۱.
کلید واژه ها:
پیشران های کلیدی سرمایه اجتماعی بیماری های واگیردار آینده پژوهی شهر نورآباد ممسنی
این مطالعه بر آن است؛ با رویکرد آینده پژوهی به شناسایی پیشران های کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده بیماری های واگیردار که برآمده از سرمایه اجتماعی در شهرهای ایران با مطالعه موردی شهر نورآباد بپردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی صورت گرفته است . نیروهای پیشران با روش دلفی مشخص شده، سپس این عوامل براساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت بندی و حیاتی ترین عوامل مشخص و برای تحلیل داده ها از نرم افزار ( Mic Mac ) استفاده شده است. در میان این عوامل با استفاده از این نرم افزار 10 عامل به مثابه عوامل کلیدی، انتخاب شدند و مبنای تدوین سناریوها قرار گرفتند . یافته های پژوهش حاکی از آن است؛ از بین این متغیرها، نابرابری، فرهنگ معاشرت، اعتماداجتماعی، آگاهی اجتماعی، تورم، بی تفاوتی نسب به وضعیت موجود، مهاجرت روستاییان، عادی انگاری، توزیع نامناسب درآمد، ضعف کیفیت محیط زیست شهری به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر سرمایه اجتماعی و دارای بیشترین اثرگذاری مستقیم و همچنین دارای بیشترین میزان اثرگذاری غیرمستقیم بر دیگر متغیرها بوده اند که توسط کارشناسان مشخص شده و در شیوع بیماری های واگیردار در آینده این شهر مؤثر بوده اند. سپس براساس دو معیار «شدت عدم قطعیت» و « میزان اهمیت « سه سناریو برای سه آینده محتمل شهر نورآباد فارس، شناسایی و تدوین شد . در نهایت با توجه به وضعیت شهر نورآباد و متناسب با این پیش ران ها، پیشنهادهایی در بهبود وضعیت سرمایه اجتماعی ارائه شده است .
۲.
کلید واژه ها:
بازاندیشی خانواده ایرانی کرونا قرنطینه
قرنطینه، ناشی از کرونا برای مدتی مشخص بخشی از خانواده های ایرانی را با خود درگیر کرد. بدیع بودن این وضعیت در نسبت با زندگی مدرن و تقاطعی که با مخاطرات ناگهانی این عصر دارد؛ می تواند زمینه ساز بروز و ظهور رفتارها، کنش ها واکنش هایی در خانواده های درگیر با قرنطینه شود. مطالعه تجربه زیسته این دسته از خانواده ها امکان شناخت ظرفیت ها، مسائل و ابعاد فردی و اجتماعی خانواده ایرانی را فراهم می کند. نویسندگان این مقاله با هدف «مطالعه تجربه زیسته خانواده ایرانی در دوران قرنطینه» با اتخاذ روش پدیدارشناسی به مصاحبه نیمه ساختار یافته با 16 خانواده از نقاط مختلف کشور پرداختند، سپس مصاحبه های صورت گرفته تحلیل مضمون شد. تحلیل داده ها منجر به شناسایی سه دسته خانواده شد که کنش ها و واکنش هایشان آنها را ذیل سه رویکرد کلی قرار می داد. «خانواده بازاندیش»، «خانواده انفعالی» و «خانواده تلفیقی» الگویی است که این مقاله به آنها رسیده است. خانواده بازاندیش در دوران قرنطینه با استفاده از نظام های کارشناسی در پی شناخت نقاط ضعف، مسائل و مشکلات خود برآمده و تا حد ممکن آنها را برطرف می کند؛ خانواده انفعالی در شرایط قرنطینه توان مواجهه با سختی ها و مشکلات پیش آمده را ندارد و خانواده ای که با الگوی تلفیقی اداره می شود هرچند که قادر به شناسایی برخی مسائل موجود در بستر خود می باشد، اما توان حل و یا برطرف کردن مشکلات خود را ندارد.
۳.
کلید واژه ها:
مسئولیت پذیری سبک زندگی سلامت کووید-19 جوانان
با ظهور همه گیری کووید-19 در کشورهای مختلف از جمله ایران چه در سطح کلان و ساختاری و چه در سطح خرد و تعاملات بین فردی از جمله کنش های سلامت محور افراد تغییراتی رخ داده است. در این پژوهش تجربه زیسته جوانان استان سیستان و بلوچستان از سلامت در موج اول همه گیری بیماری کووید-19 با رویکرد کیفی و روش شناسی پدیدارشناسی توصیفی مورد واکاوی قرار گرفت. تعداد 40 نفر از بین جوانان سیستان و بلوچستان با شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و اطلاعات با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و با روش کولایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. الگوی مضامین مشترک حاصل از تحلیل تجربه زیسته کنش های سلامت محور جوانان سیستان و بلوپستان در دوران بحران کرونا شامل 2 مضمون اصلی، 4 مضمون فرعی و 34 مضمون اولیه می شود. مضمون اصلی " فقدان مسئولیت پذیری بهداشت اجتماعی و به خطر افتادن سلامت جمعی " از دو مضمون فرعی " واکنش های منفی به هنجارشکنان سلامتی در همه گیری" و "کنش های سهل انگارانه و بی اعتنایی به سلامت جمعی" بدست آمده است. مضمون اصلی دیگر عبارت از " اشاعه سبک زندگی سلامت محور با همه گیری کووید-19" است که از دو مضمون فرعی " انتخاب الگوهای سلامت محور در زندگی" و "نفوذ رسانه ای و گسترش آگاهی سلامت محور" پدیدار گشته است. جوانان در موج اول با ظهور پدیده همه گیری کووید-19 هر دو طیف از عدم مسئولیت پذیری اجتماعی و ریسک ابتلای جمعی تا مصرف رسانه ای و سبک زندگی سلامت محور را تجربه نمودند که مانع انسجام اجتماعی برای دستیابی به سلامت جمعی و رهایی از این بحران می شود.
۴.
کلید واژه ها:
سیاست اجتماعی نظام های رفاهی حمایت اجتماعی معیارهای گزینشی کووید 19
نظام حمایت اجتماعی به سیاست گذاری در حوزه «مساعدت اجتماعی»، «بیمه های اجتماعی» و «سیاست بازار کار» مربوط می شود که فارغ از نوع الگوی رفاهی کشورها در مدیریت خطرات اجتماعی و به عنوان حقی انسانی مورد توجه قرار می گیرد . این مطالعه با روش اسنادی، به بررسی وضعیت کشورها ( 170 کشور) با درآمد و نظام رفاهی متفاوت در حوزه سیاست های حمایت اجتماعی در مواجهه با کرونا می پردازد ، همچنین در حوزه حمایت اجتماعی برنامه های 6 کشور آلمان، استرالیا، کره جنوبی، چین، مالزی و ترکیه که یا به دلیل قرار گرفتن در چارچوب های موجود رفاهی و یا داشتن روند پیش رونده ای در حوزه سیاست گذاری رفاهی مورد بررسی دقیق تر قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشان داد که تنوع بیشتر در طرح های حمایت اجتماعی و اقدام پیشینی در کنترل زودهنگام این بیماری مؤثر است و کشورهای با درآمد بالا در زمینه تنوع این طرح ها موفق تر عمل کرده اند، به ویژه، طرح های حمایت از بازار کار و طرح های مکمل حمایت اجتماعی مبتنی بر نیازهای پایه ای، توانسته به کنترل مؤثر بیماری و بهبود شرایط رفاهی جامعه کمک کند.
۵.
کلید واژه ها:
بحران کرونا محرومیت های اجتماعی سیاست های پراگماتیستی دولت - ملت شکاف های اجتماعی
با فراگیری پاندمی کرونا در سال 2020 میلادی، تمامی تلاش ها به سمت و سوی یک ائتلاف قدرتمند برای حل و فصل و در نهایت درمان این ویروس خطرناک آغاز شد. در این میان، دونالد ترامپ به جای حمایت از سازمان جهانی بهداشت و اتخاذ سیاست های حمایتی از طیف ها و جریان های مختلف داخلی، با اتهام پراکنی وسیع، علیه چین، قطع حمایت های مالی از سازمان بهداشت جهانی و سپس وارد کردن اتهام به دولت باراک اوباما، نتوانست رویکردهای لازم را برای مهار یا عدم فراگیری این ویروس در آمریکا به نتیجه برساند. به همین سبب کمتر از سه ماه پس از شیوع کرونا، آمریکا در صدر بیشترین مبتلایان و قربانیان این بحران قرار گرفت. لذا در این مقاله مساعی نویسندگان حول ارائه پاسخی متقن به این سؤال است که چگونه پاندمی کرونا به تعمیق شکاف های میان دولت - ملت در ایالات متحده منتهی گردید؟ فرضیه نویسندگان مبتنی بر این این اصل است که هژمونی خواهی افراطی ترامپ و سیاست های اتخاذ شده وی بسترساز تعمیق این گسست ها گردیده است. یافته های مقاله که با بهره گیری از منابع مکتوب و مجازی، روش جامعه شناسی تاریخی و استفاده از تئوری شکاف ها اجتماعی بوده، نشان دهنده تعمیق شکاف های ترامپ با دولت پیشین ایالات متحده؛ یعنی باراک اوباما، تمعیق گسست ها با دموکرات های مجلس آمریکا، تشدید چالش های ترامپ با فرمانداران ایالت های مهم آمریکا و تشدید تنش ها با طیف های کارگر می باشد.
۶.
کلید واژه ها:
کرونا مشارکت در ورزش ورزش تعلیم و تربیتی ورزش همگانی و تفریحی ورزش قهرمانی ورزش حرفه ای
شیوع بیماری کووید-19 نقش مهمی در برساختن فضاهای فیزیکی و اجتماعی ورزشی داشته است و ماهیت حضور و مشارکت در ورزش را دستخوش تغییرکرده است. هدف این مقاله تحلیل جامع " سطوح مشارکت فعال ورزش ایران در دوران شیوع ویروس کرونا " است. داده ها با استفاده از روش مصاحبه و مشاهده جمع آوری شدند و به روش تحلیل موضوعی تحلیل و بررسی شدند. از دسته بندی الگوهای معنادار کنش گران در دوران شیوع ویروس کرونا، مضامین فراگیر مشارکت منظم، مشارکت نامنظم و مشارکت سطح نخبه استخراج گردید که مقولات اصلی آن به ترتیب شامل " تطبیق ورزش در خانه" ، "مصرف تظاهری ورزش" و "مسئولیت اجتماعی" می باشد. همچنین از تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس سطوح فعال مشارکت ورزش (ورزش تعلیم و تربیتی، ورزش همگانی و تفریحی، ورزش قهرمانی و ورزش حرفه ای) مضامین مهمی استخراج گردید. در سطح، ورزش تعلیم و تربیتی مضمون اصلی "بلاتکلیفی " و مضامین فرعی"پراکندگی موضوعی ورزش آموزشی"، "پراکندگی جغرافیایی ورزش آموزشی"، " انفعال ذاتی ورزش تربیتی" و "موقعیت حاشیه ای ورزش تربیتی در مختصات ورزش کشور" استخراج شده است. در سطح ورزش همگانی و تفریحی مضمون"تحول" و مضامین فرعی " ورزش در انزوا"، "حذف انواع تفریحات ورزشی"، "محدودیت های زمینه ای در مشارکت" و "تغییر در دسترسی" حاصل شده است. در سطوح ورزش قهرمانی و حرفه ای مضمون "چالش کارکردی" و مضامین فرعی "نمایش و خود بیان گری"، "چالش هویت"، "تبلیغ و فروش" بدست آمده است. تأثیرات این دوران بر سطوح مشارکتی در ورزش، نیاز به تحلیل های عمیق با فاصله زمانی دورتر دارد. حذف فضاهای فیزیکی ورزش اگر چه در کوتاه مدت به بی تحرکی زیادی منجر شده، اما موقعیت های فوق العاده ای از ارتباط بین سطوح مشارکت را برای بررسی در پیش روی محققان ورزشی قرارداده است که می تواند به مشارکت های پایدارتری در سطوح مشارکت عامه کمک کند..
۷.
کلید واژه ها:
پلورالیسم پزشکی طب اسلامی طب جایگزین نظام شفابخشی بیماری کرونا ویروس
پلورالیسم پزشکی به همزیستی سنت های مختلف پزشکی در یک جامعه ارجاع دارد و بر همین مبنا انواع طب جایگزین و مکمل به نظام های مراقبت سلامت کشورهای مختلف راه یافته اند. اخیراً برخی مدعی نظام شفابخشی تحت عنوان طب اسلامی شده اند که به خصوص در دوره همه گیری کروناویروس بحث پیرامون آن بالا گرفت. هدف این مطالعه بررسی مناقشات پیرامون طب اسلامی در دوره همه گیری کووید 19 از منظر جامعه شناختی بود. این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوی و روش اسنادی انجام شد و گردآوری داده ها از منابع مختلف شامل درگاه های خبری، پایگاه های اطلاع رسانی، کانال های تلگرام و اینستاگرام مرتبط با موضوع صورت گرفت. داده ها با استفاده از کدگذاری و استخراج زیر طبقات و طبقات تحلیل شدند. مطالعه نشان داد که کنشگران طب اسلامی، با ادعاهایی چون ناکارآمدی پزشکی رایج، ضرورت استقلال در پزشکی و رفع وابستگی به غرب، تأثیر و صرفه اقتصادی طب اسلامی و اتکای آن به دین، وارد میدان رقابت با پزشکی رایج شدند و برای معرفی طب اسلامی به مثابه یک نظام شفابخشی که می تواند در کنترل همه گیری کروناویروس مؤثر باشد، تلاش کردند. از سوی دیگر، مخالفان با ادعاهایی شامل؛ مخاطره آمیز بودن، غیرعلمی و تخلف بودن طب اسلامی، سوء استفاده از دین و منفعت طلبی کنشگران طب اسلامی به مقابله با این رقیبان تازه برخاسته اند. طبق اصول حرفه گرایی، غیرمتخصص ها و افراد عامی، اجازه فعالیت پزشکی ندارند. از این رو طب اسلامی که مورد ادعای غیرمتخصصان است، نتوانسته زیر چتر پلورالیسم پزشکی قرار گیرد. مدعیان طب اسلامی در دوره همه گیری کووید 19 با تکیه بر ضعف های پزشکی نوین در مدیریت بیماری، می کوشند با عصیان علیه نظم پزشکی موجود و با استعانت از دین به عنوان پایه اصلی دستگاه ایدئولوژیک دولت، نظام شفابخشی مورد ادعایشان را به نظام سلامت تحمیل کنند.
۸.
کلید واژه ها:
مطالعه کیفی زنان کرونا آسیب های اجتماعی مسائل اقتصادی
مقاله حاضر، حاصل پژوهشی کیفی است که با هدف " مطالعه مسائل و چالش های زندگی زنان در همه گیری بیماری کووید-19 " انجام شده است. داده های این تحقیق از طریق مصاحبه های کیفی نیمه ساختاریافته با 21 زن ساکن شهر تهران که در فاصله سنی 20 تا 61 سال بودند؛ گردآوری شده، سپس با استفاده از روش کلایزی داده ها جمع آوری و تحلیل شده است. نتایج این پژوهش، نشان می دهد؛ مسائل و چالش های زندگی زنان را می توان در قالب چهار مقوله اصلی «زندگی مختل شده»، «چالش های مبتنی بر بهداشت و سلامت»، «کنترل و نظارت تشدیدیافته بر زندگی روزمره زنان» و «چالش های شغلی و امور خانه داری» و همچنین هشت مقوله فرعی؛ « تعلیق جریان عادی زندگی»، «ترس و استرس مداوم»، «استیصال و درماندگی، در غیاب مراکز و سازمان های آموزشی و خدماتی»، «مسئولیت های مراقبتی مضاعف و احساس نادیده گرفته شدن» است. عدم مدیریت بر بدن و حفظ سلامت آن»، «مداخله در امور زنان و از دست رفتن قلمرو زنانه»، «کاهش فضا و حریم خصوصی»، «بازگشت به امور سنتی خانه داری»، «انتقال مسئولیت های شغلی به خانه» طبقه بندی نمود. در مجموع یافته های تحقیق نشان می دهد، همه گیری کرونا بر زندگی زنان، تبعات و پیامدهایی برجای گذاشته است؛ علاوه بر آن، شرایط زندگی کنونی آنها را با مسائل و چالش های عدیده ای مواجه ساخته است بطوری که ممکن است اثرات آن تا مدت ها بعد از پایان همه گیری نیز همچنان باقی بماند. لازم به ذکر است، با توجه به کیفی بودن پژوهش، محقق قصد تعمیم یافته ها را ندارد.
۹.
کلید واژه ها:
دوران کرونا ویروس: جهان در بحران تاج پنج گرمی نویدی نقد کتاب
کتاب " دوران کرونا ویروس: جهان در بحران تاج پنج گرمی "، نوشته محمدعلی نویدی است که از سوی نشر دایره دانش به چاپ رسیده است. محمدعلی نویدی، دارای مدرک دکترای فلسفه غرب می باشد و تاکنون کتاب ها، مقالات و پژوهش های متعددی از وی منتشر شده است. تدریس دروس تخصصی فلسفه، تبارشناسی تفکر، فلسفه هگل، فلسفه علوم و فلسفه معاصر و تدریس در دانشگاه های، تهران، علامه طباطبایی، تهران مرکزی و برخی از مؤسسه های معتبر فرهنگی و آموزشی از جمله «موسسه بهاران خرد و اندیشه» از دیگر فعالیت های وی در حوزه تخصصی اوست.
۱۰.
کلید واژه ها:
کرونا بحران آشوب
مدرنیته با ظهور خود سنت را به حاشیه راند و با کلان روایت هایی که به ارمغان آورد، پیام آور پیشرفت و آزادی شد. جهانیان هم به آموزه های روشنگری دل سپردند و کوشیدند تا به آرمان های برابری، خردگرایی و حقوق بشر جامه عمل بپوشانند. اما قرن بیستم و آغاز بحران هایی از جمله، بحران اقتصادی دهه 1930م، واقعه شرم آور هولوکاست و رویداد ویرانگر جنگ جهانی دوم، نقطه پایانی برخوش بینی های انسان مدرن نسبت به آینده جهان نهاد. پست مدرنیسم هم به مثابه تشکیک در بنیادهای مدرنیته جلوه گر شد و زمان ه ای را رقم زد که بیش از همه با ابهام، تکثر و عدم قطعیت پیوند یافته بود. همان احوالی که برخی آن را با ظهور جامعه خطر مقارن می دانند. کرونا هم به مثابه بحران، زاییده چنین شرایطی است و متناسب با جامعه ای که اکنون با مخاطرات ریز و درشتی دست و پنجه نرم می کند. کتاب آشوب، نوشته جِرد دایموند، بحران های امروز جهان را با تجربه نویسنده از زیستن در هفت کشور فنلاند، ژاپن، شیلی، امریکا، اندونزی، آلمان و استرالیا در آمیخته و با بیان شیرین و روایی عرضه کرده است.
۱۱.
کرونا ویروس علاوه بر سلامتی افراد، زندگی اجتماعی آنها را نیز دچار اختلال کرده است. همه خوب می دانیم که انسان موجودی اجتماعی است که برای بقا، نیازمند با هم بودن و در کنار هم زیستن به صورت مسالمت آمیز است. برای دستیابی به این مهم نیازمند برقراری نظم در جامعه است. برای رفع این نیاز انسان ها قسمت مهمی از آزادی خود را هزینه کرده اند تا مسئولیت نظم جامعه را به دولت و قانون بسپارند تا بتوانند در اجتماع با آسایش و امنیت زندگی کنند. اما کرونا بخش مهمی از معادلات انسانی و مناسبات اجتماعی را به حالت تعلیق درآورد و نظم گذشته را مختل کرده است. در این ارتباط اصحاب قلم دست به کار شدند و هر کدام از زاویه علایق خود به دنیا و جامعه کرونایی پرداختند. کتاب کرونا و جامعه ایران از جمله مصادیق این تلاش ها است. " کرونا و جامعه ایران، سویه های فرهنگی و اجتماعی " عنوان کتابی است که شامل 36 مقاله است. این کتاب به اهتمام محمد سلگی، داریوش مطلبی و اسماعیل غلام پور و با حمایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در تابستان سال 1399 در شش بخش به چاپ رسیده است.
۱۲.
کلید واژه ها:
دینداری نوگروی دینی دانشجویان تحلیل روایت چرخش اجتماعی - روانی
این پژوهش تفسیرهای دانشجویان از نوگروی در دینداری شان را از طریق مراجعه به بطن زندگی دینی روزمره آنان مورد مطالعه قرار داده است . نوگروی دینی بر اساس مدل های لافلند، کانتر و رمبو و با استفاده از روش تحلیل روایت بررسی شده است. به این منظوربا 31 نفراز دانشجویان دانشگاه تهران با رعایت تکنیک اشباع نظری مصاحبه نیمه ساخت یافته روایی به عمل آمد. مصاحبه های انجام شده، نهایتاً در روایت های فردی و همچنین یک روایت کلی خلاصه شد و مورد تحلیل تماتیک قرار گرفت. یافته های این پژوهش از بروز عارضه تغییر در حیات دینی دانشجویان حکایت می کند. روایت های دانشجویان از زندگی دینی خویش حاوی نکاتی اساسی در خصوص ابعاد دینداری است و نشان می دهد تمامی آنان تحت تأثیر تغییرات فردی و محیطی دینداری خود را مورد بازاندیشی قرار داده اند. جهت نشان دادن این تغییر، مصاحبه ها به سه بازه زمانیِ «حیات دینی پایدار»، «بحران در حیات دینی» و «نوگروی دینی» تفکیک شده و مهمترین مضامین هر مرحله، بیرون کشیده شد. سه مضمون بنیادین بدست آمده عبارتنداز «دین داری به مثابه امری پیشینی»، «بحران هویت دینی» و «دین داری به مثابه امری پسینی». در نهایت باید گفت روایت کلی دانشجویان از نوگروی دینی خویش حاکی از درکی پسینی از دینداری است. در میان آنان نوگروی همچون چرخشی اجتماعی-روانی درک و تفسیر شده است که بر بستر تاریخیِ حیات دینی شان قابل تحلیل است.
۱۳.
کلید واژه ها:
تحلیل گفتمان خرده فرهنگ جرم تجربه لات بازی
در تحلیل جرم، جایگاه مفهوم فرهنگ در کنار مفاهیم و نظریه ها و رویکردهای جامعه شناختی و روانشناختی در قالب جرم شناسی فرهنگی بروز و نمود پیدا کرده است. این مقاله با هدف دستیابی به ساختار صورت بندی ذهن-ادراکی زندانیان جرایم خشن از تجربه تعلق خاطر به خرده فرهنگ لات بازی تدوین شده است. مهمترین پرسش این نوشتار به این شیوه تدوین شده است: زندانیان جرایم خشن که دارای مشخصات خرده فرهنگی خاص گروهی می باشند حالات، احساسات و ادراکات این افراد در موقعیت های مختلف چگونه است ؟ این پژوهش با پارادایم تفسیرگرایی و با استفاده از روش پدیدارشناسی سعی در شناسایی تجارب زیسته لات ها برآمده است. به همین منظور با تعداد با تعداد 16 نفر از زندانیان جرایم خشن در زندان های مازندران مصاحبه انجام شده است. تحلیل متون حاصل از مصاحبه ها از طریق روش تحلیل گفتمان جیمز پل جی انجام شده است. از نتایج قابل توجه، علاو بر تفاوت و تناقض در احساس و کنش و هویت و گفتمان این زندانیان در حالت های مختلف ، می توان به این نکته کلی اشاره کرد که یادگیری و استمرار خشونت در میان این زندانیان به منظور کسب لذت و حظ کردن از حضور در میدان های ابراز وجود لاتی گری از طریق مختل کردن ارادی احساسات کنترل گر ( چشم و ذهن ) صورت می پذیرد که البته این وضعیت با مرور زمان و مشاهده اثرات پیروزی بخش در میدان های خشونت و لات بازی (در قالب هیاهو و سرو صدا کردن و رجز خوانی و قمه کشی) جلوه عینی خود را بازنمایی کرده است.
۱۴.
کلید واژه ها:
طلاق نظریه زمینه ای فشار هنجاری دوسوگرایی جامعه شناختی زنان
هدف این پژوهش مطالعه تجارب زیسته زنان مطلقه شهر ایلام در مورد طلاق است. به این منظور از روش کیفی و رویکرد نظریه زمینه ای استفاده شد. مشارکت کنندگان در تحقیق عبارتنداز 18 تن از زنان مطلقه در شهر ایلام، خانواده های آنان که با تکنیک مصاحبه عمیق و نیمه استاندارد با آنها گفتگو شد. تحلیل مصاحبه ها، به شکل گیری مدل پارادایمی با مقولاتی مانند «باور زنان نسبت به مسئله طلاق»، شرایط علی با مقوله «شرایط تنش زا»، و شرایط میانجی با مقوله هایی مانند نبود مهارت های ارتباطی بین فردی، ناهمسان همسری، فشار هنجاری، زیست دوگانه»، شرایط زمینه ای با مقوله هایی؛ مانند «بستر اقتصادی»، «بستر فرهنگی»، کژکارکردی خانواده ها»، و راهبردهایی مانند «اعتراض به وضعیت»،«راهبردهای اجباری نزدیکی به شکست»،«مدیریت وضعیت») و پیامدهایی در سطح فردی، خانوادگی، اجتماعی منتهی شد. با در نظرگرفتن رابطه بین مجموعه مقولات، مفهوم دوسوگرایی جامعه شناختی» که در آن شاهد تناقضات میان هنجار اصلی (هنجارهای برگرفته از سنت ها و عصبیت ها) و ضدهنجار فرعی (ارزش های اجتماعی-فرهنگی مدرن) هستیم، استخراج شد.
۱۵.
کلید واژه ها:
انزوای اجتماعی شبکه حمایت اجتماعی آسیب اجتماعی خانواده جانبازان زنان
این تحقیق به منظور ارائه تصویری از چگونگی وضعیت انزوای اجتماعی و آسیب های اجتماعی خانواده جانبازان از منظر همسران طراحی و اجرا شده و در جریان آن با ۳۰ نفر از همسران جانبازان ساکن شهر تهران مصاحبه شده است. رویکرد پدیدارشناسی تجربی در تحلیل مصاحبه با همسران جانبازان، چند مضمون اصلی و فرعی در زندگی خانوادگی آنها را آشکار کرد. تردد محدود و خانه نشینی، شبکه حمایت اجتماعی رسمی و غیررسمی ناکافی به انزوای خانواده های جانبازان می انجامد و احتمال وقوع آسیب های اجتماعی چون خشونت خانگی، اعتیاد و طلاق را افزایش می دهد. این نتایج ضمن تأیید یافته های پژوهش های پیشین حاوی نکته ای مهم است: با آنکه تأثیر متغیر شدت جانبازی بر زندگی خانوادگی امری پذیرفته شده است؛ اما نتایج تحقیق آشکار کرد که نوع جانبازی متغیر مهمتری است که جایگاه نقشی فرد جانباز و نیز تعاملات او با خانواده و خانواده در اجتماع را تعیین می کند.
۱۶.
کلید واژه ها:
بنیادگرایی افغانستان پیامدهای اجتماعی و فرهنگی سکولاریسم واکنشی
مقاله حاضر به بررسی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی بنیادگرایی دینی در افغانستان پرداخته است. تأکید اصلی مقاله بر پیامدهای بنیادگرایی در حوزه مواجهه مردم افغانستان با دین است. روش: روش تحقیق مطالعه از نوع کیفی است که با استفاده از تکنیک مصاحبه انجام گرفته است. افراد مورد مطالعه گروه های مختلف تحصیلکرده از جمله اساتید، دانشجویان، عالمان دینی، روزنامه نگاران هستند. نتایج با استفاده از روش نظریه زمینه ای تحلیل و با ترسیم مدل پارادایمی و روایت داستانی سعی در فهم بهتر آن شده است. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، مهمترین پیامدهای اجتماعی و فرهنگی بنیادگرایی تضاد فرهنگی، تخریب و تحقیر فرهنگی، ممانعت از توسعه فرهنگی، ترویج جزم اندیشی، ترویج خشونت اجتماعی و قومی و ترویج تبعیض های جنسیتی هستند. مهمترین پیامدهای بنیادگرایی در حوزه دین و باوردهای دینی عبارتند از: ترویج بدبینی و ناامیدی از دین، سکولاریزم واکنشی، تجربه رهایی بخش، ترویج قشری گری، دین گریزی و ترویج دین موروثی است. مقوله هسته این پژوهش با نام «سکولاریسم واکنشی» استخراج شد. بحث: بررسی عوامل گسترش بنیادگرایی و پیامدهای آن در کشور افغانستان نشان داد که مهمترین پیامد اجتماعی این پدیده در حوزه دینی و باورهای دینی سکولاریسم واکنشی است. از آنجایی که براساس بسیاری از نظریات و تحقیقات موجودات بنیادگرایی واکنشی به حاشیه ای شدن دین است، بنیادگرایی خود درون دارای تناقض و تضادی است که پیامد آن سکولاریسم واکنشی است و این افراط از دل خودش افراطی در جهت مخالف تولید می کند.
۱۷.
کلید واژه ها:
بسترهای خانوادگی کودکان کار خیابانی گراندد تئوری بازتولید شهر اهواز
هدف پژوهش حاضر، کاوش در بسترهای خانوادگی و نقش آن در بازتولید پدیده کودکان کار خیابانی در شهر اهواز است. سؤالات محوری عبارتند از: 1) وضعیت اقتصادی و معیشتی والدین کودکان کار خیابانی در شهر اهواز چگونه است؟ 2) کودکان در مواجه با این وضعیت اقتصادی و معیشتی چه راهبردهایی را در پیش می گیرند؟ 3) تفاسیر والدین از کار کودکان خود در خیابان چیست؟ 4) پیامدهای پدیده کودکان کار خیابانی در شهر اهواز کدامند؟ برای پاسخ به سؤال های تحقیق از رویکرد تفسیری و روش گراندد تئوری استفاده شده است. ابتدا از طریق نمونه گیری هدفمند و سپس نمونه گیری نظری با 11 نفر از کودکان کار خیابانی، مصاحبه عمیق صورت گرفت. همزمان با جمع آوری داده ها، کدگذاری و تحلیل انجام پذیرفت. یافته ها شامل: 10خرده مقوله؛ 4 مقوله اصلی و مقوله هسته، تحت عنوان کار کودک به مثابه حیات اقتصادی خانواده، می باشند. نتایج این پژوهش نشان داد که به دلیل ضعف بنیه اقتصادی خانواده از یک سو و تجربه اتفاقات ناگوار؛ مانند فوت، از کارافتادگی و ضعف جسمی سرپرست خانواده، از نظر اقتصادی و معیشتی خانواده در حالت نامطلوبی است. در چنین حالتی کودکان سرپرستی اقتصادی خانواده را برعهده می گیرند و خانواده به کودک تکیه اقتصادی می کند. والدین، کار کودکان را به مثابه بلوغ، رشد و بزرگی می دانند. پیامدهای چنین پدیده ای از عقب افتادگی تحصیلی، ترک تحصیل تا سوء استفاده از کودکان در انتقال اشیا و مواد توسط افراد ناشناس و پیشنهادهای ضد امنیتی به کودک می باشد.
