علی حیدری

هدف اصلی پژوهش پیش رو ارائه مدلی برای تبیین پیشایندها و پیامدهای هوشمندی رقابتی صادرکنندگان نمونه کشور، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف آنان در زمینه هوشمندی رقابتی و تعیین جایگاه و مسیر رشد آنان برای به کارگیری مؤثرتر هوشمندی رقابتی، ارتقای توان رقابتی و توسعه صادرات پایدار است. در مدل مفهومی پژوهش، توان مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی و سرمایه انسانی، عوامل اثرگذار بر هوشمندی رقابتی تعیین شده است. همچنین بازارگرایی و جهت گیری راهبردی سازمان، پیامدهای هوشمندی رقابتی مد نظر قرار گرفته است. داده های پژوهش از طریق توزیع پرسشنامه به 102 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های صادرکننده نمونه کشور به دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل داده ها به کمک روش مدل سازی معادلات ساختاری، نشان داد سرمایه انسانی و توان مدیریت دانش بر ارتقای هوشمندی رقابتی سازمان اثر مثبتی دارد. هوشمندی رقابتی به ارتقای رویکرد بازارگرایانه در صادرکنندگان نمونه می انجامد. همچنین با افزایش هوشمندی رقابتی، جهت گیری راهبردی صادرکنندگان به سمت راهبرد کاوش گری گرایش می یابد.

در چند دهه اخیر سکونتگاه های شهری دنیا با سرعت زیادی گسترش یافته و به شهرهای بزرگ تبدیل شده اند. این گسترش در مورد کشورهای در حال توسعه حادتر می باشد، به طوری که یکی از بارزترین ویژگی های شهرنشینی در این کشورها توزیع فضایی نامناسب شهرها می باشد. سرعت و شتاب افزایش جمعیت در شهرها و تمرکز جمعیت در کانون های خاص و محدود و بازتاب آن بر ساختار کالبدی و فیزیکی شهرها از جمله مسائلی است که در سال های اخیر بسیاری از دولت ها و برنامه ریزان را با چالش اساسی مواجه نموده است. عدم توجه به نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون های شهری در پهنه سرزمین از یک سو و رشد شتابان شهرنشینی از سوی دیگر، به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجرخواهد شد. برآوردها نشان می دهد در حالی که در فاصله سال های 2000 تا 2030 جمعیت شهرنشین دنیا 72 درصد رشد خواهد نمود، رشد نواحی ساخته شده شهرهای صد هزار نفری و بیشتر 175 درصد خواهد بود. درحالی که در اغلب برنامه های 5 ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پس از انقلاب اسلامی ایران، کاهش سرعت رشد مادر شهرها به عنوان عاملی مهم در توازن فعالیت ها و جمعیت در نظرگرفته شده است، بررسی نظام شهری ایران در دهه های اخیر گرایش به تمرکز و استقرار جمعیت در پایتخت و شهرهای بزرگ را به وضوح نشان می دهد. در سال 1385 شش مادر شهر ایران 15 میلیون نفر و یا به عبارتی 32 درصد جمعیت شهرنشین کشور را در خود جای داده اند. همچنین 7 شهر بین 500000 تا یک میلیون نفر جمعیت در کشور وجود داشته که اگر جمعیت آن ها را به جمعیت مادر شهرها اضافه کنیم مجموعاً بالغ بر 20 میلیون نفر و به عبارتی 43 درصد جمعیت شهری کشور را در بر می گیرند که موجب رخدادها و مشکلات فراوانی شده اند. فرایند رشد شهری و تمرکزگرایی در نظام شهری ایران ضمن برهم زدن توازن جمعیت بین سکونتگاه ها، باعث آلودگی های زیست محیطی، تخریب باغات و اراضی کشاورزی، رشد حاشیه نشینی و کمبود سرانه فضاهای عمومی و خدماتی در شهرها شده است که در مقاله حاضر به تفصیل موارد مذکور مورد کنکاش قرار گرفته است. در مقاله حاضر با روش تحقیق توصیفی ، تحلیلی و با استفاده از نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و مدل زیپف ، شاخص نخست شهری، شاخص چهار شهر و ضریب جینی، ابعاد کالبدی- فضایی تمرکزگرایی نظام شهری در ایران بررسی شده است. جهت اصلاح نظام شهری و دستیابی به نظام شهری متوازن در کشور، توجه به شهرهای کوچک و میانی و طرح های آمایش سرزمین بسیار ضرورت دارد.

