پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

با بررسی زندگی نادر در می یابیم که وی همیشه در حال جنگ بوده یا در حال آماده سازی لشکر جهت حمله به نقطه ای به سر می برده؛ از این رو، توّجه به نحوه ی لشکرکشی های نادر و به خصوص مباحث مربوط به پشتیبانی و تدارکات نظامی و غیرنظامی نادر در طی لشکرکشی هایش، بسیار حائز اهمیت است که در این مقاله به عنوان یک موضوع کلی مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مشخصات بارز و قابل توّجه جنگ های نادر، سرعت عمل درجابجایی و انتقال لشکر از نقطه ای به یک منطقه دور دست در مدت زمان کم می باشد؛ که این موضوع مستلزم داشتن تدارکات کافی و پشتیبانی کامل می باشد. نادر شاه در نقاط مختلف ایران، ازجمله بندرعباس، بوشهر، مازندران و ... کارگاه هایی برای ساختن توپ، باروت و گلوله دایر کرده بود و دراغلب لشکرکشی های خود غله مورد نیاز و نیز خوراک سربازان خود را از طریق رکن اصلی ارتش خود که آماد و پشتیبانی را بر عهده داشتند، تأمین می نمود. وی هم چنین تلاش نمود تا اقتدار ایران در خلیج فارس و حفاظت از مرزهای دریایی جنوبی را با ایجاد یک نیروی دریایی قوی بازیابد. وی برای این کار اولاً لطیف خان حاکم فارس را مأمور به تهیه و خرید کشتی های جنگی نمود و از سوی دیگر، به راه اندازی یک کارگاه کشتی سازی در بندر نادریه -بوشهر- و تهیه و ارسال چوب های لازم برای این کارگاه از مازندران و نیز ساختن یک کارگاه توپ سازی و ریخته گری برای مجهز کردن کشتی ها به توپ-های جنگی در بندرعباس اقدام نمود.

مدائن به عنوان تختگاه اصلی ساسانیان، هم زمان با فتوحات اسلام به عنوان هدف اصلی مسیر گسترش اسلام به شرق، توسط اعراب مسلمان برگزیده شد. آن چه باعث فتح سریع تر و راحت تر این ابرشهر توسط مسلمانان گشت، همراهی برخی ایرانیان با پیروان آیین جدید بود. برای نمونه، هنگام ورود سپاه اسلام به مدائن، مردم، شهرهای مدائن را تقریباً خالی کرده بودند و هیچ گونه مقاومتی از خود نشان ندادند و در بعضی موارد، گروه هایی از ایرانیان به سپاه اسلام پیوستند و سپاه اسلام را در موارد گوناگون، مانند دعوت مردم به اسلام و هم چنین تشویق آن ها به صلح یاری کردند. چنین به نظر می رسد که از بررسی روند رخدادهای تاریخی این دوره، می توان چنین استنباط کرد که در کنار حضور نظامی اعراب مسلمان، اقدامات ایرانیان در قالب افراد طبقات مختلف جامعه ی عصر ساسانی نظیر نخبگان (سلمان فارسی)، جنگاوران (اسواران) و طبقه ی دهقان (شیرازاد) نیز امری قابل تأمل است. در این پژوهش، چگونگی و چرایی حضور ایرانیان در جریان این رویداد مورد کنکاش قرار می گیرد

ورود دیدگاه ها و نظریات فمینیستی به ایران دارای پیشینه ای مبسوط می باشد. امّا به طور معمول می-توان رگه های این تفكر را در دوران معاصر، از زمان پهلوی بررسی و تحلیل نمود. به طوری که شاخص های اصلی آن از جمله پرداختن به مسائل زنان و گرایش به رفع نابرابری نزادی و اقتصادی و محدود کردن نابرابری های جنسیتی قابل تطبیق بر عملکرد یكی از زنان اشراف آن دوره یعنی اشرف پهلوی می باشد. چنان چه فعالیت ها و سازمان های مستقل از حکومت، فمینیستی و یا سازنده ی جنبش زنان به حساب می-آمدند. هم چنین تشکیل سازمان های زنان که اوج آن سازمان زنان ایران بود نیز نشان از وجود فمینیسم آن دوره دارد. این پ ژوهش می کوشد شاخص های اصلی ایده ی فمینیسم را بر عملکرد این شخص تطبیق دهد. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از مدل الگوی تطبیقی صورت پذیرفته است.

