درخت حوزه‌های تخصصی

نشانه های مورد استفاده ارتباطات مطمئناً محدود به زبان (زبان شناسی) نمی شود. بسیاری از مفاهیم به صورت غیرکلامی بیان می شوند. ارتباط غیرکلامی از حوزه های مطالعاتی جدید است که به بررسی و تجزیه و تحلیل پیام هایی می پردازد که افراد با رفتارهای غیرزبانی مانند: حالات چهره، تماس چشمی و ژست ها پیام را منتقل و به درک خواننده از متن کمک می کنند. «پل اکمن» و «والس فریسن» تحقیقاتی گسترده را در زمینه فعالیّت های غیرکلامی انجام داده اند که هدف آنان، شناخت بهتر احساسات و رفتار افراد می باشد. آنان فعالیت های غیرکلامی را به سه طریق تحلیل کرده اند که عبارت اند از: 1. منشأ 2. رمزگذاری 3. کاربرد. منشأ؛ منبع هر عملی است که می تواند (ذاتی، ثابت گونه و آموزش فرهنگی) باشد. رمزگذاری؛ رابطه عمل با معنی آن است که می تواند (قراردادی، تصویری و غریزی) باشد. کاربرد؛ شامل میزان اطلاع رسانی رفتار غیرکلامی است که می تواند (ارتباطی، تعاملی و اطلاعاتی) باشد. این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی بر اساس رویکردهای ذکر شده از «اکمن» و «فریسن» زبان بدن در نهج البلاغه را، اعم از؛ چهره، چشم، دست و حالت های لامسه ، توصیف و مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصله از تحلیل نمودن نمونه های زبان بدن موجود در نهج البلاغه با نظریه «اکمن» و «فریسن»، نشان می دهد که ظرفیت نهج البلاغه چنان گنجایش دارد که می توان آن را با نظریه های نوین ارتباطات غیرکلامی مورد تحلیل و بررسی قرار داد و منشأ «زبان چهره»، که از بسامدی بالا در نهج البلاغه برخوردار است، ذاتی است و به صورت غریزی رمزگذاری شده و کاربرد آنها اطلاعاتی است.

اهمیتِ برخورداری از توانمندی گوش کردن در زندگی دانشگاهی دانشجویان قابل انکار نیست. افراد برای انجام بسیاری از فعالیت های دانشگاهیشان نیازمند برخورداری از این مهارت هستند. از همین رو سنجش این توانمندی بخش بسیار مهمی از آزمون های بسندگی زبان فارسی را به خود اختصاص می دهد از جمله آزمون زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد که به عنوان معیاری برای سنجش دانشجویان غیرفارسی زبان برای ورود به دانشگاه های ایران، در برخی شهرهای ایران و عراق برگزار می گردد. در این پژوهش با کمک مدل آماری رش، به بررسی بخش گوش کردن این آزمون پرداختیم. نتایج نشان داد که پایایی آزمون 66/0 است که برای یک آزمون سرنوشت ساز میزان پایینی به حساب می آید. همچنین نقشه رایت بیانگر این نکته بود که سؤالات آزمون عمدتاً در سطح زبان آموزان متوسط و یا ضعیف هستند. برای بهبود کیفیت پایایی آزمون پیشنهاد می شود که در طراحی آزمون از انواع دیگر متون مانند مشاوره ها و گفتگوها نیز استفاده شود. از نظر نوع مطابقت، سؤالات آزمون عمدتاً از نوع محل یابی و یا سلسه ای هستند، قرار گرفتن تعداد بیشتری پرسش از نوع ترکیبی و تولیدی می تواند به سخت تر شدن سؤالات بیانجامد. به طور کلی آزمون بسندگی زبان فارسی فردوسی بیشتر به سنجش توانمندی تشخیص واژگان کلیدی و درک جزئیات متن می پردازد. درک کارکرد ارتباطی پاره گفتارها، نتیجه گیریکردن برمبنای رابطه بین عناصر موجود در متن، پیونددادن اطّلاعات یک متن شنیداری و یک متن خواندن از جمله توانمندی های دیگر است که استفاده از آنها می تواند سطح دشواری آزمون را ارتقاء دهد.

