برنامه ریزی منطقه ای

برنامه ریزی منطقه ای

برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار 1399 شماره 37 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارزیابی و تحلیل نرخ بیکاری در سطح استان های کشور با استفاده از خوشه بندی مبتنی بر چگالی پیش بینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خوشه بندی مبتنی بر چگالی پیش بینی سری های زمانی بوت استرپ غربالی نرخ بیکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 14 تعداد دانلود : 957
آگاهی از وضعیت نرخ بیکاری استانهای کشور در افق های زمانی معین، برای برنامه ریزان منطقه ای و سیاستگزاران اقتصادی کشور بسیار مهم می باشد. در این مقاله خوشه بندی سری های زمانی بر اساس چگالی پیش بینی آنها تا افق مشخص بررسی شده است. در این روش به منظور تقریب توزیع پیش بینی ها از فرآیند بوت استرپ غربالی استفاده می شود. تفاوت های بین هر زوج از چگالی های بوت استرپ یک ماتریس عدم تشابه تولید می کند که برای خوشه بندی  استفاده می شود. به همین منظور از داده های فصلی نرخ بیکاری استانی در بازه زمانی بهار 1384 تا پاییز 1396 استفاده گردید و با توجه به الگوریتم چگالی پیش بینی، نرخ بیکاری استان های کشور را برای دو افق زمانی 4 فصل (یک سال) و 10 فصل (دو سال و نیم) خوشه بندی کردیم. بهترین وضعیت را چه در 4 گام و چه در 10 گام (دو سال و نیم)، استان های سمنان و زنجان خواهند داشت و بدترین وضعیت استان های لرستان و کرمانشاه دارا می باشند. همچنین در دو افق زمانی مورد مطالعه، به جز چند استان، بقیه در خوشه های اصلی خود ثابت بودند. همچنین نمودار پراکنش فضایی بیکاری در ایران بر اساس خوشه بندی مبتنی بر چگالی پیش بینی نشان می دهد که همچنان استان های غرب و جنوب غربی بالاترین نرخ بیکاری را خواهند داشت. بنابراین لزوم برنامه ریزی منطقه ای و توجه جدی به اشتغال استان های فوق الذکر توصیه می شود. در ضمن استان هایی که در وضعیت نامطلوبی قرار دارند، دارای همسایگان با نرخ بیکاری بالا هستند و استان های با نرخ بیکاری پایین عمدتاً دارای استانهای همجوار با نرخ بیکاری پایین هستند. به عبارت دیگر یک همبستگی مکانی مثبت بین استانهای همجوار و نرخ بیکاری وجود دارد.
۲.

تحلیل فضایی وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل فضایی وضعیت زناشویی شاخص های زناشویی نواحی شهری و روستایی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 565 تعداد دانلود : 473
جغرافیای ازدواج، به مطالعه رفتار و الگوهای عمومی ازدواج و نظام خانواده و تغییرهای فضایی - زمانی آن می پردازد. هدف از این پژوهش تحلیل فضایی پراکنش نماگرهای وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. در جمع آورى اطلاعات از روش کتابخانه اى و اسنادى استفاده شده و شاخص های مقاله بر اساس داده های خام سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 محاسبه شده است. به منظور بررسى ویژگی هاى فضایى وضعیت زناشویی در نواحی شهری و روستایی ایران، از شاخص های درصد افراد دارای همسر، درصد افراد بی همسر بر اثر فوت، درصد افراد بی همسر بر اثر طلاق و درصد افراد هرگز ازدواج نکرده استفاده شده است. برای تحلیل فضایی شاخص های وضعیت زناشویی از روش های لکه های داغ و خودهمبستگی فضایی موران در محیط نرم افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج روش لکه های داغ نشان می دهد، تمرکز افراد متأهل در نواحی شمالی به مراتب بیشتر از نواحی جنوبی کشور است، ولی تمرکز افراد هرگز ازدواج نکرده، در نیمه جنوبی کشور به ویژه جنوب شرق، جنوب غرب و غرب کشور از مقادیر بیشتری برخوردار بوده و خوشه فضایی قوی تری تشکیل داده است. همچنین تمرکز افراد بی همسر بر اثر فوت در نواحی شمال غرب، شمال شرق، مرکز و غرب و تمرکز افراد بی همسر بر اثر طلاق در شمال و شمال شرق کشور بیشتر از سایر نواحی کشور بوده است. در مجموع 8/63 درصد از جمعیت 10 ساله و بیشتر کشور دارای همسر (متأهل)، 1/4 درصد بی همسر بر اثر فوت (بیوه) ، 7/1 درصد بی همسر بر اثر طلاق (مطلّقه) و 3/30 درصد هرگز ازدواج نکرده اند.
۳.

