پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال سوم بهار 1399 شماره 1 (پیاپی 9)

مقالات

۱.

شیوه ی تاریخ نگاری مروج الذهب و معادن الجوهر مسعودی

نویسنده:

کلید واژه ها: مروج الذهب معادن الجوهر مسعودی تاریخ نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 776 تعداد دانلود : 513
ابوالحسن علی بن حسین مسعودی (م 346 ه. ق) در نیمه ی دوم قرن سوم در بابل زاده شد و پس از سکنی گزیدن در بغداد علوم مختلف را در آن جا فراگرفت. اطلاعات روشنی در مورد زندگی و نشو و نمای او در منابع ارائه نشده است و سرگذشت وی را بیش تر مرهون دو کتاب باقیمانده وی «مروج الذهب و معادن الجوهر» و «التنبیه و الاشراف»هستیم که در آن منابع به شرح مشاهدات، مسافرت ها، وضع سیاسی و اجتماعی و ... مناطق مختلف دنیای آن روز پرداخته است. «مروج الذهب و معادن الجوهر» یکی از تألیفات قابل توجه در زمینه تاریخ عمومی در قرن چهارم ه.ق است که به دلیل توّجه ویژه به منابع دست اول، مشاهده و معاینه و سنجش درستی اخبار جایگاه ممتازی در میان تواریخ عمومی اسلامی دارد. روش تاریخ نگاری مسعودی در این کتاب مورد توّجه ابن خلدون مورخ قرن هشتم ه.ق و برخی از مستشرقان قرارگرفته است و تحسین آن ها را به واسطه در پیش گرفتن این شیوه در قرن چهارم هجری در پی داشته است. این مقاله بر آن است تا با بررسی کتاب «مروج الذهب و معادن الجوهر» ضمن اشاره به موضوع و منابع آن، به شیوه تاریخ نگاری مسعودی در این کتاب بپردازد.
۲.

خواستگاه اصلی شکل گیری جریان نفاق و ویژگی های منافقین در غزوه تبوک و حجه الوداع(براساس آیات و روایات)

کلید واژه ها: نفاق جریان نفاق غزوه تبوک حجه الوداع منافقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 824 تعداد دانلود : 719
جریان نفاق و منافقین، دارای ویژگی های بسیار مخرّب و دردسرساز برای رهبران و جامعه اسلامی می باشند. از جمله این ویژگی ها: بی اعتنایی منافقان به دستورات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در راستای ارتقاء جامعه اسلامی، بهانه گیری منافقان برای شرکت نکردن در غزوات و جنگ هایی که بقای جامعه در گرو آن است، تبلیغات سوء و ترویج شایعات جهت ایجاد ترس رعب و دل سرد کردن جامعه، تمسخر مسلمانان فقیر و تهیدستی که تنها به خاطر رضای خدا انفاق می کنند، تأسیس مراکزی برای طرح ریزی نقشه های فتنه انگیزی و به هم زننده آرامش جامعه اسلامی و در نهایت و پس از اینکه قادر به اجرای برنامه های خود نشدند، تصمیم بر آن می گیرند که رهبر جامعه اسلامی را حذف فیزیکی کنند. که در متن مقاله به طور مفصّل به این ویژگی ها می پردازیم.
۳.

ریشه یابی نفاق بعنوان مهمترین تهدید انقلاب اسلامی و راهکارهای مقابله با آن از منظر آیات و روایات با تأکید بر اندیشه مقام معظم رهبری

کلید واژه ها: سوءظن به خدا نفاق ولایت معیت با امام مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 862 تعداد دانلود : 945
انقلاب اسلامی بدون معیّت با ولیّ جامعه و همراهی و استقامت در اطاعت از او با تباهی و نابودی روبرو خواهد شد. این همراهی و استقامت، زمینه نصرت و همراهی الهی را فراهم خواهد کرد. این تحقیق با هدف تبیین مهم ترین خطری که معیت با امام جامعه را تهدید می کند و راهکارهای مقابله با آن از منظر آیات و روایات با تاکید بر اندیشه دفاعی مقام معظم رهبری تدوین شده است. این مقاله در مقام گردآوری به روش اسنادی کتابخانه ای و در مقام داوری به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. از این تحقیق به دست آمد «سوء ظنّ به خدا و ولیّ خدا» مهم ترین خطری است که معیت با امام را تهدید می کند و باید از جامعه اسلامی در مقابل این خطر دفاع کرد. مصادیق این دفاع در اندیشه دفاعی مقام معظم رهبری عبارتند از: از بین بردن زمینه های تمایل به نفاق، تقویت ایمان به خدا، تقویت اعتماد به خدا و نصرت الهی، دمیدن روح امید به خدا در میان جامعه اسلامی، جهاد و برخورد قاطع با منافقان سازمان یافته و متلاشی ساختن تشکیلات و مراکز فرماندهی آنان.
۴.

