علیرضا والی پور

هدف: با توجه به ضعف پژوهش های داخلی و پراکندگی و فقدان تحلیل نظام مند از پژوهش های جهانی انتشار یافته در حیطه استراتژی خروج از کسب وکار، هدف اصلی این پژوهش، ترکیب یافته های تحقیقات طی سه دهه گذشته و ارائه تصویر کلان و فراهم آوردن بینشی ارزشمند از جهت گیری و روند پژوهش ها در این حوزه، به منظور کمک به بهبود جریان پژوهشی در آینده است تا شکاف موجود در تحقیقات این حوزه پوشش داده شود. روش: از تلفیق دو روش مرور نظام مند و روش کتاب سنجی، به کمک نرم افزار برنامه نویسی «آر» برای شناسایی و تحلیل روند مطالعات استراتژی خروج از کسب وکار استفاده شده است. یافته ها: بررسی شبکه هم رخدادی واژه های کلیدی نشان می دهد که سه شبکه با محوریت موضوعاتی همچون عملکرد، فروش دارایی و بقا شکل گرفته اند و به ترتیب بزرگ ترین شبکه هم رخدادی هستند. این واژگان بیشترین رشد انباشتی را در ۳۰ سال اخیر داشته اند که گویای اهمیت موضوعی آن ها، در پژوهش های استراتژی خروج است. برای مثال، واژه «عملکرد» با مفاهیمی همچون اکتساب، حکمرانی، تنوع گرایی و تصمیم گیری، بیشترین هم رخدادی (هم کاربردی) را داشته است. با توجه به یافته های حاصل از تحلیل هم استنادی منابع، نشریه های مدیریتی بیشترین ارجاعات را به یکدیگر داشته اند و دو خوشه بعدی، به ترتیب نشریه های مربوط به حوزه مدیریت مالی و اقتصاد است. چهار روند اصلی محرک های خروج، تصمیم گیری خروج، نحوه خروج و پیامدهای خروج، در تحقیقات استراتژی خروج شناسایی شدند. همچنین تحقیقات در این حوزه، بر اساس چندین دیدگاه نظری مانند نظریه نمایندگی، حاکمیت شرکتی، نظریه دیدگاه مبتنی بر منابع و قابلیت پویا تبیین شده است. نتیجه گیری: تحقیقات مربوط به واگذاری ها، همچنان تحت سلطه مطالعات محرک ها و پیامدهای خروج است. محققان استراتژی، دو عامل محرک و پیامدهای خروج را به طور عمده، بر اساس نظریه نمایندگی، اقتصاد هزینه مبادله، دیدگاه مبتنی بر منابع و نظریه تکاملی بررسی و تبیین می کنند. تحقیقات موجود در خصوص حیطه مالی نیز، بیشتر روی اثر خروج بر عملکرد شرکت تابعه و سوابق مالی شرکت مادر (پس از خروج) متمرکزند و دیدگاه تئوری مورد توجه محققان در این حیطه، نظریه نمایندگی است. در حیطه اقتصاد نیز محققان با بررسی عوامل اقتصادی خُرد و کلان مانند تمرکز، رشد و اندازه و سودآوری صنعت، صرفه جویی به مقیاس، شدت سرمایه و هزینه ریخته شده، به تبیین موانع ورود و خروج از صنعت و همچنین، محرک های خروج از کسب وکار می پردازند. بر اساس یافته های این پژوهش، موضوعات ذیل، برای شکل دهی به جریان تحقیقات آتی پیشنهاد می شود: نقش تنوع گرایی به عنوان محرک خروج؛ نقش حاکمیت شرکتی در کاهش عملکرد و خروج از کسب وکار؛ عوامل مؤثر در تصمیم گیری خروج در زمان بهینه و غیربهینه؛ بررسی نقش امکان به کارگیری مجدد منابع سازمان در کسب وکار جدید، به عنوان تسهیلگر خروج و کاهش دهنده پیامدهای منفی خروج؛ بررسی نقش قابلیت های سازمانی در شناخت و رصد به موقع سیگنال های محرک خروج؛ بررسی پیامدهای خارجی و داخلی ناشی از خروج از کسب وکار و چگونگی پاسخ به آن ها.

هدف این پژوهش، ارایه تصویری کامل و چارچوبی یکپارچه از فرایند خروج است. فرایند خروج از کسب و کار یک فرایند پیچیده، پویا و طولانی است که تا حد زیادی تصمیمات و اقدمات در هر یک از مراحل آن با مراحل دیگر تعامل چند جانبه دارد. برای دستیابی به این هدف، در این پژوهش 69 اثر انتشار یافته طی سال های 1990-2022 در حوزه خروج از کسب و کار براساس روش نظام مند مرور و ارزیابی شده اند. بر اساس یافته های این تحقیق، فرآیند خروج به 5 مرحله (استراتژی ورود، محرکهای خروج، تصمیم گیری، نحوه خروج و پیامدها) تقسیم شده است تا درکی بهتر و چارچوبی یکپارچه از فرایند خروج از کسب و کار ارائه شود. همچنین 34 زیرمقوله و 213 مولفه نیز شناسایی شدند. از این 69 مطالعه (با در نظر گرفتن دو مقوله برای برخی از مقالات) محرک های خروج (43)، پیامدها(28)، استراتژی و نحوه خروج (28)، تصمیم گیری(23) و استراتژی ورود (11) به ترتیب بیشترین مطالعات را به خود اختصاص داده اند.

     مدیریت بحران در وقوع سیل ارتباط خاصی با مباحث برنامه ریزی و مدیریت شهری دارد. سالانه خسارات زیادی به اموال دولتی و خصوصی و همچنین خسارات جانی بر اثر وقوع سیل وارد می شود. بررسی نقاط ضعف و قوت مدیریت بحران در هنگام وقوع سیل به شدت احساس می شود. هدف از انجام این تحقیق شناسایی و رتبه بندی انواع بحران ها و نقاط ضعف و قوت سازمانی است. شهر صدرا به عنوان منطقه ای که بسیار مستعد وقوع سیل است به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. در ابتدا، جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه، بررسی ادبیات و پرسشنامه و توزیع آن بین 150 نفر متخصص مدیریت بحران انجام شد. سپس، تحلیل اطلاعات با استفاده از روش سوارا، که یکی از بهینه ترین روش های تصمیم گیری چند معیاره است، انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده، 10 نقطه قوت و 13 نقطه ضعف در حین بحران وقوع سیل شناسایی گردید،که از بین آنها، آب گرفتگی معابر، مسدود شدن راه های دسترسی و قطع شبکه آب رسانی به ترتیب مهم ترین نوع بحران ها بودند. همچنین، وجود نقشه های تفکیکی و تفضیلی شهر و دسترسی سریع و آسان به آدرس ها و قطعات با کاربری های مختلف در هر نقطه از شهربا امتیاز 1718/0، جدید بودن تأسیسات شبکه های آب و فاضلاب، برق، گاز و مخابرات در سطح شهربا امتیاز1418/0، و عدم وجود بافت فرسوده در سطح شهر و یا حاشیه نشینی های غیراصولی و غیر فنی با امتیاز 1183/0 به عنوان مهم ترین نقاط قوت شناسایی شدند. علاوه بر این مهم ترین ضعف از دیدگاه پاسخ دهندگان، بارش باران در بازه زمانی کم با حجم بالای رواناب با ضریب 1992/0که سبب خسارات جدی به جداول و تأسیسات شهری و منازل مسکونی می گردد.

ارزیابی کیفیت اطلاعات ثبت شده مربوط به بارش و آبدهی ایستگاه ها نقش مهمی در بهبود کارایی و اصلاح نواقص آنها دارد. به همین علت جهت ایجاد و توسعه شبکه هایی مناسب و بهینه، شبکه ها باید مرتبا و در بازه های زمانی منظم براساس نیا-زهای پیش رو مورد ارزیابی و پایش قرار گیرند. در پژوهش حاضر با استفاده از تئوری آنتروپی، ارزش منطقه ای ایستگاه های باران سنجی و آب سنجی حوزه آبخیز جراحی- زهره مورد بررسی قرار گرفته است. با در نظر گرفتن گروهی از شاخص های آنتروپی، به تعیین ایستگاه های شاخص و مناطق ضعیف از نظر تبادل اطلاعات در شبکه پایش حوزه آبخیز پرداخته شده است و در نهایت پهنه بندی انجام گرفته است. براساس نتایج بدست آمده، 39/7 درصد از مساحت حوزه فاقد ایستگاه باران سنجی می باشد، در حالیکه نزدیک به 53 درصد مساحت حوزه در کلاس کمبود، کمبود شدید و فاقد تبادل اطلاعات بوده و 40 درصد از مساحت حوزه را کلاس متوسط، بالای متوسط و مازاد تشکیل داده است. بنابراین تراکم 42 ایستگاه منتخب شبکه باران سنجی حوزه جراحی- زهره قابل قبول نمی باشد و ضروری است نسبت به پراکنش و چیدمان ایستگاه های باران سنجی حوزه تجدیدنظر جدی صورت گیرد. همچنین 16/21 درصد از مساحت حوزه فاقد ایستگاه آب سنجی می باشد. در حالیکه بالغ بر 7/5 درصد مساحت حوزه در کلاس کمبود، کمبود شدید و فاقد تبادل اطلاعات و بیش از 73 درصد از مساحت حوزه را کلاس متوسط، بالای متوسط و مازاد تشکیل داده است. بنابراین تراکم 16 ایستگاه منتخب شبکه آب سنجی حوزه جراحی- زهره بهینه می باشد.

هدف اصلی این پژوهش ارائه تصویری کلان از روند پژوهش های بازاریابی و کمک به فراهم آوردن بینشی ساختارمند از جایگاه و رویکرد پژوهش های بازاریابی در کشور است. طی این پژوهش 966 اثر انتشار یافته طی سال های 1380-1394 در نشریات علمی- پژوهشی فارسی حوزه مدیریت که متن کامل آن ها به صورت برخط در دسترس بوده اند براساس روش نظام مند مرور و ارزیابی شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد حدود %75 از محققان فعال در این حوزه (عمدتاً حاصل همکاری دانشجویان کارشناسی ارشد با اعضای هیأت علمی) فقط یک اثر پژوهشی انتشار یافته دارند؛ بنابراین می توان گفت جریان اصلی پژوهش کشور در این حوزه به بلوغ حرفه ای مورد نظر نرسیده است! بررسی پژوهش های انتشار یافته نشان می دهد رفتار مصرف کننده برند و استراتژی بازاریابی به ترتیب سه موضوع اول مورد توجه بوده و روند رو به رشدی را تجربه کرده اند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بیشتر پژوهش های انتشار یافته مبتنی بر روش های کمی (عمدتاً مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل آماری استنباطی) بوده که این موضوع ارتباطی مستقیم با نوع داده های گردآوری شده داشته و تفاوت محسوسی با روند رو به رشد تحقیقات کیفی بازاریابی در نشریات بین المللی دارد.

بررسی روند انتشار آثار پژوهشگران ایرانی در حوزه مدیریت طی سال های اخیر، نشان می دهد حوزه مدیریت استراتژیک یکی از حوزه های مورد توجه بوده و روند رشد شایان توجهی دارد. هدف اصلی این پژوهش ارائه تصویری جامع از این روند و فراهم آوردن بینشی ارزشمند از وضعیت و وجوه پژوهش مدیریت استراتژیک در ایران و کمک به هدایت پژوهش های آتی در راستای پوشش شکاف های تحقیقاتی موجود در این حوزه است. در این رابطه، در پژوهش حاضر 251 اثر انتشاریافته طی سال های 1380 تا 1393 در نشریه های علمی پژوهشی مدیریت داخل کشور و دارای دسترسی تمام متن برخط مرور و ارزیابی شده است. نتایج به دست آمده از مرور آثار انتشاریافته براساس معیارهای مختلفی همچون موضوع پژوهش، مدل ها و ابزارهای تحلیل استراتژی، صنایع مطالعه شده، روش گردآوری و تحلیل داده، ترکیب و نحوه همکاری پژوهشگران و علایق پژوهشی آنها در این مقاله ارائه شده است.

هدف اصلی پژوهش پیش رو ارائه مدلی برای تبیین پیشایندها و پیامدهای هوشمندی رقابتی صادرکنندگان نمونه کشور، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف آنان در زمینه هوشمندی رقابتی و تعیین جایگاه و مسیر رشد آنان برای به کارگیری مؤثرتر هوشمندی رقابتی، ارتقای توان رقابتی و توسعه صادرات پایدار است. در مدل مفهومی پژوهش، توان مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی و سرمایه انسانی، عوامل اثرگذار بر هوشمندی رقابتی تعیین شده است. همچنین بازارگرایی و جهت گیری راهبردی سازمان، پیامدهای هوشمندی رقابتی مد نظر قرار گرفته است. داده های پژوهش از طریق توزیع پرسشنامه به 102 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های صادرکننده نمونه کشور به دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل داده ها به کمک روش مدل سازی معادلات ساختاری، نشان داد سرمایه انسانی و توان مدیریت دانش بر ارتقای هوشمندی رقابتی سازمان اثر مثبتی دارد. هوشمندی رقابتی به ارتقای رویکرد بازارگرایانه در صادرکنندگان نمونه می انجامد. همچنین با افزایش هوشمندی رقابتی، جهت گیری راهبردی صادرکنندگان به سمت راهبرد کاوش گری گرایش می یابد.