برنامه ریزی منطقه ای

برنامه ریزی منطقه ای

برنامه ریزی منطقه ای سال 13 زمستان 1402 شماره 52 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تبیین نقش منطقه آزاد تجاری ارس در توسعه شهرهای میانی و کوچک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منطقه آزاد شهرهای کوچک ومیانی توسعه منطقه آزاد ارس توسعه اقتصادی و اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۲۱
مناطق آزاد دروازه های ورود به بازارهای جهانی با بهره گیری از پتانسیل ها و فرصت های اقتصاد داخلی در تجارت بین الملل است. اگر هدف از توسعه کشور ،توسعه مناطق خارج از شهرهای بزرگ باشد به طوری که علاوه بر شهرها،تمام نواحی روستایی رادر برگیرد ،یکی از مهم ترین تلاش ها ،عطف توجه به شهرهای کوچک و به نوعی تعیین و ارزیابی نقش آن ها در توسعه منطقه ای است. در این پژوهش نقش منطقه آزاد تجاری ارس در توسعه شهرهای میانی و کوچک ارزیابی شده است. هدف اصلی پژوهش بررسی نقش منطقه آزاد ارس برتوسعه شهرهای میانی و کوچک پیرامون می باشد.در این پژوهش منظور از شهرهای پیرامونی (بخش مرکزی،شهر جلفا و هادی شهر و بخش سیه رود) می باشد .تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر روش در چارچوب روش توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. جمع آوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای ومیدانی بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه ساکنین شهرهای کوچک و میانی پیرامون منطقه می باشند. که علت انتخاب این جامعه تاثیر منطقه آزاد ارس بر زندگی این ساکنین است.150 نفر از این افراد به صورت تصادفی انتخاب شده است؛ همچنین برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است.برای سنجش پایایی تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده می گردد .جهت تحلیل یافته از آزمون تحلیل عاملی و آزمون اسپیرمن استفاده شده است. با توجه به نتایج به دست آمده از پرسشنامه ها و آزمون تحلیلی انجام شده ،منطقه آزاد ارس عاملی تاثیر گذار در توسعه شهرهای کوچک ومیانی می باشد و موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی این شهرها شده است. پیشنهاداتی جهت توسعه بیشتر شهرهای کوچک ومیانی ارائه شده است ،ازجمله این پیشنهادات:توسعه گردشگری روستایی در روستاهای نمونه منطقه؛توسعه و تجهیز پارک کوهستان و پارک جنگلی در شهر جلفا به امکانات ورزشی و سرگرمی متنوع و شهربازی برای تمام سنین؛تشکیل کمیسیون برنامه ریزی فضایی-منطقه ای و تدوین برنامه های اجرایی توسعه همه جانبه درون منطقه ای با تعریف جایگاه نقش شهرهای کوچک ومیانی می باشد.
۲.

تبیین استراتژی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره(هند و پاکستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استراتژی سیاست خارجی بنیاد های ژئوپولیتیکی جمهوری اسلامی ایران شبه قاره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۱۹
جمهوری اسلامی ایران طی بیش از چهار دهه همواره درگیر عوامل مختلفی بوده، که به تبع بازتاب های فضایی خاص خود را به همراه داشته است. فرض مسلم است که نظام بین الملل بر اساس رویکرد رئالیستی توانایی ارائه رویکرد عادلانه را ندارد و لذا در راستای تامین منافع دولت ها عمل نمی کند. جمهوری اسلامی ایران دارای مناطق ژئوپولیتیکی پیرامونی با قابلیت های متفاوت است. یکی از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی ایران جنوب آسیا است. جمهوری اسلامی قبل از نقش آفرینی در این منطقه ژئوپلیتیکی باید فرصت ها، چالش ها و محدودیت ها را شناساسی کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبین استراتژی سیاست خارجی و تاثیر آن بر کارکرد های ژئوپولیتیکی، شناسایی نقاط قوت و ضعف استراتژی سیاست خارجی و تاثیرات آن بر امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره انجام گرفته است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق استراتژی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره(هند و پاکستان) منجر به سیاست تدافعی بازیگران رقیب به منظور کاهش وزن ژئوپولیتیک و اخلال در کارکردهای آن در امر تولید قدرت ملی در منطقه پیرامونی شده است. جمهوری اسلامی ایران در صورتی در پیشبرد اهداف و آرمان های خود در شبه قاره موفق خواهد بود که با وحدت رویه در سیاست خارجی، اصلاح ساختارها و توجه به بنیاد های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی انزوای سیاسی و تهدیدات امنیتی غرب را کاهش داده و بنیاد استراتژی خود را بر پایه نقش آفرینی ژئوپولیتیکی جهت دست یابی به الگوی بهینه در سیاست خارجی خود قرار دهد.
۳.

تبیین مفهوم رقابت پذیری گردشگری در راستای توسعه اقتصادی (مطالعه موردی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری رقابت پذیری توسعه اقتصادی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۲۲
رقابت پذیری گردشگری اهمیت بالایی در توسعه اقتصادی دارد. افزایش توان رقابتی می تواند به افزایش سهم بازار و رشد اقتصادی بخش گردشگری منجر شود. مطالعات بسیاری به تحلیل عوامل تعیین کننده رقابت پذیری مقاصد گردشگری پرداخته اند. این پژوهش بررسی می کند چگونه رقابت پذیری گردشگری در شهرهای ایران به توسعه اقتصادی کشور کمک می کند.هدف از این پژوهش از یکسو به پیوندهایی که بین دو مفهوم رقابت پذیری و شاخص های مورد استفاده برای سنجش و از سوی دیگر به مطالعات مرتبط با مدل های رقابت پذیری گردشگری و رشد اقتصادی حاصل از حضور گردشگر پرداخته شده است؛ روش تحقیق مطالعه پیش رو به لحاظ ماهیت پژوهش، از گونه تحقیقات کیفی و از نظر هدف نوع توسعه ای یا کاربردی است و از نظر روش شناسی تحلیل و با ابزار نسخه برداری می باشد و جامعه آماری مورد استفاده از کارشناسان  و اساتید مرتبط با رقابت گردشگری و شهرسازی می باشد و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات به وسیله تحلیل عاملی تأیید کننده صورت گرفته است؛ نتایج به دست آمده از این مطالعه، تعریف مدلی را فراهم می کند که در آن تأمین منابع گردشگری موروثی همراه با تأمین منابع تولیدی و پیوندهای بین آنها عناصر تعیین کننده ظرفیت یک اقتصاد برای تولید و در نتیجه رشد اقتصادی است؛ مدل های ارائه شده مجموعه ای از متغیرهای مرتبط تأکید کرده اند که لزوماً باید شاخصه ها قابل اندازه گیری باشند تا بتوان آنها را ارزیابی نمود و با این وجود افزایش فعالیت گردشگری به طور مثبت به رشد اقتصادی کمک می کند، اگرچه نحوه انجام آن، میزان و همچنین تعمیم این سهم به رشد همه کشورها یا دوره های زمانی، سوالاتی هستند که همچنان باقی می مانند.
۴.