واکاوی محدودیت های دستیابی به کیفیت مطلوب زندگی در روستاهای مرزی (مورد: ناحیه سیستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی خانوار روستایی نواحی مرزی ناحیه سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 395 تعداد دانلود : 390
کیفیت زندگی مفهومی چند وجهی است که نشان دهنده ویژگی های کلی اجتماعی، اقتصادی و محیطی مناطق می باشد و در مناطق روستایی بیانگر شرایطی است که میزان بهره مندی، برخورداری، بهزیستی و رفاه فردی یا اجتماعی را نشان می دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی مح دودیت های دستیابی به کیفیت مطلوب زندگی در روستاهای مرزی سیستان می باشد. روش به کار رفته در این تحقیق، ترکیبی از روش های میدانی و توصیفی تحلیلی است. در این تحقیق، ابتدا با توجه به تعداد روستاهای واقع در محدوده مورد مطالعه و با استفاده از فرمول کوکران، 43 روستا به عنوان روستای نمونه تعیین گردید. سپس با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در محدوده و استفاده مجدد از فرمول کوکران، تعداد 362 خانوار به عنوان خانوار نمونه برای تکمیل پرسشنامه محاسبه گردید. پرسشنامه های تحقیق در دو سطح خانوار و روستا طراحی شده اند، روایی محتوایی آن ها با دریافت نظرات اساتید و کارشناسان به تأیید نهایی رسیده است و پایایی پرسشنامه ها نیز با ضریب آلفای کرونباخ 86/0 تأیید گردیده است. همچنین در مرحله تجزیه و تحلیل اطلاعات، با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تحلیل های آماری و فضایی و نرم افزارهای Expert Choice، SPSS و ArcGIS، محدودیت های دستیابی به کیفیت مطلوب زندگی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه با اندازه های مکرر، در خانوارهای مورد مطالعه اختلاف معناداری بین سطح محدودیت های مطرح در ابعاد مختلف کیفیت زندگی وجود دارد و شدت محدودیت های اقتصادی و زیست محیطی دستیابی به کیفیت مطلوب زندگی به ترتیب با ضریب 372/0 و 153/0 نسبت به شدت محدودیت های کالبدی- فیزیکی و اجتماعی بیشتر می باشند. در واقع، کیفیت زندگی خانوارهای مورد مطالعه از یک طرف به مبادلات مرزی و از طرف دیگر به کشاورزی و زیر بخش های آن وابسته است که اولی با ایجاد دیوار مرزی و بسته شدن مرز و دیگری با کاهش شدید یا توقف پی در پی جریان آب ورودی از افغانستان، خشک شدن تالاب هامون و افزایش اثرات ماسه های روان به بن بست رسیده است.
۴.

