پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه

«المنتقی فی سیره المصطفی صلی علی الله و آله» یا «مولود المصطفیصلی علی الله و آله» یکی از کتاب های مفصّل در سیره نبوی است که محمد بن مسعود کازرونی (د 758 ق) از سیره نگاران و محدّثان برجسته سده هشتم هجری، آن را به رشته تحریر درآورده است. او پس از رواج سیره های التقاطی و نامعتبر در سده هفت و هشت، کوشیده است با استفاده از منابع اصلی و قدیمی، یک دوره کامل و مهذَّب از تاریخ و زندگی پیامبر اسلام صلی علی الله و آله را بنگارد. کازرونی این اثر را در سال 752 ق در شیراز به پایان رسانده است. باوجود اهمیت سیره کازرونی در زمان تألیف و تا چند قرن بعد، اما در متون متأخّر کم تر بدان پرداخته شده است. شاید یکی از دلایل آن، عدم شناخت کافی نسبت به این اثر و نویسنده دانشمند آن باشد. این مقاله در صدد است ضمن معرفی کازرونی و خاندان علمی او، به معرفی آثار علمی و به طور خاص سیره جامعِ وی که به زبان عربی نگاشته و به زبان های دیگر ترجمه شده است بپردازد. ویژگی های کتاب «المنتقی» و هدف کازرونی از تألیف آن را بیان کند و برای نخستین بار با بررسی علمی از طریق نسخه های نزدیک به زمان مؤلف و به استناد متن کتاب و سایر کتاب های هم عصر، به ابهام های موجود درباره ی عنوان اصلی و عناوین دیگر کتاب و نیز سال تألیف آن پاسخ دهد.

مقاله حاضر، با هدف بررسی کرامت ذاتی کودک از نگاه حقوق ایران به روش توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شد. نتایج نشان داد که مبنای حقوق ایران؛ چهار اصل و ارزش اخلاقی یعنی کرامت انسانی ، آزادی، عدالت و برابری است و تلقی اخلاقی آن ها بر حقوق کودک بر اصول مذکور استوار است . کرامت ذاتی حقوق کودک در ایران ، بستگی به مبانی انسان شناختی و معرفت شناختی و هم چنین نحوه نگرش به هستی شناسی دارد. اصول حقوق کودک در حقوق ایران بر اساس مباحث تعلیمی و تربیتی مبتنی بر توجه به همه ابعاد وجودی انسان است . از نظر حقوق ایران؛ کودک در فرایند تربیتی ، نیازمند توجه ویژه ای است و این توجه ویژه منوط به اصل کرامت ذاتی انسان است که کودک از آن برخوردار است . از نظر حقوق ایران کودک از آسیب پذیری بسیاری برخوردار است و اگر در فرایند تربیت ، حق کرامت ذاتی رعایت نگردد امکان منحرف شدن کودک از مسیر صحیح و آسیب رسیدن به تربیت او زیاد است . زیرا بر اساس روایات اسلامی ، کودک زمینه مستعدی برای دریافتن هرگونه امور خوب و بد را دارد. در حقوق ایران نیز توجه به حقوق کودک بر اساس حقوق طبیعی است که انسان از آن برخوردار است . اسلام حق آزادی را برای انسان حقی مسلم می داند اما برای هریک از حقوق انسان چارچوبی قرار می دهد تا از حدود خود تجاوز نکرده و باعث تضییع حقوق دیگران نگردد.

در تبیین علل و عوامل همگرایی اتحادیه اروپا نظریه های مختلفی مطرح شده است. بعضی از این نظریه ها معلول مستقیم تجربه همگرایی اروپا در دهه 1950 و 1960 بوده اند. هریک از این نظریه ها تحلیل متفاوتی و حتی متعارض از ماهیت ساختاری و نهادی همگرایی اروپا و شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی لازم و مساعد برای تثبیت، تداوم و توسعه این فرآیند ارائه می دهند. در این میان نظریه نوکارکردگرایی بیش از دیگر نظریه ها به فهم مسئله کمک می کند، چرا که بسیاری از مفروضات و فرضیه های خود را از تجربه مستقیم فرآیند همگرایی در اروپا اقتباس کرده است. حال در این پژوهش به بحث در ارتباط با عوامل موثر بر همگرایی اروپا و همچنین این سؤال که چرا کشورها به اراده خویش حاکمیت خود را محدود ساخته و آن را به یک مرکز فراملی واگذار می کنند، از طریق روش توصیفی- تحلیلی و با کمک گرفتن از منابع اسنادی – کتابخانه ای انجام شده، می پردازد. درنهایت نتایج پژوهش حاکی از آن است که از یک سو احزاب، نخبگان و گروه های ذینفع و از سوی دیگر فشارهای بیرونی و محیطی و همچنین سیاسی شدن و تسری گام به گام، از جمله عوامل مؤثر بر همگرایی اتحادیه اروپا می باشند.

