میر امیر فروزان

صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع خدماتی اهمیت بسیار زیادی در اقتصاد کشورها دارد. به مانند هر پدیده ی دیگری، گردشگری نیز دارای اثراتی بر جوامع است. اثرات اقتصادی یکی از مهم ترین آثار گردشگری است که می تواند تأثیرات توأمان مثبت و منفی بر مقاصد و جوامع میزبان داشته باشد. ازاین رو، بررسی اثرات اقتصادی صنعت گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است. بر این اساس، هدف از این پژوهش، مروری بر اثرات اقتصادی مثبت و منفی صنعت گردشگری بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت روش کار از نوع توصیفی-تحلیلی بود. روش گردآوری داده ها در این پژوهش نیز از نوع اسنادی-کتابخانه ای بود. نتایج پژوهش داد که صنعت گردشگری در یک منطقه می تواند به طور همزمان اثرات اقتصادی مثبت و منفی به همراه داشته باشد. به طوری که به موازات هر اثر اقتصادی مثبت در یک منطقه، می توان شاهد بروز اثرات منفی اقتصادی نیز بود و لازم است به گونه ای عمل شود که اثرات مثبت تقویت شده و تا حد امکان از بروز اثرات منفی جلوگیری شود.

امروزه، محیط زیست گرایی در میان مصرف کنندگان افزایش یافته است. به همین دلیل، شرکت ها برای پاسخ به این گرایش می توانند از مفهومی به نام خلاقیت سبز کمک بگیرند. هم چنین، ازآن جاکه توسعه صنعت گردشگری در یک منطقه می تواند در کنار مزایا، معایبی مثل آلودگی های زیست محیطی یا لطمه به فرهنگ و میراث محلی را در پی داشته باشد، بنابراین شرکت های گردشگری نیز باید به مفهوم خلاقیت سبز توجه بیش تری نشان دهند. هدف از این پژوهش، پاسخ به این سؤال اصلی است که خلاقیت سبز چه نقشی در توسعه صنعت گردشگری در استان اردبیل ایفا می کند؟ نوع پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، کارکنان کسب وکارهای خدماتی وابسته به گردشگری استان اردبیل بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی ساده و برای انتخاب حجم نمونه، از فرمول کوکران استفاده شد که بر پایه آن، حجم نمونه برابر با 346 به دست آمد. جمع آوری داده های مورد نیاز با استفاده از دو پرسشنامه استاندارد خلاقیت سبز و عوامل مؤثر در توسعه گردشگری منطقه انجام گرفت. روایی با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و پایایی به وسیله آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از دو نرم افزار آماری SPSS 26 و  Smart PLS 3  صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که از آن جاکه متغیر خلاقیت سبز واریانس صنعت گردشگری را تبیین می کند، خلاقیت سبز بر توسعه صنعت گردشگری تأثیر مثبت و معنی دار دارد. هم چنین بر اساس یافته ها، در بین ابعاد خلاقیت سبز، انگیزه خلاقانه سبز نیز بر توسعه صنعت گردشگری مؤثر است. یافته های این پژوهش، می تواند در حرکت سازمان ها و شرکت های فعال در صنعت گردشگری به سمت توجه بیش تر به خلاقیت سبز مؤثر واقع شود.