فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۹۴۰ مورد.
حوزههای تخصصی:
ابن خفاجه ادیب و شاعر اندلسی و ملقب به «صنوبری اندلس» است. از آنجا که اغلب موضوعات شعری به گونه ای به «وصف» برمی گردد و او سرآمد شاعران وصف سراست، پس باید او را از بزرگ ترین شاعران ادب عربی به شمار آورد. بررسی علل موفقیت او در فن وصف و رمز زیبایی وصفیات ابن خفاجه می تواند روش و اسلوبی خاص در اختیار علاقه مندان قرار دهد.
«تصویر حرفی» اصطلاحی است که بر دقیق ترین وصفیات و بهترین و زیباترین قصاید وصفی دلالت می کند. بر این اساس می توان قصاید وصفی را به تابلویی نقاشی مبدل نمود؛ و هر اندازه این تبدیل و بازپردازی دقیق تر باشد، قصیده وصفی هم به همان میزان زیباتر است. مقاله حاضر پس از بررسی اجمالی موضوع وصف، به عناصر گفتمان تصویرساز و عناصر مولد وصف خواهد پرداخت.
«توریه» فن ادبی تأمل برانگیز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
جلوه های هنری و بلاغی در تاریخ بیهقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تاریخ بیهقی یکی از استوانه های نثر فارسی و یکی از جریان های بزرگ تاریخ ایران است. جملات کوتاه و مفید کشف ظرفیت و توان فعل در زبان فارسی، دریافت این نکته که نیروی انتقال بیشتر در فعل جمله است، همچنین گزینش و انتخاب هنری واژه هادر محور هم نشینی کلام، آفرینش ساختاری نوین از واژه ها بر اساس فرآیند قاعده افزایی و قاعده کاهی، همه و همه بیهقی را در پیوند با مخاطب بیش از نویسندگان دیگر موفق ساخته و اثر او را به سوی جاودانگی کشانده است. غایت این مقاله آن است که از دیدگاه زیبا شناسی برخی از نکته های هنری و بلاغی، تاریخ بیهقی از نظر گذرانده شود.
نقـد و بـررسی تشبیه در قصـاید سیف فرغـانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
چکیده تشبیه به عنوان عنصر اصلی خیال، نقش بسزایی در خلق انواع تصاویر شاعرانه ایفا می کند. سیف فرغانی نیز شاعری تصویـر گراست که به مدد این عنصر، در عرصه ی تصویر آفرینی های بکر و خیال انگیز، گام بر می دارد. در این پژوهش تشبیهات قصاید سیف فرغانی از جنبه های مختلف، چون انواع تشبیه، مواد تشبیه، تشبیهات نوین، ابزار تشبیه و ایستایی و پویایی آن ها مورد بررسی قرار گرفته و در پایان تحلیل آماری نیز از آن ها ارائه شده است؛ تا ضمن شناخت چگونگی ابزارهای بیانی در آفرینش شعر و تأثیر آن ها بر سبک و زبان شاعر، معیارهای اساسی زیباشناختی شعر سیف فرغانی به خواننده ارائه گردد. این پژوهش ثابت می کند که شاعر از نظر انواع تشبیه، به تشبیهات فشرده و اضافه ی تشبیهی، تشبیه مفرد به مفرد و حسی به حسی گرایش بیشتری دارد و از نظر ساختار شکلی، تشبیه مفروق بیشترین بسامد را در اشعار وی به خود اختصاص داده است. ضمن این که گاهی شاعر چندین ساختار شکلی را در یک تشبیه گنجانده که باعث نوآوری شده است. وی همچنین در ضمن اشعار خویش، مبدع تشبیهات نوینی است که در نوع خود بی نظیرند. شاعر از نظر موضوعات مختلف مواد تشبیه، در جهت أخذ مشبه، با توجه به تفکر و اندیشه خاص خود، به معنویّات و مفاهیم مجرد و انتزاعی گرایش بیشتری دارد، در حالی که از لحاظ مشبّهٌ به ابزارآلات و اشیا بیشترین بسامد را در تصاویر وی به خود اختصاص داده اند. با بررسی زاویه تشبیه تنها حدود 3/1 تشبیهات وی با زاویه باز و ابداعی و بقیه موارد، تکراری هستند و تصاویر شعری وی بیشتر ایستا می باشند تا پویا و متحرک.
