سید رضا مؤدب

سید رضا مؤدب

مدرک تحصیلی:  استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۰۱ مورد.
۴۱.

معصومان و فهم ویژه آنان از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۲ شماره ۷۴

کلیدواژه‌ها: تفسیر تاویل باطنی معرفت قرآن معرفت ظاهری نهانی درونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۶ تعداد دانلود : ۷۸۵
Knowledge in the Quran is divided into two kinds : 1) exoteric knowledge. and 2) esoteric knowledge. Everyone may understand the literal meaning o1 the Quran, while the esoteric knowledge may not he easily grasped. According to Islamic traditions, only the Prophet and the infalliable Imams know the real meanings of the Quranic verses because they are the ones who are firmly grounded in knowledge and know the ta’wil of the Quran.
۴۲.

تفسیر المیزان و قرائات غیرمتداول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و چهارم مهر ۱۳۹۴ شماره ۲۱۴ ویژه علوم قرآنی

کلیدواژه‌ها: قرآن تفسیر المیزان علامه طباطبائى قرائت متداول قرائات غیرمتداول مبانى قرآنى امامیه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : ۱۳۷۷ تعداد دانلود : ۶۲۲
علّامه طباطبائى در المیزان در مواردى معدود، قرائاتى غیرمتداول را به عنوان قرائت اصیل قرآنى ترجیح داده است. شناخت تفصیلى این موارد مقدمه اى است براى طرح پرسش هایى درباره برخى مبانى قرآنى ایشان؛ پرسش هایى برآمده از احساس تعارض میان اقدام فوق با پذیرش برخى مبانى اجماعى یا مشهور طائفه امامیه درباره قرآن؛ از جمله: 1. وحدت نص و قرائت قرآن؛ 2. لزوم تواتر براى اثبات قرآن؛ 3. مصونیت قرآن از تحریف؛ 4. عدم حجیت قرآئات. این مقاله با اتخاذ روشى توصیفى تحلیلى، به بیست مورد از این دست قرائات در المیزان دست یافت که غالبا با ادله اى همچون «شهادت سیاق، هماهنگى با آیه اى دیگر، تطابق لفظى با سنت، دورى از تکلفات دستورى، حذف یا کثرت حذف، اقتضاى طبع المعنى، تطابق با حکم مسلم اسلامى، و گواهى لغت» مستدل شده اند. از مجموع این قرائات، نُه قرائت منجر به تبدیل معنا، یک قرائت منجر به افزایش معنا، دو قرائت منجر به تبدیل جایگاه معنا و یک قرائت منجر به تغییر در کیفیت معنا شده است.
۴۴.

بررسی نقش روات مشترک در اخبار منتقله (مطالعه موردی؛ جِعّابی از مشایخ صدوق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: شیخ صدوق راویان مشترک اخبار منتقله جعابی اختلاط راویان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : ۱۳۵۲ تعداد دانلود : ۶۷۲
نویسندگان در مقاله حاضر می کوشند از زاویه ای جدید و نو، به چگونگی انتقال اخبار اهل تسنن به تشیع و پیامدهای آن بپردازند. به گمان نویسندگان این نوشتار، وجود برخی از راویان مشترکِ مؤلفان جوامع حدیثی از علل انتقال اخبار اهل تسنن به تشیع است. آنان با مطالعه موردی جِعّابی از مشایخ مشترک شیخ صدوق و روایات منقول از او در کتب وی سعی کرده اند تا شواهدی برای ایده یاد شده فراهم کنند. برای این منظور، پس از کاوش در احوال جِعّابی و توثیقات او در فریقین، به بررسی دو خبر منقول از او در باب تحریف قرآن و جهاد در کتب صدوق پرداخته شده است. این دو خبر به واسطه او از جوامع حدیثی اهل سنت به کتب شیعی منتقل شده است که با مبانی امامیه سازگار نیست. همچنین به خلط راویان مشترک در سند و متن حدیث به عنوان یکی از زمینه های انتقال اخبار توجه شده است.
۴۵.

ضرورت تطبیق روایات بر یکدیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۰ شماره ۴۰
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۷ تعداد دانلود : ۸۰۰
بدون شک، فهم و معرفت عمیق روایات نبوی و ائمه اطهار (ع) نقش مهمی در آگاهی بر فهم دین و شریعت اسلام دارد؛ لکن فهم برخی از آن روایات به ظاهر ناسازگار با یکدیگر و یا دستخوش تحریف و یا تصحیف مشکل است. به استناد کلام ائمه اطهار (ع)، این گروه از روایات، می باید بر یکدیگر تطبیق شوند. بدین جهت تردیدی نیست که تطبیق و عرضه آنها بر یکدیگر امری ضروری و لازم باشد تا به تبیین هم بپردازند و روابط آنها از جهت تخصیص و یا نسخ و بیان محکم و متشابه معین گردد و یا روایات مجعول و نادرست آنها آشکار شود. در این پژوهش به تبیین روایات تطبیق و چگونگی عرضه و تطبیق آنها بر یکدیگر پرداخته شده و بیان شده است که روایات ناسازگار و مبهم، نخست می باید قرآن و سپس بر یکدیگر عرضه و تطبیق گردند تا فهم و مقصود آن از روایات و یا درستی و یا نادرستی آنها معین گردد روشن است که تطبیق و عرضه برای همه حدیث پژوهان ممکن بوده و هست و سودمندی های فراوان از آن حاصل شده است.
۴۶.

تاملی در روایات جواز تبدیل کلمات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۳ شماره ۷۵

کلیدواژه‌ها: قرائات جواز تبدیل کلمات نقش راویان هفت حرف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۸ تعداد دانلود : ۷۲۲
در برخی از روایات آمده که می توان کلماتی از قران را با مترادف آنها جایگزین نمود مادامی که آیه عذاب به آیه رحمت و آیه رحمت به آیه عذاب تبدیل نگردد زیرا قران دارای قرائتهایی چندگانه است پنج روایت در این خصوص نقل شده است که از نظر سند و دلالت مورد بررسی و نقد قرار می گیرد در این مقاله نشان می دهیم از طرفی این روایات به لحاظ سند ضعیف و غیر قابل اعتمادند زیرا در سند روایات مربوط به تبدیل کلمات ابوهریره و عبدالله بن میمون و زید بن حباب قرار دارند از طرف دیگر به لحاظ دلالت و متن با روایات متعدد ناسازگار و با بسیاری از قطعیات قرانی منافات دارند
۴۷.

بررسی دانش تفسیری ویژه اهل بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: آیات متشابه ابن شهرآشوب متشابه القرآن تفسیر آیات مشکل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۴ تعداد دانلود : ۶۶۰
قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی، رسالت هدایت نسل های بشر را به عهده دارد و اهل بیت(ع) مخاطبان اصلی آن، مفسر و مبین آن هستند. تفسیر معصومین(ع) به دلیل گستره و عمق معانی و ارتباط و اتصال آموزه های این خاندان به وحی، ویژه ایشان است به گونه ای که دیگران توانایی چنین فهم و تفسیری را ندارند و از ورود به این وادی ناتوانند. معرفت و تفسیر ویژه اهل بیت(ع) شامل: درک مراد اصلی آیات، فهم دقیق و غیر قابل خطا از بطون قرآن، تأویل صحیح آیات متشابه، بیان مصادیق باطنی برای آیات و بیان امور غیبی است که تنها در انحصار معصومین است و دیگر مفسران به فراخور سطح علمی خود، به مراتبی از تفسیر دست یافته و از بیانات تفسیری اهل بیت برخوردارند. این مقاله با استناد به روایات تفسیری اهل بیت(ع) و بیان نمونه هایی از آن، در صدد اثبات معرفت خاص اهل بیت(ع) نسبت به قرآن و انحصار فهم کامل قرآن به ایشان است.
۴۹.

بررسی شواهد منتقله بودن و نااستواری روایت خنده حام بن نوح در تفسیر مجمع البیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵۳ «ویژه عدل الهی»

کلیدواژه‌ها: عدل خنده طبرسی نوح مجمع البیان حام روایات منتقله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۱ تعداد دانلود : ۷۱۰
نوشتار پیش رو پژوهشی است درباره یکی از مصادیق روایات معروف به ""منتقله"" که به مسأله خندیدن حام به پدرش نوح7 اختصاص دارد. اکثر دانشمندان اهل تسنن روایت خنده حام بن نوح را بدون تحلیل، نقل نموده اند. شیخ طبرسی گرچه روایت مورد بحث را نقل کرده اما به نظر می رسد آن را نپذیرفته است. علاوه بر بحث دلالی آن، که به سبب تسرّی گناه ادعایی حام بن نوح بر اولاد و نسل های بعدی وی، مخالف عدل الهی است؛ آنچه که در این خصوص مورد غفلت واقع شده است، ندرت نقل روایت خنده حام بن نوح در مصادر اولیه حدیثی شیعه و فراوانی آن در منابع اهل تسنن است؛ بلکه روایاتی نیز در کتب حدیثی شیعه و در مواردی در کتب اهل تسنن وجود دارد که مخالف آن است مانند حرمت شرب خمر در تمامی شرایع، نفرین حام به سبب مجامعت با همسرش در کشتی. وجود نقل هایی مرسل یا با سند ضعیف، وجود انگیزه انتقام جویی از کنعانیان به عنوان اولاد حام از سوی یهودیان با جعل حدیث مذکور، ایجاد وهن در مذهب تشیع با ورود اسرائیلیات از سوی برخی راویان ضعیف، شباهت میان نقل تورات و روایت خنده حام بن نوح، مخالفت با عدل الهی و وجود رگه های تعصبات نژادی و قومی، منتقله بودن آن را از کتب عامه توسط امین الاسلام طبرسی محتمل می سازد. بنابراین روایت مورد بحث از امام هادی7 صادر نشده است؛ بلکه به سبب اغراض سیاسی و تکیه بر سخنان امثال وهب بن منبه چنین نسبتی به ایشان داده شده است.
۵۰.

