلزله و شیوه های واکنش با آن بسیار اندک و نیازمند اصلاح و تقویت است؛ نتایج آزمون T تک نمونه در ارزیابی میانگین آگاهی و دانش مدیریت ریسک در هر چهار بعد موردسنجش پایین تر از سطح ارزش متوسط است. همچنین بر اساس نتایج آزمون همبستگی رابطه مستقیم و معنادار بین ادراک و آگاهی از ماهیت زلزله با دانش مدیریت ریسک در هر 4 بعد وجود دارد.
۳۶۶۹.

اولویت بندی و تحلیل فضایی پتانسیل سیل خیزی مبتنی بر رویکرد FUZZY-AHP (مطالعه موردی: حوزه آبخیز قمصر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 139 - 159

کلیدواژه‌ها: توابع فازی مناطق مستعد سیل خیز مناطق نیمه خشک نرم افزار Expert Choice

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۴۲
سیل یکی از بلایای طبیعی است که می تواند فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و پایداری محیط را تهدید کند؛ بنابراین شناسایی مناطق مستعد سیل خیز حوزه آبخیز امری ضروری در این زمینه است. هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی و تحلیل فضایی سیل خیزی حوزه آبخیز قمصر با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره و منطق فازی است که با رویکرد توصیفی – تحلیلی و با روشFUZZY-AHP انجام شده است. برای این منظور ابتدا 14 معیار مؤثر بر سیل خیزی حوضه (شامل باران، ارتفاع، کاربری اراضی، بافت خاک، سنگ شناسی، فاصله از رودخانه، شیب، تراکم زهکشی، رتبه آبراهه، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص توان آبراهه، تجمع جریان، انحنای سطح، انحنای طولی) شناسایی شد و سپس در نرم افزار Expert choice 11 بین معیار ها با روش AHP مقایسه های زوجی انجام گردید و وزن نهایی هر معیار به دست آمد. در ادامه، معیار ها با استفاده از توابع فازیlinear  و large فازی سازی شدند و درنهایت وزن های نهایی به دست آمده برای هر معیار در لایه های مربوطه اعمال شد و نقشه نهایی سیل خیزی حوضه تهیه گردید. نتایج حاصل از اولویت بندی معیار های کمی و کیفی بر اساس نظر کارشناسان آبخیزداری با روش AHP نشان داد از بین 14 معیار پیشنهادی، معیار باران با وزن نهایی 229/0 بیش ترین تأثیر را در سیل خیزی حوضه دارد. همچنین معیارهای بافت خاک سنگین تا خیلی سنگین (499/0)، واحد سنگی Plvav (252/0)، کاربری های پهنه های آبی و اراضی لخت به ترتیب با وزن نهایی 345/0 و 225/0 نقش پررنگ تری در سیل خیزی حوضه دارند. نتایج حاصل از نقشه نهایی سیل خیزی حوضه نشان داد که حدود 841/30، 056/27 و 406/12 درصد از مساحت کل حوضه به ترتیب در طبقه سیل خیزی متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند که این مناطق بیشتر در بخش مرکزی و در امتداد جنوب شرقی حوضه واقع شده اند؛ بنابراین آگاهی از پتانسیل سیل خیزی حوضه می تواند در جهت تدوین برنامه های مدیریت بحران در هنگام مواجه شدن با سیلاب مؤثر واقع شود.
۳۶۷۰.

ارزیابی پایداری بافت تاریخی مبتنی بر رویکرد شهر هوشمند (مورد مطالعه: محله سنبلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مکانی - فضایی سال ۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 53 - 72