بررسی تأثیر قیمت مسکن بر نابرابری درآمد در مناطق شهری و روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نابرابری درآمد قیمت مسکن روش جوهانسن- جوسیلیوس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۲۴
نابرابری درآمد از چند دهه ی گذشته یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در میان اقتصاددانان و سیاست گذاران بوده است. طوری که کاهش نابرابری همواره یکی از اصلی ترین دغدغه های مصلحین اجتماعی و سیاست گذاران بوده و به عنوان یکی از مشکلات اساسی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه به شمار می رود. از طرفی، مسکن نقش حیاتی در مصرف و سبد دارایی خانوار داشته و به دلیل نقش های مختلفی که در زندگی افراد، اقتصاد و جامعه ایفا می کند از اهمیت برخوردار است. از این رو با توجه به اهمیت مسأله ی نابرابری درآمد به عنوان یکی از دغدغه های سیاست گذاران اقتصادی کشور و همچنین اهمیت قیمت مسکن در اقتصاد، پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر قیمت مسکن بر نابرابری درآمد در مناطق شهری و روستایی ایران با استفاده از روش جوهانسن- جوسیلیوس در فاصله ی زمانی فصل اول سال 1388 تا فصل چهارم سال 1398 است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که قیمت مسکن تأثیر مثبت و معنی دار بر نابرابری درآمد در مناطق شهری و روستایی دارد. به طوری که نتایج پژوهش بر اساس شاخص ضریب جینی به عنوان شاخص سنجش نابرابری توزیع درآمد حکایت از آن دارد که در مناطق شهری در بلندمدت یک درصد افزایش در قیمت مسکن باعث افزایش 61/0 درصد در ضریب جینی شده و در مناطق روستایی در بلندمدت یک درصد افزایش در قیمت مسکن باعث افزایش 37/1 درصد در ضریب جینی شده است. همچنین نتایج پژوهش بر اساس شاخص نسبت هزینه ی ده درصد ثروتمندترین به ده درصد فقیرترین جمعیت به عنوان شاخص سنجش نابرابری توزیع درآمد نیز حاکی از آن است که در مناطق شهری در بلندمدت یک درصد افزایش در قیمت مسکن باعث افزایش 10/6 درصد در نسبت هزینه ی ده درصد ثروتمندترین به ده درصد فقیرترین جمعیت شده و در مناطق روستایی در بلندمدت یک درصد افزایش در قیمت مسکن باعث افزایش 99/3 درصد در نسبت هزینه ی ده درصد ثروتمندترین به ده درصد فقیرترین جمعیت شده است.
۵.

تعیین LST در تصاویر سنجش از دور و افزایش دقت آن با استفاده از ادغام الگوریتم های مختلف و روش های تصمیم گیری چند معیاره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دمای سطح زمین سنجش از دور لندست ادغام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۲۵
-چکیده:دمای سطح زمین (LST) یکی از معیارهای مهم در برنامه های کاربردی است و پایش دقیق زمانی و مکانی آن جهت مطالعات محیطی و مدیریت و برنامه ریزی امری ضروری محسوب می شود. با توجه به محدودیت هایی که در ایستگاه های هواشناسی برای تعیین این پارامتر ضروری وجود دارد، به کمک الگوریتم های مختلف و به کمک سنجنده های حاوی باندهای مادون قرمز حرارتی، می توان این پارامتر را در سطح گسترده ای تعیین کرد. دقت الگوریتم های مختلف تعیین دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر سنجش از دور، در مناطق مختلف و با استفاده از سنجنده های مختلف تغییر می کند و تاکنون الگوریتم مشخصی با دقت بالا برای تمام مناطق در نظر گرفته نشده است. در این مقاله هدف تعیین دمای سطح زمین با استفاده از الگوریتم های تک کاناله، پنجره مجزا، پلانک، تک پنجره و معادله انتقال تابشی و همچنین استفاده از روش ادغام الگوریتم های تعیین LST به صورت وزن دار و ساده است. در روش وزن دار، وزن هر روش به کمک الگوریتم های تصمیم گیری چندمعیاره TOPSIS و SAW مشخص شده است. همزمان با عبور ماهواره لندست8 از منطقه مورد مطالعه، دمای سطح زمین برای 25 نقطه برداشت شده است. برای ارزیابی عملکرد روش پیشنهادی ادغام الگوریتم های تعیین LST، از معیار آماری ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) استفاده شده است تا مقایسه ای بین برداشت های زمینی و مقادیر محاسبه شده به وسیله الگوریتم ها انجام شود. نتایج نشان می دهد روش ادغام الگوریتم ها که ضریب هر الگوریتم با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS محاسبه شده است دارای بیشترین دقت است(RMSE=0.552oK). با استفاده از این الگوریتم ترکیبی، به روش های دارای دقت بیشتر وزن بیشتری تعلق می گیرد. از بین پنج الگوریتم به طور مجزا، الگوریتم تک کاناله دارای بیسترین دقت (RMSE=0.5623oK) و الگوریتم تک پنجره دارای کم ترین دقت می باشد (RMSE=1.0046ok).
۶.