موضوع بنیادگرایی اسلامی یکی از مهم ترین مسائلی است که در حال حاضر جهان اسلام با آن مواجه است. پاکستان یکی از کشورهایی است که در سطحی گسترده گرفتار این مسئله است. گروه های بنیادگرایی افراطی در این کشور فعال می باشند که از لحاظ ایدئولوژی و اعتقادی متأثر از تفکرات وهابیت، به شدت فرقه گرا و ضدشیعی می باشند. تضاد در ایدئولوژی سیاسی این فرقه با مذهب تشیع و همسایگی این کشور با جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور شیعی مذهب بر اهمیت موضوع و نقش وهابیت در پیدایش و گسترش بنیادگرایی مذهبی پاکستان که هدف این مقاله می باشد افزوده است. نتایجی که در این پژوهش بدست آمده است گویای تأثیر تفکرات وهابیت در ایجاد و بنیادگرایی مذهبی در پاکستان بوده است که با پشتیبانی های مالی عربستان سعودی و نفوذ روحانیون مذهبی وهابی در جامعه ی دینی پاکستان به ویژه مدارس دینی این کشور این پدیده تشدید شده است و آن را به سمت فرقه گرایی و خشونت های مذهبی سوق داده است؛ به گونه ای که اکنون پاکستان شاهد بیش ترین درگیری های فرقه ای و مذهبی می باشدکه این موضوع هم عرصه ی داخلی این کشور و هم محیط پیرامون به ویژه کشور های همسایه را تحت تأثیر قرار می دهد.

دیرزمانی است که منطقه خاورمیانه که مهد ادیان توحیدی بوده است، درگیر منازعات مختلف قومیتی، سیاسی و دینی است که با ورود و یا دخالت قدرت های فرامنطقه ای این مسأله بیش تر پررنگ شده است. با توّجه به این مسأله این پژوهش درصدد است تا با بهره گیری از انگاره-های جامعه شناسی سیاسی و با تأکید بر نظریه ی شکاف های اجتماعی، چگونگی شکل گیری و زایش تفکر یکی از مهم ترین گروه های جدید متخاصم در منطقه ی خاورمیانه را که همانا گروه داعش می باشد بررسی کند. بر این اساس، یافته های این پژوهش نشانگر آن است که اگرچه تفسیر ایدئولوژیک از دین و کنار زدن عنصر عقل در گفتگو و فهم دین نقش مهمی در شکل گیری تفکر داعش داشته است؛ امّا اگر بخواهیم از منظر جامعه شناسانه و با تکیه بر نظریه ی شکاف های اجتماعی به بررسی این مهم بپردازیم می توان گفت برخی عناصر جامعه شناختی و منطقه-ای نظیر بحران دولت- ملت سازی، قومیت گرایی، منازعه ژئوپلتیکی و ...، موجب تطمیع داعش در منطقه برای ایجاد بحران های مخاصمه آمیز شد.

بی تردید، مؤلفه فرهنگی، بنیادی ترین مؤلفه ی قدرت نظام برآمده از انقلاب اسلامی ایران بوده و هست؛ چنانکه اینک پس از گذشت سه دهه از انقلاب، فرهنگ همچنان بارزترین و برجسته ترین چهره نظام به شمار می رود؛ امّا باوجود ابتنای نظام بر مؤلفه قدرت فرهنگی، پس از انقلاب (به ویژه پس از دفاع مقدس) آسیب هایی متوّجه آن شده است که انقلاب را در رسیدن به اهداف و آرمان های ترسیم شده توسط مقام معظم رهبری با کندی و در جاهایی این مؤلفه برجسته در تولید و بازتولید فرهنگی به حالت سکون در آمده است. در این پژوهش با نگاهی درون گرایانه ضمن توّجه به اهداف، آرمان ها و ماهیت انقلاب اسلامی ایران، آسیب هایی که از لحاظ فرهنگی، انقلاب اسلامی و مبانی اساسی آن را تهدید می کنند و روند و حرکت انقلاب اسلامی را کند می نمایند، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده اند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ناآگاهی و غفلت از تهاجم فرهنگی، نبود بینش آینده نگری، عدم تمدن سازی فرهنگی و توقف در عرصه-ی سیاسی و اجتماعی، تداخل وظایف و فعالیت های موازی نهادهای فرهنگی و به روز نبودن نهادهای فرهنگی و ...؛ از مهم ترین تهدیدها و آسیب های فراروی انقلاب اسلامی می باشند.