کلیدواژه‌ها: بافت تاریخی شهر هوشمند شهر الکترونیک محله سنبلستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
رشد جمعیت در مناطق شهری، به خصوص در مناطق با ساختار ارگانیک، به مشکلاتی مانند ترافیک ناشی از معابر کم عرض و دشواری های مرتبط با مداخله در ساختارهای آن منجر شده است. بسیاری از این مشکلات، از طریق برنامه ریزی در سطح محله ها حل می شوند. یکی از رویکردهای مطرح شده در چند دهه اخیر برای حل مشکلات شهری، رویکرد شهر هوشمند است که بر نظام شهری تأثیر می گذارد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارزیابی پایداری بافت تاریخی مبتنی بر رویکرد شهر هوشمند است. از نظر روش شناسی بر اساس ماهیت هدف از نوع کاربردی و براساس ماهیت روش از نوع توصیفی- موردی و تحلیل-تجویزی است. در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای، اسنادی و میدانی و پرسش نامه استفاده کرده ایم. برای تحلیل داده ها از تحلیل عامل تأییدی در نرم افزار SPSS و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM استفاده کردیم. نتایج پژوهش نیز نشان می دهد که سرانجام بعد از تحلیل و بحث در مورد ویژگی ها، محله سنبلستان پتانسیل ها و زیرساخت لازم برای تبدیل شدن به محله ای منطبق بر شاخص های شهر هوشمند را نسبتاً داراست که برای تقویت آن از تزریق فعالیت ها و خدمات هوشمند در فضا باید بهره گرفت.احیا و بهره وری اقتصادی و ارتقای کسب وکار هوشمند از طریق تشویق به کارآفرینی و توسعه استارتاپ ها و همچنین گسترش مشاغل آنلاین محله ای مرتبط با خدمات مورد نیاز ساکنان، توسعه طرح دوچرخه هوشمند و ارائه امکانات برتر به مسیرهای دوچرخه و ... اشاره کرد.
۳۶۷۱.

مقایسه تطبیقی برنامه ممیزی انرژی در ساختمان های مسکونی ایران با نمونه های جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مکانی - فضایی سال ۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 73 - 84

کلیدواژه‌ها: برچسب انرژی مصرف انرژی انرژی پاک معماری پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۹۸
صنعت ساخت وساز سهم قابل توجهی در مصرف انرژی دارد. ازاین رو، کشورهای پیشرفته در این زمینه به ارائه برنامه راهبردی انرژی با اعمال گواهی های انرژی مورد تأیید شورای ساختمان های سبز به صورت داوطلبانه پرداخته اند. کشور ایران نیز از سال 1380 برنامه ممیزی انرژی خود را با اعمال برچسب انرژی ساختمان به صورت داوطلبانه ارائه کرده است؛ اما متأسفانه این گواهی انرژی نتوانسته است سهم قابل توجهی در نگه داشت انرژی در این صنعت داشته باشد. ازاین رو، در مطالعه حاضر به روش توصیفی- تحلیلی کیفی از طریق اسناد کاوی کتابچه های استاندارد موجود و باهدف شناخت نقاط ضعف برچسب انرژی ساختمان ایران، مقایسه ای بین برنامه راهبردی انرژی شورای ساختمان های سبز و برنامه ممیزی انرژی ایران انجام شد و سه فاکتور صرفه جویی براساس طراحی انسانی، صرفه جویی برای تمامی منابع و چرخه حیات به عنوان اهداف هر دو برنامه مقایسه شدند و چرایی تفاوت های به وجود آمده پیرامون آن ها تحلیل شدند. نتایج این تحلیل ها نشان داد، کاستی هایی درزمینه استانداردسازی صرفه جویی براساس تمام منابع و چرخه حیات در گواهی برچسب انرژی ایران نسبت به گواهی مورد تأیید شورای ساختمان های سبز وجود داشته است. به نحوی که در امتیازبندی برچسب انرژی ایران آموزش به کاربر و صرفه جویی در منابع آبی و راهکارهایی جهت استفاده از منابع جایگزین انرژی مانند انرژی زمین گرمایی و خورشید و باد و سوخت بیوگاز و بازگشت مواد و مصالح ساختمانی به چرخه حیات مواد در نظر گرفته نشده و همچنین حمایت های پشتیبان و تشویق کننده ای مانند معافیت های مالیاتی در این بخش ها وجود نداشته است.
۳۶۷۲.

کارکردها و خدمات گسترش و غالبیت گیاهان چوبی در قلمرو بهره برداران مرتعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۶) 1 - 12