اثر نقدینگی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در بازار مسکن شهری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازار مسکن شهری سرمایه گذاری بخش خصوصی نقدینگی مدل خوتوضیح برداری با وقفه های گسترده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۶
اثر نقدینگی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در بازار مسکن شهری ایرانچکیدهبازار مسکن به عنوان یک بخش عمده اقتصادی، نقش مهمی در اقتصاد کشور دارا می باشد. با توجه به ساختار اقتصاد کشور و نیز با توجه به ویژگی مسکن به عنوان یک کالای سرمایه ای، قیمت مسکن همواره از نوسان ها و تحرک های مازاد نقدینگی در جامعه تأثیر می پذیرد و به صورت ادواری، با افزایش جهش وار مواجه است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع در مقاله پیش رو، در راستای بررسی اثرات نقدینگی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش مسکن طی بازه زمانی 1399-1369 از مدل خود توضیح برداری با وقفه های گسترده استفاده شده است. مضاف بر این از مدل تصحیح خطا برای بررسی پویایی های کوتاه مدت و ارتباط دادن آن ها با رابطه بلند مدت ارائه شده توسط رگرسیون همجمعی کمک گرفته شد و نحوه تعدیل پویایی های کوتاه مدت در جهت تعادل بلند مدت بررسی شد. به طور کلی نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهند که اثرات متغیرهای درآمدملی، نقدینگی، تسهیلات اعطایی خرید مسکن، شاخص بهای خدمات ساختمانی با یک سال وقفه و جمعیت با یک سال وقفه بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در مسکن شهری مثبت و معنادار می باشند. اما تاثیر متغیرهای قیمت مسکن و میانگین بازدهی بازارهای موازی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در بازار مسکن شهری منفی و معنادار می باشند. در نتیجه، نظر به تاثیر مثبت و معنادار متغیر مستقل اصلی پژوهش یعنی نقدینگی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در بازار مسکن شهری ایران می توان این گونه بیان کرد که، افزایش نقدینگی موجب افزایش قدرت خرید مردم و پیامد آن افزایش میزان تقاضا و در نتیجه موجب ترغیب بخش خصوصی بر سرمایه گذاری بیشتر در بخش مسکن خواهد شد.واژه های کلیدی: بازار مسکن شهری، سرمایه گذاری بخش خصوصی، نقدینگی، مدل خوتوضیح برداری با وقفه های گسترده.
۷.

ارزیابی استقرار صنایع کشاورزی استان کرمانشاه بر مبنای نشانگرهای پدافند غیر عامل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پدافند غیرعامل استان کرمانشاه صنعت کشاورزی مدل سوارا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۴
استقرار بهینه و نحوه پراکنش مناسب صنایع وابسته به کشاورزی به مثابه ی بنیادی ترین صنعت غذایی جامعه با ملاحظات پدافند غیرعامل می تواند سبب اجتناب از آسیب پذیری آن ها در مقابل بلایای طبیعی و تهدیدهای انسان ساز شود و به تحقق توسعه پایدار با رویکرد کمترین خطرزایی و خطرپذیری کمک نماید.با توجه به این مهم پژوهش کمی حاضر با هدف ارزیابی استقرار صنایع کشاورزی استان کرمانشاه بر مبنای نشانگرهای پدافند غیرعامل به صورت توصیفی- تحلیلی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، 25 نفر از اعضای هیئت علمی، متخصصان و کارشناسان مرتبط با موضوع تحقیق در محدوده مورد مطالعه بودند. روش گردآوری داده ها به دو صورت اسنادی و پیمایشی بود. نظر به تعدد نشانگرهای پدافند غیرعامل مؤثر بر ارزیابی استقرار صنایع کشاورزی از روش های تصمیم گیری چندشاخصه و مدل سوارا استفاده شد. بدین منظور، در ابتدا با بررسی پیشینه، 30 نشانگر مربوط به معیارهای سازگاری( 17 نشانگر) ، ایمنی( 9 نشانگر) وافاپ ( 4 نشانگر) برای ارزیابی استقرار صنایع کشاورزی استخراج شد و پس از نهایی شدن معیارها، وزن دهی با نظر خبرگان انجام گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از مدل SWARA و VIKOR در رویکردی تلفیقی با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شد. نتایج نشان داد که از منظر ملاحظات پدافند غیرعامل، در وضع موجود واحدهای صنعتی کشاورزی قند بیستون، روژین تاک، روغن نباتی نازگل و خوراک دام و طیور روانسردر وضعیت مناسب، واحدهای صنعتی کشاورزی لبنیاتی بیستون و مانیزان اسلام آباد در وضعیت نامناسب و کارخانه قند اسلام آباد غرب در وضعیت متوسط به سر می برند. پیشنهاد می شود متناسب با نتایج پژوهش به منظور اجتناب از آسیب پذیری احتمالی صنایعی که از منظر پدافند غیر عامل در وضعیت نامناسب قرار دارند، تمهیدات و تدابیر مناسب اتخاذ گردد..
۸.

تاثیر تحولات ژئوپلیتیکی عراق بر امنیت ملی ایران بعد از سقوط صدام حسین از 2003 تا 2019(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحولات ژئوپلیتیک امنیت ملی عراق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۱۹
عراق با ایران دارای طولانی ترین مرزهای سرزمینی در منطقه است. ویژگی مرزهای دو کشور به گونه ای است که تقویت نیازها و ظرفیت های متقابل اقتصادی را ضروری می سازد. عراق در دوره پسا صدام به دلیل عدم یکپارچگی سیاسی، عدم تاثیرگذاری کارآمد بر سیاست های جهانی و منطقه ای در ارتباط با دیگر کشورها، وجود اختلافات قومی-مذهبی، عدم همکاری با دول عرب منطقه جهت ثبات و امنیت در منطقه و ضعف ساختار نتوانست منافع، امنیت و اهداف خود را عملی سازند. با توجه به این که نگرش های موجود، اساس روابط ایران و عراق را بر پایه تفکرات امنیتی و تهدید متقابل و به طور کلی بی اعتمادی و سوء ظن تعریف می نمایند. از این لحاظ عراق یک رقیب استراتژیک و تهدید امنیتی برای ایران بوده و ممکن است در آینده نیز باشد، هدف این مقاله بررسی تاثیر تحولات ژئوپلیتیکی عراق بر امنیت ملی ایران بعد از سقوط صدام حسین از 2003 تا 2019 می باشد. سوال پژوهش این است که تاثیر تحولات ژئوپلیتیکی عراق بر امنیت ملی ایران بعد از سقوط صدام حسین از 2003 تا 2019 چگونه است؟ روش پژوهش ترکیبی از کیفی و کمی است. بخش کیفی مبتنی بر کدگذاری چند مرحله ای است. بخش کمی از نظر نوع توصیفی پیمایشی، از نظر هدف کاربردی خواهد بود. جامعه آماری شامل متخصصان و صاحب نظران فعال در حوزه علوم سیاسی و روابط بین الملل خواهد بود. نمونه آماری برابر 400 نفر از صاحبنظران جغرافیای سیاسی و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب خواهند شد. ابزار پژوهش شامل روش مصاحبه ، روش دلفی و پرسشنامه است.
۹.