سنجش آثار تنوع فعالیت های اقتصادی بر سطح رفاه جامعه روستایی (مورد: بخش مرکزی شهرستان کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فعالیت های اقتصادی رفاه خانوارهای روستایی شهرستان کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 740 تعداد دانلود : 697
روستاها عمدتا دارای اقتصاد تک محصولی هستند که این امر سبب عقب ماندگی از توسعه و پیشرفت می شود. لذا باید به دنبال روش هایی بود که بتوان اقتصاد روستاها را با ایجاد تنوع بخشی در فعالیت های اقتصادی خانوارهای روستایی پویا و توانمند کرد. روستاهای کشور به علت اتکای شدید بر کشاورزی و درآمدهای حاصل از آن و نداشتن منابع اشتغالی و درآمدی غیر از کشاورزی، دارای اقتصاد ضعیف و آسیب پذیری هستند. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی به بررسی اثرات تنوع فعالیت های اقتصادی بر رفاه زیستی خانوارهای روستایی در بخش مرکزی شهرستان کرمان پرداخته است. جامعه آماری پژوهش، 8956 خانوار روستایی ساکن در 11روستای بخش مرکزی شهرستان کرمان بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و مورد سنجش واقع شدند. از این تعداد، 384 خانوار از طریق نمونه گیری کوکران انتخاب شدند که جهت اطمینان از صحت داده ها به 412 خانوار رسید. داده های جمع آوری شده نیز از طریق نرم افزار SPSS  و از طریق آزمون T تک نمونه، رگرسیون و T مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که همبستگی بالایی بین تنوع اقتصادی و رفاه زیستی وجود دارد و خانوارهای دارای تنوع در فعالیت های اقتصادی سطح بالاتری از رفاه زیستی را نسبت به خانوارهای فاقد تنوع تجربه می کنند. همچنین براساس آزمون T تک نمونه ای، میانگین ابعاد تنوع اقتصادی (تعدد فعالیت های اقتصادی، امنیت و رضایت شغلی و درآمدی، زمینه سرمایه گذاری) در روستاهای مورد مطالعه در سطح ضعیف  بوده و میانگین ابعاد رفاه در مورد متغیرهای(اشتغال و درآمد، فراغت، مشارکت، آموزش وپرورش، بهداشت و توان اقتصادی) در سطح نسبتاً نامطلوب و متغیرهای(سلامت، مسکن، دسترسی و رضایت از زندگی) در سطح مطلوب بوده است.
۵.

تحلیلی بر قاچاق کالا و عوامل مؤثر بر آن در روستاهای شهرستان مرزی سراوان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قاچاق کالا اقتصاد مرزی روستا مرز شهرستان سراوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 985 تعداد دانلود : 845
قاچاق کالا، یکی از مؤلفه های مهم فساد اقتصادی است، قاچاق پدیده شوم و مخربی است اصولاً کالاهای قاچاق از مناطق مرزی وارد می شوند و سپس در تمام کشور توزیع می شود. مرز یا سرحد به خط فاصل میان دو کشور گفته می شود، لذا مرزها از این لحاظ دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. یکی از مهم ترین تأثیرات اقتصادی شهرستان های مرزی وجود پدیده قاچاق است که به طرق مختلف در این شهرستان ها جریان دارد، به همین منظور هدف تحقیق حاضر تحلیلی بر قاچاق کالا و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان مرزی سراوان می باشد. با توجه به هدف فرضیه تحقیق این گونه بیان شده است: به نظر می رسد ساختارهای ضعیف اقتصادی مهم ترین عامل قاچاق کالا در روستاهای شهرستان مرزی سراوان می باشد. روش انجام تحقیق تحلیلی- توصیفی و شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای، میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده است و همچنین تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS (آزمونTتک نمونه ای و رگرسیون چندمتغیره) صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان می دهد که نواحی روستایی موردمطالعه شهرستان مرزی سراوان از وضعیت بسیار نامناسب ساختارهای توسعه اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و زیست محیطی برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که شاخص اقتصادی، با بتای 413/0 بیشترین تأثیر را بر قاچاق کالا در روستاهای شهرستان مرزی سراوان دارد و متغیر امنیتی با بتای 380/0 در رتبه دوم و شاخص اجتماعی، با بتای 344/0 در رتبه سوم قرارگرفته است و همچنین متغیر زیست محیطی با بتای 263/0 با قرارگیری در رتبه آخر، کمترین تأثیر را بر قاچاق کالا در روستاهای شهرستان مرزی سراوان داشته است.
۶.

نسبت هویت مکان با کنش های تقسیمات سیاسی در فضا (مطالعه موردی: شهرستان کازرون)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت مکان حس مکان تقسیمات سیاسی فضا شهرستان کازرون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 348 تعداد دانلود : 94
هویت مکانی نمایان کننده احساس، ادراک و  تعلق مکانی متنوع می باشد به گونه ای که  متناسب با فرهنگ سیاسی ساکنان، مکان های جغرافیایی کنش های سیاسی متفاوتی را خلق می کنند. تقسیمات سیاسی فضا فرایندی است که واحدهای سیاسی- فضایی را از نظر ساختاری و کارکردی به  سطوح  همگن به  منظور اداره بهینه قلمرو ملی تقسیم می کند.از شاخص های اساسی در مقوله تقسیمات سیاسی فضا در نظر گرفتن هویت مکانی است  که می تواند در تحریک و کیفیت احساس مکانی افراد در جهت منفی و یا مثبت تأثیرگذار باشد.تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای به بررسی نقش هویت و احساس مکانی در کنش های تقسیمات سیاسی فضا شهرستان کازرون می پردازد. بر بنیادیافته های پژوهش از دلایل اساسی نآرامی های  شهرستان کازرون بی توجهی تصمیم گیرندگان سیاسی نسبت به مؤلفه های هویتی و مکانی فضای جغرافیایی در تقسیمات فضایی منطقه مورد مطالعه بود، امری که نقش متقابل اثرات تصمیمات سیاسی بر دگرگونی فضای جغرافیایی را نمایان ساخت.
۷.

مدل سازی و تحلیل عوامل مؤثر بر وقوع جرم در مناطق حاشیه نشینِ شهر کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حاشیه نشینی جرم معادلات ساختاری آزمون تی شهر کاشان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 454 تعداد دانلود : 453
امروزه عوامل و عناصر متنوعی در بروز آسیب های اجتماعی و جرائم در شهرها اثرگذارند، حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی از چالش های مهم ناشی از فقر فرهنگی و اقتصادی و عصر جهانی شدن می باشد که درشدت بخشیدن به آسیب های اجتماعی اهمیت بسزایی دارد، به طوری که می توان گفت حاشیه نشینی و جرم علت و معلول یکدیگرند. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر وقوع جرائم در مناطق حاشیه نشین شهر کاشان می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و دارای ماهیتی کاربردی می باشد. حجم نمونه با استفاده از نرم افزار Sample Power 160 پرسش نامه برآورد گردید. برای تجزیه وتحلیل توصیفی و استنباطی داده ها از آزمون آماری T-Test در نرم افزار SPSS و جهت تبیین و مدل سازی اثرات نیز از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نمایانگر معنی دار بودن اثرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی با وقوع جرم در محلات حاشیه نشین دارد. تحلیل یافته های منتج از مدل سازی معادلات ساختاری بیانگر این است که از بین شاخص های موردسنجش شاخص اجتماعی بیشترین بار عاملی را با وزن رگرسیونی (87/0) و مقدار خطای (000/0) P value = در وقوع جرائم به خود اختصاص داده است.
۸.

تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در کلانشهر تبریز با استفاده از تحلیل عاملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عدالت اجتماعی مناطق شهری تبریز تحلیل عاملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 586 تعداد دانلود : 945
توزیع فضایی امکانات و خدمات یک شهر بر اساس شاخص های عدالت اجتماعی ارتباط تنگاتنگی با توسعه پایدار دارد، چرا که توزیع عادلانه خدمات و امکانات می تواند زمینه ساز توسعه متوازن مناطق یک شهر و برعکس عدم توزیع عادلانه آن باعث ایجاد بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی شود؛ بنابراین باید در فرایند برنامه ریزی شهر توجه جدی به پراکنش فضایی و عادلانه امکانات و خدمات شود. هدف این پژوهش بررسی و شناخت نحوه و چگونگی توزیع خدمات در مناطق شهر تبریز، تعیین معیارهای اصلی تعریف کننده سطح توسعه یافتگی عدالت اجتماعی از اهداف مهم این پژوهش می باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد. همچنین برای شناسائی ابعاد گوناگون عدالت اجتماعی در مناطق شهری تبریز با استفاده از آخرین آمار واطلاعات مربوط به سال 1395، 32 شاخص گوناگون در قالب 6 مؤلفه جمعیتی، اقتصادی، کالبدی، آموزشی، بهداشتی و حمل و نقل و در میان 10 منطقه، مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن با بهره گیری از مدل تحلیل عاملی ارزیابی شده است. در این نوشتار ابتدا با استفاده از تحلیل عاملی اقدام به کاهش شاخص ها و استخراج مجموعه عوامل دخیل در میزان عدالت اجتماعی پرداخته شده و پس از آن با استفاده از روش رتبه بندی امتیاز استاندارد شده، مناطق شهر تبریز رتبه بندی شده اند.  نتایج به دست آمده نشان می دهد توزیع امکانات و خدمات در مناطق شهر تبریز متوازن و هماهنگ نمی باشد. به طوری که که مناطق 6، 3، 2، از لحاظ برخورداری از جمیع امکانات و خدمات نسبت به دیگر مناطق در رتبه های یک تا سه  قرار دارند.
۹.

سنجش میزان تحرک اجتماعی مهاجرین روستا- شهری و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی (مورد مطالعه، مهاجرین شهرهای یاسوج و مادوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحرک اجتماعی سرمایه اجتماعی مهاجرت روستا – شهری یاسوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 122 تعداد دانلود : 441
مهاجران با داشتن انتظار بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی از سکونت گاه اصلی خود به مناطق دیگر مهاجرت می کنند. تحرک اجتماعی مهاجران در مکان مقصد از موضوعات مهم در مباحث مهاجرتی و قشربندی اجتماعی است. در این پژوهش وضعیت تحرک اجتماعی مهاجرین روستا- شهری، وارد شده به شهرهای یاسوج و مادوان در 5 سال اخیر با توجه به متغیر سرمایه اجتماعی و متغیرهای جمعیت شناختی چون سن و تحصیلات، مورد مطالعه قرار گرفت. از روش پیمایشی و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. بر اساس جدول نمونه گیری کرجسی و مورگانحجم نمونه 364 نفر محاسبه شده است. نمونه های مورد مطالعه به شیوه نمونه گیری خوشه ای و گلوله برفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت سنجش اعتبار از اعتبار صوری استفاده گردید. برای شناخت میزان انسجام درونی (پایایی) گویه های متغیر مستقل و وابسته از آلفای کرونباخ شده است که مقدار آلفا برای متغیر سرمایه اجتماعی 90/0 و برای متغیر تحرک اجتماعی 88/0 بدست آمد. برای تحلیل داده ها، از آماره های رگرسیون چند متغیره، ضریب همبستگی پیرسون و آنوا در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد میزان تحرک اجتماعی با متغیر سرمایه اجتماعی مهاجرین روستا - شهری رابطه ی مثبت معنادار دارد و با توجه به سطح تحصیلات آنها دارای تفاوت معنادار است، اما بین تحرک اجتماعی و سن مهاجرین روستا شهری رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد. متغیرهای سرمایه اجتماعی، سطح تحصیلات و سن به عنوان متغیرهای مستقل توانسته اند 1/26 درصد از تحرک اجتماعی مهاجرین روستا - شهری را پیش بینی کنند. نتیجه اینکه مهاجران روستا- شهری به ویژه مهاجران جوان با سرمایه اجتماعی و تحصیلات بالا از تحرک اجتماعی عمودی صعودی بیشتری برخوردارند.
۱۰.

بررسی و تحلیل اثرات سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی شهروندان در شهر بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی محیط زیست اعتماد اجتماعی مشارکت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 478
محیط زیست به تمام محیطی اطلاق می شود که انسان به طور مستقیم یا غیرمستقیم به آن وابسته بوده و فرآیندی است که از زیستن حمایت می کند. محیط زیست سالم ضامن سلامت کلیه زیست مندان است و مقوله محیط زیست و حفاظت از آن مهم ترین دغدغه انسان معاصر است. هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی شهروندان شهر بوشهر بوده است. این پژوهش، از نوع مقطعی و همبستگی بوده است و جامعه آماری آن را کلیه شهروندان بالای 18 سال  شهر بوشهر تشکیل داده اند. تعداد نمونه بر اساس جدول مورگان انتخاب شده است که در نهایت از تعداد 397 پرسشنامه صحیح، برای تحلیل نهایی استفاده شد که روش نمونه گیری نیز به صورت تصادفی انجام گردید. ابزار اندازه گیری در این پژوهش نیز پرسشنامه بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS 22 و Smart PLS 2 استفاده شده است. نتایج یافته ای پژوهش، برای نقش فرضیه تعدیل گری ضریب مسیر 163/0 و t آماری 938/2 (بیشتر از 96/1) و شدت اثر 05/0، برای فرضیه تعامل اجتماعی ضریب مسیر 408/0 و t آماری 000/34 (بیشتر از 96/1)، برای فرضیه اعتماد اجتماعی ضریب مسیر 405/0 و t آماری 717/32 (بیشتر از 96/1) و برای فرضیه مشارکت اجتماعی ضریب مسیر 288/0 و t آماری 861/20 (بیشتر از 96/1) را نشان می دهد، بنابراینبین فرضیه تعدیلگری، تعامل اجتماعی، اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی و رفتارهای زیست محیطی شهروندان شهر بوشهر رابطه معناداری وجود دارد و نوع این ارتباط مستقیم و مثبت می باشد.
۱۱.

موانع و الزامات تحقق مسکن پایدار از دیدگاه کارشناسان و مدیران شهری (نمونه موردی: محله اتابک- شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار مسکن شهری برنامه ریزی مسکن شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 347 تعداد دانلود : 196
در مقوله توسعه پایدار کمتر به مسکن پایدار اشاره مستقیم شده است، اما برنامه ریزان و سیاست گذاران بخش مسکن نیاز به بررسی و هدفگذاری مسکن مناسب و پایدار در توسعه شهری دارند. در این پژوهش تلاش شده تا مهم ترین شاخص های مسکن پایدار شمرده شود. موانع و الزامات آن در چهارچوب تحقق بخشی به اهداف توسعه پایدار شهری در محله اتابک شهر تهران مورد آزمون قرار گیرد. هدف کلی این تحقیق طراحی الگوی تحقق مسکن پایدار در محله اتابک ازدیدگاه مدیران شهری و کارشناسان زمین و مسکن بوده است که به شیوه پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری را مدیران سازمان ملی زمین و مسکن و نهادهای مربوط به اداره منطقه 15 و محله اتابک (1279:N) تشکیل داده اند. برای گردآوری اطلاعات از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب استفاده گردید. حجم نمونه 223 تعیین گردید. روایی ابزار توسط تعدادی از صاحبنظران حوزه برنامه ریزی شهری و اعضای هیات علمی تایید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 82 = αبدست آمد، برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزارهای Spss<sub>19</sub>,Amos<sub>22</sub>,Lisrel<sub>8.8 </sub> استفاده شده است. نتایج حاصل ازآزمون های تحلیل معادلات ساختاری برازش مدل تحقیق را در حد مطلوب ارزیابی نموده و تأثیر مثبت و معنی دار الزامات کالبدی، الزامات اقتصادی، الزامات زیست محیطی، الزامات فنی و مدیریتی را تحقق مسکن پایدار در محله اتابک تایید نموده است. نتایج بدست آمده از ضرایب مسیرها نشان داد، الزامات کالبدی مؤثرترین متغیر پنهان بر توسعه پایدار شهری می باشد که ضریب مسیر آن برابر803/0 است و پس از آن الزامات مدیریتی وفنی با ضریب مسیر700/0 بیشترین تأثیر را روی متغیر وابسته داشته است. همچنین الزامات محیط زیستی با ضریب مسیر 652/0 بر توسعه پایدار شهری تأثیر گذاشته و در نهایت الزامات اقتصادی نیز با ضریب مسیر630/0 تأثیرات زیادی بر متغیر وابسته تحقیق نشان داده است.
۱۲.

پهنه بندی مناطق مناسب جهت احداث سد زیرزمینی در دشت بیضا با استفاده از داده های ماهواره ای لندست 8(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سد زیرزمینی دشت بیضا ARCMap لندست 8

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 19 تعداد دانلود : 530
سدهای زیرزمینی به عنوان راهکاری نوین در ذخیره منابع آبی به صورت زیرسطحی مد نظر قرار گرفته اند. مکان یابی سدها بر اساس شرایط      سدهای زیرزمینی به عنوان راهکاری نوین در ذخیره منابع آبی به صورت زیرسطحی مد نظر قرار گرفته اند. مکان یابی این سدها بر اساس شرایط مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی لازم و مناسب جهت احداث آنها انجام می پذیرد. در این مطالعه دشت بیضا در شهرستان بیضا استان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس در ابتدا با تشکیل شش لایه اطلاعاتی از داده های ماهواره ای لندست 8 شامل؛ کاربری اراضی، لیتولوژی، شیب، توپوگرافی، تراکم آبراهه ها و تراکم خطواره ها، شرایط عمومی لازم برای احداث سد زیرزمینی بررسی و هر لایه نیز در زیرلایه هایی کلاس بندی گردید. سپس با توجه به اثرات کیفی و تاثیرات مثبت و منفی لایه ها و زیرلایه ها، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به هر کدام از لایه ها، وزن مناسب اختصاص یافت. با تلفیق لایه های اطلاعاتی در نرم افزار Arcmap نقشه تلفیق نهایی حاصل شد که بیانگر نقاط مناسب و نامناسب پهنه دشت بیضا به منظور احداث سد زیرزمینی بود. نتایج نشان داد که وزن لایه های تراکم آبراهه، لیتولوژی، شیب، کاربری اراضی، توپوگرافی و تراکم خطواره به ترتیب دارای وزن های 8/44، 4/23، 15، 8/8، 5 و 3 بوده اند. در نهایت با پایش نقشه نهایی و در نظر گرفتن فاکتورهای شرایط بالادست و محل اجرای محور سد، سه نقطه به منظور احداث سد زیرزمینی پیشنهاد شد که از بین این نقاط، منطقه بالادست مانش، مشهور به تنگ بنگ از شرایط مناسب تری جهت احداث سد زیرزمینی انتخاب شد که با احداث سد زیرزمینی در این نقاط علاوه بر ایجاد منبع جدید آبی پایدار از هدر رفت جریان های سیلابی نیز جلوگیری و به تغذیه سفره های زیرزمینی نیز کمک خواهد شد.
۱۳.

تحلیل وضعیتِ اماکن ورزشی جهت مکان یابی و استقرار نظام سلسله مراتبی صنفی ورزش در شهرها (نمونه موردی: شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکان یابی شهر شیراز نظام صنفی ورزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 59 تعداد دانلود : 368
با رشد و توسعه شهرها، اطلاعات لازم برای مدیریت و برنامه ریزی شهری به شدت افزایش یافته است و پیچیده می شود. شبکه های وسیع امکانات شهری، توزیع و تراکم جمعیت، کاربری زمین ها چنان بر پیچیدگی این برنامه ریزی می افزاید که چاره ای جز استفاده از GIS برای گردآوری  این اطلاعات نیست و پردازش آن ها در قالب نظریه های جدید مدیریت و برنامه ریزی شهری وجود ندارد. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است. تعداد 22 کاربری ورزشی در محدوده شیراز انتخاب و فرایند تحقیق با توجه به مطالعات اولیه از شهریور 1398آغاز شد. اطلاعات با استفاده از دو روش مکانی (GIS) از طریق GPS و غیرمکانی (مراجعه به مرکز ملی آمار) گردآوری و در ArcGIS بررسی گردید. وزن دهی به معیار با مدل AHP درEXPERT CHOSE  انجام شد. نتایج نهایی به دست آمده نشان داد اماکن ورزشی موجود در محدوده، از لحاظ مکانی جهت راه اندازی نظام صنفی ورزش با توجه به معیار (سازگاری و ایمنی) ،5 % در وضعیت نسبتاً نامناسب، 5 % در وضعیت متوسط، 45 % در وضعیت نسبتاً مناسب و 45 % در وضعیت مناسب، با توجه به معیار (دسترسی)، 5 % در وضعیت متوسط، 9 % در وضعیت نسبتاً مناسب و 86 % در وضعیت مناسب و با توجه به معیار (تراکم جمعیت)، 72 % در وضعیت نامناسب،23 % نسبتاً نامناسب، 5 % در وضعیت متوسط قرار دارند، همچنین با توجه به نقشه همپوشانی فازی مکان های مناسب که با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و به روش  گاما 0.9 انجام شده است. حدود23 % از اراضی برای ساخت نامناسب و 38 % از اراضی برای ساخت متوسط و 39 % از اراضی برای ساخت مناسب هستند. با این حال مکان یابی مناسب تر مستلزم ساختار سازمانی و مدیریتی مناسب و سلسله مراتبی از برنامه ریزی و طراحی فعالیت ها در راستای توسعه پایدار با رعایت استانداردها است؛ که تمامی شهروندان بتوانند با کمترین زمان و هزینه از امکانات و خدمات ورزشی استفاده نمایند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۷