خانواده وآسیب شناسی فهم روایات مربوط به آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: خانواده زن آسیب شناسی فهم روایات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی خانوادگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۱۳۲۲ تعداد دانلود : ۸۹۳
اسلام، آئین الهی و مقدسی است که برای خانواده اهمیت فراوان قائل است و آن را سنگ بنای مهم حیات اجتماعی می داند از این جهت، روایات فراوانی برای رشد و تعالی خانواده وارد شده است. آسیب شناسی فهم روایات نقش مهمی در تشخیص روایات صحیح از احادیث جعلی، تبیین روایات اسلامی و به تبع آن، استحکام بنیان خانواده بر پایه قوانین اسلام دارد. از سوی دیگر غفلت از این امر و عدم درک روشمند روایات، ممکن است سبب پذیرش روایات جعلی و یا تفسیر به رأی روایات صحیح می شود. مهمترین آسیبهای برخی از روایات مربوط به خانواده عبارتند از: مخالفت با قران کریم؛ غفلت از سیره عملی معصومین (علیهم السلام)؛ راهیابی برخی روایات جعلی در حوزه خانواده؛ ناآگاهی از جدیدترین یافته های قطعی علوم پزشکی و روانشناسی؛ افراط و تفریط در پذیرش روایات؛ بررسی حدیث فارغ از سبب صدور آن؛ اعتماد بر خرافات در پذیرش روایات؛ غفلت از هویت انسانی زن
۵۱.

تحلیل روایت تفسیری منتقله ابن فحام درخصوص کاستی از آیه 33 آل عمران در امالی شیخ طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: آل محمد روایات منتقله ابن فحام تحریف به کاستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۰ تعداد دانلود : ۸۶۴
شیخ طوسی در کتاب امالی، روایتی را از ابن فحام (شیخ عامی خود) نقل می کند مبنی بر اینکه امام صادقt آیه 33 سوره آل عمران را با عبارت «وآل محمد» قرائت می فرمود و تصریح می کرد که این عبارت در متن آیه نازل شده است. روایت یادشده گویای نوعی تحریف به کاستی در آیه شریفه است؛ درحالی که اعتقاد مشهور و اجماع علمای شیعه، عدم تحریف قرآن کریم است، چه به زیاده چه به کاستی. ابن فحام از اساتید و مشایخ شیخ طوسی است که برخی از علمای رجال شیعی و سنی او را عامی شمرده اند. در سند روایت نیز افرادی عامی، ضعیف و مجهول وجود دارند. روایت ابن فحام در هیچ یک از منابع شیعی پیش از شیخ طوسی نیامده است. علاوه بر اینها در روایت یادشده، شواهدی وجود دارد که دالّ بر منتقله بودن آن است. در این مقاله، هم شواهد درون متنی وهم شواهد برون متنی آن بررسی شده که همگی بیانگر انتقال روایت ابن فحام از مدرسه خلفا به مدرسه اهل بیتk است.
۵۲.