کلیدواژه‌ها: مراتع علفزارها گسترش و غالبیت گیاهان چوبی کارکردهای اکوسیستمی کالاها و خدمات اکوسیستمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۵
مقدمه: اکثر مراتع و علفزارهای سراسر جهان متاثر از عوامل متعدد به اکوسیستم های جدید نوظهور تبدیل می شوند. فراوانی یا غالبیت نسبی گیاهان علفی و پوشش گیاهان چوبی این اکوسیستم ها در مقیاس های زمانی مختلف بسیار متغیر هستند. در طول چندین دهه گذشته، تغییر در جهت افزایش فراوانی پوشش گیاهان چوبی در سراسر جهان افزایش یافته است. هدف پژوهش: گسترش و غالبیت گیاهان چوبی در بسیاری از مراتع و علفزارهای جهان، تغییراتی در کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستمی در مناطق تحت تاثیر این پدیده در مقایسه با خدمات ارایه شده قبلی اکوسیستم، بوجود می آورند و خدمات جدید و تا حدی ناشناخته ارایه می دهند. روش شناسی تحقیق: این مطالعه با مرور مقالات علمی معتبر و جدید مرتبط به شناسایی کارکردها، کالاها و خدمات حاصله از پدیده گسترش و غالبیت گیاهان چوبی در اکوسیستم های مرتعی می پردازد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: عوامل زنده از جمله ویژگی های گیاهان چوبی و غیرزنده همچون اقلیم و خاک در قلمرو پراکنش گیاهان چوبی و جغرافیای حضور عشایر و دامداران تأثیرات متفاوتی بر تنظیم مبادلات بین پاسخ های اکوسیستم به این پدیده می گذارند.یافته ها و بحث: با توجه به گستردگی و تاثیرات ناشی از وقوع پدیده گسترش و غالبیت گیاهان چوبی شناسایی کارکردها، کالاها و خدمات حاصله از این پدیده اهمیت ویژه ای دارند که می بایست مورد توجه ویژه قرار گیرد.نتایج: به دنبال گسترش و غالبیت گیاهان چوبی می توان با شناسایی این کالاها، خدمات، کارکردها و منافع با توجه به گونه های جایگزین شده، از پتانسیل های کارکردها، کالاها و خدمات جدید در راستای بهبود مدیریت و معیشت جوامع بهره بردار محلی با توجه به وسعت اراضی و جمعیت تحت تاثیر این پدیده به نحو مطلوب بهره برداری و برنامه ریزی نمود.
۳۶۷۳.

طراحی منظر شهری پایدار مبتنی بر مشارکت مردمی در مدیریت نوین کلان شهرها (نمونه موردی: پهنه رودکی واقع در منطقه یازده شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۲ 107 - 124

کلیدواژه‌ها: شهرسازی مشارکتی منظر شهری پایدار پهنه رودکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۹۵
بدون تردید مواجه شدن با حجم عظیمی از داده ها و اطلاعات و مطرح شدن زمان به عنوان مهمترین سرمایه در مدیریت های نوین شهری راهی جز تمسک به استفاده از تکنولوژی و فناوری های نوین باقی نخواهد گذاشت. در فرآیند تصمیم گیری مشارکتی به یاری سیستم های زیست محیطی مجازی می توان پس از ارزیابی در شبیه سازی ایده یا راه حل ها، موارد عملی و مناسب را برگزید و از تصمیم گیری نادرست پیشگیری کرد. هدف اصلی این پژوهش می تواند دستیابی به دیدگاهی جدید در شهرسازی ایران که در آن اولویت طراحی منظر بر اساس دسترسی به منظر پایدار شهری با تکیه بر مشارکت و سهیم نمودن ساکنین محلی در فرآیند طراحی منظر در نظر گرفته شود. در این مقاله روش نمونه گیری، گلوله برفی انتخاب شده. مؤلفه های تأثیرگذار بر دو عامل شهرسازی مشارکتی و محیط مجازی اشتراکی شناسایی و با استفاده از روش دلفی مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند و عواملی که دارای تأثیر کمتری بر روی مدل تحقیق خواهند بود با استفاده از نظر خبرگان حذف شدند و سپس با توجه به مدل ها و پرسشنامه پر شده توسط پاسخگویان یک مدل مفهومی تشکیل گردید. در تشکیل این مدل مفهومی از نظرات خبرگان با روش طوفان مغزی بهره گرفته شد تا امکان استنتاج یک مدل متناسب با روش ANP فراهم گردد. در این صورت می توان در محدوده پهنه رودکی که از پتانسیل مناسبی به لحاظ هویت تاریخی و فرهنگی برخوردار است، سیستم پایدار منظر شهری را با توجه به اولویت های بدست آمده از فرآیند تحلیل شبکه ای، طراحی و از آن خروجی های مفید در پروسه تصمیم سازی ها دریافت خواهد شد.
۳۶۷۴.

