مقالات
حوزه های تخصصی:
اولین مطالعات در حوزه دین و رسانه را می توان در دهه های 70 و 80 میلادی پیگیری کرد. اما تا قبل از دهه 90 میلادی این حوزه مطالعاتی به طور جدی در کانون توجه اندیشمندان قرار نگرفته بود. تأثیرپذیری مطالعات رسانه از مطالعات فرهنگی و دین گریزی به عنوان خصلت مهم ادبیات مطالعات فرهنگی یکی از عوامل مهم دوری دین از فضای مطالعات رسانه در آن سال ها بود. همچنین، اندیشمندان علوم دینی رسانه های جمعی را عامل تضعیف دین می دانستند و به همین خاطر، کم تر توجهی به مطالعات رسانه داشتند. با این حال، تأکید رویکردهای فرهنگی بر فرایندهای معناسازی در جامعه و اهمیت دین در مقام یکی از مهم ترین مولفه ها در فرایند معناسازی عاملیت انسانی موجب شد تا توجهات به سمت دین معطوف گردد. از همین روی، از دهه 90 میلادی شاهد رشد ادبیات حوزه مطالعاتی دین و رسانه هستیم. مطالعاتی که با تلاش های اندیشمندانی چون کلیفورد گیرتز و جیمز کری آغاز شد و تا به امروز ادامه داشته و به واسطه نفوذ گسترده رسانه های نوین و ویژگی های منحصربفرد آنها در سطح جامعه، افزایش نیز یافته است. بررسی عملکرد گروه های دینی، رویکرد مخاطب محور، بررسی پوشش خبری دین، تحلیل محتوای مضامین دینی، سیاست گذاری و تحلیل محتوای انتقادی از جمله عرصه های مطالعاتی حوزه دین و رسانه در این سال ها بوده اند. اما، مهم ترین رویکردهای این عرصه مطالعاتی نوظهور را می توان در «جبرگرایی تکنولوژیک» مارشال مک لوهان، «رسانه ای شدن دین» استیگ هاروارد، «وساطت معنا» استوارت هوور، «وساطت گونه های مقدس» جی. لینچ و «ساخت اجتماعی دینی فن آوری» هیدی کمبل جستجو کرد.
رهیافتی برای انجام تحقیقات اجتماعی در توئیتر فارسی؛ مطالعه موردی انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 1396(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله، ارائه یک رهیافت جامع و دقیق برای انجام تحقیقات اجتماعی در توئیتر است. توئیتر در سال های اخیر به رسانه ای محبوب در بین کاربران تبدیل شده اما مسائل روش شناختی تحقیق در رسانه های اجتماعی در ایران به موازات گسترش استفاده از این رسانه ها توسعه نیافته است. این در حالی است که نبود یک رهیافت نظام مند می تواند به تشتت نظری و روشی و در نهایت عدم اعتبار یافته ها در تحقیقات روی توئیتر فارسی بیانجامد. ما در این تحقیق با ترکیب سه روش تحلیل شبکه اجتماعی، تحلیل محتوای مردم نگارانه و تحلیل گفتمان انتقادی رسانه های اجتماعی تلاش می کنیم این خلا را رفع کنیم. رهیافت ارائه شده شامل تمامی مراحل انجام یک تحقیق از انتخاب بازه زمانی گردآوری داده ها تا تحلیل های آماری و نهایی است. این رهیافت برخلاف رهیافت های موجود، کاربر و محتوا (توئیت) را بطور همزمان در نظر گرفته و تحلیل می کند. همچنین راهکارهایی برای کدگذاری کاربرها و شناسایی ویژگی های جمعیت شناختی آن ها و توئیت ها ارائه می کند که می تواند مبنایی برای انجام تحقیقات بعدی باشد.