منطقه خاورمیانه در قرن بیستم میلادی به دلیل موقعیت ژئوپلتیک و ویژگی های ژئواکونومیک آن همواره یکی از مهم ترین مناطق استراتژیک در سیاست جهانی به حساب آمده است. درواقع، اگرچه خاورمیانه در ابتدا به عنوان مهد تمدن بشری و سپس در قالب تمدن اسلامی، در دوره هایی از تاریخ جهان از اهمیت بسیاری برخوردار بوده اما در عمل، این منطقه پس از گذشت بیش از شش سده، در قرن بیستم مجددا به هارتلند سیاست بین الملل بازگشت. این مساله بویژه با اکتشاف و استخراج نفت در این منطقه و اهمیت روزافزون آن در اقتصاد سیاسی بین الملل و رقابت قدرت های بزرگ بر سر منابع انرژی جهان، زمینه تشدید بی ثباتی و آشوب مستمر و منازعات درون منطقه ای را بوجود آورد. این مقاله تلاش دارد تا با بررسی عوامل مؤثر بر اهمیت خاورمیانه در استراتژی کلان روسیه، به این سوال اصلی اصلی بپردازد که مهم ترین زمینه های تغییر و استمرار راهبرد سیاسی- امنیتی روسیه در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر تا کنون کدامند؟ فرضیه این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیل صورت گرفته بر این اساس استوار است که رویکرد روسیه در خاورمیانه از اولویت ها و اصول سیاست خارجی متعددی سرچشمه می گیرد که برخی از آن ها را می توان از دکترین روسیه و بیانیه های دولتی درک کرد. به طور کلی، راهبرد امنیت ملی روسیه به دنبال افزایش امنیت انرژی بوده و هدف دکترین نظامی روسیه، گسترش همکاری های «نظامی- سیاسی» و «نظامی- تکنیکی» با کشورهای خارجی است.

تهاجم روسیه به اوکراین پیامدهای بسیار گسترده ای در زمینه های مختلف داشته است، وضعیتی که به یک بحران انسانی تبدیل شده است، امنیت غذایی و انرژی در جهان را بی ثبات و سؤالاتی را در مورد معماری امنیت جهانی ایجاد کرده است. این چالش ها محدود به اوکراین نخواهد بود، بلکه به دلیل جهانی شدن جهانی که در آن زندگی می کنیم، چالش هایی را در سرتاسر جهان ایجاد خواهد کرد. راه حل های کوتاه مدت و بلندمدتی باید اندیشیده شود تا اطمینان حاصل شود که این عواقب منجر به فاجعه ای روی فاجعه دیگر نمی شود. در این نوشتار به این سؤال اصلی پرداخته شده است که، منازعه و بحران اوکراین چه پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدتی را بر جامعه جهانی و نظم بین الملل در پی خواهد داشت؟ و در پاسخ به این سؤال این فرضیه در نظر گرفته شده است که چه آثار کوتاه مدت و چه آثار بلند مدت این بحران قطع به یقین دربردارنده گذار از یک نظم بین الملل به یک بی نظمی است که نه تنها اوکراین دامن گیر آن خواهد شد بلکه دیگر کشورهای منطقه و نظام بین الملل نیز درگیر این بی نظمی خواهند بود. روش تحقیق در این نوشتار به صورت تحلیلی- توصیفی و منابع گردآوری شده و مورد استفاده، اینترنتی و کتابخانه ای می باشند.

منطقه قفقاز و به ویژه آسیای میانه به سبب سیاست های نادرست دولت های حاکم و حمایت از گروه های افراطی در سال های آینده کانون ملتهبی در تحولات منطقه خواهند بود. اهمیت ژئوپولوتیک آسیای مرکزی و قفقاز و تلاش بازیگران مهم منطقه ای و فرامنطقه ای جهت حضور در این منطقه، بر ضرروت شناخت وضعیت افراط گرایی و تکفیریسم در آسیای میانه و قفقاز می افزاید و به سبب هم مرز بودن این منطقه با جمهوری اسلامی ایران، این شناخت برای ما از اهمیت دوچندانی برخوردار است. زمینه های مساعد داخلی و اهمیت ژئوپولیتیک این مناطق باعث شده تا روسیه آن را جزو حیات خلوت سنتی خود تلقی کند، عربستان سعودی بستر لازم را برای ترویج اندیشه های افراط گرایانه فراهم ببیند، جمهوری اسلامی ایران بدلیل پیوستگی و اشتراکات فرهنگی آن را به نوعی زیرمجموعه جغرافیای فرهنگی قلمداد نماید و کشورهای عضو ناتو، به ویژه کشورهای قدرتمند اروپایی و آمریکا نیز علاوه بر نگاه اقتصادی و تجاری برای بازیگری در حیات خلوت روسیه و هم چنین جلوگیری از توسعه نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی ایران همواره به این مناطق توجه نمایند. در این میان آنچه شایان توجه است و جای نگرانی دارد این است که برخی کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی و برخی کشورهای غربی از جمله آمریکا، برای تحقق اهداف خود، حمایت و تجهیز از گروه های افراط گرای مذهبی را در سرلوحه اولویت های سیاست خارجی خود در ارتباط با این مناطق تعریف کرده اند. برآیند ضعف ها، مشکلات و نابسامانی های داخلی در کنار دخالت ها و نقش آفرینی بیگانگان در آسیای مرکزی، توضیح دهنده واقعیت گسترش تفکرات افراط گریانه در این مناطق است.