امروزه می توان از صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پویا در کنار سایر فعالیت ها و خدمات برای پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بهره برداری نمود. شهرها نیز از دیرباز مهم ترین مناطق گردشگری را تشکیل می دادند. البته صرف وجود جاذبه ی گردشگری در مناطق شهری برای توسعه ی گردشگری، کافی نیست. پس لازم است که دیگر ارکان و عناصر مرتبط با صنعت مذکور از جمله سازمان ها و نهادها و همچنین مردم جامعه ی مقصد گردشگری شرایطی را برای جلب گردشگر فراهم نمایند. بدون شک، رفتار و کنش جامعه ی میزبان در تعامل با گردشگر تأثیر مهمی در رونق گردشگری دارد. با توجه به افزایش ورود گردشگر به شهر یاسوج طی سال های اخیر، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر عواملی همچون سرمایه ی اجتماعی، سن، میزان درآمد... افراد بر گرایش آن ها نسبت به ورود گردشگر پرداخته است. در این پژوهش که از روش پیمایشی استفاده شده است، با استفاده از جدول لین[1] (1976) تعداد 382 نفر به عنوان نمونه، تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از نوع طبقه ای- چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته بوده که جهت تعیین اعتبار آن از اعتبار سازه به روش تحلیل عاملی و جهت تعیین پایایی از همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، تی مستقل، تحلیل رگرسیون دومتغیره و چندمتغیره) با کاربرد نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بین متغیرهای سرمایه ی اجتماعی، سن پاسخگویان (متغیرهای مستقل) و گرایش آن ها به ورود گردشگر رابطه ی معناداری وجود دارد. بین جنسیت و وضعیّت تأهل افراد و میزان گرایش آن ها به ورود گردشگر رابطه ی معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای مستقل بیش از 8/5درصد از متغیر وابسته(گرایش به ورود گردشگر) را تبیین می کنند.

هدف از این پژوهش ارائه ی مدلی برای شناسایی ریسک ها و عوامل منتج به ظهور ریسک، در برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات حوزه ی سلامت، تعیین میزان احتمال رخداد هر یک از عوامل به وجودآورنده ی ریسک و میزان خسارت این عوامل است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از پرسش نامه ی تدوین شده ی پژوهشگر، از خبرگان فناوری اطلاعات بخش نظامِ سلامتِ شهرِ تهران، داده های مورد نظر گردآوری شده است. سپس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی شاخص های ایجاد ریسک برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات، در قالب هفت عامل اصلی تعیین و طبقه بندی شد. در بخش پایانی براساس هر یک از عوامل هفت گانه، مشخص شد میزان احتمال بروز ریسک و خسارت وارده در رابطه با برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی تهران چگونه است.

مقدمه: غربالگری ناصحیح زائران توسط پزشکان کاروان در معاینات قبل از اعزام به حج مشکلات عدیده و جبران ناپذیری را در طول موسم به فرد، کاروان و سیستم خدمات درمانی تحمیل می کند. هدف از این مطالعه بررسی خطاهای پزشکان کاروان در معاینات قبل از اعزام در حج تمتع 87 است. روش ها: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، اشتباهات پزشکی در معاینات قبل از اعزام 100000 زائر حج تمتع 87 گردآوری، استخراج و دسته بندی گردید. یافته ها: اعزام 26 مورد بیمار با سرطان پیشرفته که یک مورد منجر به مرگ و بقیه موارد منجر به اعزام به ایران یا بستری در بیمارستان های عربستان شد. در 10 مورد با وجود جانباز شیمیایی در کاروان عادی، پیش بینی هیچ گونه تدابیر لازم و در 5 مورد با وجود جانباز قطع نخاع، هیچ گونه تمهید مراقبتی انجام نشده بود. 4 مورد اختلالات روانی تشخیص داده نشده بود و بیمار به ایران بازگشت داده شد. در 15 مورد پزشک شرح حال دقیقی از بیماران قلبی کاروان خود نداشت. اعزام 3 زائر با اعتیاد و 1 مورد با حاملگی 4 ماهه نیز از دیگر خطاهای پزشکی در حج تمتع 87 بود. نتیجه گیری: تشخیص صحیح پزشکان و دقت عمل آنان در تکمیل شرح حال بیماران کاروان و پیش بینی تجهیزات و مراقبت های لازم در طول سفر می تواند از هزینه های جبران ناپذیر فردی، اجتماعی و اقتصادی در سیستم خدمات درمانی بکاهد.

مقدمه: بهداشت هتل ها در همه جای دنیا از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از ابزارهای رتبه بندی و ستاره گذاری هتل ها ضوابط بهداشتی و معیارهایی است که به طور مستقیم با رضایت مندی و همچنین سلامتی مهمان یا مسافر در ارتباط می باشد. روش ها: این مطالعه به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و جامعه مورد مطالعه تعداد 117 واحد هتل در نجف اشرف است که محل اسکان زائران محترم ایرانی است و در دی و بهمن 1389 با استفاده از یک پرسشنامه دارای 39 سؤال در3 موضوع بهداشتی شامل: 1- بهداشت فردی کارکنان، 2- بهداشت رستوران و محل توزیع غذا، و 3-بهداشت سرویس های بهداشتی، راهرو و اطاق ها، آشپزخانه، انبار و سردخانه که مطابق ضوابط بهداشتی کشورمان طراحی شده انجام شده است. در این بررسی هتل هایی که بالاتر از 90 درصد امتیاز بهداشتی را کسب کرده اند در گروه هتل های عالی و هتل هایی که زیر 50 درصد امتیاز بهداشتی را کسب کرده اند در گروه هتل های بسیار ضعیف و بد قرار گرفته اند و مابقی در گروه خوب و معمولی قرار دارند. یافته ها : بر اساس نتایج به دست آمده 13 هتل در گروه عالی قرار داشتند که از بین آنها دو هتل زمزم و قصرالدر بالاترین امتیاز بهداشتی را کسب کرده اند و 6 هتل نیز در گروه بسیار ضعیف قرار گرفته اند. مابقی هتل ها به تناسب بین این دو دامنه متغیر هستند. از طرفی محور بهداشت فردی با 1/71 درصد پایین ترین شاخص و پایین ترین امتیاز را دارد. در بین سؤالات به ترتیب وضعیت سرویس های بهداشتی و دارا بودن شیلنگ، سیفون و آویز 9/67 درصد، وضعیت لباس کار کارکنان و عوامل 68 درصد، وضعیت بهسازی، نظافت و چیدمان انبار هتل ها با 8/68 درصد و نگهداری مواد غذائی با 4/69 درصد پایین ترین نمره را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود که در ضوابط انتخاب هتل ها آیتم های بهداشتی مورد توجه و تأکید قرار گیرد. بنابراین هتل هایی که پایین ترین امتیاز را کسب کرده اند از مجموعه قرارداد خارج شوند و هتل هایی که با ضوابط بهداشتی منطبق باشند در اولویت عقد قرارداد قرار گیرند.

با توجه به پیچیدگی ابعاد مزیت رقابتی و ویژگی‌های خاص صنایع مبتنی بر فن‌آوری‌های پیشرفته، در این تحقیق تلاش شده است بر مبنای نگرش ترکیبی به تئوری‌های متاخر مزیت رقابتی و با استفاده از متدولوژی «نگاشت علّی» یک مدل کیفی برای تبیین پدیده مزیت رقابتی در سطح بنگاه در صنایع مبتنی بر فن‌آوری‌های پیشرفته ارایه گردد. در این راستا در ابتدا پس از تبیین موضوع، مبانی نظریه بنگاه و مزیت رقابتی از منظر چهار نظریه متاخر و شناخته شده آن، که توسط محققان فن‌آوری‌های پیشرفته و صنایع دانش بنیان در این رابطه به‌کار گرفته شد‌ه‌اند، بررسی گردیده است. در ادامه براساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق چارچوب مفهومی اولیه تحقیق ارایه و روش تحقیق مورد استفاده در رابطه با آن بیان شده است. در این تحقیق برای تدوین و استخراج مدل کیفی مزیت رقابتی از ابزارها و تکنیک‌های مربوط به ادبیات نظری «نگاشت شناختی» و «تحلیل شبکه‌های اجتماعی»، استفاده شده است. بخش اصلی و پایانی مقاله به توصیف نتایج و یافته‌های تحقیق در قالب گام‌های فرایند مدل‌سازی کیفی مزیت رقابتی اختصاص یافته است.