وجود ارتباط میان فرهنگ و زبان، نیاز به بررسی تأثیرگذاری کتاب های آموزش زبان را، بیش از پیش، نمایان می سازد. با درنظر داشتن این هدف که آموزش زبان خارجی عمدتاً با ورود مسائل فرهنگی به حیط ه دانش زبان آموز همراه است، این ضرورت، به خصوص هنگام یادگیری زبان خارجی، افزایش می یابد. باتوجه به اهمیت روزافزونی که امروزه ارتباط تصویری پیدا کرده است، مقاله حاضر دیدگاهی نو به تصاویر کتاب های زبان انگلیسی آموزش و پرورش دارد و بر مبنای الگوی نشانه شناسی کرس و ون لیوون ( 2006 ) که درواقع بر اهمیت عناصر سازند ه فرهنگ و اجتماع همانند نوع پوشش، سنت ها و یا آداب و رسوم فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها در تحلیل نشانه های زبانی تأکید دارد، با توجه به محدودیت این پژوهش، به طور موردی «قومیت و مکان» در تصاویر کتاب های « Visions » و « Prospects » مورد تحلیل قرار می گیرند. تحقیق حاضر با استناد به پیشینه علمی به روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی کارکردهای اجتماعی و فرهنگی زبان، چگونگی بازنمایی گفتمان را در این تصاویر تبیین می کند. نتایج نشان می دهد که کتاب های آموزش زبان انگلیسی مورد نظر از رویکرد خاص « قومی نژادی » برخوردار نیست و انتخاب «مکان» نیز بدون سوگیری زبان مبدأ یا زبان مقصد بوده است ؛ بدین صورت که تصویرساز در انتخاب تصاویر توجه مشخصی به زبان خود یا دیگری نداشته است.

مقال ه حاضر به بررسی خطا های دانشجویان فارسی زبان (دوره کارشناسی) در ترجمه افعال پیشوندی پرکاربرد از روسی به فارسی می پردازد. جهت انجام این پژوهش، برخی از افعال پیشوندی پرکاربردِ موجود در کتاب های آموزشی زبان روسی که برای تدریس افعال پیشوندی به خارجی زبانان در نظر گرفته شده اند، موردبررسی قرار می گیرند. همچنین فرهنگ های دوزبانه روسی فارسی که به منزله یکی از ابزارهای آموزشی در کلاس های درس دانشجویان فارسی زبان مورداستفاده قرار می گیرند، بررسی و تحلیل شده اند. براساس پژوهش حاضر، مشکلات ایجادشده برای دانشجویان فارسی زبان به هنگام یادگیری افعال پیشوندی روسی فقط به عدم دانش کافی آنان از مقوله فعل پیشوندی روسی محدود نمی شود، بلکه این مشکل ارتباط تنگاتنگی با منابع آموزشی موجود در تدریس مبحث فعل به فارسی زبانان دارد. از سوی دیگر می توان چنین استنباط کرد که مشکلات ایجادشده حین یادگیری افعال پیشوندی روسی با کمبودهای موجود در برنامه های آموزشی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی نیز ارتباط تنگاتنگ دارد. سؤال اساسی تحقیق جاری بررسی علل ایجاد خطاهای دانشجویان فارسی زبان در به کارگیری افعال پیشوندی روسی است. گفتنی است هدف این پژوهش، یافتن دلایل بروز خطا از سوی دانشجویان فارسی زبان در ترجمه فعل روسی، و همچنین ارائه راه حلی مناسب برای ازمیان برداشتن مشکلات ایجادشده به هنگام تدریس این مقوله از گفتار است.

اهمیت نقش حواس پنج گانه و هیجان های برانگیخته از حواس در زمینه یادگیری زبان بر همگان آشکار است. بر این اساس، مفهوم جدید هیجامد که هیجان را به منزله یکی از مؤلفه های اصلی اش در اختیار دارد به حوزه یادگیری زبان خارجی معرفی شده است. جستار حاضر می کوشد تأثیر سطوح مختلف هیجامد را بر موفقیت زبان آموزان بررسی کند. بدین منظور، نُه واژه ای که برای شرکت کنندگان این پژوهش در سطح هیچ آگاهی بودند از طریق انواع هیجامد آموزش داده شدند. سپس، شرکت کنندگان یک تکلیف خواندن و درک مطلب شناختی در چارچوب جمله انجام دادند و بر اساس آموزش دریافت شده صحت جملات را تعیین کردند. تحلیل نتایج رفتاری این تکلیف آشکار ساخت که به کارگیری سطوح مختلف هیجامد برای آموزش واژگان می تواند تفاوت آماری معناداری هم در زمینه دقت در پاسخ دهی و هم مدت زمان پاسخ دهی ایجاد کند. یافته های این پژوهش می تواند اهمیت استفاده از حواس و هیجان های برانگیخته از حواس را در امر آموزش و سنجش مفاهیم جدید زبانی آشکار سازد.

Capitals’ contribution to educational achievement and their role in one’s success or failure within classrooms are paramount, which is why they have been often discussed in the realm of the sociology of education. Adding the newly-developed concept of sensory capital as a complement to the existing capitals, the present study seeks to statistically find the potential relationships these capitals may have with each other and their possible influences on educational achievement. To accomplish this, first, a questionnaire was designed and validated to quantify the amount of sensory capital. Then, along with emotional, social, cultural, and economic capital questionnaires, it was given to 410 participants whose language scores were used as an indicator of educational achievement. Structural equation modeling (SEM) was run, the results of which indicated positive relationships among all types of capital and a significant role in language achievement score, with economic capital having the highest and social capital having the lowest contribution. Therefore, capitals can be concluded to both have a significant relationship with each other and a determining role in educational achievement that should be taken into account when it comes to dealing with educational success in academic environments.

ساخت های همسانی از جنبه صوری و معنایی، وجوه اشتراک فراوانی با ساخت های تشابهی دارند و همین امر سبب شده تا ساخت های موردِ اشاره به صورت جداگانه و مطلوبی مورد بررسی جدی قرار نگیرند. هسپلمت و همکاران (Haspelmath et al., 2017) ضمن بررسی رده شناختی، شش نوع الگوی پایه جداگانه از ساخت های همسانی را بر می شمرده و بر اساس الگوهای موردِ اشاره سه تعمیم بینازبانی ارائه می دهند. در پژوهش حاضر، بر اساس تجزیه و تحلیل پیکره ای متشکل از داده های گفتاری ده گویشور آذری زبان و همچنین شم زبانی یکی از نگارندگان به این نتیجه رسیدیم که در زبان ترکی پنج الگوی پایه از ساخت های همسانی وجود دارد اما الگوی نوع دوم در زبان موردِ اشاره موجود نیست. داده های زبان ترکی تأیید کننده وجود هر سه تعمیم مطرح شده به وسیله هسپلمت و همکاران (همان) است.  

This study explored the effect of cognitive styles of field dependence (FD) and field-independence (FI) on Iranian EFL learners’ performance in the speech act of apology. Additionally, the investigation also focused on the effect of these cognitive styles on individual differences (IDs) like proficiency, age, and gender of the participants. To this end, 80 EFL learners, studying at two English language institutes in Maybod, were selected through convenient sampling. This study was conducted in three phases by using a variety of instruments, like Oxford Quick Placement Test (OPT), Group Embedded Figures Test (GEFT), and Multiple Choice Discourse Completion Tasks (MCDCTs). With respect to the GEFT, students were divided into two groups, FD/FI. The MCDCTs were administered to measure students’ pragmatic comprehension and restructuring ability of the apology situations. The obtained data were analyzed using SPSS 21 statistical software. The results revealed that FI participants outperformed the FD ones in apology contexts. Individual differences like gender and age had a significant effect on the performance of the participants in both cognitive groups. Although the proficiency level demonstrated some variations, but it did not have any statistically significant impact on the performance of the participants in these two groups. The major pedagogical implication of the present study is that when assessing the interlanguage pragmatics (ILP) of EFL learners, teachers and other teaching administrations should take not only cognitive styles but also individual differences into consideration so that they could adopt and apply teaching methods in line with the learners’ various cognitive styles.