واکاوی تغییرات دما، پوشش گیاهی،تبخیر و تعرق و خشکسالی مبتنی بر مدلسازی تصاویر ماهواره ای لندست 5 و 8 و شاخص های هواشناسی

نویسنده:
منبع: کولوژی انسانی سال دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ 195 - 206

کلیدواژه‌ها: اقلیم NDVI سنجش از دور GIS شهرستان مراوه تپه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۰
با توجه به اهمیت تبخیر- تعرق در چرخه هیدرولوژی و کاربردهای متنوع آن در علوم مختلف، محاسبه مقدار آن بویژه، تبخیر- تعرق واقعی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اینکه فراوانی پوشش گیاهی یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر دمای سطح زمین است بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی خودهمبستگی فضایی دمای سطح زمین و تبخیر- تعرق در ارتباط با پوشش گیاهی در شهرستان مراوه تپه می باشد. با استفاده از پردازش داده ها در محیط Google Earth Engine در قسمت اول ، یک مجموعه داده مودیس با وضوح بالا و به صورت فصلی برای هر سال طی یک دوره زمانی بین سال های ، 2000، 2015،2010 و 2020 را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم. سپس تبخیروتعرق به کمک دیتاهای مودیس و روش-تورنت وایت با درنظرگرفتن ضریب رشد گیاهی محاسبه شده و با تبخیروتعرقی که از الگوریتم سبال بدست آمده، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند.در همین راستا پیشبینی خشکسالی با استفاده از شاخص SPI (یک ماهه،سه ماهه،شش ماهه و دوازده ماهه) برای بازه زمانی 2015 تا 2044 نیز انجام گردید. پس از محاسبه تغییرات جهت شناسایی و کشف الگوها و روندهای موجود در داده های فضایی از نرم افزار ArcGis بهره گرفته شد. به جهت بهترین نتیجه و کمترین میزان خطا از روش میانیابی مجذور فاصله با پراکنش(Expotntial) و جهت انتخاب بهترین روش درونیابی از شاخص های آماری ریشه میانگین مربعات خطا RMS قدر مطلق خطا MAE استفاده گردید. نتایج نشان داد روش عکس فاصله به عنوان بهترین روش در میان روش های مورداستفاده برای برآورد تغییرات می باشد. نتایج این تحقیق مشخص کرد که در فصل بهار بالاترین درصد NDVI با پایین ترین میزان دما انطباق مکانی ندارد، به عبارت دیگر درصد شاخص پوشش گیاهی با درجه حرارت سطح زمین رابطه معکوس ندارد. در فصل تابستان بالاترین میزان درصد شاخص پوشش گیاهی از نظر مکانی با کم ترین میزان دمای سطح زمین انطباق مکانی کامل دارد. در فصل زمستان نحوه پراکنش الگوهای دمایی به دلیل نقش تعدیل کننده دمایی پوشش گیاهی با استفاده از ساز و کار تبخیر و تعرق در مقایسه با سایر فصول کاملا متفاوت است.
۳۶۷۵.

تعیین ویژگی های حیاط در ارتفاع برای مسکن توسعه پذیر- اقلیمی با سنجش میزان مصرف انرژی و آسایش حرارتی (مورد مطالعه: شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 67 - 84

کلیدواژه‌ها: آسایش حرارتی انعطاف پذیری حیاط در ارتفاع مسکن توسعه پذیر مصرف انرژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۳۱
 توجه به تغییر نیازها و خواسته های کاربران در واحدهای مسکونی امری ضروریست. امکان انطباق فضا با شرایط جدید، وابسته به میزان انعطاف پذیری که می تواند در جهت پایداری زیست محیطی موثر باشد. بالاترین میزان انعطاف پذیری فضاهای داخلی زمانی تأمین می شود که از نور و انرژی تابشی لازم برخوردار باشند و مصرف انرژی آن ها تا حد آسایش حرارتی کاهش یابد. در راستای این استدلال ساختمان های انعطاف پذیر در پلان عمق کمی (بین 13-9 متر) دارند. به نظر می رسد یکی از راهکارهای تأمین انرژی تابشی لازم و برقراری آسایش حرارتی در آپارتمان های مسکونی استفاده از حیاط است. با توجه به اینکه مؤلفه توسعه یکی از مناسب ترین روش های استقرار انعطاف پذیری در مسکن است، گسترش فضای داخلی آپارتمان در حیاط به عنوان الگوی مسکن انعطاف پذیر پیشنهاد می شود. بنابراین در پژوهش حاضر برای تأمین الگوی توسعه پذیر که به طور همزمان ارتقای مؤلفه های زیست محیطی را نیز به همراه داشته باشد، موقعیت و جهت گیری حیاط واحد های آپارتمانی شهر همدان در اقلیم سرد تعیین شد. بدین منظور در الگوهای واحد توسعه پذیر، ابتدا جهت گیری مطلوب ساختمان و سپس موقعیت مناسب حیاط در واحدهای آپارتمانی به وسیله نرم افزار انرژی پلاس شبیه سازی شده است. نتیجه به شکل ارائه بهترین الگوی توسعه پذیر، دارای جهت و موقعیت بهینه حیاط، قبل و بعد از توسعه مقایسه شد و همراه با 15 درصد افزایش زیربنا، 57 درصد کاهش مساحت حیاط و حدود 5 درصد کاهش سرانه مصرف انرژی توام با 6 درصد کاهش سرانه آسایش حرارتی به دست آمد. بنابراین توسعه پذیری در الگوی ارائه شده با افزایش بهره وری اقلیمی همراه بوده است.
۳۶۷۶.