جریان شناسی سیاسی از دیدگاه شهید سید محمد باقر صدر

نویسنده:

کلید واژه ها: نوگرایی تفکرالحادی التقاط تفکرتکفیری وهابی سید محمد باقر صدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 776 تعداد دانلود : 607
تقکر بنیاد گرایی در عراق به سبب سبغه شیعه گری، بیانگرنوعی خاص از فعالیت های اسلامی در جامعه عراقی بوده،این تفکر شیعه(55درصدی) علیه رژیم بعثی، متکی بر اقلیت(20 درصدی عرب سنی)به حساب می آید. در طلیعه مبارزاتی نهضت امام خمینی (رحمت الله علیه)،سال(1342ش)و تبعید ایشان به عراق از یک سو،ونبوغ شخصیت فقهی شهید سید محمد باقر صدردر حوزه نجف اشرف از سوی دیگر؛وی را برآن داشت که احساس مسئولیت نموده ونسبت به جریانات فکری وسیاسی جهان اسلام،به ویژه جامعه عراقی بی توجه نباشد. لذا این سوال مطرح است که شهید سید محمدباقر صدر چه قرائتی ازجریان شناسی وجریان سیاسی داشتند؟ این پژوهش با استفاده از روش توصیفی وتحلیلی به این پرسش پاسخ خواهد داد.
۵.

حقوق خبرنگاران و مسئولیت دولت نسبت به خبرنگاران در حین بحران ها و درگیری ها

کلید واژه ها: مسئولیت دولت حقوق بین الملل خبرنگاران مخاصمات مسلحانه رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 397 تعداد دانلود : 755
حفاظت از خبرنگاران و جلوگیری از زیان وارده به آن ها همواره به عنوان یک مسئله ی مهم مدنظر جوامع حقوقی بین الملل و دولت ها می باشد. قوانین بین المللی از جمله پروتکل ها و کنوانسیون های مرتبط با موضوع مخاصمات مسلحانه ی دولت ها چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، همواره حقوق قانونی و بشردوستانه ی افراد را مدنظر قرار داده اند؛ هم چنین مواد کمیسیون حقوق بین الملل، تعهدات بین المللی مرتبط با تمامیت جسمانی یا تمامیت معنوی افراد و مسئولیت متقابل در قبال آن را مورد اشاره قرار داده اند. هم چنین حقوق مربوط به گزارشگران در مناطق جنگ زده در صحنه ی مخاصمات و پوشش رسانه ای و تهیه ی گزارش درخلال درگیری های مسلحانه موردنظر است. با امعان نظر به موارد مذکور، این مقاله درصدد بررسی و تحلیل حول محور این پرسش است که در صورت وارد شدن خسارت به خبرنگاران در خلال مخاصمات داخلی دولت ها که به صورت مسلحانه پیش آمده است، چه آثار و مسئولیت هایی را از دیدگاه حقوق بین المللی برای آن دولت ها پیش رو خواهد داشت؟ یافته های تحقیق حاضر بیانگر این مطلب است که ورود خسارت به خبرنگاران در خلال مخاصمات داخلی برخلاف موازین حقوق بین المللی است و دولت ها می بایستی نسبت به جبران خسارت ناشی از ضرر و جلوگیری از آن اقدام نمایند.
۶.

تحلیل فیلم کلوز آپ عباس کیارستمی بر اساس الگوی همنشینی و جانشینی

کلید واژه ها: سینما موج نو الگوی همنشینی و جانشینی فیلم کلوز آپ عباس کیارستمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 625 تعداد دانلود : 697
سینمای واقع گرایانه که موج نوی سینمای ایران است 1340 به وجود آمد که بی شباهت به موج نو سینمای فرانسه نبود. فیلم کلوز آب عباس کیارستمی نمونه ای از این مکتب می باشد. فیلم کلوزآپ، به بحران اخلاقی که در جامعه وجود دارد اشاره می کند، بحرانی فارغ از نوع طبقه فرهنگی، اقتصادی و...کارگردان در این فیلم، فروپاشی اخلاقی را چون بیماری مسری می داند که برای مبتلا نشدن به آن هشدار می دهد. هدف از این پژوهش تحلیل سکانس های فیلم کلوز آب با استفاده از الگوی همنشینی و جانشینی می باشد. در این پژوهش جهت تحلیل فیلم از تحلیل همنشینی و تحلیل جانشینی استفاده شد. در سطح تحلیل همنشینی فیلم های مورد مطالعه، کارکرد هر سکانس بررسی می شود. سکانس ها در کنار یکدیگر زنجیره ای از رویدادها را شکل می دهند. ولی تحلیل جانشینی به معنای جستجوی الگوی پنهان تقابل نهفته در متن و سازنده معناست. پژوهش حاضر کل داستان فیلم کلوزآپ به کارگردانی عباس کیارستمی را به عنوان جامعه آماری مورد تحلیل قرار می دهد. حجم نمونه به صورت کمی نخواهد بود و روایت فیلم با در نظر گرفتن گفتگوها در قالب پلان ها و سکانس ها مد نظر است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۴