بررسی رابطة تجربة عرفانی و زبان تصویری در عبهرالعاشقین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقالة حاضر ضمن اشاره ای گذرا به محتوا و درونمایة عبهرالعاشقین نوشتة روزبهان بقلی شیرازی (522ـ606) بر آن است که در گام نخست به تصویرپردازی و ساختارهای تصویری روزبهان در این اثر عرفانی بپردازد، سپس نقش این تصاویر و شگرد های بلاغی را در بازنمایی اندیشه و ذهنیات روزبهان، و نیز نحوة ارتباط میان آنها را مورد بررسی قرار دهد. حاصل این پژوهش آن است که با توجه به ذهنیت استعاره گرای روزبهان، «قطب استعاری زبان» (به معنای فرایند تداعیها و حرکت زبان بر محور شباهت) در نوشتار او غالب است و این جنبه از زبان وی در ساخت های تشبیهی عقلی به حسی تا نمادهای شخصی چند معنا متجلی می شود. بنیاد آگاهی روزبهان در این اثر که بر پایة «التباس» (پوشیدگی/ پوشیده شدن) نهاده شده است و بیانگر نوع ذهنیت و جهان بینی عرفانی اوست، بر سراسر این اثر، و بر تمام ابعاد زبان استعاری او سایه افکنده است و از آنجاکه طریقت روزبهان مبتنی بر دیدار و یافت است، در اثر او خانوادة استعاره های دیداری بر خانوادة واژگان شنیداری غلبه دارد.
انگاره ای نو برای تاریخ استعاره(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
استعاره از مهمترین صور خیال در بلاغت اسلامی و در عین حال یکی از مناقشه برانگیزترین مباحث آن است. امروز به دلایلی نیازمند بازخوانی بلاغت اسلامی و بویژه سیر تکامل نظریه استعاره هستیم. در این راه با مشکلاتی از قبیل ترکیبی بودن مفهوم استعاره، تعدد و گوناگونی تعاریف آن در تاریخ بلاغت، مشخص نبودن مرزبندی دقیق آن با برخی صور خیال در ادواری از تکامل نظریه استعاره و تطور غیر خطی مفهوم آن در تاریخ رو به روییم. در این نوشته کوشیده ایم با در نظر داشتن مشکلات یاد شده، انگاره ای نو برای تکامل نظریه استعاره پیشنهاد کنیم و مبنایی نظری برای نگارش تاریخ استعاره بیابیم. در انگاره پیشنهادی، مفهوم ترکیبی استعاره به سه تلقی «عربی»، «یونانی» و «جرجانی» تفکیک می شود و هر یک از این تلقی ها در روایتی مستقل از منظر تاریخ بررسی می شود. سپس در گزارشی نهایی، تکامل «استعاره اسلامی» را که حاصل سنتز و تعامل این سه تلقی است، روایت می کنیم. این نوشته در حکم طرحی نظری برای نگارش تاریخ استعاره در بلاغت اسلامی است.
طعن یا آیرونی در آثار مهدی اخوان ثالث(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
طعن یا آیرونی یک آرایه ادبی و نوعِ خاصی از بیان دوپهلو است که با ایهام و ابهام متفاوت است. این آرایه در آثار مهدی اخوان ثالث جلوه ای خاص دارد و می تواند در شمار ویژگیهای سبکی او به شمار رود. هرچند آیرونی در ادبیات فارسی پرکاربرد است، منتقدان کمتر به آن توجه نشان داده اند. در مقاله حاضر انواع آیرونی و مظاهر آن در شعر مهدی اخوان ثالث بررسی می شود.
علم معانی و دستور نقش گرای هلیدی
حوزههای تخصصی:
کنایه و اسباب بلاغت آن
حوزههای تخصصی:
در این مقاله به مواردی از قبیل: تعریف کنایه‘معنای لغوی و اصطلاحی کنایه‘مراد از لازم در باب کنایات‘اصطلاحات کنایه‘اقسام کنایه به اعتبار مکّنی عنه‘کنایه تمثیلی و اسباب بلاغت کنایه اشارت رفته‘هرکدام ازآنها با مثال ها و شواهد گوناگون تفسیر شده است .
مبانی بلاغت عربی و فارسی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
وجوه بلاغت در دو قصیدهء ناصرخسرو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ناصرخسرو شاعرى بزرگ است که اشعار و آثارش در بیان کلام و فلسفه و عقاید دینى است، این شاعر بزرگ با عنصر خیال و وجوه بلاغت به اندیشه هاى دشوارکلامى و فلسفى، لباس نرم و لطیف سخن منظوم را پوشانیده است. مفاهیم عقلانى درکلام ناصر خسرو با هنرمندى او در بهره گیرى از تشبیه و استعاره و صور خیال به وجوه و تصاویر زیباى حسى و ملموس مبدل گردیده اند. شور و حیات و تازگى درکلام و سخن ناصرخسرو ویژگى دیگرى است که باعث ماندگارى سخن او در میان دیگر شاعران گردیده است، دربارهء این شاعر بزرگ مى توان گفت هنر و خیال را با عقل و فلسفه آنچنان آمیخته است که دشوارى و تکلف براى رسیدن به معنا و مفهوم کلام در سخنش وجود ندارد.
مجاز و حقیقت ، معنی و کاربرد این دو لفظ در ادبیات ، در قرون مختلف
حوزههای تخصصی:
ایهام تناسب در شعر حافظ
حوزههای تخصصی:
مجاز مرسل وپیوند آن با ابهام در شعر نیما،اخوان،سپهری و فروغ فرّخزاد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مجاز مرسل یکی از عوامل ابهام آفرین در کلام ادبی است. یاکوبسن در بحث خود از قطب¬های مجازی و استعاری زبان، مجاز را روند جایگزینی بر اصل مجاورت می¬داند و آن را از ویژگی¬های بارز نثر به حساب می¬آورد. در حالی که مجاز در کلام ادبی، به ویژه شعر معاصر، به دلیل پیوندها و علاقه¬های تازه¬ای که شاعر بین معنی حقیقی و مجازی ایجاد می کند، عنصری بلاغی محسوب می¬شود. چون مجاز مرسل بر اساس تداعی مجاورت شکل می¬گیرد، به زودی بازشناخته می¬شود و تک معنایی است، از این رو درجه ابهام آن نسبت به سایر مقوله¬های مجازی زبان کمتر است. شاید به همین دلیل است که کاربرد آن در شعر معاصر اندک بوده و شاعران معاصر چندان تمایلی به استفاده از آن در شعر خود ندارند. منتها در همین موارد معدود، گاه به نوآوری¬ها و ابتکاراتی دست زده-اند که نمودار گزینش و ترکیب شاعر از امکانات متعدّد زبانی و بیانگر سبک خاص و نشان دهنده میزان تقلید یا نوآوری آن¬ها در این حوزه بلاغی است. در این مقاله که به شیوه توصیفی - تحلیلی بر روی شعر چهار تن از شاعران معاصر (نیمایوشیج، اخوان ثالث، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد) صورت گرفته، برآنیم ضمن بررسی مجاز مرسل و نقش آن در ایجاد ابهام هنری به تجزیه و تحلیل ابهام¬های حاصل از این مقوله ادبی بپردازیم.
بررسی کنایه درمقدمة شاهنامه
حوزههای تخصصی:
کنایه یکی از شاخه های مهم علم بیان و از برجسته ترین ترفندهای زیباآفرینی در کلام است.در این جستار به تحلیل کارکردهای کنایه درمقدمة شاهنامه پرداخته ایم . زیرا دراین بخش ،ساختار کنایی، نسبت به دیگر شگردهای بلاغی، بیشترین بسامد را دارد.کنایه های استخراج شده ، به ترتیب از نوع کنایه فعلی، کنایه از صفت و موصوف اند که بالاترین بسامد، مربوط به کنایه فعلی و از گونه ایماست.