تمرکز بر شرایط لرزه خیزی دشت ها جهت مکان یابی احداث شهرک های صنعتی (مورد مطالعه: دشت های استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مکان یابی شهرک های صنعتی لرزه خیزی دشت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۴
احداث یک یا چند واحد صنعتی در مکان های بهینه و در بهترین وضعیت ممکن، نه تنها گردش مواد و خدمات به مشتریان را بهبود می بخشد، بلکه کارخانه را در وضعیت مطلوب قرار می دهد و تصمیم های مرتبط با انتخاب و فراگیری ویژگی های مکان یابی یک مرکز می تواند اثر بزرگی بر توانایی کسب و حفظ مزیت رقابتی باشد. هدف این پژوهش تمرکز بر شرایط لرزه خیزی دشت ها جهت مکان یابی احداث شهرک های صنعتی در پهنه استان فارس می باشد. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و توصیفی-پیمایشی است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی با روش چانگ استفاده شده است. این تحقیق در پی آن است که دشت های مستعد جهت احداث شهرک های صنعتی را در فارس انتخاب نموده و با استفاده از روش فازی اقدام به انتخاب بهترین مکان(دشت) با توجه به معیارهای تعیین شده جهت احداث یک شهرک صنعتی نماید. در ابتدا با مطالعه پیشینه موضوع پژوهش،مصاحبه با خبرگان واستفاده از ادبیات نظری، 42 شاخص انتخاب شده و از طریق توزیع پرسشنامه اقدام به استخراج پنج معیار پر اهمیت به همراه درجه اهمیت آن ها نسبت به هدف پژوهش گردید. مجددا از طریق ابزار پرسشنامه اقدام به تعیین اوزان نسبی معیار ها نسبت به هر کدام از گزینه ها گردید. شاخص های انتخاب شده شامل، فاصله با گسل های عظیم، سابقه بزرگی رخداد زلزله ها، سابقه عمق کانونی رخداد زلزله ها، فاصله دسترسی به شبکه حمل ونقل عمومی ومیزان فاصله با ذخایرمعدنی موجود در همسایگی می باشند. نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به معیارهای انتخابی به ترتیب دشت سپیدان، دشت شیراز، دشت کازرون، دشت لارستان و نهایتا دشت آباده بهترین مکان ها می باشد. 
۱۰.

آمایش استقرارگاه های نظامی در کلان شهر تهران با رویکرد امنیتی-دفاعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استقرارگاه های نظامی پدافند غیرعامل آمایش سرزمینی تهران مکان یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۰
در جهان کنونی تنوع، تعداد و نوع بحران ها درحال افزایش است. پدافند غیرعامل می تواند هزینه های مادی و غیرمادی این تهدیدات را کاهش دهد. به همین خاطر در استراتژی های نظامی کشورها بخشی برای پدافند غیرعامل درنظر گرفته شده است. مکان و موقعیت قرارگیری استقرارگاه های نظامی یکی از موارد برجسته پدافند غیرعامل است. با توجه به اینکه در شهر تهران 83 پادگان نظامی قرار دارد و از این تعداد بیش از نیمی از آن یعنی 49 پادگان در محدوده شهر تهران واقع شده است؛ این سوال مطرح است که به چه میزان این استقرارگاه های نظامی به لحاظ آمایش سرزمینی منطبق با معیارها و اصول پدافند غیرعامل است؟ کدام منطقه تهران بهترین موقعیت برای استقرارگاه های نظامی در آینده را دارد؟ برای این منظور از روش منطق فازی و نرم افزار GIS برای تحلیل داده ها استفاده گردید. معیارها و شاخص های مکان یابی شامل پنج گروه فضایی- کالبدی، جمعیتی، جغرافیایی(اقلیمی، ژئومورفولوژی، هیدورولوژیکی، دسترسی به مکان های انسان ساخت و زیرساختی)، اقتصادی و امنیتی بود. یافته های پژوهش نشان داد در آمایش استقرارگاه های نظامی تهران به بحث پدافندغیرعامل توجه لازم نشده است. به لحاظ جنس خاک، شیب زمین، فاصله از رودخانه، گسل، خطوط انتقال برق و نزدیکی به مراکز حساس این مناطق دارای آسیب پذیری هستند. با توجه به نتایج بدست آمده از مدل منطق فازی بر اساس گامای 9% شهرستان های رباط کریم(34/25%)، ورامین(64/13%) و شهریار(24/8%) به ترتیب بهترین و شهرستان شمیرانات(73%) کمترین شرایط مناسب را برای ایجاد مراکز نظامی با رویکرد امنیتی و دفاعی دارند.
۱۱.

بررسی عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی در چارچوب حکمروایی شایسته شهری (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری حکمروایی شایسته شهری شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۷
تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی در چارچوب حکمروایی شایسته شهری کلانشهر شیراز   می باشد و به دنبال توسعه دانش کاربردی و از حیث روش توصیفی و اکتشافی است جامعه آماری 375 نفر است برای محاسبه حجم نمونه از رابطه کوکران استفاده شده است به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه و باتوجه به تکنیک تحلیل عاملی از مقیاس لیکرت استفاده شد برای تعیین روایی و پایایی از روایی تمادی و صوری استفاده شد و با استفاده از SPSS  و Lisrel تحلیل انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به مقدار ر t که عوامل موثر به ترتیب عدالت، ثبات سیاسی، مشارکت، چشم انداز و برنامه ریزی، بااحتمال 95 درصد معنادار می باشد. می توان گفت مدیران و تصمیم گیران در حوزه حکمرانی شایسته شهری جهت رسیدن به نتیجه مطلوب بخصوص در کلانشهر شیراز که از موقعیت خاص سیاسی، اجتماعی ؛فرهنگی و محیطی برخودار است لازم است که شهروندان را به سمت مطالبه گری سوق دهند، پیشنهاد می شود مشارکت جوامع مدنی، دانشگاهی و بخش خصوصی در تبادل نظرها، تدوین راهبردهای توسعه و اجرا نقش بسزایی در تحقق هدف در حوزه حکمرانی شایسته شهری داشته باشند. شناخت عمیق مفهوم حکمرانی خوب، می تواند معیارهای ارزشمندی را فراهم کند که به دولت ها و جوامع کمک کند تا درک بهتری از رابطه بین اشکال مختلف نهادی را ه های فراهم آوردن تاب آوری را فراهم آورند. می توان گفت حکمرانی شایسته شهری نقش محوری را برای مقابله موثر با چالش ها و تاب آوری دارد و این تابآوری اجتماعی ظرفیت جذب و مقابله با اختلال و آشفتگی های سیستم ناشی از بروز بحران هاست. در این راستا آگاهی از اثرات بحران ها بر تابآوری اجتماعی در چهارچوب حکمروایی شایسته شهری در شیراز نیازمند ارائه تحلیلی ساختاری از آن در آینده است تا به وسیله آن بتوان ظرفیت تابآوری اجتماعی شهری را افزایش داد.
۱۲.

شناسایی عوامل مؤثر در تحقق پذیری تأمین مسکن حداقل با تأکید بر رویکرد آمایش منطقه ای (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی مسکن مسکن حداقل آمایش منطقه ای استان آذربایجان شرقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۱۹
امروزه دسترسی به مسکن قابل استطاعت «حداقل» یکی از مشکلات اکثر جوامع، به ویژه کشورهای درحال توسعه محسوب می گردد، که به موجب آن، اقشار فقیر در مساکن غیراستاندارد و فاقد کیفیت لازم استقرار می یابند. از این رو، توجه به برنامه ریزی مسکن گروه های کم درآمد یکی از ضرورت های اکثر دولت ها محسوب می گردد که نیازمند طرح های جامع در سطح کلان و منطقه ای و توجه به ساختارهای مختلف کلان و خرد با رویکرد آمایشی می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر در تحقق پذیری تأمین مسکن حداقل با تأکید بر رویکرد آمایش منطقه ای در استان آذربایجان شرقی نگارش شده است. بنابراین، روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی می باشد که برای جمع آوری و تحلیل داده ها از تکنیک دلفی (30 نفر از نخبگان و متخصصان حوزه ی مسکن استان آذربایجان شرقی) و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار MICMAC استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین تأثیرگذاری بر تحقق پذیری تأمین مسکن حداقل در استان آذربایجان شرقی با تأکید بر رویکرد آمایش منطقه ای مربوط به مؤلفه های درنظر گرفتن شرایط گروه های کم درآمد شهری در کلیه ی برنامه های توسعه؛ هماهنگی، مدیریت و پیشبرد اقدامات حمایتی در بخش مسکن زیر نظر شورای تأمین مسکن استان با ریاست استاندار و عضویت دستگاه های ذیربط؛ تلفیق و هماهنگی بین برنامه های مسکن، یارانه ها و برنامه های حمایتی وزارت رفاه، وزارت راه و شهرسازی، بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و هماهنگی بین طرح های توسعه ی استان با هدف تثبیت جمعیت در شهرهای کوچک و میانی و جلوگیری از مهاجرت گروه های کم درآمد به مادرشهر تبریز می باشد.
۱۳.

تبیین نقش عوامل مؤثر بر افزایش تقاضای گردشگری مذهبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری مذهبی زیرساخت ها تحقیقات گردشگری و ضعف مدیریت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۳
گردشگری یکی از پر رون ق ترین فعالیت ه ای اقتص ادی جه ان ب وده و به ق دری در توس عه اقتص ادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده اند. در این میان گردشگری مذهبی تحت عنوان زیارت در میان همه ادیان جهانی به ویژه دین مب ین اسلام جایگ اه خاص ی را ایف ا می نماید. در پژوهش حاضر به تبیین نقش عوامل مؤثر بر افزایش تقاضای گردشگری مذهبی پرداخته شده است.روش تحقیق از نوع مروری و مبتنی بر یافته های تحقیقات پیشین است. یافته های تحقیق نشان داد، عوامل مختلفی بر تقاضای گردشگری در مناطق مذهبی موثرند که مهم ترین آن ها را می توان در سه گروه عوامل زیرساختی، عوامل مؤثر و موانع تقاضای گردشگری مذهبی طبقه بندی نمود. عوامل زیرساختی شامل حمل ونقل، غذا و رستوران، خدمات و جاذبه ها؛ عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری مذهبی شامل اطلاع رسانی (تبلیغات)، هماهنگی میان سازمان های زیربط، مناسب بودن راه های ارتباطی، شناخت انگیزه و اعتقادات گردش گر، منابع اینترنتی، تحقیقات گردشگری، امنیت گردشگران، مناسب بودن مکان و گسترش فضاها و ایجاد امکانات جانبی؛ موانع گردشگری مذهبی شامل ضعف مدیریت تخصصی، نبود ساختار شبکه ارتباطی و ضعف حمایت تخصصی می باشد.گردشگری یکی از پر رون ق ترین فعالیت ه ای اقتص ادی جه ان ب وده و به ق دری در توس عه اقتص ادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده اند. در این میان گردشگری مذهبی تحت عنوان زیارت در میان همه ادیان جهانی به ویژه دین مب ین اسلام جایگ اه خاص ی را ایف ا می نماید.در پژوهش حاضر به تبیین نقش عوامل مؤثر بر افزایش تقاضای گردشگری مذهبی پرداخته شده است.روش تحقیق از نوع مروری و مبتنی بر یافته های تحقیقات پیشین است.یافته های تحقیق نشان داد،عوامل مختلفی بر تقاضای گردشگری در مناطق مذهبی موثرند که مهم ترین آن ها را می توان در سه گروه عوامل زیرساختی،عوامل مؤثر و موانع تقاضای گردشگری مذهبی طبقه بندی نمود.عوامل زیرساختی شامل حمل ونقل، غذا و رستوران، خدمات و جاذبه ها؛عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری مذهبی شامل اطلاع رسانی (تبلیغات)،هماهنگی میان سازمان های زیربط، مناسب بودن راه های ارتباطی، شناخت انگیزه و اعتقادات گردش گر، منابع اینترنتی، تحقیقات گردشگری، امنیت گردشگران، مناسب بودن مکان و گسترش فضاها و ایجاد امکانات جانبی؛موانع گردشگری مذهبی شامل ضعف مدیریت تخصصی، نبود ساختار شبکه ارتباطی و ضعف حمایت تخصصی می باشد.
۱۴.