رابطه هویت زبانی فارسی زبانان و استفاده از آن به عنوان زبان مادری یا زبان دوم با رعایت هنجارهای زبانی فارسی نوشتاری معیار در فضای مجازی (تلگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به بررسی رابطه هویت زبانی گویشوران زبان فارسی و نوع وابستگی آنها به زبان فارسی (به عنوان زبان مادری یا زبان دوم) با میزان پایبندی آنها به هنجارهای زبان فارسی نوشتاری معیار در تلگرام پرداخت. تعداد 115 نفر از کاربران تلگرام در مقطع کاردانی و کارشناسی به صورت تصادفی انتخاب شدند. نخست، هویت زبانی آنها از طریق پرسشنامه هویت زبانی رضایی، خطیب و بالغی زاده (2014) اندازه گیری شد. سپس، آنها به دو گروه زبان مادری و زبان دوم هر کدام با زیر گروه های هویت زبانی بالا و پایین تقسیم شدند تا اینکه در نهایت چهار گروه هر کدام شامل 25 نفر مشخص شد. برای جمع آوری داده ها، صفحاتی از نوشته های آنها در تلگرام از حیث زبانی و بر مبنای معیارهای زبانی بررسی شد. نتایج نشان داد که هویت زبانی در گروه زبان مادری ارتباط معنی داری با میزان پایبندی به هنجارها داشت. همچنین، از حیث میزان تاثیر نوع وابستگی به زبان فارسی(به عنوان زبان مادری یا زبان دوم)، نتایج حاکی از آن بود که، با هویت زبانی مشابه، میزان پایبندی گروه های زبان دوم در قیاس با گروه های زبان مادری بیشتر بوده است.
تحلیل ساختاری روابط هواداران داعش در شبکه ی اجتماعی آنلاین توییتر: یک مطالعه ی موردی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله ی حاضر با استفاده از روش تحلیل شبکه های اجتماعی (SNA) به بررسی اکتشافی شبکه ای متشکل از 7885 نفر و 9927 پیوند از کاربران عربزبانِ هوادار گروه تروریستی داعش در شبکه ی اجتماعی آنلاین توییتر پرداخته است. هدف از این پژوهش، کشف و استخراج ساختار روابط کاربران مذکور، بررسی مزایا و معایب کارکردی این ساختار برای گروه تروریستی داعش، و شناسایی افرادی (گره هایی) بود که به لحاظ سنجه های مرکزیت به عنوان گره های کلیدی بالقوه در این شبکه محسوب می شدند. بر اساس یافته های این پژوهش، شبکه ی روابط هواداران عرب زبان گروه تروریستی داعش در توییتر در بازه ی زمانی بهمن ماه تا اسفندماه 1397 از ساختاری نامتمرکز با قطر شبکه ای بالا، و خوشه هایی تشکیل شده بود که با یکدیگر و کل شبکه، پیوندی ضعیف داشتند. این ساختار سبب انعطاف، پایایی و چابکی شبکه ی مورد مطالعه و نیز حفظ ناشناسی کاربران مرکزی آن می شد. همچنین ضمن تعیین گره های دارای بالاترین سنجه های مرکزیت شبکه ای، مشخص شد کاربران شبکه ی مورد مطالعه ی این پژوهش، در سه دسته ی کلی قابل تقسیم بندی هستند: «اعضای کلیدی»، «رابطان» و «پیروان».
بازنمایی اخبار در رسانه های جمعی و تأثیر آن بر افکار عمومی در شبکه اجتماعی توئیتر (مطالعه موردی اخبار گردشگری جنسی عراقی ها در مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در مقطعی از تابستان 1397 موضوع گردشگری جنسی مسافران عراقی در مشهد توسط رسانه های جمعی به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفت. به دنبال توجه و برجسته سازی رسانه های جمعی، افکار عمومی نیز در شبکه های اجتماعی درباره این موضوع به گفتگو و اظهار نظر پرداختند. لذا این تحقیق به دنبال توصیف و تحلیل نحوه بازنمایی این موضوع در رسانه های رسمی و همچنین بررسی تاثیر این بازنمایی و برجسته سازی رسانه ای بر افکار عمومی در شبکه اجتماعی توئیتر است. برای این منظور از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل 20 خبر منتشر شده در رسانه های رسمی و همچنین 54 توئیت کاربران در شبکه اجتماعی توئیتر استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که طبق نظریه برجسته سازی، تعداد توئیت های افکار عمومی در هر روز با تعداد اخبار این موضوع در رسانه های جمعی نسبت مستقیم دارد و رسانه های جمعی در اولویت گذاری و جلب توجه مخاطبان به این موضوع موفق بوده اند. اما محتوای توئیت ها کاملا منطبق بر دیدگاه هایی که در رسانه های جمعی طرح شده است، نمی باشد. در دو مورد که شامل ادعای شایعه سازی و نژادپرستی است انطباق وجود دارد اما دو ادعای حکومتی بودن و سوء مدیریت نظام در توئیت ها وجود دارد که در بازنمایی رسانه های جمعی مطرح نشده است.
"بر روی لینک زیر کلیک کنید و به کانال ما بپیوندید": بررسی تکنیک های اقناعی "تبلیغ کانال" در شبکه اجتماعی تلگرام و ایتا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شبکه های اجتماعی به عنوان رسانه هایی نوظهور سهم روزافزونی در عالم تبلیغات و اقناع مخاطبان ایفا می کنند. گذشته از تبلیغاتی که کاربست تجاری دارند ، نوع دیگری از تبلیغات در شبکه اجتماعی تلگرام و ایتا در حال افزایش است که با عنوان"تبلیغ کانال" یا "تبادل لینک" شناخته می شوند. این دست تبلیغات با بکارگیری روشهای اقناعی متعدد و تکنیکهای گوناگون سعی در ترغیب کاربران برای بازدید و عضویت در کانال مربوطه را دارند. هدف از این پژوهش بررسی تکنیک های اقناعی به کار رفته در تبلیغات تبادل کانال در شبکه اجتماعی تلگرام و همتای بومی آن ایتا است. داده های پژوهش مشتمل بر 100 پست تبلیغاتی غیر-تکراری در پنج کانال پرکاربر با محتوای اجتماعی- خانوادگی درپیام رسان تلگرام و ایتا است. از بررسی کیفی محتوای این پست های تبلیغاتی مشخص گردید تبلیغگران با استفاده از تکنیکهایی همچون "روایتگری"، "سرزمین موعود" ، "شخصیت سازی" ، "انکورهای (لنگرهای) اعتقادی" ، "تیترهای جنجالی"، "18+"، "اخطار به پاک شدن لینک"، "جاذبه ترس"، و "مخاطب خاص" سعی در ترغیب کاربران برای پیوستن به کانال مربوطه را دارند. به عبارت دیگر، تبلیغگران پست های تبلیغاتی در این رسانه ها، همچون تبلیغگران کالا و خدمات تجاری، با شناخت از مخاطب ایرانی و جامعه و فرهنگ ایرانی، از باورها، ارزش ها، دغدغه ها، نیازها، خواسته ها و موضوعات جذب کننده به عنوان لنگرهایی برای جذب و اقناع مخاطب استفاده می کنند.
مطالعه مولفه های مرتبط با جایگاه روابط عمومی الکترونیک در شهرداری تهران (مناطق 22 گانه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این پژوهش با هدف بررسی جایگاه روابط عمومی الکترونیک در مناطق 22 گانه شهرداری تهران پنج مؤلفه سواد رایانه ای، آموزش روابط عمومی الکترونیک، میزان استفاده از روابط عمومی الکترونیک، نگرش مدیران و کارشناسان، و دورکاری از دیدگاه شاغلان به روش تحقیق پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 0.88 استفاده شد. جامعه آماری در این تحقیق شامل تمامی مدیران و کارکنان واحدهای روابط عمومی است که در محدوده زمانی، نیمه دوم سال 1394 و نیمه اول سال 1395 دراین سازمان به صورت رسمی، پیمانی و قراردادی مشغول به خدمت بودند. تجزیه وتحلیل داده هابا استفاده از از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 20 انجام شد. در بخش آمار توصیفی از جداول توزیع فراوانی داده ها و در بخش آمار استنباطی متناسب با سطح سنجش داده ها، از آزمون کای اسکوئر و ضریب همبستگی دی سامرز استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان داد، با توجه به بررسی مولفه های سواد رایانه ای، آموزش روابط عمومی الکترونیک، نگرش مدیران و کارشناسان در رابطه با روابط عمومی الکترونیک و میزان استفاده از تکنولوژی های روابط عمومی الکترونیک (پست الکترونیک، خبرنامه الکترونیک، سامانه پیامکی، چندرسانه ای، تالار گفتگو، نظرسنجی الکترونیک، تلگرام)؛ در واحدهای روابط عمومی مناطق 22 گانه شهرداری تهران، از روابط عمومی الکترونیک به نحو مطلوب استفاده می شود.
شناسایی پیشران ها و ذینفعانِ مؤثر بر آینده شبکه های اجتماعیِ وسایل همراه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش شناسایی نیروهایی است که بر آینده شبکه های اجتماعیِ همراه تاثیر دارند. شبکه های اجتماعی به عنوان خدمات مبتنی بر اینترنت تعریف می شوند که به افراد اجازه میدهد برای خود پروفایل و لیستی از مخاطبان ایجاد کنند که با این مخاطبان در ارتباط باشند و کل اعضای شبکه محتوا باهم به اشتراک بگذارند. در شبکه های اجتماعی همراه، وسیله همراه به بستری برای شبکه های اجتماعی تبدیل می شود. نیروهای موثر بر شکل گیری آینده شامل روندها، عدم قطعیت ها و ذینفعان است. به منظور مرور ادبیات انگلیسی درباره این موضوع، پرسش و پروتکل تحقیق تنظیم شد. با جستجو در پایگاه ها و رهگیری اخبار 823 مقاله واجد شرایط تهیه گردید که بر اساس پروتکل، 253 مقاله از این بین انتخاب و ترجمه شد. با تجزیه و تحلیلِ این مقالات در چهارچوبِ تکنولوژی-زیست محیطی، اجتماعی-جمعیت شناختی، سیاسی-قانونی و اقتصادی، 19 عدم قطعیت، 25 روند و 12 ذینفعِ موثر بر آینده شبکه های اجتماعی استخراج گردید. مشخص گردید که آینده شرکت فیسبوک، آینده شبکه های اجتماعی است. لزوم یک توافق بین المللی، قانونگذاری مناسب و آموزش عمومی مورد تاکید قرار گرفت.
مقایسه نقشه ذهنی کاربران پیام رسان های داخلی با پیام رسان های خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه پیام رسان های اجتماعی در بین مردم ایران از اقبال بالایی برخوردار بوده و کاربران زیادی در بین مردم دارند. مردم ایران برای استفاده از پیام رسان های اجتماعی با دو انتخاب پیام رسان های داخلی و پیام رسان های خارجی مواجه هستند و تحقیقات نشان داده اند که استفاده مردم ایران از پیام رسان های خارجی بیشتر است. این تحقیق به بررسی علت عدم اقبال و توجه مردم به پیام رسان های ایرانی و مقایسه آن با پیام رسان های خارجی پرداخته است تا بتواند با قیاس تفاوت های بین پیام رسان های داخلی و خارجی از نظر کاربران به مدلی برای طراحی پیام رسان ایرانی مناسب با سلیقه کاربران دست پیدا کند. در این تحقیق از رویکرد پدیدارشناسی و روش زیمت برای استخراج نقشه ذهنی کاربران نسبت به پیام رسان های داخلی و خارجی استفاده شده است و در این راستا از 15 نفر از دانشجویان در شهر تهران مصاحبه زیمت به عمل آمده است. یافته های تحقیق در سه محور نقشه ذهنی پیام رسان های داخلی، نقشه ذهنی پیام رسان های خارجی و مقایسه بین این دو نقشه بوده است. دو نقشه اجماعی به صورت سازه ای با یکدیگر مقایسه و تحلیل شدند. تعداد سازه های استخراج شده پیام رسان ایرانی نسبت به پیام رسان خارجی بیشتر بود که نشان دهنده دغدغه کاربران نسبت به پیام رسان ایرانی است. اکثر این سازه ها ماهیتی منفی داشتند و با تحلیل این سازه ها می توان دریافت که قسمتی از مشکلات پیام رسان های ایرانی در طراحی و مشکلات فنی آنان و قسمت دیگر ریشه در مشکلات مدیریتی دارد. در انتها مقایسه بین پیام رسان ها تحلیل شده و پیشنهاد هایی به سازندگان و مدیران جهت طراحی پیام رسان ایرانی با توجه به نیاز کاربر داده شده است.
ارائه ی الگوی ساختاری شرکت های دانش بنیان در رابطه با انیمیشن (پویانمایی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دو عامل منابع انسانی و شکل گیری دانش، باعث شده است تا کشور ایران فارق از محدودیت های سیاسی و اقتصادی در جمع کشورهای تولیدکننده فیلم انیمیشن قرار گیرد؛ اما پس از گذشت نیم قرن از تولید اولین آثار انیمیشن در ایران نگاه حاکم به این فناوری نوین، صرفاً محصولی تفننی است. هدف از پژوهش حاضر ارائه الگوی ساختاری در 9 بخش تمرکززدایی، رسمیت، تخصص گرایی، استراتژی، شرایط محیطی، فناوری، اندازه، کنترل و دانش بنیان برای شرکت های تولید فیلم انیمیشن است. روش تحقیق حاضر از نوع کیفی و نظریه زمینه ای است. به همین منظور برای جمع آوری اطلاعات، از تکنیک مصاحبه عمیق با اساتید، مدیران و خبرگان حوزه فیلم سازی انیمیشن استفاده گردید و درنهایت با استفاده از روش نظریه زمینه ای، 11 مقوله تمرکز ساختاری، تفکر جمعی، فقدان قوانین، روند تولید 5 مرحله ای، ارزیابی توانایی، مدیریت درآمد، محتوای متأثر از شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، سخت افزار، کیفیت توانایی، کیفیت بصری و مدیریت دانش یافت شد که بر الگوی ساختاری شرکت های دانش بنیان تولید فیلم انیمیشن مؤثرند. در نتیجه این تحقیق با تکیه بر 11 مقوله ی کشف شده به طراحی ساختار در 9 بخش سازمانی و همچنین الگوی 6 مرحله ای در روند تولید (سفارش، پیش تولید، توزیع، تولید،پس تولید و پخش) با در نظر گرفتن مدیریت دانش و آموزش برای شرکت های دانش بنیان تولید فیلم انیمیشن پرداخته است.
فرصت ها و تهدیدهای تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ورود و کاربری فناوری های جدید ارتباطی در یک جامعه، بر رسانه های موجود تأثیر می گذارد و نیاز به سیاست گذاری جدید را برای رسانه های جریان اصلی ضروری می سازد. تلویزیون اینستاگرامی (IGTV)، یکی از مصداق های این خدمات ارتباطی جدید است که با وجود فراهم نمودن بستر ارتباطی غنی تر برای کاربران، صداوسیما را با مسائل جدیدی مواجه کرده است. این پژوهش، ضمن تشریح فرصت ها و تهدید های تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما، به سیاست های موجود و مطلوب مواجهه و راهبردها و موانع پیش روی این سازمان پرداخته است. بدین منظور، ۱۲ مصاحبه نیمه ساخت یافته با متخصصان علم ارتباطات و مدیریت رسانه صورت گرفته، داده های حاصل با نرم افزار Nvivo 10 کدگذاری و تحلیل شده است. بر اساس نظر متخصصان، فرصت های تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما، شامل دو دسته فرصت های کاربردی (استفاده از محتوای کاربرتولید، استعدادیابی، تعامل با مخاطب و نظرسنجی) و فرصت های غایی (کمک به حکمرانی خوب، ایجاد تعادل میان فرهنگ رسمی و عرفی، متنوع تر شدن سپهر رسانه ای ایران و باکیفیت تر شدن تولیدات صداوسیما) است. تهدیدهای تلویزیون اینستاگرامی برای صداوسیما نیز معطوف به تضعیف جایگاه انحصاری صداوسیما، کاهش مخاطب و کاهش درآمد از محل آگهی عنوان شده است. در پایان، پیشنهاداتی برای کارایی و اثربخشی بهتر رسانه ملی در فضای همگرایی رسانه ها از سوی متخصصان ارائه شده است.
راهکارهای همگرایی میان صدا و سیما و فضای مجازی در حوزه تولید محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکپارچگی و ادغام رسانه های سنتی و تحولات و تغییرات فناوری ها و رسانه های نوین باعث همگرایی رسانه ای شده است. قطعا همگرایی یکی از مهم ترین و در عین حال، بحث برانگیزترین مفاهیمی بوده است که در دو دهه گذشته، در حوزه صنعت رسانه مطرح شده است؛ به طوری که برخی از نظریه پردازان در آستانه قرن بیست و یکم، از همگرایی با عنوان انقلاب دوم صنعتی یاد می کنند. بنابراین این پدیده، فرآیندی مداوم و در حال پیشرفت است که تمامی حوزه های مرتبط با رسانه، از جمله فناوری، صنایع، محتوا و مخاطب را شامل می شود. بدین ترتیب در این پژوهش مساله این است که روش-های همگرایی میان صدا و سیما و فضای در حوزه تولید محتوا چیست؟ پژوهش حاضر به صورت کیفی انجام شده است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه عمیق با 12 کارشناس، گردآوری و پس از استخراج و کدگذاری، مقوله بندی شده است. در نهایت، در پاسخ به پرسش اصلی پژوهش،راهکارهایی ارائه شد، که عبارتند از: 1- آموزش سواد رسانه ای مخاطب 2- تغییر کارکردهای رسانه 3- حذف پارازیت ها 4- استفاده متفاوت از هر دو فضای رسانه ای 5- تعامل با مخاطب 6- تغییر استراتژی ها 7- تغییر سیاست ها از طریق طراحی آرایش رسانه ای، ایجاد سیاست رسانه ای، ایجاد گفتمان مشترک و برخورداری از نیروی متخصص 8- بهره مندی از آرشیو غنی، اعتماد اجتماعی و مزیت تشکیلاتی صدا و سیما 9- قابلیت تبدیل شدن و فرآوری محتوا 10- بهره مندی از مزیت نعمت تصویر در صدا و سیما 11- استفاده از محتوای مردم ساخت 12- استفاده از سرعت انتشار بالا در فضای مجازی 13- استفاده از موج سازی.