بسیاری از کنایه های به کار رفته درمتن مورد نظر،در فارسی معاصر هم کاربرد دارند و تعداد کمی، مخصوص شاهنامه-اند . کنایه های زبانی اگر چه درکلام روزمره، ارزش هنری ندارند، در ابیات شاهنامه به گونه ای در محور هم نشینی و در کنار دیگر صور خیال، قرار گرفته اند که معنایی و خیالی به شعر افزوده اند.
فردوسی در آغاز شاهنامه، از کنایه ها، برای بیان باورهای دینی ، آموزه های اخلاقی ،مضامین اجتماعی ومدح، سود جسته است.
کنایه به دلیل ابهام هنری، ایجاز و اغراقی که دارد، موجب برجسته سازی کلام ،در مقدمة شاهنامه است که به تثبیت سخن و تأثیرگذاری آن در ذهن مخاطب کمک می کند.همچنین برخی از کنایه های متن مورد نظر در بحث استعاره نیز قابل تأمل و بررسی هستند.
استعاره های مفهومی در دیوان شمس بر مبنای کنش حسی خوردن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بسیاری از بنیادی ترین مفاهیم ما از جمله زمان، کمیّت، حالت، دگرگونی، کنش، علّت، هدف، شیوه، وجه (modality) و حتی مفهومِ یک مقوله از طریقِ مفاهیم استعاری درک می شوند. مولانا برای نشان دادن جهان عرفانی خود از مفاهیم استعاری بیشترین بهره را گرفته است. «خوردن» از پرکاربردترین واژه هایی است که در دیوان شمس برای نمایاندن تمامی ساحت های مادی و روحانی استفاده شده، و واژه های دیگری از خانواده آن، در بازتاب این معانی به شاعر یاری رسانده است. نوعِ زندگی صوفیه و توجه بیش از حد آن ها به تقلیل طعام، جوع، روزه، اجتناب از کسب و بها دادن به نظریه توکل، سبب برگزیدن ناخودآگاه چنین استعاره ای برای مولانا می شود. بر این اساس هشت مقوله ی جمال، حکمت، راز، ذکر، سماع، شادی، عشق و نور به مثابه خوراک تفهیم می شوند. در این مقاله با استفاده از نظریه شناختی استعاره معاصر به تبیین این استعاره ها پرداخته می شود. و در نهایت روشن می گردد که انگاره «عرفان خوراک است»، گزاره بنیادینِ متن است که یک ذهنیّت استعاری خوراک انگار را در سراسرِ دیوان شمس منتشر کرده است.
بحث و پژوهشی دیگر در سه مطلب بیانی استعاره کنایی، تبعیه و تشبیه تمثیل(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
طالب آملی و صور خیال در دیوان او
حوزههای تخصصی:
سید محمد طالب آملی در حدود سال987 ه . ق درآمل مازندران چشم به جهان گشوده و در حدود سال1036ه . ق در کشمیر وفات یافته است . طالب یکی از دردمندترین شاعران سبک هندی است که از ایران به سرزمین خیال انگیز شاعرپرور هند پناه برده است . او در ریاضیات ‘ نجوم حکمت و عرفان دستی قوی داشته یکی از تواناترین شاعران سبک هندی است . چه سخنوری چون صائب تبریزی عظمت مقام او را تصدیق کرده است. طالب با همه مضمون انگیزی و ذوق پردازی از مضامین بلند آیین حافظ الهام گرفته است . در اشعار طالب سرسپردگی او به یکی از مشایخ عرفای لاهور بنام ((غربتی لاهوری)) به چشم می خورد. یکی از ویژگیهای شعر طالب آوردن تشبیهات تازه و استعاره های لطیف است با عناصر فرهنگ اسلامی و تصاویر گوناگون زیبایی را که از این راه داده است . ودیگر نفوذ فرهنگ ایرانی و تصویرسازی های دل انگیز او و رنگ ویژه ای را که به هنرمندی به شعرش بخشیده است . اوصاف طبیعت در شعرش دقیق و زنده است او با رنگ آمیزی خاص در تصاویر قدما صبغة ویژه ای به کلام خود داده است.
عناصر تشبیه در شعر صائب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مبانی زیبایی شناسی استعاره از دیدگاه عبدالقاهر جرجانی
حوزههای تخصصی: