علی اکبر فرهنگی

امروزه رویکرد توسعه صادرات به عنوان یک اصل پذیرفته شده در عرصه تجارت خارجی کشور ما شناخته شده و تسهیل تجارت در برنامه‌های توسعه و سیاستگذاری‌ها مورد توجه مسئولین قرار گرفته است. از آنجا که سیاستگذاری، حمایت و پشتیبانی، بسترسازی و ایجاد تسهیلات و زیرساخت‌های ضروری ماموریت‌های سازمان توسعه تجارت ایران معرفی شده است، در این تحقیق خدمات بازاریابی ارائه شده توسط سازمان مذکور در چند سال گذشته مورد بررسی قرارگرفته تا شناخت بهتری از انتظارات صادرکنندگان حاصل گردد. خدمات بازاریابی در این تحقیق در چهار دسته خدمات اطلاعاتی (اطلاعات تجاری)، خدمات آموزشی در زمینه بازاریابی و بازرگانی، خدمات تبلیغات تجاری و خدمات ترویجی مورد توجه قرار گرفت. فرضیه اول مبنی بر وجود تفاوت معنادار بین وضعیت موجود و مورد انتظار صادرکنندگان از انواع خدمات بازاریابی ارائه و انواع خدمات بازاریابی نیز در چهار فرضیه فرعی ارائه گردید. پرسشنامه بر طبق نمونه‌گیری تصادفی ساده در اختیار شرکت‌های دارای صادرات در چندسال گذشته قرار گرفت. بر طبق نتایج تحلیل آماری همگی فرضیات با استفاده از آزمون T استیودنت تایید شدند. همچنین اولویت‌بندی خدمات بازاریابی جهت ارائه راهکارهای بهبود بر اساس میزان شکاف عبارتند از: خدمات اطلاعاتی، خدمات ترویجی، خدمات تبلیغات تجاری و خدمات آموزشی در زمینه بازاریابی و بازرگانی.

با مهندسی فرهنگ، آن فرهنگی که مطلوب است و باید مبنای شکل گیری محیط زیست فرهنگی قرار گیرد، مشخص می شود. فرهنگ، یک سیستم است دارای اجزایی است که این اجزاء در تعامل با هم می باشند. مهندسی فرهنگ، مهندسی سیستم فرهنگ است. سیستم ها را از ساده به پیچیده طبقه بندی می کنند. سیستم فرهنگ، سیستم پیچیده ای است که سیست مهای انسان و سازمان های اجتماعی و نا شناخت هها را در بر می گیرد. هر اندازه سیست مها، پیچیده تر شوند مهندسی آنها یعنی طراحی، نوسازی و باز سازی آنها نیز پیچیده تر می شود. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی(همبستگی) می باشد. جامعه مورد بررسی شامل کلیه کارشناسان، اساتید و متخصصان حوزه رسانه و فرهنگ می باشند که از جامعه مورد مذکور 86 نفر از خبرگان انتخاب و میزان تاثیرگذاری هر یک از مؤلفه های مورد بررسی در مهندسی فرهنگ با تاکید بر نقش روزنام ههای دولتی مورد ارزیابی قرار گرفت.در ضمن این پژوهش از دو روش کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه 45 گویه ای) استفاده شده است. با توجه به آزمون فرضیات پژوهش مطابق نظرات کارشناسان و خبرگان عرصه رسانه و فرهنگ ، بین نقش روزنامه های دولتی و ارزشهای حمایت شده، مصنوعات و دست ساخته ها و مفروضات اساسی و زیربنایی از مؤلفه های اصلی در مهندسی فرهنگ رابطه معنا داری وجود دارد . همچنین بر اساس نظرات خبرگان نمونه مورد پژوهش، در میان مؤلفه های 15 گانه مورد بررسی مؤلفه خطر پذیری در جایگاه نخست اهمیت و مؤلفه الگوهای ذهنی و پاردایم های زبان شناختی در جایگاه انتهایی اهمیت در تدوین الگوی مهندسی فرهنگ در سطح روزنامه های دولتی ایران قرار دارد

این مقاله به دنبال استخراج فصل مشترک نظرات کنشگران و مخاطبان رسانه ای در خصوص الگوی اخلاقی مطلوب رسانه ای است. بدین منظور ابتدا کلیه ملاکهای اصلی اخلاق رسانه ای مورد استخراج قرار گرفتند. با استفاده از تکنیک دلفی در دو مرحله 13 ملاک اصلی مورد شناسایی قرار گرفتند. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می باشد. نمونه آماری شامل 300 نفر از کنشگران و مخاطبان رسانه های نوشتای بود. داده های حاصله با استفاده از نرم افزارهای SPSSو LISRELمورد پردازش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که از بین 13 ملاک اصلی در تدوین الگوی ارزیابی اخلاق ریانه ای بایستی به ترتیب به رعایت ملاکهای زیر اولویت قایل شد: مسئولیت پذیری، حفظ هویت ملی، پرهیز از افشای حریم خصوصی، حفظ عفت عمومی. به سخن دیگر، هر چه این ملاکها، در مقایسه با سایر ملاکها، بیشتر رعایت شوند فاصله بین وضع موجود رعایت اخلاق رسانه ای از وضع مطلوب کاهش بیشتری پیدا می کند.

بررسی اثر درآمدهای نفتی بر فرآیند مدیریت اقتصادی کشور موضوع این مقاله می‌باشد. هر چند اثر درآمدهای نفتی بر حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از سوی صاحب‌نظران مورد بررسی قرار گرفته است مباحثی تحت عنوان دولت رانتیر، اقتصاد رانت محور و مقوله رانت‌جویی در عصر کنونی مورد توجه جدی قرار گرفته است اما اثر این درآمدها بر فرآیند مدیریت، خصوصاً مدیریت، اقتصادی کشور تاکنون بطور مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است. به دلیل فقدان آمار و اطلاعات لازم و متناسب جهت تبیین اثر درآمدی نفتی بر فرآیند مدیریت، کوشش شده است با طراحی برخی شاخص‌ها و متغیرها ویژگی‌های فرآیند مدیریت مطلوب اقتصادی تعیین و سپس اثر درآمدهای نفتی بر این شاخص‌ها ومیزان تحقق‌ها و عدم تحقق‌های آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. انتخاب اعضاء جامعه ‌آماری مطلع و مسلط برای بررسی این اثرات و استفاده از روش پیمایشی جهت بررسی اثر درآمدهای نفتی بر فرآیند مدیریت اقتصادی کشور موجب شده است که براساس نتایج حاصل از پژوهش انجام گرفته، یکی از معضلات اساسی حوزة اقتصادی و مدیریت کشور مورد شناسایی جامع قرار گیرد. هرچند این مقاله درصدد کم اهمیت کردن سایر عوامل نمی‌باشد. ارائه پیشنهادات مبتنی بر نتایج تحقیق همانند 1. باز تعریف درآمدهای نفتی به‌عنوان ثروت بین نسلی 2. نحوة تخصیص درآمدهای نفتی در بخش‌های مختلف که موجب تقویت زیرساخت‌ها و افزایش ظرفیت‌ اقتصادی کشور ‌گردد 3. کاهش وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفت، کوششی جهت ارائه روش‌های مقابله با این کارآمدی است.

هدف این مقاله ارائه الگویی رسانه‏ای به‏منظور نهادینه کردن برنامه‏های راهبردی جامعه می‏باشد. بر اساس الگوی ارائه شده رسانه‏های جمعی از طریق اثرگذاری بر چارچوب‏های شناختی، هنجاری و تنظیمی جامعه واقعیت‏‏های اجتماعی را نمودار می‏‏دهند، وانگهی مهمترین ویژگی یک عمل نهادی شده نیز واقعیت اجتماعی شدن آنست. بدین‏منظور می‏بایست محتوای رسانه‏ای خود از انطباق‏شناختی، هنجاری و تنظیمی لازم با اهداف و ویژگی‏های مورد انتظار برنامه‏ریزان برخوردار باشد. با استفاده از روش دلفای مهم‏ترین ویژگی‏های مورد انتظار یاد شده در مورد برنامه چشم‏انداز بیست ساله مشخص شده و از بین رسانه‏های جمعی نیز تلویزیون به دلیل فراگیر بودن آن انتخاب شد. به‏منظور آزمون مدل به تحقیقی پیمایشی پرداخته شد که جامعه آماری آن کلیه شهـروندان ساکن شهـر تهران در فاصله سنی 20 الی 64 سال بوده و با استفاده از فرمول کوکران نمونه معرفی از آنها انتخاب و به روش تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که برنامه‏های تلویزیون انطباق محتوایی لازم را با ویژگی‏های مورد انتظار طراحان چشم‏انداز ملی از ابعادشناختی، هنجاری و تنظیمی ندارند، همچنین در جامعه نیز این انطباق فرهنگی از حیث شناختی، هنجاری و تنظیمی وجود نداشته و از سویی ویژگی‏های یاد شده در جامعه نهادینه هم نیستند. به‏منظور تبیین مدل به روش مدلسازی معادلات ساختاری و از نرم‏افزار لیزرل استفاده شد. با به‏کارگیری آزمون تحلیل مسیر کلیه اثرات معنی‏داری در مدل تأیید شده و از سویی براساس شاخص‏‏های تناسب مدل، آن مدل مناسبی تشخیص داده شد، به‏عبارتی نتایج آزمون مدل نشان داد که آن از قدرت تبیین مطلوبی برخوردار است، به‏نحوی که الگوی رسانه‏ای یاد شده 38 درصد تغییرات در میزان نهادی شدن ویژگی‏های مورد بررسی را در جامعه تبیین می‏‏کند و بقیه به عوامل دیگری غیر از برنامه‏های تلویزیون مربوط می‏‏شود.

