۱.
کلید واژه ها:
پهنه بندی کالبدی هزینه کمرشکن سلامت پرداخت از جیب ظرفیت پرداخت استان های کشور خانوارهای شهری
پرداخت های مستقیم از جیب، یکی از منابع اصلی تأمین مالی خدمات سلامت در اغلب کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران است. این پرداخت ها در صورتی که بیش از 40% توان پرداخت خانوارها باشد، منجر به رویارویی آنها با هزینه کمرشکن سلامت می شوند. هدف این مطالعه بررسی پهنه بندی کالبدی استان های کشور بر مبنای نسبت رویارویی خانوارهای شهری با هزینه کمرشکن سلامت، با استفاده از داده های درآمد- هزینه خانوارهای شهری مرکز آمار ایران، طی سال های 1389 تا 1395 است. نتایج حاکی از آن است که نسبت رویارویی خانوارهای شهری با هزینه کمرشکن سلامت برای کل کشور در دوره زمانی یاد شده، با روندی نسبتاً ثابت، به طور متوسط3/10 درصد بوده است، هم چنین،، از مقایسه نسبت رویارویی خانوارهای شهری با این هزینه به تفکیک استان ها می توان دریافت که به رغم روند کم وبیش نوسانی آن در دوره مورد مطالعه، این نسبت برای 3/63% استان ها افزایش و در 3/23% استان ها کاهش یافته است. بر این اساس، می توان اظهار داشت که نظام سلامت نتوانسته به هدف بهبود نسبت رویارویی خانوارها با هزینه قابل توجه سلامت بر اساس ماده 78 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی دست یابد.
۲.
کلید واژه ها:
امنیت اجتماعی آسیب های اجتماعی ای اچ پی سیستم اطلاعات جغرافیایی
امنیت اجتماعی از مفاهیم با اهمیت در دنیای امروز و در بسیاری از مباحث سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می باشد. این مفهوم از ابتدایی ترین نیازهای هر جامعه بوده و جهت رشد و شکوفایی انسان ها و به تبع آن داشتن جامعه ای پویا و سرزنده و هم چنین، در مسیر توسعه قرار گرفتن آن جامعه به امنیت اجتماعی نیاز دارد. هدف این پژوهش مقایسه و ارزیابی سطح شاخص های امنیت اجتماعی در استان های گوناگون کشور می باشد. پژوهش ازنظر روش توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است. داده های خام مربوط به شاخص امنیت اجتماعی از سالنامه آماری(1394) مرکز آمار ایران استخراج شده است. شاخص های امنیت اجتماعی با نظر 12 کارشناس با روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) امتیازدهی شد و سپس با استفاده از نرم افزار Expert Choice اولویت بندی شد و در نهایت، نتایج بدست آمده به صورت فضایی و در قالب نقشه در نرم افزار Arc GIS نشان داده شد. نتایج پژوهش نشانگر آن است که به ترتیب استان های قزوین،کردستان و البرز دارای بالاترین سطح امنیت اجتماعی و در مقابل استان های سمنان، قم و چهارمحال و بختیاری دارای کم ترین سطح امنیت اجتماعی می باشند. این نتیجه مبین آن است که سطح شاخص های امنیت اجتماعی در استان های کشور متفاوت می باشد ، که می تواند راهنمای خوبی جهت برنامه ریزی مناسب تر برای مدیران و تصمیم سازان جهت ارتقای سطح امنیت اجتماعی و کاهش سطح شاخص های آسیب های اجتماعی جامعه باشد.
۳.
کلید واژه ها:
رقابت پذیری رقابت پذیری منطقه ای استان کرمانشاه آینده نگاری
درهم تنیدگی سرنوشت و مسیر حرکت دست جمعی در راستای رسیدن به رفاه اجتماعی و اقتصادی باعث ظهور رویکرد جدید با عنوان رقابت پذیری منطقه ای شد. این رویکرد ابزاری است بسیار کارآمد که می توان بامطالعه عمیق جنبه های گوناگون منطقه ای، ضمن شناسایی عوامل ریشه ای تأثیرگذار در توسعه یک منطقه و برآورد میزان تأثیرگذاری آن ها، سمت وسوی راهبردهای توسعه منطقه مشخص کرد، بر این اساس این پژوهش باهدف تبیین رقابت پذیری استان کرمانشاه سعی در بررسی وضعیت های محتمل عرصه رقابت پذیری منطقه کرده تا بهترین برنامه برای تسهیل روند رقابت پذیری منطقه برداشته شود. برای این منظور 64 شاخص در قالب27 زیر مؤلفه و 5 مؤلفه جمع آوری و برای بررسی و سنجش رابطه بین آن ها و استخراج عوامل کلیدی درزمینه رقابت پذیری منطقه ای از نرم افزار میک مک استفاده و برای تحلیل و استخراج سناریوها از نرم افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. گفتنی است که ارزیابی شاخص ها در این پژوهش توسط کارشناسان متخصص در زمینه اقتصادی و منطقه ای که به صورت نمونه گلوله برفی به تعداد 50 نفرِ با استفاده از فرمول کوکران صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داده است که از بین 64 شاخص 9 شاخص( حمایت دولت از کسب وکارهای دانش بنیان، پژوهشکده های تخصصی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تمرکز جغرافیای فعالیت های مکمل، امنیت سرمایه گذاری، سرمایه گذاری بخش خصوصی، سطوح رقابت آزاد و عادلانه افراد، کیفیت نیروی کار، شایسته سالاری) به عنوان عوامل کلیدی در رقابت پذیری منطقه کرمانشاه تشخیص داده شده اند و وضعیت های محتمل آینده رقابت پذیری حاصل از عوامل کلیدی بیانگر 7 سناریو قوی، 167 سناریو ضعیف و 31 سناریو محتمل( سازگار) بوده است. سناریوهای محتمل دارای 279 وضعیت محتمل در سه وضعیت مطلوب با ضریب احتمال 14 درصد، ایستا 32 درصد و بحرانی با 53 درصد بوده است.