اگرچه مولوی به گفته خود برای ظاهر حکایت اهمیت چندانی قائل نیست و آن را پیمانه ای برای دانه معنی می داند، عملا پیمانه ای که برای نقل دانه معنی برمی گزیند بسیار زیبا و شکیل است. برای روشنتر شدن این معنی کافی است نظری به حکایات مشابه مولوی با دیگر شاعران و نویسندگان قبلی بیفکنیم. می دانیم که قسمت اعظم حکایات مولوی در مثنوی به وسیله دیگران قبلا نقل شده است. اگرچه بدون شک مهمترین هدف مولوی از ذکر و بیان این حکایات، نتایج مختلفی عرفانی است که از اجزا و کلیت حکایات می گیرد و در بیشتر موارد برای غنای حکایت در آنها دخل و تصرفهایی کرده که تقریبا در تمام موارد کاستیهایی را برطرف کرده و یا حکایات را زیباتر جلوه داده است. این دخل و تصرف و تغییرها شکلهای گوناگونی دارد؛ از جمله حقیقت نمایی حکایات، جهانی کردن شخصیتهای داستان، استفاده از طنز و.... یکی از مهمترین دخل و تصرفهای او در حکایات، پویایی شخصیتها و قهرمانان در مقابل ایستایی همان شخصیتها در حکایات دیگران است. به طور خلاصه می توان گفت قهرمان و شخصیتهای حکایات مولوی آهسته آهسته در طول حکایت به آگاهی می رسند و گره داستان که برای خواننده گشوده می شود برای خود قهرمان هم گشوده می شود و قهرمان در پایان حکایت معمولا به اشتباه خود پی می برد. این موضوع از نظر روانی بر خواننده و مخاطب تاثیر بیشتری می گذارد زیرا همچنان که قهرمان حکایت لحظه به لحظه از غفلت دور، و به آگاهی و دانش نزدیک می شود، مخاطب و خواننده که ناآگاهانه خود را با او برابر نهاده است، احساس شعف و رضایت بیشتری می کند و در نهایت چنین می پندارد که خود اوست که به آگاهی رسیده و یا به اشتباه خود پی برده است. در این مقاله از این جهت حکایات مشابه مولوی و عطار با هم مقایسه شده است. از مجموع 390 حکایت مثنوی حدود 42 حکایت با حکایات عطار مشابه است. حداقل قهرمانان 15 حکایت مولوی در طول داستان متحول می شوند (به آگاهی می رسند و یا عملا به اشتباه خود پی می برند). این در حالی است که در همین حکایات در مثنویهای عطار، قهرمانان چنین نیستند.

در فضای کسب و کار کنونی که پیچیدگی، پویایی و غیر‌قابل پیش‌بینی بودن از ویژگی‌های اصلی آن است، مدیران عملیاتی با چالش‌های عمده‌ای روبرو هستند. استفاده از اصطلاح اقتصاد شبکه‌ای نشان دهنده نقش دانش و همکاری توأم با اشتراک مساعی در فعالیت‌های اقتصادی عصر حاضر است. یکی از الگوهای نوین مدیریت عملیات برای فعالیت در اقتصاد شبکه‌ای، «مدیریت زنجیره تأمین» است که با توجه به الزامات اقتصاد نوین به طور جدی مورد توجه مدیران کسب‌و‌کار و محققان مدیریت قرار گرفته است. با توجه به این مهم در این نوشتار تلاش می‌شود ضمن تبیین نقش مدیریت زنجیره تأمین در موفقیت بنگاه‌ها در صحنه رقابتی فزاینده کنونی در قالب شکل‌گیری شبکه‌های همکاری، الگویی برای تقویت و توسعه نقش عملیات در ایجاد و حفظ مزیت رقابتی از طریق تدوین و توسعه استراتژی عملیات ارایه شود. در این راستا ابتدا وضعیت و ابعاد کلیدی مدیریت عملیات در فضای اقتصادی نوین مورد بحث قرار می‌گیرد. پس از تبیین جهت گیری و چارچوب تحقیق حاضر به بررسی ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق مرتبط با موضوع مقاله پرداخته می‌شود. در این زمینه ابتدا مفاهیم و ابعاد کلیدی مدیریت زنجیره تأمین به‌طور مختصر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. سپس مفهوم و فرایند استراتژی عملیات مختصراً بررسی می‌شود. پس از این‌که مبانی نظری تحقیق تبیین شد، الگوی پیشنهادی که مشتمل بر مفهوم و فرایند استراتژی عملیات در محیط زنجیره تأمین است معرفی و هر یک از مراحل آن شرح داده می‌شود.