پست مدرنیسم تحولات زیادی را در عرصه فرهنگ، فناوری، اقتصاد، هنر و دیگر حوزه‌ها به ارمغان آورده است. حوزه مدیریت نیز به عنوان یکی از علوم میان رشته‌ای دچار تحولات شگرفی شده است. یکی از زمینه‌های به شدت پویای این حوزه فعالیت‌های بازاریابی است که به دلیل ارتباط با افراد و جامعه متأثر از تحولات فرهنگی و نگرشی است که پست مدرنیسم جلوه‌ای نو از آن قلمداد می‌گردد. بسیاری بر این باورند که با ظهور پست مدرنیسم دوران طلائی بازاریابی مدرن به پایان رسیده است و تئوری‌های بازاریابی نیاز به بازنگری جدّی و اساسی دارند. در این مقاله ضمن بررسی نظریات مختلف در مورد پست مدرنیسم و چالش‌هایی که برای بازاریابی مدرن ایجاد نموده است، مکاتب مختلف بازاریابی پست مدرن، ویژگی‌های این نوع بازاریابی، مفاهیم جدید مطروحه ناشی از این فلسفه و وجوه تمایز این نظریات با دوره قبل تبیین شده است

مدیریت ارتباط با مشتریان به عنوان ابزاری قدرتمند برای شناسایی نیازها و خواسته های مشتریان سازمان ها ظهور کرده است و فناوری اطلاعات به عنوان توانمندساز استقرار این سیستم در سازمان ها ایفای نقش می کند. دانشجویان مهم ترین ذینفع دانشگاه ها و دانشکده ها به شمار می روند؛ بنابراین استفاده از مدیریت روابط با دانشجویان از الزامات اساسی نظام آموزش عالی و دانشگاه ها است. استفاده از این سیستم در درجه ی اول مستلزم شناخت نیازهای دانشجویان است. از این رو در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از مدل چرخه ی عمر روابط با دانشجویان و مدل یان چاستان، نیازهای دانشجویان از یک سیستم SRM شناسایی شود. مطالعه ی انجام شده نشان می دهد که نیازهای دانشجویان را در مرحله ی دوم چرخه ی عمر روابط آنان می توان به سه دسته ی اصلی نیازهای اطلاعاتی، مبادله ای و ارتباطی تقسیم کرد.

فرایند نمایش را به اعتبار نحوه نگرش بدان، از دو دیدگاه اجرایی یا نوشتاری می توان مورد بررسی قرار داد و درباره جنبه های گوناگون و عوامل مختلف هر یک، جداگانه به تفحص و تتبع پرداخت. آنچه از پی خواهد آمد، بیشتر تاملی در باب عناصر تشکیل دهنده متون نمایشی است که صرف نظر از اشراف بر متن نمای شهای صحن های، اصول اساسی آن م یتواند ناظر بر متون نمایشی در سایر رسان هها همچون سینما، تلویزیون و رادیو نیز باشد. درباره ثمربخش بودن اصولی که عنوان خواهد شد یا کارآیی نداشتن آنها در یاری دادن به علاقه مندان باید گفت؛ فراگرفتن این اصول حتی اگر ایشان را در خلق اثری نمایشی یاری نکند، به دلیل شی و های تحلیلی که در نحوه ارایه مطالب آن به کار رفته است، بی گمان در رفع معایب آثاری که به وجود آو رد هاند موثر خواهد بود. در همین خصوص لازم است خاطرنشان شود که صرف به کار گرفتن اصول و قوانین درام نویسی، الزاماً منجر به خلق آثار نمایشی با ارزش نخواهد شد. رعایت این اصول، تنها می تواند از نظر تکنیکی شرایطی فراهم آورد که اثر نوشته شده قادر باشد بر پای خود بایستد و از نظر ظاهر، توجه تماشاگر را به خود جلب کند. اینکه ضمن جلب توجه تماشاگر، چه مطالبی باید به او داده شود که بر عمق بینش و صحت قضاوت وی بیفزاید نیز دارای اهمیت بسزایی م یباشد یعنی از طریق متن سریال ها، دس تاندرکاران تولید قادر خواهند بود ارزش های فرهنگی و اجتماعی را به مخاطبان خود ارایه نموده و در حفظ ارزش های فرهنگی جامعه کوشا باشند.