اعتبارسنجی صدوری و بررسی فقه الحدیثی حدیث لعن امت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: آخرالزمان لعن امت حدیث لعن أشراط الساعه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر
تعداد بازدید : ۱۲۰۲ تعداد دانلود : ۷۸۴
احادیث لعن امت از روایات باب أشراط الساعه است که در آن ها، لعن شدن نسل های اولیه امت اسلامی توسط نسل های بعدی، از اسباب گرفتاری مسلمانان به بلاهای آخرالزمان معرفی شده است. روایات یادشده غالباً توسط شیخ صدوق و شیخ طوسی نقل شده است که شیوخ حدیثی غیر امامی نیز داشته اند. با توجه به شباهت لفظی و سندی احادیث لعن امت در کتب شیعه و اهل سنت، احتمال منتقله بودن روایات یادشده از منابع اهل سنت به منابع شیعه وجود دارد. بعضی از علمای اهل سنت، به سبب عدم اعتقاد امامیه بر عدالت همه صحابه از سویی و لعن نمودن برخی از صحابه از سوی دیگر، بر آن ها خرده گرفته و به حدیث لعن امت استناد کرده اند، درحالی که تمام اسناد و طرق حدیث لعن امت، به نظر محدثین ضعیف است. در صورت قبول ارتباط بین لعن امت و آخرالزمان، حدیث لعن امت، می تواند بر لعن شدن علیR توسط بنی امیه و خوارج و نواصب دلالت داشته باشد.
۵۴.

نقد دیدگاه روش تفسیر قرآن به قرآن، قرانیان شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۹ 5-26

کلیدواژه‌ها: روش تفسیری قرآن به قرآن قرآنیون شیعه اسدالله خرقانی آیات مشابه روایت تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۴ تعداد دانلود : ۸۵۸
قرآنیان نام یک جریان فکری است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی و شعار بازگشت به قرآن در سال های مشروطه و پس از آن، تحت تأثیر اندیشه های اصلاحی سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم آبادی توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به وسیله ی چهره های دیگری همچون: شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی و...ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات کافی و بی نیاز از سنت می دانند، روش تفسیری قرآن به قرآن را شاخص فهم قرآن ، قرار داده اند؛ اگرچه یکی از مهم ترین و معتبرترین روش های تفسیری ، تفسیر قرآن به قرآن می باشد ، لکن کاربرد این روش تفسیری از سوی ایشان در حوزه ی اعتقادت ، با نقدهایی همچون عدم فراگیری، ناهماهنگی و ضعف در نتیجه گیری همراه بوده است که در این پژوهش به بررسی آن پرداخته شده است.
۵۶.

بررسی حل تعارض آیات ذکرِ ناظر به آرامش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: آرامش روانی اطمینان قلبی آیه 28 رعد آیه 2 انفال آیه 35 حج آیه 23 زمر ذکر خدا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۰ تعداد دانلود : ۵۷۷
آرامش، یکی از مفاهیم کلیدی در زندگی بشر است. قرآن کریم، در آیه 28 رعد ذکر خدا را به عنوان علت انحصاری آرامش دل ها معرفی می کند، اما در آیاتی دیگر ذکر خدا ، عامل وجل و ترس از خداوند متعال معرفی شده است؛ مانند آیات «الَّذِینَ إ ِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَ جلَتْ قُلُوبُهُمْ» و «تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَ بَّهُمْ». در نگاه نخست، این آیات، ناسازگار به نظر می رسند. برای جمع میان این آیات و رفع تعارض، راهکارهای گوناگونی توسط مفسران ارائه شده است. مقاله حاضر در سایه بررسی مفاهیم قرآنی ناظر بر آرامش؛ یعنی سکینت، اطمینان قلبی و أمنه، به ارائه راهکاری جدید در این زمینه پرداخته است. نتیجه اینکه هر کدام از این مفاهیم، بار معنایی خاص خود را دارند. سکینت و اطمینان قلبی، به معنای آرامش روحی بوده و با آرامش متعارف (آرامش روانی) تفاوت دارد. با توجه به این نکته مهم، ناسازگاری اولیه آیات، از میان برداشته می شود.
۵۷.

نقش حق گرایی در حکیمانه بودن آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 291-318

کلیدواژه‌ها: حکیمانه بودن قرآن حق گرایی تساهل موعظه ذکر حکمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۵ تعداد دانلود : ۴۲۴
از شاخصه های حکیمانه بودن آیات قرآن، تکیه بر حق گرایی و حق مداری آیات قرآن است، متن حکیمانه مخاطبینش را به حق و حقیقت راهنمایی می کند. قرآن به جهت حکیمانه بودن آیاتش غیر از حق نمی گوید و جز به راه حق دعوت نمی کند؛ اراده الهی در متن قرآن بر تحقق حق است و دین اسلام و قرآن و پیامبر k همه به حق توصیف گشته اند. قرآن به حق گرایی کاربردی در قضاوت ها و شهادت ها، حق طلبی، حق دهی، حق گویی، اظهار حق و دعوت به حق تأکید فراوان نموده است و از اعراض و کتمان و التباس حق به عنوان موانع حق گرایی، بر حذر داشته است. از وجوه حق گرایی قرآن، توجه به واقعیت هایی است که می تواند با نگاه به گذشته و پیگیری وقایع پیشین به خصوص قصص انبیاء و همینطور توجه به واقعیت های موجود در انسان و اغماض و مدارا و آسان گیری برای رساندن افراد به حق ،موثر باشد. از دیگر وجوه حکیمانه بودن قرآن، تکیه بر فطرت حقیقت جوی انسان به عنوان ظرف تحقق حق گرایی در آیات قرآن است که با شیوه های حکیمانه ای همچون پرسش گری و گفت و گو، موعظه حسنه، ذکر (بیداری) زمینه های شکوفایی آن را فراهم می سازد.
۵۸.