"مقاله با تأکید بر این نکته که پوشش بیمه های اجتماعی روستاییان در ایران، در وضع مطلوبی قرار ندارد، و پوشش خدمات حمایتی کمیته امداد و سازمان بهزیستی نیز «ناقص، غیرفراگیر و درسطح پایین تر از خط فقر» است، چالش ها و محدودیت های پوشش فراگیر بیمه های اجتماعی روستایی را تبیین می کند. در ادامه با تأمل بر قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، از همین منظر، راهکارها و راهبردهای متناسب برای طراحی بهینه سازوکار بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر استخراج می شود. در همین راستا، نخست اهداف نظام جامع تشریح و سپس، رئوس کلی قلمروهای بیمه ای، حمایتی و امدادی این قانون فهرست می شود. آنگاه راهکارهای اجرایی قانون نظام جامع به تفصیل بیان می گردد.اگرچه در احکام مربوط به نظام جامع رفاه تأمین اجتماعی در برنامه سوم توسعه، قید «قانون توسعه ساختاری» وجود دارد، اما قانون مصوب علاوه بر ترسیم ساختار کلان، به بیان برخی از سیاست ها، رویکردها و اصول فعالیتی و نیز تعیین احکام اجرایی و عملیاتی مشخص نیز پرداخته است که این ابعاد ساختاری باید در طراحی صندوق بیمه اجتماعی روستاییان ملاک عمل طراحان قرار گیرد: شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی، وزارت رفاه و تأمین اجتماعی، نهادها؛ سازمان ها، مؤسسات و صندوق های اصلی و مؤسسات کارگزاری.در بخش بعدی مقاله، نحوه تعامل وزارت رفاه وتأمین اجتماعی با صندوق بیمه اجتماعی روستاییان تبیین و رویکردهای عملیاتی و اجرایی غالب در این خصوص تشریح می شوند. مقاله- به طور خلاصه- عنوان می کند: با توجه به قانون نظام جامع، روستاییان باید تحت پوشش بیمه های اجتماعی قرار گیرند، این امر دارای ضرب الاجل زمانی است، سهم کمک دولت به صندوق روستا باید بیش از صندوق های شهری باشد و در طراحی فرایندهای اجرایی باید از موجودیت های سازمانی فعال در روستاها بهره گیری شود.در بخش پنجم مقاله، الزامات و مستندات قانونی بیمه روستاییان، ضمن اشاره کلی به مضامین مندرج در قانون اساسی و قانون برنامه چهارم توسعه، مرور می شود. در بخش ششم، گزینه های مختلفی که برای عملیاتی کردن بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر قابل امکان سنجی است، با توجه به پیشینه تاریخی و آسیب شناسی کلی سیر تطور بیمه های اجتماعی روستاییان (چالش ها و محدودیت ها)، با توجه به الزامات و مستندات، تشریح گردد. "

در این مقاله، پس از بیان پیشینه تاریخی مفهوم بیمه- به طور عام– و مقوله تأمین اجتماعی – به طور خاص- در مفاهیم و مضامین اسلامی، تاریخ ایران باستان و فرهنگ ملی کشور، و ظهور آن در جهان و اشاره مختصری به تاریخچه بیمه اجتماعی با ساخت مدرن و امروزی آن در ایران، تحلیلی کلی از سیر تطور ساختاری تأمین اجتماعی در ایران ارائه می شود. در این تحلیل، جایگاه تشکیلاتی و ظرفیت ساختار متولی امر تأمین اجتماعی، در کلان حاکمیت، طی ادوار گذشته (منزلت سازمان و نحوه تعامل آن با سایر اجزای حاکمیت) و تلاش ها و اقداماتآن جام شده در زمینه قانون نویسی جامع و طراحی ساختار منسجم و یکپارچه برای آن در نیم قرن گذشته به بحث گذاشه می شود.رویکرد کلی مقاله، کالبد شکافی مشکلات و مسائل مبتلا به سازمان تأمین اجتماعی، ابعاد ساختاری و تشکیلاتی، و بررسی میزان و کیفیت تأثیر مؤلفه های کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... بر ساختار و تشکیلات متولی امر تأمین اجتماعی در کشور است.سپس با بهره گیری از نتایج تحلیل کلیِ سیر تطور ساختاری تأمین اجتماعی در ایران، فهرستی از عوامل مساعد و نامساعد توسعه تأمین اجتماعی در کشور احصا و به طور مختصر آثار آن ها بر ابعاد ساختاری و تشکیلاتی تأمین اجتماعی و جایگاهشان آن در ساختار کلان مدیریت کشور ارائه می شود. در همین راستا، فضای جهانی (شرایط و عوامل فراملی)، فضای کشوری (شرایط و عوامل ملی)، فضای پیرامونی سازمان (شرایط و عوامل مرتبط با شرکای اجتماعی و مخاطبان) و همچنین فضای صندوق (شرایط و عوامل مرتبط بامؤلفه های درونی سازمان) تبیین می شوند.بیان مختصات و ویژگی های کلی نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، بخش بعدی مقاله است. در پایان، چشم انداز ساختاری متصور برای تأمین اجتماعی در قالب نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد و چشم اندازها و چالش های مطرح در فرایند شکل گیری نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی برای سازمان، تشریح می شود. راهکارهایی نیز برای استفاده از فرصت ها و مقابله با تهدیدها پیشنهاد و توصیه می گردد.