زبان مخفی، زبانی غیر رسمی است که در بین گروه های مختلف اجتماعی رواج یافته و به حوزه ادبیات نیز وارد شده است. با توجه به محدودیت های زبانی و فرهنگی مترجم در ترجمه زبان مخفی، پژوهش حاضر به بررسی ترجمه این گونه زبانی در دو رمان کودک و نوجوان خاطرات یک بچه چلمن ودنیای معرکه تام گیتس می پردازد. همچنین این مقاله بر آن است تا علاوه بر بیان انواع زبان مخفی و راهکارهای ترجمه آن، میزان موفقیت مترجم ها را بررسی کند. داده های پژوهش کیفی-توصیفی حاضر با استفاده از نظریه پارتریج (Partridge, 1971) درباره انواع زبان مخفی ونظریه بیکر درباره راهکارهای ترجمه این گونه زبانی گرد آوری شدند. پس از بررسی مشخص شد که در رمان اول سه گونه زبان مخفی مدرسه ای و دانشگاهی، اجتماعی و کارگری و در رمان دوم گونه های زبان مخفی اجتماعی، مدرسه ای و دانشگاهی و هنری وجود دارد. به منظور ترجمه آن ها در رمان اولاز هشت راهکار و در رمان دوم از شش راهکار استفاده شده است. در رمان اول ترجمه به واژه های عام تر و در رمان دوم جایگزینی فرهنگی و استفاده از واژه های نامرتبط بیشترین کاربرد را داشتند. مترجم رمان اول با کاربرد بیشتر راهکار ترجمه به واژه های عام تر به دلیل بیان روشن معنا با واژه های معمول، مانع از انتقال معنای واژه های مخفی و ایجاد تأثیر یکسان در زبان مقصد شده است. این امر میزان موفقیت مترجم را در انتقال زبان مخفی کاهش داده است. این در حالی است که مترجم رمان دوم با کاربرد فراوان راهکار جایگزینی فرهنگی و یافتن معادل مناسب برای واژه های مخفی در فرهنگ زبان مقصد موفق به ایجاد تأثیر مشابه در زبان مقصد شده است.

پنج آیه آغازین سوره علق، به سبب اخبار موجود مبنی بر ارتباط این آیات با آغاز نزول قرآن کریم و بعثت پیامبر اکرم (ص) در غار حرا، همواره مورد توجه اسلام پژوهان مسلمان و غیرمسلمان بوده است. اغلب محققان این آیات را جدا و بی ارتباط با دیگر آیات این سوره می دانند. در نگاه نخست، ممکن است ارتباط و پیوستگی میان الفاظ و عبارات سوره های قرآن روشن نباشد و پیام قابل درکی از آن بر نیاید. مقاله پیش رو، بر اساس مدل ارتباطی نیل رابینسون (Neal Robinson)، که بر پایه تکرار شدن الفاظ استوار است، به تحلیل پیوستگی آیات سوره علق و نقد محتوای اَخبار در باب نزول قرآن کریم پرداخته است. تعیین بخش های سوره، بررسی ارتباط میان بخش های متوالی با کمک واژه های قلاب دار و در نهایت ارائه مدل آینه ای، ارتباط بخش نخست سوره علق، یعنی آیات یک تا پنجم را با سایر بخش ها، به طور کامل برقرار می کند و پیوستگی آیات این سوره که به چینشی حکیمانه تدبیر یافته، اثبات می شود. همچنین، نقد اخباری که بر اساس آنها، نزول آیات این سوره جدا از هم فرض شده است و نیز تاریخ گذاری سوره علق نشان می دهد که پنج آیه نخست سوره علق کاملاً مرتبط با سایر آیات این سوره است.