نقد دیدگاه صالحی نجف آبادی در مورد روایات امام باقر (ع) در مجمع البیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 25-44

کلیدواژه‌ها: مجمع البیان طبرسی ابوجعفر صالحی نجف آبادی حدیث های خیالی روایات امام باقر (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۴ تعداد دانلود : ۴۶۸
نعمت الله صالحی نجف آبادی در مقاله ای با عنوان «نقدی سندشناسانه بر احادیث مجمع البیان» که بعدها در قالب کتابی با نام حدیث های خیالی در مجمع البیان منتشر شد، ادعا کرده است که در تفسیر مجمع البیان ، مواردی از گزارش های تفسیری وجود دارد که ابوجعفر طبری با ابوجعفر امام باقر R اشتباه شده و رأی ابوجعفر طبری به عنوان حدیث امام باقر R معرفی شده است. وی منشأ اشتباه را آنجا می داند که کاتبان تفسیر تبیان شیخ طوسی، که از منابع مهم مرحوم طبرسی بوده، در مواردی تصور کرده اند که مقصود شیخ طوسی از ابوجعفر، امام باقر R است؛ لذا بعد از آن عبارت «علیه السلام» را اضافه کرده اند و طبرسی نیز با دیدن این عبارت تصور کرده که مقصود شیخ طوسی از ابوجعفر، امام باقر R است. این ادعا از سوی برخی محققان، تأیید و از سوی برخی دیگر نقد شده است. در این مقاله کوشش شده اصل رأی فوق دوباره واکاوی شود و سه مورد از موارد بیست گانه ادعاشده توسط آقای صالحی، که دیگر ناقدان بدان نپرداخته اند، نقد و تحلیل شود.
۶۰.

بررسی دیدگاه خوتیر ینبل درباره تاریخ گذاری خاستگاه اسناد حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 86 - 100

کلیدواژه‌ها: تاریخ گذاری اسناد ابن سیرین فتنه خوتیر ینبل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۷ تعداد دانلود : ۵۴۱
مسأله خاستگاه اِسناد حدیث و تاریخ گذاری آن در طی یک سده گذشته از مباحث مهم میان دانشمندان مسلمان و حدیث پژوهان غربی بوده است. در این باره، هر دو دسته غالباً با استناد به گفته ای از محمد بن سیرین(110ق) که در آن آغاز اسناد دهی برای حدیث به سبب وقوع یک فتنه دانسته شده است، تاریخ گذاری های متفاوتی را ارائه نموده اند. محدّثان اهل سنت، فتنه مورد نظر را قتل خلیفه سوم در سال 35 ق دانسته و زمان آغاز به کارگیری اسناد را نیز در اوایل سده نخست هجری بر شمرده اند؛ اما برخی محققان غربی، تاریخ خاستگاه اسناد را مرتبط با رویدادهای اوایل سده دوم هجری برشمرده اند. در این میان، حدیث پژوه هلندی خوتیر ینبل، با در نظر گرفتن شورش عبداله بن زبیر در مقابل امویان در طی سال های 63-73 ق به عنوان اولین واقعه موسوم به فتنه، خاستگاه بکارگیری اسناد را دهه هفتاد از سده نخست هجری در نظر می گیرد. در این جستار، با نقد دیدگاه های ینبل به وسیله بررسی اخبار و گزارش های مستند و معتبر در منابع حدیثی و تاریخی کهن، شورش ابن زبیر در مقابل امویان به عنوان اولین فتنه، نادرست دانسته شد. به علاوه، روشن گردید که منظور ابن سیرین از فتنه با دوران قیام مختار ثقفی(66-67 ق) در کوفه انطباق بیشتری دارد؛ بنابراین می توان تاریخ گذاری خاستگاه رسمی و نظام یافته اسناد را مربوط به این دوران قلمداد نمود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان