مدیریت نوآوری

شرکت های دانش بنیان ایرانی تلاش کردند از طریق عرضه محصولات با فناوری بالا، به مهار بیماری کرونا کمک کنند اما در فرایند توسعه محصول و ورود به بازار با مشکلات جدی مواجهند. برای شناخت مهم ترین چالشهای فرآیندی و ارائه راهکارهای لازم، مطالعات اسنادی و مصاحبه های نیمه هدایت شده با شرکت های پیشگام در این زمینه صورت گرفت و یافته های پژوهش بر اساس روش تحلیل تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. فرآیندهای گلوگاهی در دو بخش محصولات پیشگیری کننده و تشخیص دهنده ویروس کرونا شناسایی شدند. در این رابطه 11 فرایند شامل عدم تکمیل زنجیره تامین در داخل کشور، شناخت و تعامل ناکافی شرکت ها از ظرفیت های کارگاهی و آزمایشگاهی جهت ساخت و آزمون، عدم تخصیص ارز دولتی به واردات اولیه مواد مورد نیاز تولید، فرایند تایید محصول و صدور مجوز تولید انبوه، واردات فراوان محصولات خارجی، عدم توسعه کافی زیرساخت شرکت های تولیدی، صادرات، عدم خرید محصول توسط مراکز دولتی و سازمان ها، عدم آشنایی مدیران واحدهای دولتی با کاربرد محصولات، دسترسی دشوار به امکانات دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی دولتی، آهستگی برخورداری از حمایت نهادهای مالی به عنوان گلوگاه های فرایندی شرکت ها شناسایی شدند که نیازمند مداخله دولت و تسهیلگری تشخیص داده شدند که اکثر آنها در هر دو گروه شرکت های پیشگیری و تشخیص مشترک بودند. هم چنین در این مطالعه هفت اقدام اساسی دولت برای رفع مشکلات فوق تجویز شد.

در سال های اخیر، نوآوری های اجتماعی با هدف خلق ارزش اجتماعی و حل چالش های اجتماعی، توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. سازمان های اجتماعی یکی از مهمترین بسترهای بروز نوآوری اجتماعی هستند که شناخت موانع و مشکلات آنها برای حضور اثربخش در عرصه نوآوری اجتماعی ضروری است. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی چالش های موثر بر نوآوری اجتماعی در کمیته امداد امام خمینی (ره) به عنوان یک سازمان اجتماعی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی و روش پژوهش آن تحلیل مضمون است و در بازه زمانی 99-97 انجام گرفته است. مشارکت کنندگان این پژوهش، افراد باتجربه و صاحب نظر در کمیته امداد امام خمینی (ره) می باشند که با ترکیب روش های نمونه گیری هدفمند قضاوتی و گلوله برفی با 16 نفر از آنان مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفته است. در تجزیه و تحلیل داده ها، 166 مضمون پایه و 24 مضمون سازمان دهنده استخراج شد که در نهایت، هشت مضمون فراگیر "چالش های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، ساختاری، قانونی، سازمانی و شناختی موثر بر نوآوری اجتماعی" شناسایی گردید. یافته های پژوهش می تواند به تحقق اهداف متعالی کمیته امداد امام خمینی (ره) در زمینه توانمندسازی و تأمین خوداتکایی نیازمندان و محرومان کمک کرده و گفتمان نوآوری اجتماعی را در میان سازمان های اجتماعی گسترش دهد.

انجام پروژه های همکاری با دانشگاه ها و مراکز پژوهشی، از روش های متداول در دهه های اخیر است. برخی از این پروژه ها منجر به یادگیری برای صنعت شده اند، درحالی که برخی دیگر یادگیری به همراه نداشته اند. این مقاله به این موضوع پرداخته است که در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران چه عواملی بر یادگیری شرکت ها در پروژه های همکاری تحقیقاتی با دانشگاه ها و مراکز پژوهشی تأثیر می گذارند. بدین منظور، بامطالعه پیشینه پژوهش و انجام یک مطالعه کیفی، عوامل مؤثر بر یادگیری شرکت های حوزه نفت، گاز و پتروشیمی در این پروژه ها شناسایی شده و سپس در بخش کمی، مدل حاصل از مرحله قبل مورد آزمون قرارگرفته است. در بخش های کیفی و کمی پژوهش، به ترتیب از روش های تحلیل مضمون و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. قلمرو زمانی پژوهش بین سال های 1394 تا 1398 است. نتایج پژوهش، تأثیر ویژگی های دانشگاه/ مرکز پژوهشی، صنعت، ارتباط طرفین، محیط همکاری و قابلیت های رهبر تیم دانشگاه بر یادگیری شرکت ها در این همکاری ها را تائید کردند. همچنین زیرفاکتورهای وابستگی دانشگاه/ مرکز پژوهشی به بودجه عمومی، سازوکارهای کنترل همکاری توسط دانشگاه، صنعت و دولت، قوانین و رویه ها، میزان تعاملات و مدیریت دانش از مهم ترین عوامل مؤثر شناسایی شده اند.

به استناد رتبه بندی های بین المللی، تعداد قابل توجهی از کسب وکارهای خدماتی مبتنی بر فناوری اطلاعات، در فهرست صد شرکت برتر دنیا قرار دارند. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های کلیدی مؤثر بر توسعه کسب وکارهای خدماتی مبتنی بر فناوری اطلاعات در تهران است. این پژوهش به روش کیفی و با رویکرد تحلیل محتوا طی سال های 1396 تا 1399 انجام شده است. داده های این پژوهش از طریق مصاحبه با 12 نفر از مدیران و کارآفرینان، سیاست گذاران فناوری و صاحب نظران حوزه فناوری اطلاعات و همچنین رجوع به منابع آرشیوی فراهم شده است. تحلیل داده های حاصل از تجارب مشارکت کنندگان منجر به شکل گیری 287 مفهوم یا کد اولیه، 13 مقوله فرعی و 3 مقوله اصلی گردیدند. عوامل درون سازمانی از تیم مناسب پروژه، مدل کسب وکار، دسترسی به منابع، نوآوری و بازاریابی مؤثر تشکیل شده است. محرک ها و موانع محیطی از مقوله های تحریم ها، قوانین نامناسب، ضعف زیرساخت ها، رکود اقتصادی و مشکلات نظام نوآوری فناوری اطلاعات شکل گرفته است. مقوله های فرعی تسهیل تأمین مالی، امتیازات مالیاتی و بیمه تأمین اجتماعی مقوله اصلی سوم را تحت عنوان عوامل سیاستی شکل داده اند. یافته های حاصل از این پژوهش می تواند سیاست گذاران و تصمیم گیران حوزه کسب وکارهای خدماتی مبتنی بر فناوری اطلاعات را در برنامه ریزی کشور به طور مؤثر یاری نماید

یکی از مهم ترین عوامل در توسعه پارک های علم و فناوری درک کنش های انسانی – سازمانی است که پدیده ای پیچیده و پویا می باشد. این کنش ها در پارک های علم و فناوری به دلیل محوریت کارگران دانشی و همچنین ناهمگونی نیروهای انسانی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین نیاز است تا با استفاده از نظریه های معتبر این کنش ها را تحلیل و بر این اساس برنامه ریزی لازم صورت گیرد. در این راستا این مقاله به تبیین نظریه تشریح کننده پویایی کنش های انسانی - سازمانی حاصل از قوم شناسی انتقادی و با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم ها می پردازد. این نظریه که تبیین کننده اثرگذاری و توفق نیروهای ضعیف و بد سازمان بر نیروهای خوب و دانشی و سپس بر کل سازمان است نظریه همه گیری (سرایت) کوتولگی نام گذاری شده است. این نظریه تبیین کننده رفتار بعضی از پارک های علم و فناوری در ایران می باشد. بعد از تبیین نظریه و ساخت مدل آن؛ شبیه سازی مدل تحت سیاست های مختلف نشان داد که اثرگذاری نیروها در تغییر سیستم بر اساس ارزیابی عملکرد باعث تضعیف همه گیری می شود. به عبارت دیگر استفاده نیروهای خوب از نظریه های فراموشی سازمانی و جهل سازمانی در کوتاه مدت دارای اثر مثبت می باشد ولی در بلندمدت رفتار همه گیری کوتولگی را اصلاح نمی کند. ولی با ایجاد سیستم ارزیابی عملکرد و اثرگذاری افراد بر اساس آن در تغییر ساختارها و سیستم های سازمان، رفتار مدل نشان دهنده بهبود اساسی سازمان بود.

نظریه آرایه ای با ارائه تعریف موسّعی از زبان، خلاقیت معنادار در هر حوزه عملیاتی را معادل خلق معنای زبانی توصیف می کند. در این تعریف، هر مفهوم معناداری در یک حوزه عملیاتی معادل یک کلمه تلقی می شود و هر ترکیبی از این کلمه ها معادل یک سازه زبانی گرفته می شود. چنین تعریفی فضای بسیار وسیعی برای خلاقیت عامل های هوشمند فراهم می کند. نظریه آرایه ای چنین فضایی را به صورت یک سکوی سایبری پشتیبانی از خلق معنا توصیف می کند. محدودیت اساسی خلق معنا در سکوی آرایه ای اعتبار معنایی ساخت و سازهای زبانی است. این مسئله معادل مسئله اعتبارسنجی نوآوری و تضمین اثربخشی در سکوهای نوآوری رایج است. زبان شناسی کاربردپایه در دهه های اخیر ایده های بدیعی برای محاسبه کمیت های معنایی در ساخت و ساز های زبان طبیعی ارائه کرده است. محدودیت فعلی بهره گیری از چنین محاسباتی در حوزه هایی غیر از زبان طبیعی، عدم دسترسی به داده های انبوه معنایی است که با تکیه بر یک سکوی سایبری مرتفع می شود. در این مطالعه، با ترکیب اصول و ابزارهای اساسی نظریه عمومی سنجه با ایده های زبان شناسی کاربردپایه و ملاحظات خاص نظریه آرایه ای، مجموعه ای از سنجه های معنایی برای تحلیل خلق معنا در یک عملیات جمعی توسعه داده شده است. برای این کار، ابتدا دسته ای از سنجه های پایه معنایی/زبانی بر مبنای مفاهیم اساسی زبان شناسی کاربردپایه ساخته شده و سپس، این سنجه ها برای ساخت سنجه های پیچیده تر «عاملیت» و «تعامل پذیری» با هم ترکیب شده اند.