طراحی و شبیه سازی مدلی برای ارزیابی خط مشی های عمومی (مورد مطالعه: نقش حکمرانی خوب در برنامه های توسعه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه ارزیابی پویایی سیستم حاکمیت قانون کیفیت مقررات گذاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۰
تکرار رویکردهای گذشته در اجرا و ارزیابی برنامه های توسعه سبب شده است تا روند نتایج آن نیز تغییر نکند، با توجه به اینکه دامنه نوسان این روندها در محدوده اهداف برنامه قرار ندارد، حفظ آن دستاورد مطلوبی برای خط مشی گذاران و مجریان برنامه محسوب نمی شود. این وضعیت بیانگر آن است که بین اجرای برنامه های توسعه و ارزیابی آن ساختار بازخوردی مناسبی وجود ندارد و فرایند ارزیابی برنامه ها نتوانسته اند بازخوردهای مورد نیاز برای خط مشی گذاران را فراهم کنند تا اقدام های اصلاحی مبتنی بر آنها طرح ریزی شوند. با وجود اینکه ارزیابی برنامه های توسعه، بازخوردهایی را منتقل می کنند ولی این بازخوردها دقیق و به هنگام نیستند؛ از این رو ساختارهای بازخوردی اجرا و ارزیابی برنامه های توسعه، توجه بسیاری از صاحب نظران را به خود جلب کرده است. در مقاله حاضر تلاش شده با استفاده از رویکرد پویایی های سیستم، مدل پویای ارزیابی برنامه های توسعه طراحی شود. این مقاله یک پژوهش توسعه ای است که در آن از روش پژوهش آمیخته برای جمع آوری و تحلیل داده ها استفاده شده است. در این پژوهش از رویکرد کیفی برای شناسایی متغیرها و از رویکردهای کمی برای تحلیل رفتار آنها استفاده شده است. پس از شناسایی متغیرهای مدل و روابط آن ها، نمودار علّی -حلقوی مدل که مبتنی بر حلقه های بازخوردی مثبت بود طراحی شد؛ بر اساس مدل پیشنهادی در ارزیابی برنامه های توسعه باید نتایج، قابلیت ها و رابطه علت و معلولی آنها ارزیابی شود. برای اطمینان از اثربخشی مدل طراحی شده، مدل با استفاده از داده های واقعی شبیه-سازی شد. نتایج شبیه سازی نشان داد متغیرهای حکمرانی خوب به ویژه متغیرهای کیفیت مقررات گذاری و حاکمیت قانون عوامل کلیدی بهبود نتایج برنامه های توسعه هستند و تمرکز منابع بر بهبود آنها، عملکرد برنامه های توسعه را به سطح بالاتری ارتقاء می دهد.
۱۵.

تاثیر شاخص های عینی و ذهنی گردشگری فرهنگی بر توسعه شهرستان خواف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توریسم فرهنگی شاخص های عینی و ذهنی توسعه شهرستان خواف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۷
یکی از اشکال گردشگری که در دهه های اخیر مطرح شده ، "گردشگری فرهنگی" است که به طور مؤثری جامعه را در جهت نیل به توسعه پیش می برد. به نظر می رسد که خلاقیت در فرهنگ به اکسیری برای حل طیف گسترده ای از مشکلات جوامع امروز تبدیل شده است، یک منطقه یا سرزمین را می توان از طریق مولفه های مختلف مورد تحلیل قرار داد و بر جنبه های خاصی مانند موارد مربوط به چهارچوب اقتصادی و ساختار جمعیتی منطقه، یا منابع طبیعی و چشم اندازهای مبتنی بر منابع فرهنگی تمرکز کرد. اگر این منابع به طور ذاتی از لحاظ عینی و ذهنی منسجم باشند، این انسجام به طور طبیعی بر فرآیندهای توسعه محلی تأثیر می گذارد، این فرآیندها می توانند به دستیابی به اهداف رقابتی مانند رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و غیره کمک کنند، هدف اصلی این پژوهش نیز، بررسی اثر شاخص های گردشگری فرهنگی اعم از عینی و ذهنی بر توسعه شهرستان خواف می باشد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از روش های میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، گردشگران شهرستان خواف می باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 190 نفر در نظر گرفته شد و به صورت اتفاقی پرسشنامه بین آن ها توزیع گردید. داد ه های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که همه شاخص های گردشگری فرهنگی از دید گردشگران در شهرستان خواف به غیر از شاخص دسترسی به شهرستان و خدمات دهی به گردشگران مطلوب هستند، بنابراین برای توسعه گردشگری فرهنگی نیازمند توسعه زیر ساخت ها در این شهرستان می باشیم.
۱۶.

ارزیابی اثرات بازی های اندرویدی در تاب آوری اجتماعی شهرها (مطالعه موردی شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازی های اندرویدی تاب آوری تاب آوری اجتماعی نوجوان و جوان شهر اراک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۳۰
امروزه بازی های رایانه ای یکی از پر تقاضا ترین کالاها در جهان تبدیل شده تا جایی که از نظر درامد از صنعت سینما هم پیشی گرفته است و هر ساله در حال تکامل و پیشرفت هستند که امروزه نوع جدید این بازی ها با عنوان بازی های اندرویدی قابل نصب بر روی تلفن های همراه هوشمند رواج بسیاری پیدا کرده اند.از طرف دیگر بخاطر تاثیری که این بازی ها بر روی افراد می گذارند به ابزای جهت رسیدن به اهداف برخی کشورها تبدیل شده اند و حتی انها را برای گروه، قشر، یا کشور خاصی روانه بازار می کنند. لذا در این پژوهش که هدف آن مدل سازی ساختاری ارزیابی اثرات بازیهای اندرویدی در تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان در شهر اراک و دارای ماهیتی کاربردی است با روش تحلیلی – توصیفی و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته، تاثیر بازی های اندروید را در تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان شهر اراک با تاکید بر شاخص هایی چون اسلام ستیزی، قوانین، رفاه اجتماعی، فرهنگ، تجربه مورد بررسی قرار دادیم. حجم نمونه پژوهش، 190 پرسش نامه محاسبه شد و برای استنباط های علمی، مدل سازی و معادلات ساختاری به کار گرفته شده است. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که که عوامل ذکر شده تاثیر بسیار زیادی از بازی های اندرویدی پذیرفته و در نهایت بر تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان تاثیر گذاشته و آن را کاهش می دهد. اثرات این بازی ها را در شش بعد و شاخص مورد بررسی قرار دادیم که در روند نتیجه گیری این پژوهش اثرات این ابعاد و شاخص ها مورد تایید قرار گرفتند. همچنین نتایج نشان می دهد که بازی های اندروید تاثیرات زیادی بر تاب آوری اجتماعی نوجوانان و جوانان شهر اراک داشته است
۱۷.

تحلیل و ارزیابی تاثیرات اجتماعی بازآفرینی در کرانه های آبی شهرها (نمونه موردی: شهر بوشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازآفرینی شهری کرانه آبی شهری بازآفرینی کرانه آبی شهری تاثیر اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۵
کرانه های آبی شهری، به عنوان منابع زیست محیطی مهم، محور فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شهرها هستند. بازآفرینی این کرانه ها، با تغییرات در ساختار شهری و اقتصادی، به رویکرد جدیدی پرداخته است.هدف این پژوهش شناخت و تحلیل تاثیرات اجتماعی بازآفرینی در کرانه ساحلی شهر بوشهر است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده های از طریق میدانی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده است. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه تأیید و پایایی آن نیز با ضریب کرونباخ بیشتر از 70/0 تأیید شد. جامعه آماری پژوهش را جمعیت شهر بوشهر تشکیل داده که بر اساس فرمول کوکران 380 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. نتیجه نشان داد که نتیجه آزمون نشان داد که شاخص های بازآفرینی اجتماعی در سطح کمتر از 05/0 و برابر با 000/0 معنادار بوده اند. در این زمینه دو شاخص شامل کاهش آسیب های اجتماعی با میانگین 771/3 و بهبود انسجام اجتماعی با میانگین 647/3 از وضعیت مناسب تری در کرانه آبی شهر برخوردار بوده اند. علاوه بر این نتیجه آزمون نشان داد که 10 شاخص بررسی شده در زمینه تاثیرات اجتماعی بازآفرینی، در سطح 000/0 معنادار بوده اند. شاخص محیط دوستانه با میانگین 892/3 به عنوان تاثیر اجتماعی قابل توجه بازآفرینی شناخته شده است. نتیجه همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین متغیر بازآفرینی کرانه آبی شهر با ابعاد اجتماعی شامل دموکراسی، اجتماع پذیری و رضایتمندی در سطح کمتر از 01/0 رابطه معناداری مشاهده شده است. بیشترین رابطه مربوط به بازآفرینی کرانه آبی با دموکراسی با ضریب 164/0 بوده است.
۱۸.

ارزیابی تطبیقی آسیب پذیری توده های کارستی شاهو و مانشت با استفاده از روش COP(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب پذیری کارست روش COP تحلیل آماری آبخوان های کارستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۱۶
  ارزیابی آسیب پذیری امری مهم برای مدیریت پایدار منابع آب کارست و برنامه ریزی استفاده از زمین است. آبخوان های کارستی شاهو و مانشت نقش حیاتی در تامین آب شرب و کشاورزی جوامع محلی اطراف خود دارند. هدف این پژوهش ارزیابی آسیب پذیری در دو منطقه کارستی با استفاده از روش COP است. از پارامترهای هیدروژئولوژیکی از جمله ضریب آلفا و حجم ذخیره دینامیکی برای مشخص کردن نوع سیستم کارستی استفاده گردید. همچنین با استفاده ضریب تعیین بمنظور تعیین فاکتورهای مهم در آسیب پذیری این مناطق مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که آبخوان های کربناته دارای سیستم جریان افشان آسیب پذیری کمتری نسبت به آبخوان های کارستی دارای سیستم جریان مجرایی دارند. در کارست های مجرایی فاکتورC  همبستگی مثبت بالایی را با شاخص آسیب پذیری دارد در حالی که در کارست های افشان فاکتور O همبستگی بیشتری با این شاخص دارد. عامل C به علت وسعت زیاد پهنه های کارست تکامل یافته در منطقه شاهو نقش اصلی را در بالابودن میزان آسیب پذیری این منطقه نسبت به توده کارستی مانشت دارا می باشد. همچنین نتایج طبقات آسیب پذیری نشان می دهد که 43 درصد توده کارستی شاهو در طبقه آسیب پذیری زیاد و متوسط واقع شده است و در مقابل مساحت این طبقات در منطقه مانشت به مراتب کمتر (27 درصد) است. وجود اشکال کارستی توسعه یافته از جمله دولین ها، مگاکارن ها، غارهای عمیق و درزه و شکاف فراوان در منطقه شاهو دال بر توسعه یافتگی بیشتر این منطقه نسبت به توده کارستی مانشت می باشد. در نهایت می توان گفت ارزیابی آسیب پذیری آبخوان های کارستی چنانچه با مطالعات ژئوفیزیکی آبخوان ها و همچنین اجرای صحیح سیاست های برنامه ریزی استفاده از زمین همراه باشد، نتایج قابل توجهی را ارائه می دهند.
۱۹.

بررسی عوامل و راهبردهای موثر در بهبود درآمدزایی پایدار دهیاری ها در مناطق روستایی (مطالعه موردی: منطقه سربیشه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Dehyari institution Revenue generation strategies Sarbisheh region

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۲
دهیاری یک نهاد عمومی غیردولتی با شخصیت حقوقی مستقل در روستاها است. از مهمترین مسائل مربوط به آنها از زمان شکل گیری تاکنون، موضوع درآمدزایی پایدار است. در این زمینه شاخص های اجتماعی و اقتصادی زیادی وجود دارد که می توانند در وضعیت نهاد دهیاری به ویژه درآمدزایی پایدار موثر باشند. هدف اصلی تحقیق بررسی عوامل موثر در افزایش درآمد دهیاریها و ارائه راهبردهای تاثیرگذار در این زمینه به صورت مطالعه موردی در شهرستان سربیشه است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و داده ها به روش پیمایشی از طریق ابزار پرسش نامه جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق را 1931 خانوار در 30 روستای دارای دهیاری در بخش مرکزی شهرستان سربیشه و مدیران محلی تشکیل داده اند. حجم نمونه در سطح سرپرستان خانوار بر اساس فرمول کوکران بالغ بر 320 نفر محاسبه و در سطح مدیران محلی و کارشناس نیز 75 نفر(دهیاران، شوراهای اسلامی و کارشناسان) انتخاب شدند. حجم نمونه در این تحقیق 395 نفر بوده است. نتیجه آزمون نشان داد که نهاد دهیاری با سطح معناداری کمتر از 05/0 در زمینه شاخص توانمندسازی مردم ناموفق بوده است. همچنین شاخص سرمایه اجتماعی در سطح کمتر از 05/0 و اختلاف میانگین(595/0) در بهبود درآمدزایی دهیاری ها موثر است. نتیجه بررسی انواع درآمدهای محلی نشان داد که دریافت بهای خدمات با اختلاف میانگین مثبت 24/1 در سطح کمتر از 05/0 در افزایش درآمد دهیاری ها، بیشترین نقش را دارند. نتیجه رگرسیون تایید کرد که سه مولفه توانمندسازی، سرمایه اجتماعی و درآمدهای محلی، توان تبیین بیش از 76 درصد تغییرات در زمینه بهبود درآمدزایی دهیاری ها در آینده را دارند. از مهمترین راهبردهای بهبود درآمدزایی دهیاری ها می توان به راهبرد زیرساختی-آموزشی، اخذ عوارض، ایجاد شرکت تعاونی و توسعه گردشگری است.
۲۰.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی کرونا ویروس در مناطق روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ویروس کرونا جامعه روستایی شهرستان اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۵
در شیوع ویروس کرونا، بین جمعیت روستایی- شهری و سکونتگاه های روستایی و شهری تفاوت ویژه ای دیده نمی شود. با این حال به عنوان یک بحران، ویروس کرونا تأثیر منفی در اقتصاد روستایی داشته و یا می تواند محرک مهم برای نوآوری در مشاغل جدید در نواحی روستایی باشد. امروزه شیوع کروناویروس تبدیل به یک بحران بزرگ جهانی شده و کشورهای زیادی از جمله ایران را درگیر کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی کروناویروس در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان اردبیل انجام یافته است، که از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد، جامعه آماری32روستای دارای دهیاری بخش مرکزی شهرستان اردبیل با جمعیت 8038 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردد که به تناسب تعداد سرپرست خانوار موجود در هر روستا توزیع گردید. جهت بررسی موضوع از دو شاخص(اقتصادی و اجتماعی) در قالب 30 نماگر براساس مطالعات سایرمحققین بهره گرفته شد. روایی پرسشنامه توسط پانل صاحبنظران متخصص و مجرب در این حیطه مورد بررسی قرار گرفت و تأیید گردید. جهت تعیین پایایی پرسشنامه نیز تعداد 30 پرسشنامه در منطقه مشابه توزیع گردید و ضریب پایایی آن در متغیر اجتماعی 826/0، در متغیر اقتصادی 852/0 و پایایی کل پرسشنامه 839/0 برآورد گردید. نتایج نشان داد که کاهش حداکثری تعاملات اجتماعی غیرضروری در نواحی روستایی، شرط اصلی کنترل شیوع کرونا است. بعلاوه، شیوع ویروس برروی پس انداز، تعطیلی کسب وکارها، تعدیل نیروی کار و کاهش درآمد خانوار و ناکافی بودن وام های اعطایی دولت در زمینه شیوع کرونا اثر منفی داشته است.
۲۱.

تحلیل ساختاری مدیریت نوین (دهیاری ها) در توسعه روستایی، مطالعه موردی: دهستان بران جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ارزیابی مدیریت نوین روستایی توسعه روستایی معادلات ساختاری دهستان برآن جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۲۱
نتایج برنامه های اجرا شده در مناطق روستایی برای توسعه در بیشتر موارد نه تنها مفید نبوده بلکه باعث آشفته تر شدن وضعیت موجود روستاها شده است، این امر به دلیل عدم مدیریت مناسب در فرآیند برنامه ها می باشد، با مدیریت نوین، روستاییان می توانند در فرآیند برنامه ریزی و اجرای برنامه ها مشارکت داشته باشند. هدف این تحقیق ارزیابی مدیریت نوین روستایی، به صورت مطالعه موردی در دهستان برآن جنوبی، شهرستان اصفهان است. روش تحقیق بر مبنای هدف،کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی آماری، کل خانوارها در روستاهای بالای 20 خانوار دهستان بران جنوبی است، که بر اساس آمار سال 1395 شامل 25 روستا، 1736خانوار و 6633 نفر است. شیوه نمونه گیری بر اساس روش تصادفی است، به این ترتیب که در مرحله ی اول از بین 25 روستای دهستان، پنج روستا با روش نمونه گیری طبقه بندی و انتخاب شدند و در مرحله ی دوم از بین جمعیت 15 تا 65 سال این روستاها براساس روش کوکران، 150 نفر به عنوان حجم نمونه نهایی مشخص شده و با روش تصادفی برگزیده شدند. نگارنده پرسشنامه را در اختیار تعدادی از متخصصان و صاحب نظران جهت ارزیابی اولیه قرار دادند و پس از اعمال نظر افراد و نظر نهایی متخصصین و مشاورین پرسشنامه نهایی تدوین شد.نتایج نشان می دهد که اعتبار اندازه گیری شده هر پنج مدل اندازه گیری و نیز مدل پنج عاملی مرتبه دوم برای بررسی مدیریت روستایی قابل قبول می باشد. در نهایت ساختار تولید و خدمات (30/0)، اکوسیستم(18/0)، اجتماعی-فرهنگی(66/0) ، اقتصادی(46/0) و نهادی -سیاسی (22/0) از بارهای عاملی را تبیین می نماید .
۲۲.

ارزیابی نقش شاخص های اقلیمی در توسعه گردشگری با استفاده از تکنیک ANP-Fuzzy (مطالعه موردی: استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاخص هایاقلیمی گردشگری تکنیک فازی استان فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۲۶
 گردشگری بخش عمده ای از اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد که به شدت تحت تأثیر شرایط اقلیمی است. یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری هر منطقه ای، داشتن وضعیت اقلیمی مساعد و تعیین مکان های مطلوب گردشگری برای گردشگران است. استان فارس به دلیل داشتن میراث های طبیعی، ویژگی های متنوع اقلیمی، آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی، توانایی بسیاری برای رونق دادن به صنعت گردشگری دارد. ازاین رو هدف این پژوهش تعیین پهنه های مطلوب توسعه گردشگری بر اساس شاخص های اقلیمی است. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است. برای تحلیل الگوی توسعه گردشگری این استان از تکنیک Fuzzy-ANP و نرم افزار ARC GIS- Super Decision استفاده شد. نتایج ارزش گذاری شاخص های مطالعاتی نشان می دهد که شاخص میانگین دمای ماهیانه با احتساب وزنی برابر با 239/0 جایگاه نخست اثرگذاری را به خود اختصاص داده است. شاخص های میانگین بارش ماهیانه و میانگین رطوبت نسبی به ترتیب با اختصاص ارزش های 157/0 و 143/0 جایگاه های دوم و سوم میزان اثرگذاری را کسب نموده اند. در انتها لایه های رقومی وزن داده شده را با استفاده از عملیات همپوشانی Fuzzy Overly و استفاده از تابع جمع تلفیق نموده تا ارزش نهایی هر یک از پیکسل ها و بر اساس وزن داده شده تمامی لایه ها مشخص گردد. میزان وزن به دست آمده در نقشه نهایی پهنه بندی الگوی آسایش اقلیمی گردشگری استان فارس محاسبه شده است. با استفاده از طبقه بندی شکست طبیعی، پهنه بندی نهایی در 5 کلاس آسایش اقلیمی نامطلوب تا آسایش اقلیمی خیلی مطلوب طبقه بندی شده است. بیشترین میزان مساحت استان را پهنه های گردشگری باقابلیت مطلوب (38.2) به خود اختصاص داده اند. پهنه های باقابلیت گردشگری نامطلوب با اختصاص نزدیک به 35 درصد از مساحت استان فارس، در رتبه بعدی این طبقه بندی قرارگرفته است.  به صورت کلی می توان گفت که با در نظرگیری پهنه های باقابلیت بسیار مطلوب و مطلوب گردشگری، نزدیک به 45 درصد از مساحت استان فارس دارای قابلیت عالی برای توسعه گردشگری می باشد. شهرستان های واقع در بخش شرقی، جنوب شرقی، شمال و شمال شرقی استان نیز دارای آسایش اقلیمی گردشگری نامطلوب می باشند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۹