انگیزش در کار، پدیده ای چندوجهی است که نمی توان آن را مستقیماً به وسیله یک متغیر واحد سنجید، انگیزش در کار به صورت مجموعه ای از نیروهای درونی و بیرونی است که آغاز، شکل، جهت، شدت و مدت رفتار مربوط به کاری را تعیین می کند. همچنین انگیزش در کار، نتیجه تلفیق خصیصه های فردی، ماهیت کار و ویژگی های محیط کاری است. هر چند برای تبیین، توجیه، تشریح و کنترل جنبه های مختلف انگیزش در کار کارکنان، تئوری های گوناگونی ارائه شده اما بیش تر آن ها در یکپارچه ساختن ساحت های گوناگون وجودی انسان و در ارائه چارچوبی جامع در برانگیختگی کارکنان در کارشان فقیرند. مقاله ای که پیش رو دارید، مدلی نسبتاً جامع در زمینه انگیزش در کار کارکنان با ابعاد وجودی زیستی، اجتماعی، روانی و معنوی یک فرد در سازمان است که تحت عنوان «مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت کارکنان» طراحی و تبیین شده است. این مدل دارای ابعاد چهارگانه ارتباط فرافردی، ارتباط درون فردی، ارتباط میان فردی و ارتباط برون فردی با نشان گرهای مربوط به آن است که نتیجه اش «معنویت» خواهد بود. به عبارت دیگر، «معنویت» با چهار گونه ارتباط یک فرد با نیروی برتر (خدا)، با خویشتن خویش، با دیگران و با محیط تعریف شده که هر یک از آن ها با بخشی از ساحت های وجودی انسان مربوط می شوند؛ بدین معنا که ارتباط فرافردی با ساحت معنوی، ارتباط درون فردی با ساحت روانی، ارتباط میان فردی با ساحت اجتماعی و ارتباط برون فردی با ساحت زیستی انسان سروکار دارند. همچنین چهار گونه ارتباطاتی مذکور کار با معنا، کار هدفمند، خودشکوفایی در کار و به هم پیوستگی با هر چیز در محیط کاری و طبیعی را به ارمغان خواهند آورد، و سرانجام هر یک از آن ها در انگیزش در کار کارکنان مؤثر خواهند بود. بر اساس تحقیقاتی که به منظور آزمون فرضیه های مدل به روش های تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تاییدی در دو سطح صف و ستاد در دانشگاه تهران انجام گرفت، کارکنان دانشگاه تهران بر این عقیده بودند که ارتباط میان فردی و ارتباط برون فردی در انگیزش در کارشان مؤثرند؛ اما در نظر آنان ارتباط فرافردی و ارتباط درون فردی در برانگیختگی در کارشان رابطه ای ندارد.

امروزه بنگاه هایی در کسب سود موفق می گردند که در جلب رضایت مشتریان خود در بازارهای هدف بیش تر تلاش نمایند.خریداران امروز باانبوهی از محصولات مواجه هستند و انتظارات آن ها در مورد کیفیت کالاها و خدمات با گذشته تفاوت زیادی دارد.باتوجه به این واقعیت ها،خریداران،کالاها و خدماتی راانتخاب خواهند کرد که با نیازها و انتظارات آن ها مطابقت بیش تری داشته باشد. وظیفه بخش بازاریابی شرکت ها ایجاب می کند که عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان را شناسایی و جهت جلب رضایت مشتریان خود تلاش نمایند. تحقیق حاضر به منظور وزن دهی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان خودروهای سواری(پراید 141 و زانتیا) از شرکت سایپا در شهرستان شیرازکه طی فروردین ماه 1382 تا فروردین ماه 1384 خودرو خود را خریداری نموده اند(N=1038)، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است. ابتدا عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان بااستفاده از منابع موجود و نظرات کارشناسان فنی شرکت سایپا شناسایی و سلسله مراتب درخت تصمیم طراحی شده؛ سپس به وسیله پرسشنامه و مصاحبه، داده های لازم جمع آوری و با نرم افزار Expert Choiceمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج تحقیق، «ویژگی های خودرو» دارای بیش ترین وزن نسبت به عوامل دیگر در رضایت مشتریان خودرو حائز اهمیت می باشد.

برخی از روش های بنیادینِ ”مطالعات رسانه ای“ بررسی جنبه های زیباشناختی، نشانه شناختی و محتوا کاویِ ارتباطات غیرکلامیِ ”تصاویر سینما“ به مثابه یِ رسانه جمعی توده وار است. سینما از آغازین روزهای پدید آمدن، تنها یک وظیفه مهّم ارتباطی بر عهده داشته است و آن هم برقراریِ ارتباط با ”مخاطب“. بازیگران سینمای کمدی ”صامت“ از همان ابتدا موفق شدند که این وظیفه ارتباطی را عملی سازند. آنان با به کار گیریِ مؤثر حرکات و رفتارهای غیرکلامی به ارزش واقعی و اصیلِ ”سینمای صامت هالیوود و شیوه های بازیگریِ“ آن معنا دادند و این ژانر سینمایی را توأم با ابعاد تفریحی، سرگرم کننده و خنده آورش غٍنا بخشیدند ودر بین ”مخاطبان جهانی“ که هر کدام دارای فرهنگ هایِ متفاوتی بودند، شناساندند. نظریه ها و پژوهش های کلاسیک و معاصر مربوط به کمدی، نشانه شناسی و ارتباطات غیرکلامی؛ فعالیت تاریخی، هدف مند و تأثیرگذار این کمدین هایِ مشهور را به تأیید می گذارد. این مقاله با طرح مفهوم و درک نشانه شناسانه یِ ارتباطات غیرکلامی در بین کمدین هایِ برگزیده ی سینمای کلاسیک صامت هالیوود، علل و چرایی وضعیت موفقیت آمیز آنان را به آزمون و توضیح می گذارد.

به‌رغم گذشت بیش از ده سال از طرح نظریة سازمان یادگیرنده توسط پیترسنگه، به دلیل عمق و وسعت بسیارش هنوز جنبه‌های مبهم بسیاری در این ایده وجود دارد که آشکار سازی آن‌ها نیازمند تحقیقات بیشتری است. در این مقاله چیستی سازوکار‌های یادگیری سازمانی همراه با مدلی از سازمان یادگیرنده بحث شده و هم‌چنین سازوکار‌های یادگیری سازمانی در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفت ایران با روش میدانی مورد بررسی قرار گرفته است.ضمن اعتبار سنجی پرسشنامه، نتایج به‌دست آمده از آزمون دو جمله‌ای حاکی از آن است که شرکت مذکور از سازوکارهای مناسب یادگیری سازمانی جهت تسهیل یادگیری سازمانی، تشخیص نیازهای یادگیری و توسعه، بر آوردن نیازهای یادگیری توسعه و اجرای دانش فراگرفته شده در عمل، بر خوردار است.

در این مقاله، نتایج بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران با روش دلفی ارائه شده است. به این منظور ابتدا درباره فناوری اطلاعات توضیحی داده می‌شود و سپس با ارائه شواهدی از شکست و ناکامی در کاربرد این فناوری در سطح ایران و جهان، مسأله پژوهش تعریف خواهد شد. مرور پژوهشها و مطالعات پیشین در زمینه عوامل موفقیت و شکست کاربرد این فناوری در بخش دولتی و جمعبندی آنها، بخش بعدی مقاله را تشکیل می‌دهد. در ادامه، روش پژوهش بویژه روش دلفی تبیین و در پایان نیز یافته‌های این پژوهش، توصیف و تحلیل می‌شوند. براساس یافته‌های این پژوهش، اعضای پانل دلفی در مجموع 37 عامل را در موفقیت و شکست کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران کلیدی تشخیص داده‌اند. لازم به ذکر است که به 20 عامل از این عوامل در پژوهشها و مطالعات پیشین در بخش دولتی اشاره شده است و 17 عامل دیگر را اعضای پانل ارائه کرده‌اند. این عوامل به شش دسته تقسیم شده‌اند. در پایان نیز محدودیتها و پیشنهادها ارائه می‌شوند.