۴.
کلید واژه ها:
فناوری اطلاعات و ارتباطات فعالیت های عمده اقتصادی تحلیل داده ستانده مدل برنامه ریزی آرمانی
فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) مهم ترین فناوری است که در این عصر اساس و بستر تحول در زندگی بشر می باشد. از سوی دیگر، برنامه ریزی دقیق و کارآمد یکی از پایه های اساسی در تحقق اهداف کلان اقتصادی می باشد. برنامه ریزی دقیق در حال حاضر به شدت وابسته به توسعه فاوا می باشد. بر این اساس، در برنامه ششم توسعه کشور نرخ رشد فاوا 4/19 درصد هدف گذاری شده و مقرر شده تا پایان برنامه سهم آن به بیش از 5 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد. هدف این مطالعه بررسی میزان تحقق اهداف برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در خصوص نرخ رشد تعیین شده برای 9 رشته فعالیت اقتصادی با تاکید بر فاوا و هم چنین، بررسی تاثیر فاوا بر ستانده سایر فعالیت های عمده اقتصادی در ایران است. بدین منظور برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش ترکیبی تحلیل داده- ستانده و مدل برنامه ریزی آرمانی استفاده شده است. برای استخراج داده ها ابتدا جدول داده- ستانده سال 1390 مرکز آمار ایران بر اساس 9 رشته فعالیت اقتصادی تصریح شده در قانون برنامه ششم تجمیع شد و سپس به روش RAS برای سال 1395 به هنگام شد. نتایج مطالعه حاکی از آن بود که نرخ رشد هدف گذاری شده در قانون برنامه ششم برای رشته فعالیت های ساختمان، حمل ونقل و انبارداری، برق، آب و گاز و فاوا محقق نمی شود. هم چنین، نتایج نشان داد که برای فاوا رشدی معادل 6/2 درصد تحقق پیدا می کند. بنابراین، در صورت تحقق رشد هدف گذاری شده برای فاوا، تاثیر مثبت اندکی بر رشد ستانده سایر رشته فعالیت های اقتصادی ایران دارد.
۵.
کلید واژه ها:
برندینگ گردشگری مقصد گردشگری گردشگری ورزشی استان البرز
برندسازی یکی از ابزارهای راهبردی برای متمایز کردن محصول در بازار رقابتی است. هدف از این پژوهش طراحی مدل برندینگ مقصد های گردشگری ورزشی در منطقه شمالی استان البرز است. جامعه آماری این پژوهش کلیه گردشگران ورزشی داخلی و خارجی بوده و حجم نمونه ۳۸۴ نفر می باشد که برای به دست آوردن حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. هم چنین، از نرم افزارهای SPSS 16 و Lisrel 8.5 از روش های گوناگون آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها استفاده شده است. داده های مورد نیاز برای این پژوهش با روش نمونه گیری دردسترس از گردشگران ورزشی در منطقه شمالی استان البرز و با ابزار پرسش نامه جمع آوری شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که کیفیت خدمات گردشگری بر تصویر برند، ارزش ادراک شده، رضایت گردشگر، وفاداری گردشگر و ارزش ویژه برند تأثیر مثبت و معناداری دارد. تصویر برند بر ارزش ادراک شده و ارزش ویژه برند تأثیر مثبت و معنا داری دارد. ارزش ادراک شده بررضایت گردشگر و ارزش ویژه برند تأثیر مثبت و معنا داری دارد. تأثیر رضایت گردشگر بر ارزش ویژه برند مثبت و معنا داراست. بر اساس یافته ها، به جز فرضیه هشتم (تاثیر رضایت بر وفاداری گردشگر) و دوازدهم (تاثیر وفاداری گردشگر بر ارزش ویژه برند)، سایر فرضیه ها تایید شدند و مشخص گردید متغیرهای مربوطه نقشی مهم را در ارزش ویژه برند مقصد گردشگری ورزشی منطقه شمالی استان البرز ایفا می نمایند. و هم چنین، به جز نقش میانجی وفاداری گردشگر در رابطه بین کیفیت خدمات گردشگری و ارزش ویژه برند، نقش میانجی تصویر برند، ارزش ادراک شده و رضایت گردشگر در رابطه بین کیفیت خدمات گردشگری و ارزش ویژه برند مورد تایید قرار گرفتند. با توجه به تحلیل یافته ها، نتایج و پیشنهادهای لازم ارایه شد.
۶.
کلید واژه ها:
آینده نگاری منطقه ای پایداری اکولوژیکی میک مک زبان شناختی فازی تحلیل ریخت شناسی منطقه ی کلان شهری مشهد
افزایش تغییرات و تحولات سریع جهانی موجب افزایش عدم قطعیت های آینده و در نتیجه پیچیدگی مسائل و دشواری تصمیم گیری و برنامه ریزی در عرصه ی حفاظت از محیط زیست و پایداری اکولوژی شده است. آینده نگاری منطقه ای به عنوان رویکردی جدید، نقش مهمی در بحث های اکولوژیکی ایفا کرده و با استفاده از ابزارهای متنوع انسانی و فناورانه، درک مناسبی از وقایع احتمالی آینده فراهم می کند. در این راستا، هدف این پژوهش تدوین سناریوهای فضایی منطقه کلان شهری مشهد از منظر پایداری اکولوژیکی و با استفاده از رویکرد آینده نگاری منطقه ای است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و از نظر ماهیت و روش کار پژوهش تحلیلی- توصیفی است. داده های موردنیاز پژوهش، ترکیبی از داده های کیفی و کمی بوده که از راه مطالعات اسنادی و پیمایشی (مصاحبه با خبرگان) گردآوری شده اند. برای تحلیل داده ها و شناخت عوامل کلیدی از روش تحلیل میک مک زبان شناختی فازی به وسیله ی نرم افزار اف ال میک مک و برای تحلیل و تدوین سناریوها از روش تحلیل ریخت شناسی و نرم افزار مورفول استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر تأثیرگذاری 11 عامل کلیدی «فقر علمی در برنامه ریزی بلندمدت منطقه»، «خلأ قانونی و کم توجهی به اجرای ضوابط و مقررات نظارتیِ کنترل از سوی مراجع ذی ربط»، «نبود یکپارچگی سیاستی در برنامه ریزی»، «استقرار بیش از حد صنایع در دشت مشهد (محور قوچان- مشهد)»، «مهاجرت»، «گسترش خطوط حمل ونقلی (راه و ترابری)»، «درآمد ناپایدار شهرداری های منطقه»، «کشت و آبیاری غیراصولی محصولات کشاورزی»، «بهره برداری بی رویه از معادن»، «فناوری» و «نبود اعتماد کافی به مشارکت مردم و نادیده گرفتن نقش سازمان های مردم نهاد» بر توسعه فضایی اکولوژیک منطقه کلان شهری مشهد بوده است. هم چنین، بر اساس یافته های پژوهش، منطقه کلان شهری مشهد از نظر توسعه فضایی با پنج سناریو محتمل با احتمال معنی داری بالای 4.1 رو به رو خواهد شد. هریک از این سناریوها با استفاده از مؤلفه هایی چون «درصد احتمال وقوع»، «مقدار اینرسی» و «درجه مطلوبیت هر سناریو» با یکدیگر مقایسه شده اند، درنهایت، نیز سناریو سوم (اکوتوپیا) به عنوان سناریو مطلوب و برتر منطقه انتخاب شده است. این سناریو از شرایط رو به رشد و مطلوب تری نسبت به سایر سناریوها برخوردار بوده و فرض های تشکیل دهنده آن حاکی از حرکت تدریجی عامل های کلیدی توسعه فضایی منطقه به سوی توسعه منطبق بر اصول اکولوژیک دارد.
۷.
کلید واژه ها:
توسعه ی پایدار توسعه ی پایدار منطقه ای منطقه آزاد ارس آینده پژوهی
امروزه ضعف در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مدیریتی موجبات بروز انواع چالش ها در شهرها و مناطق گوناگون گردیده است که این امر محرک های تأثیرگذار اساسی در عدم دست یابی به توسعه پایدار را شکل داده است. بنابراین بهره گیری از رویکردهای نوین در راستای شناسایی انواع چالش ها و آینده پژوهی آن ها و هم چنین، کاربست برنامه ریزی استراتژیک به منظور دست یابی به پایداری و توسعه پایدار ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. در این راستا، هدف از این پژوهش آینده پژوهی چالش های منطقه آزاد ارس در راستای دست یابی به توسعه پایدار و ارائه راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت موجود و آینده منطقه می باشد. روش پژوهش در این مطالعه کاربردی با ماهیت آینده نگاری بوده که به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار MICMAC استفاده شده است. هم چنین، داده های این پژوهش با بهره گیری از روش دلفی نخبگان و مدیران شهری گردآوری شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که آینده چالش های پیش روی توسعه پایدار منطقه آزاد ارس به شدت تحت تأثیر ضعف مدیریت و نبود برنامه مشخص برای توسعه آن ها (عدم بهره مندی از الگوهای نوین مدیریتی همچون حکمروایی و مدیریت دانش بنیان)؛ ضعف نهادهای مالی – پولی؛ و وجود محدودیت های قانونی برای توسعه کالبدی بخش صنعت در وسعت زیادی از منطقه مصوب به دلایل مناسب بودن این زمین ها برای کشاورزی قرار خواهد گرفت. هم چنین، نتایج ارزیابی پایداری/ناپایداری منطقه بر اساس چالش های مورد مطالعه حاکی از آن است که این چالش ها ناپایدار بوده و می توان با برنامه ریزی استراتژیک و توسعه خلاق و واقع نگر بر اساس پارادایم آینده نگر از راه بازتعریف نقش و جایگاه منطقه آزاد ارس در عرصه ملی و بین المللی و ارتقای نقش ها و عملکردها به توسعه پایدار منطقه نائل آمد.
۸.
کلید واژه ها:
تغییر اقلیم شاخص های اقلیمی من-کندال روند جنوب شرق ایران
کاربرد نمایه های اقلیمی معرفی شده توسط تیم متخصصین شناسایی تغییر اقلیم و نمایه ها یکی از پرکاربردترین شیوه های تشخیص تغییر اقلیم می باشد. در این پژوهش به منظور تشخیص وقوع یا عدم وقوع تغییر اقلیم از داده های روزانه دما و بارش ایستگاههای سینوپتیک زابل، زاهدان و ایرانشهر طی دوره آماری 2015-1966 استفاده شد. بدین منظور 8 شاخص اقلیمی مرتبط با بارش و 2 شاخص مربوط به دما استفاده و آزمون من-کندال نیز برای تعیین روند و روش تخمین گر شیب سن برای تعیین بزرگی روند بکار گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از روند افزایشی غیر معنی دار در میزان بیشینه دمای بیشینه روزانه در ماه و میزان کمینه دمای کمینه روزانه در ماه می باشد. نمایه های مربوط به بارش نیز در سرتاسر استان کاهشی و بدون روند می باشند. هم چنین، نمایه روزهای خشک متوالی در ایستگاه ایرانشهر کاهشی و بدون روند اما در دو ایستگاه دیگر افزایشی و بدون روند می باشد. افزون بر این نیز نمایه روزهای مرطوب متوالی در ایستگاه ایرانشهر دارای روند کاهشی معنی دار و در زابل و زاهدان کاهشی غیر معنی دار می باشد. نمایه های بیشینه بارش یک روزه و پنج روزه نیز کاهشی می باشند که در مورد بیشینه بارش پنج روزه در ایستگاه زاهدان هیچ گونه روندی مشاهده نمی شود. به طورکلی می توان بیان کرد که شاخص های اقلیمی مربوط به دما و بارش در منطقه مطالعاتی به ترتیب رو به افزایش و کاهش می باشد. درمجموع با توجه به نبود روند معنی دار در اکثریت قریب به اتفاق شاخص ها می توان نتیجه گرفت که تغییرات و نوسانات رخ داده در منطقه مطالعاتی ارتباطی با پدیده تغییر اقلیم ندارد، هرچند که پی بردن به این تغییرات می تواند کمک بسیار شایانی به تصمیم گیری مدیران و برنامه ریزان شهری و منطقه ای، به خصوص در رابطه با امور مرتبط با توسعه کلان شهرها و کشاورزی و غیره کند.
۹.
کلید واژه ها:
کارگاه های صنعتی مکانیابی شهرک های صنعتی برنامه ریزی شده شهرک های صنعتی خودجوش/خودرو
الگوی استقرار جغرافیایی صنایع، موضوع بحث آمایش فضاست. مکان گزینی صنایع بر اساس برنامه ریزی و مدیریت فضایی نظام مند و در قالب شهرک های صنعتی، امکان اجرای سیاست های حمایتی از اکوسیستم های شکننده را فراهم می آورد. هدف از این پژوهش، بررسی الگوی پراکنش کارگاههای صنعتی استان البرز در ارتباط با نقش شهرک های صنعتی است. بررسی این موضوع با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی مرتبط با موضوع پژوهش ممکن شد. جامعه آماری پژوهش، کارگاههای بالای 10 نفر کارکن و بیش تر استان البرز است که مطابق با آمار سرشماری های کارگاهی سال 1394، 2944 فقره کارگاه می باشند. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش از سنخ پژوهش های توصیفی-تحلیلی است. در تحلیل پراکنش کارگاهها از مدل های کمی نظیر، ضریب آنتروپی و تحلیل کیفی داده ها استفاده شد. براساس یافته های پژوهش، فاصله ضریب آنتروپی به دست آمده، با عدد 1 بسیار زیاد بوده و نشان دهنده توزیع نامتعادل کارگاههای صنعتی در سطح استان البرز است. الگوی سه گانه ای در استقرار کارگاههای صنعتی استان شناسایی شد. دو سوم از کارگاههای استان به صورت منفرد شکل گرفته اند. از 15 شهرک صنعتی فعال شناسایی شده استان؛ 12 شهرک به صورت خودجوش/خودرو شکل گرفته و بعداً به عنوان شهرک صنعتی مصوب شده اند. استقرار بی برنامه شهرک های صنعتی و پراکندگی کارگاهها در پهنه های مسکونی و کشاورزی استان، مشکلات زیست محیطی متعددی برای منطقه به بار آورده است.
۱۰.
کلید واژه ها:
بحران منابع آب برنامه توسعه رشد اقتصادی قیمت برق مصرفی استان فارس
برداشت بیش از حد از منابع طبیعی مانند برداشت از منابع آب های سطحی و آب های زیرزمینی به معنای از بین رفتن سرمایه طبیعی یک کشور است. استان فارس با پدیده های ناشی از بحران آب نظیر خشک شدن دریاچه ها (دریاچه پریشان، بختگان و طشک)، فرونشست زمین و کسری مخازن آب زیرزمینی روبه رو است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ گویی به این پرسش است که چه نسبتی بین تعرفه برق مصرفی در بخش کشاورزی و شکل گیری بحران آب وجود دارد؟. اهداف برنامه های توسعه در بخش کشاورزی شامل دست یابی به خودکفایی در محصولات کشاورزی، تکیه بر صادرات محصولات کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور بوده است. از سوی دیگر، یکی از متغیرهای مؤثر در میزان افزایش یا کاهش برداشت از آب های زیرزمینی، تعرفه های مربوط به برق مصرفی به عنوان یکی از نهاده های تولید در بخش کشاورزی است با تکیه بر داده های آماری مربوط به برق مصرفی در بخش کشاورزی ابتدا قیمت های برق مصرفی در کشاورزی بر اساس شاخص مصرف کننده تعدیل شدند تا اثرات تورم بر قیمت های برق حذف شود. سپس مشاهده شد که با کاهش سطح آب زیرزمینی در دشت های گوناگون استان فارس، قیمت های برق و یا به بیان دیگر، هزینه های استخراج آب های زیرزمینی به شدت کاهش یافته است. به بیان دیگر، می توان گفت یکی از مهم ترین عوامل استخراج بی رویه آب های زیرزمینی و کاهش سطح این آب ها، کاهش قیمت برق و سایر انرژی های مورد نیاز برای استخراج آب بوده است. از آنجا که میزان استخراج آب های زیرزمینی دارای رابطه معکوس با هزینه های استخراج است و به منظور دست یابی به اهداف توسعه پایدار، واقعی کردن تعرفه های مربوط به نهاده های تولید می تواند در کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی مؤثر واقع شود.
۱۱.
کلید واژه ها:
بحران منابع آب برنامه توسعه رشد اقتصادی قیمت برق مصرفی استان فارس
زنان روستایی بیش از مردان در معرض فقر و تبعیض جنسیتی قرار دارند و بیش تر آن ها به حاشیه رانده شده و تحت کنترل مردان قرار دارند. فعالیت زنان روستایی در کسب وکارهای خانگی می تواند کمکی مهم به درآمد خانوار داشته باشد. افزون بر این، تیپ شخصیتی زنان روستایی می تواند رابطه ای با موفقیت و یا عدم موفقیت ایجاد کسب وکارهای خانگی داشته باشد. هدف این مطالعه کشف تیپ شخصیتی زنان روستایی در کسب وکارهای خانگی بود که با استفاده از مدل رفتاری دیسک (DISC) انجام شد. 1542 نفر از زنان روستایی فعال در کسب وکارهای خانگی استان کرمانشاه به عنوان جامعه پژوهش درنظر گرفته شدند که با رویکرد نمونه گیری چندمرحله ای خوشه ای تصادفی 325 نفر از آن ها مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسش نامه ساختاریافته، جمع آوری شد. نتایج نشان داد که زنان موفق دارای تیپ شخصیتی تأثیرگذار بودند. درحالی که در بین زنان ناموفق تیپ شخصیتی ثبات گرا نمود بیش تری داشت. هم چنین، نتایج رگرسیون لجستیک مشخص کرد که میزان تجربه، زمان تخصیص داده به فعالیت، میزان درآمد و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی توانستند 28 درصد از موفقیت زنان روستایی را در کسب وکارهای خانگی تبیین کنند. این مطالعه می تواند مدل رفتاری دیسک را بهتر بشناساند و باعث توسعه مبانی نظری در کارآفرینی روستایی شود. هم چنین، شناسایی شخصیت زنان روستایی می تواند در تدوین برنامه های آموزشی- ترویجی و سیاست گذاری عمومی برای ترغیب هرچه بیش تر زنان روستایی به توسعه کسب وکارهای خانگی کمک کند.
۱۲.
کلید واژه ها:
گردشگری تحول اقتصادی مناطق روستایی شهرستان رودسر
توسعه گردشگری به عنوان یکی از راهکارهای نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اقتصادی، ایجاد رفاه، حفظ ارزش های فرهنگ سنتی و در مجموع حفظ منابع طبیعی قلمداد می شود. این مقاله با هدف تبیین اثر گردشگری در تحولات اقتصادی نواحی روستایی شهرستان رودسر در دو دهه اخیر می باشد. مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی بوده. داده های پژوهش از راه منابع اسنادی و مطالعات میدانی در قالب، مشاهده، مصاحبه و پرسش نامه بدست آمده است. برای تعیین نمونه با استفاده از روش کوکران از بین 4354 خانوار، تعداد 384 خانوار روستایی و 63 نفر از مدیران محلی به عنوان حجم نمونه انتخاب شد و در 27 روستا که زمینه های بیش تری برای گردشگری داشتند پرسش نامه بین مدیران و روستائیان توزیع شد سپس روایی از راه متخصصین و پایایی گویه ها از روش ضریب آلفای کرونباخ 82/0 محاسبه شد.برای بررسی کمی داده ها از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج نشان می دهد گردشگری در مناطق روستایی شهرستان رودسر بر اشتغال با شدت میانگین 83/3 تاثیرگذار بوده که این میزان نشان دهنده شدت اثر گذاری است و میزان افزایش درآمد خانوارها دارای میانگین 61/3 می باشد ساخت خانه های دوم با میانگین 54/3 و کاهش بیکاری با میانگین 45/3 حاکی از تاثیرات مثبت گردشگری است؛ که توانسته است موجب رونق درآمد، جلوگیری از مهاجرت و تنوع فعالیت اقتصادی شود در واقع گردشگری در مناطق روستایی موجب توسعه اقتصادی نواحی روستایی شده است.
۱۳.
کلید واژه ها:
تعادل اقتصادی-محیط زیستی مدل چندهدفه نظریه بازی تعادل نش تعادل پارتو دریاچه زریبار
یکی از مهم ترین چالش های فراروی مدیریت حوزه آبخیز، وجود تعارض بین سود اقتصادی و حفظ محیط زیست در عرصه آبخیزهاست که باعث ایجاد مشکلات زیادی مانند تغییر کاربری اراضی توسط آبخیزنشینان با هدف افزایش سود اقتصادی، بدون در نظر گرفتن سلامت آبخیزها می شود. در این پژوهش یک مدل چندهدفه نظریه بازی (MOGT) به عنوان ابزاری جایگزین برای حل تعارضات راهبردی یعنی توسعه اقتصادی (توسعه و کاربرد زمین) و حفاظت از محیط زیست (حفظ کیفیت آب و کاهش مواد آلاینده) بسط داده شد که برای تصمیم گیری و موازنه چالش های اقتصادی- محیط زیستی حوضه آبخیز دریاچه زریبار مریوان در استان کردستان صورت گرفته است. برای محاسبه و نمایش انواع گوناگون کاربری های اراضی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بهره گرفته شده است. در این پژوهش حامیان و طرفداران حفاظت از محیط زیست به عنوان بازیگر نخست (بازیگر محیط زیستی) و کاربران حوزه آبخیز دریاچه به عنوان بازیگر دوم (بازیگر اقتصادی) انتخاب شدند. نتایج مدل چندهدفه نظریه بازی ها نشان داد که پس از هفت دور چانه زنی و تعدیل اهداف بین بازیگران، تعادل نش ایجاد شد که در این حالت تعادل بین دغدغه های محیط زیستی و اقتصادی در مدیریت آبخیز برقرار شده است. تعادل نش برای بازیگر محیط زیستی در بازه 25365 تا 25366 کیلوگرم در هکتار و مقدار درآمد برای بازیگر اقتصادی از 420 تا 421 میلیون ریال در سال متغیر است. از دیگر نتایج پژوهش نشان داد که حل مدل تصمیم گیری چندهدفه برای حوضه آبخیز دریاچه، منجر به دست یابی به راه حل بهینه پارتو نشده است بلکه دامنه ای از جواب ها حاصل شده است. با مقایسه نتایج مدل برنامه ریزی معمولی چندهدفه و مدل بازی بر مبنای دورهای چانه زنی، برتری مدل MOGT نسبت به مدل متعارف برنامه ریزی چندهدفه مورد تأیید قرار گرفت و می تواند راه حل های رضایت بخش تری بر اساس اولویت های تصمیم گیرندگان ارائه دهد. یافته های این پژوهش می تواند در مدیریت کاربری زمین در آبخیزها و در شرایطی که بین اهداف اقتصادی و محیط زیستی تضاد به وجود می آید، به کار رود.
۱۴.
کلید واژه ها:
مسکن روستایی مسکن پایدار مقاوم سازی مسکن روستایی توسعه روستایی ساوه
در دو دهه اخیر سیاست به سازی و مقاوم سازی مسکن روستایی برای بهبود کیفیت آن در سطح کشور به اجرا درآمده است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر اجرای این سیاست بر پایداری مسکن از جنبه های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی در نواحی روستایی بوده است. داده های لازم با رویکرد کمی و با روش های اسنادی و پیمایشی گرد آوری شد. ابزار اصلی گردآوری داده پرسش نامه محقق ساخته بود. جامعه آماری این پژوهش 528 خانوار دریافت کننده اعتبارات در دوره زمانی 1395-1384 در 23 روستای دهستان های طرازناهید و کوهپایه شهرستان ساوه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 196 خانوار محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده های پرسش نامه با آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T تک نمونه ای) انجام شد. وزن دهی به مولفه های پایداری مسکن با روش آنتروپی شانون و سطح بندی روستاها با مدل ویکور انجام شد. نتایج پژوهش نشان می دهد سیاست مقاوم سازی مسکن روستایی بیش ترین تاثیر را بر جنبه کالبدی مسکن (با میانگین 91/2) داشته و سپس بر جنبه های محیط زیستی (با میانگین 65/2) و اجتماعی (با میانگین 53/2) داشته است. کم ترین تاثیر این سیاست بر جنبه های اقتصادی (با میانگین 24/2) بوده است. نتایج به دست آمده از مدل ویکور، نشان داد 11 روستا در گروه پایدار، 7 روستا نسبتاً پایدار، 2 روستا با پایداری پایین و 3 روستا در گروه ناپایدار قرار می گیرند. هم چنین، تاثیرگذاری این سیاست بر روستاها یکسان نبوده و در روستاهای بزرگ تر و نزدیک به شهر اثرات بیش تری داشته است.
۱۵.
کلید واژه ها:
پهنه بندی لایه های اطلاعاتی زمین لغزش سکونت گاههای روستایی GIS
با توجه به تأثیرات منفی که زمین لغزش ها بر سکونت گاههای روستایی و ش هری و من ابع طبیع ی دارن د، شناسایی مناطق مستعد وقوع زمین لغزش امری بسیار ضروری برای جلوگیری از چنین خسارت هایی بش مار می رود. در قسمت شمالی شهرستان داراب، سازندهای شیل در معرض فرسایش شدید بوده و زمین لغزش های قبلی در محدوده منطقه را به وجود آورده است. با از بین رفتن پوشش مرتعی و جنگلی در این محدوده زمینه برای زمین لغزش مستعد شده است و خطراتی برای روستاهای این محدوده ایجاد شده است و 21 آبادی از سکونت گاههای روستایی در همین محدوده قرارگرفته است. لذا، می طلبد با تهیه نقشه پهنه بندی زمین لغزش، سکونت گاه های روستایی در معرض خطر شناسایی شود. برای تهیه نقشه پهنه بندی از ترکیب لایه های اطلاعاتی مؤثر در زمین لغزش شامل لایه های فاصله از گسل، شیب، بارش، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه، ارتفاع در محیطGIS استفاده شده است. سپس با روشANP وزن لایه ها به دست آمده است. درنهایت، نقشه پهنه بندی در 5 طبقه با پتانسیل خطر زمین لغزش خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم بر اساس سکونت گاه های روستایی شهرستان تهیه شد. یافته ها نشان می دهد مناطق پرخطر منطبق با مناطق فاقد پوشش یا پوشش گیاهی کم، نزدیکی به آبراهه ها و گسل و شیب های بین 20 تا 30 درجه می باشد. هم چنین، نتایج بیان کننده آن است که حدود 16 درصد منطقه که بیش تر شامل شمال و شمال شرق و شمال غرب بوده در معرض خطر زیاد قرار دارند که101 آبادی را در خود جای داده اند. تقریباً تمامی لغزش های قبلی در مناطق با خطر زیاد و خیلی زیاد اتفاق افتاده است که نشان دهنده صحت مدلANP در تهیه نقشه پهنه بندی بوده است.هم چنین، بر اساس سطح زیر منحنی راک (AUC=/834) صحت نتایج به دست آمده مورد تائید قرار گرفت.
۱۶.
کلید واژه ها:
تغییر کارکردی کارکرد اقتصادی تولیدی و صنعتی روستاهای پیراشهری لنگرود
در سال های اخیر، نواحی روستایی تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی با تغییرات ساختاری و کارکردی زیادی مواجه شده اند. در نتیجه، شناخت این تغییرات و هم چنین، عوامل مؤثر بر آن ها از ملزومات برنامه ریزی روستایی است تا بتوان تعریف جدیدی از نقش روستا و کارکردهای آن ارائه داد. در این زمینه روستاهای پیراشهری بیش از سایر روستاها دستخوش تحولات کارکردی شده اند. بنابراین، هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر تغییر کارکرد اقتصادی، تولیدی و صنعتی روستاهای پیراشهری لنگرود است. این پژوهش از نظر هدف، « کاربردی» و روش علمی به کار گرفته شده در آن از نوع « توصیفی تحلیلی» است. ابزار گردآوری داده ها نیز پرسش نامه خبره و مصاحبه با استفاده از مطالعات میدانی و اسنادی است. بر همین اساس برای اطمینان از روایی پرسش نامه با تعدادی از اساتید مشورت شد. در ادامه پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ با مقدار 748/0 و تحلیل عاملی بالاتر از 5/0 تأیید شد. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای ساکن روستاهای پیراشهری لنگرود و مدیران محلی روستا بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 375 خانوار بدست آمد و پرسش نامه ها به صورت نمونه گیری سهمیه ای در بین ساکنان روستاهای مورد نظر توزیع گردید. هم چنین، از دیدگاه 22 نفر از مسئولان محلی روستاها نیز در جهت ارزش گذاری معیارها در پرسش نامه خبره TOPSIS بهره گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS و نیز تحلیل مدل TOPSIS انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد بین توسعه فیزیکی شهر لنگرود و تغییرات کارکرد اقتصادی، تولیدی و صنعتی روستاهای پیراشهری با میانگین 16/4 و مطلوبیت عددی 3 در سطح معناداری 001/0 رابطه وجود دارد.
۱۷.
کلید واژه ها:
توسعه اکوتوریسم پایداری سکونت گاههای روستایی شهرستان سرباز
توسعه اکوتوریسم و توسعه گردشگری یک عامل مهم در اشتغالزایی و توسعه روستایی بویژه در مناطقی می باشد که با محدودیت گزینه های معیشتی روبه رو می باشند. هدف این مطالعه بررسی اثرات توسعه اکوتوریسم بر پایداری سکونت گاههای روستایی شهرستان سرباز می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده های پرسش نامه بوده است. جامعه آماری شامل خانوارهای روستاهای شهرستان سرباز می باشد. 200 خانوار با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس (ANOVA) ، آماره فیشر و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین توسعه اکوتوریسم و پایداری سکونت گاههای روستایی ارتباط خطی معناداری وجود دارد و بین این دو متغیر انسجام کاملاً معنادار می باشد. بیش ترین تاثیر توسعه اکوتوریسم بر پایداری سکونت گاههای روستایی مربوط به بعد کالبدی (426/0) و کم ترن تاثیر مربوط به پایداری زیست محیطی (280/0) می باشد. لذا می توان گفت که توسعه اکوتوریسم در شهرستان سرباز و توجه به گردشگری این منطقه می تواند باعث پایداری سکونت گاههای روستایی این منطقه که با کمبود گزینه های معیشتی روبه رو هستند، شود.
۱۸.
کلید واژه ها:
گردشگری شهری بازآفرینی روش دلفی شهر زنجان
امروزه گردشگری را به عنوان یکی از مهمترین صنایع توسعه پایدار در هر جامعه ای باید دانست، که از تحرک بالایی در تغییرات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، شهری و محیطی برخور دار است، تمرکز بر جنبه های گوناگون صنعت گردشگری، همراه با برنامه ریزی های مدیریت محلی و ملی هرجامعه ای نقش بسیار با اهمیتی در فرایندهای بین المللی و ملی هر جامعه ای می تواند ایفاء کند. گردشگری شهری در واقع بخشی از این صنعت توسعه مند و پایدار جهانگردی است که موضوع نسبتاٌ جدیدی است، و سابقه طرح آن در محافل علمی به کمتر از دو دهه اخیر می رسد. گردشگری شهری، یکی از مهمترین و پیچیده ترین فعالیت های فضایی و مکانی انسان در جامعه شهری است، به نظر صاحب نظران، گردشگری شهری یک فرصت بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای شهرها بوجود می آورد، که این فرصت نقش بسیار موثری در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در ابعاد گوناگون می تواند ایفاء کند. برای این منظور ابتدا از راه روش های میدانی و کتابخانه ای، داده ها گردآوری شد.. حجم نمونه آماری طبق استانداردهای موجود برابر با ۳۰ نفر بوده که متشکل از متخصصین حوزه گردشگری و کارشناسان حوزه شهری است که بر اساس روش دلفی انتخاب شده است. بر این اساس سنجش میزان اثر گذاری گردشگری شهری بر به سازی و بازآفرینی محلات قدیمی و هسته مرکزی شهر زنجان با استفاده از آزمون فریدمن- سنجش میزان اثر گذاری گردشگری شهری بر به سازی و بازآفرینی محلات قدیمی و هسته مرکزی شهر زنجان با استفاده از آزمون آماری کرامر- بررسی میزان تأثیر گردشگری شهری بر مولفه های مربوط به به سازی و باز آفرینی هسته ی مرکزی و محلات شهر زنجان آزمون کای اسکوئر یک طرفه - سنجش میزان اثر گذاری گردشگری شهری بر ایجاد درآمد و توجه مسئولین امر در حفظ، مرمت و به سازی و بازآفرینی محلات شهر زنجان با استفاده از آزمون فریدمن- آزمون کای اسکوئر یک طرفه - آزمون اسپیرمن ، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته که شرح کلی آن در بخش تجزیه و تحلیل مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
۱۹.
کلید واژه ها:
تخصیص اراضی کشاورزی محصولات استراتژیک شهرستان ارومیه
با توجه به شرایط اقلیمی و بحران آبی از یک طرف و رشد جمعیت و تقاضای محصولات از طرف دیگر، تخصیص اراضی برای فعالیت های کشاورزی مهمترین مسئله می باشد. داشتن آگاهی و داده های کافی درباره کمیت، کیفیت، نوع، چگونگی پراکنش و تخصیص اراضی مورد نیاز بر اساس تقاضا و عرضه از ضرورت های مهم بشمار می رود. تخصیص کاربری اراضی فرآیندی رقابتی برای رسیدن به اهداف تعیین شده مدیران و تصمیم گیرندگان است. جمعیت رو به رشد جهانی، همراه با تقاضا برای محصولات جدید مانند محصولات بیولوژیکی و سوخت های زیستی و فشار به زمین های کشاورزی. تصمیمات و اهداف مدیران. بهینه سازی ترکیبی چندمنظوره عوامل مهم مؤثر در تخصیص اراضی بشمار می روند که تخصیص اراضی را با مشکلاتی مواجه می سازد. هدف این پژوهش اولویت بندی و شناخت سناریوهای تخصیص اراضی برای محصولات استراتژیک برای تامین امنیت غذایی بر اساس ظرفیت های طبیعی و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه در شهرستان ارومیه می باشد. روش پژوهش در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری داده های اسنادی بوده و داده های مورد نظر از مرکز آمار، فائو و وزارت کشاورزی و جهاد کشاورزی منطقه گردآوری شده است. شاخص های پژوهش شامل؛ رشد جمعیت، سرانه ملی و جهانی، راندمان ملی و جهانی. نتایج نشان می دهد، سناریوهای مرتبط با سرانه و راندمان های ملی بدترین سناریوهای ممکن برای تخصیص اراضی می باشند (سناریوهای یک، دو، پنج و شش). سناریوهای سوم، چهارم، هفتم و هشتم سناریوی مطلوب و سناریوهای نهم و دهم سناریوی متوسط و سناریوهای یازدهم و دوازدهم مطلوبترین سناریوها بشمار می رود. کاهش نرخ رشد در چند سال اخیر بدلیل مشکلات ناشی از افزایش جمعیت باعث شده نرخ رشد منطقه به بهترین حالت خود برسد، بنابراین، سناریوی یازده با نرخ رشد کوتاه مدت و سرانه و راندمان جهانی بهترین سناریو خواهد بود.
۲۰.
کلید واژه ها:
کیفیت محیطی جذب گردشگر شهرهای کوچک مقصد گردشگری
امروزه یکی از مقاصد جذب گردشگر، شهرهای کوچک هستند سطح کیفیت محیط، میران جذب گردشگر را در این گونه مقاصد گردشگری تعیین می کند . شهر کوچک کلور از توابع شهرستان خلخال در استان اردبیل است که با توجه به اقلیم مناسب و نیز وجود جاذبه های متعدد طبیعی، مورد توجه گردشگران بسیاری قرار دارد. اما هم اکنون، استفاده ای مناسب از این توان گردشگری در راستای جذب حداکثری گردشگر انجام نمی شود. هدف پژوهش ارزیابی تاثیر کیفیت محیط بر اساس مولفه های کالبدی-زیست محطی، عملکردی–ساختاری، اجتماعی–فرهنگی و مدیریتی، وارتباط آن با جذب گردشگر در این شهر کوچک است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده شده است. ابزار گردآوری داده های اصلی پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که میان عوامل کیفیت محیطی (کالبدی-زیست محیطی، عملکردی-ساختاری، اجتماعی-فرهنگی و مدیریتی) به عنوان متغیر مستقل در این پژوهش وجذب گردشگر به مقصد گردشگری به عنوان متغییر وابسته رابطه معنی دار وجود دارد. مولفه کالبدی-زیست محیطی (با میانگین 14/4) بالاترین درصد میانگین را در بین مولفه های چهارگانه به خود اختصاص داده است و مولفه های اجتماعی، فرهنگی ومدیریتی ،عملکردی-ساختاری در رتبه های بعدی قرار دارند. مولفه کالبدی 183/0، مولفه اجتماعی وفرهنگی 139/0 مولفه مدیریت 126/0، مولفه عملکردی-ساختاری 118/0 رابطه معنی داری با جذب گردشگر دارند. و با توجه به اینکه بعد کالبدی-زیست محیطی بیش ترین میزان بتا را دارا می باشد. لذا، از قدرت تبیین کنندگی لازم برخوردار است ونسبت به سایر متغییرها تاثیر بیش تری بر روند جذب گردشگر دارد.
