پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال 6 زمستان 1402 شماره 4 (پیاپی 24)

مقالات

۱.

شیوه رفتاری پیامبر (ص) و مؤمنین و دستاوردهای غزوه تبوک از منظر آیات

تعداد بازدید : 965 تعداد دانلود : 503
سنّت آزمایش ملّت ها توسط خداوند، در طول تاریخ بشریّت، وجود داشته است. شاید علت این امتحان و ابتلاء تمییز سره از ناسره و منافق از غیر منافق، بوده است. و این واقعیت را در آیاتی از قرآن شاهد هستیم. در این میان در جوامع دینی، غیر معتقدینی وجود دارند که به دروغ خود را معتقد جلوه می دهند که در بسیاری از مواقع جوامع دینی را به سوی رکود و در نهایت، شکست می کشانند. لزوم مبارزه با این دورویان در آیات و روایات، از موضوعاتی است که تردیدی در آن راه ندارد. قرآن سه دسته منافق را معرفی می کند؛ گروهی که باید با آنها مبارزه شود و جامعه اسلامی را از وجود آنها تهی کرد. دسته دوم کسانی هستند که به جامعه اسلامی پناهنده شده اند و البته هیچ اقدامی علیه جامعه اسلامی نمی کنند یا منافقانی که هم پیمان با جامعه اسلامی هستند. اما در بعضی از آیات به پیامبرصلی الله علیه و آله و مؤمنین دستور جهاد و شدت عمل در جهاد با منافقین می دهد. جنگ تبوک یکی از موقعیت هایی است که خداوند دستور مقابله با منافقین را داده است. در این مقاله درصدد بررسی شیوه رفتاری رسول اللهصلی الله علیه و آله و مؤمنین در مواجهه با منافقین، هستیم.
۲.

سبک زندگی اجتماعی جامعه ایمانی با محوریت سوره حجرات

تعداد بازدید : 822 تعداد دانلود : 567
سبک زندگی هر جامعه ای با فرهنگ آن جامعه، ارتباطی گسست ناپذیر دارد و قطعاً شیوه زندگی در جامعه توحیدی با شیوه زندگی در جامعه غیرتوحیدی، تفاوت قابل توجهی دارند. هم چنان که سبک زندگی در رهیافت فرهنگی؛ نوعی فرهنگ، دین یا هویت دانسته می شود. انسان ها به دنبال تأمین سعادت هستند. و هدف آن ها از زندگی جز در راستای این غایت نمی باشد. ازآنجایی که محیط زندگی و شرایط حاکم بر اجتماع بشری، در رسیدن و یا دور شدن از آن بی تأثیر نمی باشد. این تحقیق، مجموعه ای از ادبیات فرهنگی و اعتقادی تأثیرگذار در جامعه دینی را بر اساس سوره حجرات بیان می کند تا ضمن توسعه فرهنگ وحیانی در ارتباط با روابط اجتماعی، ارائه ا ی از سبک زندگی در جامعه مدنی بر اساس وحی باشد. در این مقاله سبک زندگی جامعه ایمانی را بر اساس سوره ی حجرات و با روش توصیفی-تحلیلی ترسیم نموده ایم، تا ضمن اشاعه فرهنگ اجتماعی دینی، الگوی مناسبی از تعاملات اجتماعی منطبق با دستورات آسمانی را ارائه نماییم.
۳.

سیاست مجادله ای: بررسی تطبیقی مناظرات رضوی و دموکراسی مجادله ای

تعداد بازدید : 213 تعداد دانلود : 66
هدف این مقاله طرح فهم جدیدی از مناظرات رضوی و تبیین نسبت آن فهم باسیاست پست مدرن است. می دانیم که سیاست بنا به ماهیت متحول و سیال مفهومی دارای معانی و تعاریف متفاوتی است که متناسب با هریک از آن تعاریف در اشکال حکومتی متنوع رخ می نماید. آخرین شکل در حال طرح آن دموکراسی مجادله ای است که به اقتضای دوره پسامدرنی حاکم در غرب در حال زایش و پردازش علمی است. از طرف دیگر، ما مسلمانان مدعی هستیم که احکام اسلامی و در امتداد آن سیره معصومین علیهم السلام ظرفیت کار آیی و کاربست در همه ادوار را دارد. این مقاله با اتکاء به روش اکتشافی-انطباقی درصدد انکشاف نسبت مناظرات رضوی و دموکراسی مجادله ای برآمده و به این نتیجه رسیده است که سیاست رضوی علاوه بر استفاده از اصول سیاست مجادله ای، اساساً به دلیل غایت احقاق حق و هدایت مردم به سمت توحید، با اتکاء به اصل قرآنی «جدل احسن» از آرای نمایندگان دموکراسی مجادله ای ارجح تر و برآورنده نیاز واقعی بشریت است.
۴.

تقسیمات کشوری و نقش آن در عدالت جغرافیایی، تمرکز زدایی و حکمرانی متعالی (مطالعه موردی: استان قم)

تعداد بازدید : 633 تعداد دانلود : 662
عمده ترین مسائل فراروی کشورهای درحال توسعه، تمرکز زدایی، دستیابی یه توسعه پایدار و عدالت جغرافیایی است. در این راستا با توجه به اهمیت و نقش تقسیمات کشوری در برنامه ریزی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و هم چنین اداره بهتر و بهره برداری بیش تر از منابع، چنانچه این مقوله به شکل اصولی انجام گرفته باشد، ساماندهی فضای سرزمینی مطلوب تر خواهد بود و دولت ها نیز در اعمال حاکمیت سرزمینی از حیث ایجاد امنیت اجتماعی و ملی، اداره مطلوب جامعه و خدمات رسانی، موفق تر عمل می کنند. بررسی-های مختلف نشانگر آن است که اگر چه استان شدن قم باعث توسعه آن گردید، با این حال فرایند مذکور می بایست با نگاهی جامع دیده شود، چرا که در حال حاضر از نظر سیاسی، امنیتی، اجتماعی، جمعیتی، زیست محیطی، خدماتی و پدافند غیر عامل، با در نظر داشتن شرایط جغرافیایی، مذهبی و فرهنگی قم، فضای این استان دارای یک سری مسائل پیچیده ای می باشد که در همین راستا، تحلیل ساختار فضایی استان قم و بازآرایی آن، با توجه به ظرفیت های موجود و بالقوه، ضروری می باشد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه اسنادی، ابتدا محیط مذهبی- فرهنگی، اقتصادی- اجتماعی، اکولوژیکی و نیز نظام سکونتگاهی فعلی استان قم مورد مطالعه قرار گرفته و با استفاده از مدل های برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین، ساختار جدید تقسیمات کشوری در راستای عدالت جغرافیایی، تمرکز زدایی، حکمرانی متعالی و تقسیم مناسب سرزمین به واحد های کوچک تر، سه شهرستان جدید در ساختار جدید تقسیماتی این استان تعریف شده است.
۵.

واکاوی تطبیقی حقوق کارگران مهاجر در عرصه ی حقوق بین الملل با تأکید بر حقوق مالی و اجتماعی

تعداد بازدید : 492 تعداد دانلود : 918
مهاجرت کارگران از زمان های بسیار دور به اشکال مختلف فردی و جمعی وجود داشته است شرایطی همچون جنگ ها و بحران های عظیم، کمبود عرضه ی کار در یک منطقه و نیاز به تقاضا در دیگر مناطق و ... باعث تشدید مهاجرت در مقیاس وسیعی در عصر حاضرشده اند. کشورهای مبدأ، عبور دهنده و مقصد کارگران مهاجر، در برابر آنان دارای وظایفی هستند که موظف به رعایت آن هستند. در این بین کشورهای مقصد که محل اقامت کارگران مهاجر هستند دارای مسئولیت های بیشتری هستند که عدم رعایت آن وظایف، می تواند زمینه ساز مسئولیت بین المللی آن ها شود. از این رو در این تحقیق تمرکز بر حقوق اقتصادی و اجتماعی و کارگران مهاجر است. یافته های تحقیق بیان گر این است که کشورها متعهد هستند که با کارگران مهاجر به گونه ای رفتار کنند که این افراد در مقایسه با کارگران متبوع آن کشور از حقوق، مزایا و فرصت های کمتری برخوردار نباشند و میان کارگران مهاجر نیز هیچگونه تبعیضی بر مبنای ملیت، نژاد، مذهب، جنسیت، روا داشته نشود. برای نگارش این مقاله بنا بر ماهیت آن از روش کتابخانه ای و تحلیلی_ توصیفی استفاده شده است.
۶.

مقدمه ای بر راهبردهای چین با تأکید برموقعیت ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران درخلیج فارس و شمال اقیانوس هند

نویسنده:
تعداد بازدید : 225 تعداد دانلود : 93
تغییر و تحولات سریع و پیچیده الگوهای تعاملی منطقه ای و جهانی، و تلاش برای شکل دهی به این معادلات ازبعد از فروپاشی شوروی سابق که الگوهای متفاوتی را در ساختار بین المللی در نظریه های اندیشمندان این حوزه بروزداده است، ازجمله مسائل راهبردی است که در انواع بازیگران منطقه ای و جهانی اعم از دولت ها، نهادها، اشخاص ذی نفوذ و ... بین المللی حساسیت هایی را برانگیخته و اولویت هایی را برای تأثیرگذاری بر این تغییر و تحولات در راستای تأمین منافع آتی خود و تعریف نقش خود در الگوی نظم آینده جهان در دستور کار آنها قرار داده است. در این میان«چین» به عنوان یکی از بازیگران اصلی این عرصه در سطوح منطقه ای و جهانی مورد رصد و پایش بازیگران مختلف قرارداشته و از جهات گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله با بهرگیری از روش آمیخته(اسنادی و تحلیل محتوا) ضمن بررسی موقعیت های مختلف الگویی چین در بُعد بین المللی و منطقه ای، به تبیین و پیش بینی راهبردهای احتمالی این کشور در منطقه غرب آسیا خصوصاً شمال اقیانوس هند و خلیج فارس، مبتنی بر موقعیت ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. این پژوهش با بهره گیری از دو الگوی نظریِ «برخوردتمدن ها»ی هانتینگتون و «الگوی تغییر و تحولات ژئوپلیتیکی منطقه ای و بین المللی» دکتر حافظ نیا، به عنوان مبنای تحلیل و ارزیابی راهبردی پژوهش، دو دسته راهبرد «حضورمستقیم» و «حضور غیرمستقیم» چین در منطقه و نیز شرایط دوران گذار منطقه ای مورد ارزیابی قرار داده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۴