کاربرد رویکرد شهر دوستدار سالمند در برنامه ریزی حمل و نقل شهری (مورد مطالعه: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 85 - 100

کلیدواژه‌ها: زیرساخت های شهری شهر دوستدار سالمند حمل ونقل شهری اطلاع رسانی کلان شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۲۶
در سال های اخیر با توجه به رشد نرخ جمعیت سالمند ، مفهوم شهر دوستدار سالمند به یکی از پایه ای ترین مفاهیم در برنامه ریزی شهری مبدل شده و ابزارها و راهکارهای متعددی برای سنجش و بهینه سازی ساختارهای شهری و اجتماعی در سال های اخیر به ویژه توسط سازمان بهداشت جهانی منتشر شده است . این سازمان یک مجموعه شاخص هشت گانه برای سنجش وضعیت شهر دوستدار سالمند در کلان شهر ها ارائه داده است . تحقیقات زیادی در شهرهای مختلف دنیا بر حسب این شاخص ها انجام شده و در این پژوهش شاخص حمل ونقل از شاخص های هشت گانه شهر دوستدار سالمند با ده مؤلفه اصلی در کلان شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفته است . روش تحقیق توصیفی تحلیل و با تکنیک پیماشی است . جامعه آماری در بعد اول سالمندان کلان شهر مشهد هستند که نمونه با روش تصادفی از دو منطقه یک (پربخوردار) و سه (کم برخوردار) شهری انتخاب شده اند . داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه های استاندارد سازمان بهداشت جهانی گردآوری و نتایج تحقیق نشان می دهد ، مؤلفه های فراوانی وسایل حمل ونقل عمومی ، کیفیت وسایل نقلیه عمومی ، شرایط رانندگی ، ایمنی و اطلاع رسانی در حمل ونقل عمومی تفاوت معناداری با معیار میانگین دارند . از سوی دیگر مؤلفه های مورد بررسی از حیث اهمیت برای شهروندان سالمند رتبه بندی شده است . در بعد دوم تحقیق وضعیت اعمال مؤلفه های شاخص حمل ونقل در شهر دوستدار سالمند در پروژه های شهری مورد بررسی قرار گرفته است . در این بعد تحقیق جامعه هدف مدیران شهری دخیل در برنامه ریزی شهری در پنج سال گذشته انتخاب شد که با نمونه گیری تصادفی ، داده ها از نمونه 40 نفری از مدیران با پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و تحلیل شد . نتایج این تحلیل حاکی از آن است که در پروژه های شهری اخیر توجهی به مؤلفه های ده گانه شاخص حمل ونقل شهر دوستدار سالمند نشده است . 
۳۶۷۷.

تحلیل نقش عوامل ساختاری_کالبدی بر مطلوبیت منظر شهری (مورد مطالعه: شهر بابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 101 - 112

کلیدواژه‌ها: ساختار فضای شهر مؤلفه های کالبدی-ساختاری شهر منظر شهری شهر بابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۳۴
منظر شهر، نخستین ویژگی بصری یک شهر است که حاصل تعاملات مکانی- فضایی بین کاربری ها با فعالیت های شهری است. طبق تجارب علوم شهری، منظر شهری نامطلوب، درکوتاه مدت بر کلیه فرایند های داخلی شهر تأثیر منفی می گذارد و در بلند مدت سبب ناپایداری توسعه شهری را در ابعاد مختلف می شود. از آنجایی که عوامل ساختاری، از مهم ترین گزینه های تشکیل دهنده نما و منظر شهر هستند، لذا هدف این پژوهش تحلیل نقش عوامل ساختاری-کالبدی بر کیفیت منظر شهر بابل است. این پژوهش در بخش مرکزی شهر بابل به روش توصیفی-تحلیلی اجرا و گردآوری اطلاعات به روش های میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته شده است. برای تحلیل آماری از نرم افزار spss و روش رگرسیونی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که منظر شهری بابل به لحاظ مؤلفه های ساختاری-کالبدی از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و از سوی دیگر در شاخص هایی همچون" دسترسی به خدمات و امکانات شهری و فضاهای باز و سبز"، و شاخص"عملکرد پیاده مدار و دوچرخه مدار" به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر میزان مطلوبیت از کیفیت منظر شهری بابل داشته است.
۳۶۷۸.

ارزیابی اثرات زیست محیطی بلندمرتبه سازی با رویکرد آینده پژوهی (نمونه موردی: شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۴۵) 199 - 230

کلیدواژه‌ها: بلندمرتبه سازی شهری شاخص های زیست محیطی آینده پژوهی میک مک شهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۹
بلند مرتبه سازی ازجمله رویکردهای مهم شهرهای بزرگ جهان است که در اثر رشد روزافزون جمعیت، کمبود و گرانی زمین و مشکلات توسعه افقی شهرها رواج یافته است. یکی از مهم ترین ابعادی که بر روند بلندمرتبه سازی تأثیرگذار است، بعد زیست محیطی است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، ارزیابی اثرات زیست محیطی بلندمرتبه سازی در شهر اهواز با رویکرد آینده پژوهی بود که به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحلیلی - اکتشافی است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه و تکنیک دلفی و مطالعات اسنادی -کتابخانه ای بهره گیری شد. یافته های پژوهش نشان داد که از میان 33 عامل اصلی تأثیرگذار بر پایداری زیست محیطی بلندمرتبه سازی شهر اهواز، 18 متغیر به عنوان عوامل کلیدی و تأثیرگذار شناخته شدند که این متغیرها بیشترین تأثیرگذاری و کمترین تأثیرپذیری را بر آینده زیست محیطی بلندمرتبه سازی شهر اهواز دارند و شامل عوامل جمعیت، توجه به ارزش های اقتصادی بازیافت، دسترسی به نور خورشید، دوچرخه، استقرارنیافتن پارک ها و فضاهای باز شهری، دما، رطوبت، باد، لامسه، انطباق قوانین زیست محیطی با چشم انداز، عناصر اکولوژیک، شرایط زمین و خاک، عبور پیاده، توپوگرافی و زمین شناسی، تدوین طرح های دیپلماسی زیست محیطی، بویایی، حمل ونقل عمومی، فرهنگی-اجتماعی می شود. نتایج پژوهش بیانگر آن است که با توجه به تأثیرگذاری زیاد نقش عوامل میکرواقلیم و اجتماعی-فرهنگی درخصوص پایداری زیست محیطی بر روند بلندمرتبه سازی، مسئولان شهر اهواز می توانند جهات موفقیت یا شکست شاخص های پایدار زیست محیطی بلندمرتبه سازی شهر اهواز را مشخص کنند. برای بهبود وضع موجود راهکارهایی ارائه شده است که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری است. 
۳۶۷۹.

مطالعه و شناخت آرایه های تزئینات معماری ابنیه مسکونی شهر تاریخی ماسوله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸۴ 103 - 118

کلیدواژه‌ها: آرایه های تزئیناتی ابنیه مسکونی شهر تاریخی ماسوله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
با نگاهی به معماری سنتی ایرانی می توان جایگاه ویژه آرایه های تزئیناتی که تجلی گاهی از اعتقادات، آداب ورسوم های هر جامعه بوده اند را در غالب آرایه های تزئیناتی ابنیه مسکونی مشاهده کرد. شهر ماسوله در شهرستان فومن قرار دارد، این شهر تاریخی در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی به ثبت رسیده است. حدود سده هشتم هجری (قرن 14 میلادی) مردمانی از نقاط مختلف سرزمین گسترده ایران به همراه مردمان کهنه ماسوله که در 6 کیلومتری شمال غرب این شهر واقع است، به نقطه ای که هم اکنون به عنوان شهر ماسوله شناخته شده، کوچ کردند. ماسوله دارای آرایه های تزئیناتی بسیار غنی است که در توالی قرون متمادی شکل گرفته است. این پژوهش، سعی بر آن دارد تا آرایه های تزئینی ابنیه مسکونی ماسوله را موردبررسی و تحلیل قرار دهد. هدف پژوهش، شناسایی، طبقه بندی نقوش و مضامین اصلی آرایه های تزئینات معماری ابنیه ماسوله و پاسخ گویی به سؤالاتی است نظیر: تزئینات معماری ابنیه مسکونی ماسوله به لحاظ نقوش و آرایه های تزئیناتی شامل چندین گونه است؟ چه عواملی در شکل گیری آرایه های تزئینات معماری ابنیه مسکونی ماسوله مؤثر بوده اند؟ پژوهش حاضر، بر مبنای بررسی های میدانی، مطالعات کتابخانه ای و همچنین با بهره گیری از روش های توصیفی - تحلیل صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است، تزئینات ابنیه مسکونی ماسوله در سطوح؛ درب، طاق، پنجره، نرده، پوشش زنگ و کنتور برق، کتیبه چشم نظر تزئینات گیاهی و آینه کاری دسته بندی می شوند. همچنین نتایج نشان دهنده آن است که عمده ترین عوامل مؤثر در شکل گیری تزئینات ابنیه مسکونی ماسوله به جهت ایجاد و افزایش امنیت (درب)، کاهش فشارهای سازه ای در برابر باد و زلزله (طاق)، رفع نیازهای نورگیری فضایی (پنجره)، افزایش ایمنی، ایجاد فضاهای سبز و فضاهای اشتغال فصلی (نرده)، رفع نیازهای کاربران در جهت تسهیل و افزایش رفاه کاربران در دوران معاصر و حذف سیمای نامطلوب تجهیزات الکترونیکی (پوشش زنگ و کنتور)، برگرفته شده از اعتقادات دینی و فرهنگی (کتیبه های چشم نظر) برگرفته شده از علاقه مندی مردم به گل و گیاهان و تأثیرپذیری از جغرافیای استان گیلان (تزئینات گیاهی) و برگرفته شده از اعتقادات دینی و آیینی مردم ماسوله بوده است.
۳۶۸۰.

ظرفیت های حق بر محیط زیست در ایجاد اکوتوریسم پایدار در دوران شیوع کووید ۱۹ از منظر نظم حقوقی بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۳) 649 - 668

کلیدواژه‌ها: بیماری کووید 19 محیط زیست نظم حقوقی پاندمی حق بر محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۶۹
شوک ناشی از اپیدمی ویروس کرونا بار دیگر نشان داد که روابط مردم با طبیعت و با یکدیگر بایستی به طور ریشه ای مورد تردید قرار گرفته و مورد بازبینی قرار گیرد. طبیعت و محیط زیست، که انسان نیز بخشی از آن است، شبکه پیچیده ای از اکوسیستم ها است که گونه های مختلف و چرخه های اکولوژیکی را در بر می گیردکه به دلیل وابستگی متقابل و پیچیده آنها، به دلیل بروز بیماریهای خاصی نظیر کووید 19 دچار بحران شده و اساس زندگی مشترک انسان و طبیعت را نیز دچار مشکل ساخته و اثرات منفی همچون افزایش تولید پسماندهای بیمارستانی وخانگی، اف زایش مص رف آب، پلاستیک، مواد ضد عفونی، شوینده، ماسک و دستکش های یکبار مصرف، تخریب زیست گاه ها شده و آثار منفی حقوقی بیشماری را نیز بدنبال داشته است. لذا با یک اقدام (عامدانه یا غیر عامدانه) در گوشه ای از جهان علیه روند طبیعی محیط زیست، تمام سیستم های اقتصادی و اجتماعی و حتی حقوقی در جهان متأثر شده و باعث گردید تا مقابله با این بیماری تبدیل به اولویت اصلی جهانیان در اوان سال 2020 گردیده و برخی از اهداف نظام حقوقی و بین المللی نیز تحت تاثیر قرار گیرد. لذا در این مطالعه که با یک روش کتابخانه ای و اسنادی انجام پذیرفته است، سعی شده است که ضمن بررسی ظرفیتهای حق بر محیط زیست در ایجاد اکوتوریسم پایدار در دوران شیوع کووید ۱۹، ابعاد و رویکرد حقوقی مبارزه با این بیماری نیز مورد بررسی قرارگیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان