مطالعات رسانه های نوین

رشد و گسترش فضای مجازی و همه گیری بهره مندی از آن به خصوص در میان کودکان و نوجوانان، سبب ایجاد دغدغه بسیار جدی برای خانواده ها و متولیان امر آموزش و تربیت در کشور از حیث چگونگی مواجهه با آن شده است. استفاده گسترده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی و عدم نظارت و تنظیم گیری کافی از سوی نهادهای متولی امر تربیت، به دلیل تأثیرگذاری شگرف آن بر فرآیندهای تربیتی و تغییر کنش های رفتاری آنان، به مرور سبب ایجاد گسست ها و بحران های اجتماعی و شکاف های میان نسلی عمیق میان والدین و فرزندان خواهد شد و به تدریج جایگاه مدرسه به عنوان مهمترین رکن تعلیم و تربیت رسمی و عمومی را متزلزل خواهد کرد. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی درصدد فهم وضعیت موجود نظریه سیاستی وزارت آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با فضای مجازی و به دست آوردن مؤلفه های وضعیت مطلوب آن، از طریق مصاحبه عمیق با مدیران و خبرگان و تحلیل داده های به دست آمده از طریق روش داده بنیاد بوده است. نگاه مبتنی بر تصدی گری در وزارت آموزش وپرورش، عدم تعامل صحیح با بخش خصوصی و بازار، ضعف بدنه مدیریتی و ستادی آموزش وپرورش، مؤلفه های نظری موجود را تشکیل داده اند. مؤلفه های مطلوب نظریه سیاستی نیز، ایفای نقش تنظیم گری و راهبری و نظارت محتوایی توسط آموزش وپرورش در کنار تعریف نقش صحیح برای بخش خصوصی جهت تولید محتوای سالم، مفید و ایمن، و ضرورت توجه به اولویت ایجاد سرویس و تولید محتوای بومی در زیرساخت شبکه ملی را شامل می شود.

نوجوانان امروز به واسطه حضور دائمی در رسانه های اجتماعی در زیست جهانی زندگی می کنند که بیش از گذشته مرزهایش نامشخص است. رسانه ها و ابزارهای فناورانه ارتباطی مواجهه غیرمستقیم فرهنگ های دیگر را بیش از پیش مهیا کرده اند. و این موقعیت، نوجوان را در شرایطی قرار می دهد که ناچار است درگیر چالش هایی بر سر هویت و تعریف خود شود. هویت شکل گرفته در هر فردی از نوع و سبک خاصی برخوردار است. که تحت عنوان سبک های هویتی نامیده می شود. سبک های هویتی، همان مقیاس و میزان تمایزی است که می توان در میان افراد قائل شد. در این خصوص، برزونسکی (1992)، سبکهای هویتی را مشتمل بر اطلاعاتی ، هنجاری ، سردرگم و متعهد می داند. به این اعتبار پژوهش حاضر درصدد است رابطه بین نگرش به رسانه های اجتماعی با سبک های هویتی را در نوجوانان 12 تا 18 ساله با روش پیمایش آنلاین و نمونه آماری 1065 نفر بررسی کند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه استاندارد برزونسکی و محقق ساخته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با توجه به آزمون کولوموگرف – اسمیرنف و سطح معناداری به دست آمده بالای 5/0 داده های پژوهش نرمال و از آزمون های پارامتریک استفاده شد. با توجه به آزمون همبسنگی پیرسون در سطح معناداری 5/0 بین هویت سردرگم و متعهد و نگرش به رسانه های اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد و فرض وجود رابطه بین سبک هویتی اطلاعاتی و هنجاری با نگرش به رسانه های اجتماعی رد شده است.

امروزه بازی های رایانه ای به عنوان عرصه جدیدی از ظهور رسانه های نوین در بعد جامعه پذیری مطرح اند که بنابر نظر بسیاری از صاحب نظران، در سال های آتی به صنعت اول سرگرمی در جهان مبدل می شوند، از سوی دیگر، گیم نت ها در جامعه ایران به عنوان عرصه ظهور رفتارها و کنش های ارتباطی کاربران بازی های ویدئویی و رایانه ای، در ترسیم فرهنگ بازی کردن در جوامع از جمله جامعه ایرانی جایگاه ویژه ای بر عهده دارند، لذا این مقاله در راستای چنین هدفی در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که الگوی رفتارها و کنش های ارتباطی کاربران بازی های رایانه ای در گیم نت های شهر تهران چگونه است؟ بنابراین، برای پاسخ بدین پرسش ، متکی بر روش مشاهده مشارکتی، 35 گیم نت در شهر تهران و با نمونه گیری خوشه ای مورد مشاهده قرار گرفت و در کنار 53 مصاحبه نیمه ساختمند با کاربران این گیم نت ها بر اساس نمونه های در دسترس، و یادداشت ها و تصاویر تهیه شده توسط مشاهده گران و نیز مراجعه به صفحات مجازی این اجتماعات، داده های حاصل شده به کمک روش تحلیل مضمون و بر اساس مدل ولکات تجزیه و تحلیل شد. در نتیجه، 17 الگوی رفتاری و کنش ارتباطی مانند الگوی هیجان- تن صدا، الگوی اختلاط جنسیتی و تعدیل فحاشی های کنش گونه و رفتارگونه، و الگوی عدم واکنش به توهین و تحقیر حاصل گردید که نشان دهنده وضعیت یک اجتماع پشت صحنه ای است.

این پژوهش به دنبال کشف عوامل مرتبط با گرایش جوانان زاهدانی به برنامه های فارسی زبان ماهواره ای است. سوال اصلی این است که چه نیازهای رسانه ای آنها را به استفاده از این شبکه ها سوق می دهد و آیا عوامل و نیازهایی که توسط رسانه های داخلی تأمین نمی شود، می تواند زمینه را برای ایجاد نگرش مثبت به استفاده از ماهواره و در نهایت استفاده از برنامه های ماهواره ای فارسی زبان فراهم کند؟ براین اساس، در چارچوب نظری پژوهش از نظریه استفاده و رضامندی استفاده شد. روش این پژوهش پیمایش است و جامعه آماری جوانان زاهدانی هستند، حجم نمونه برابر با 390 نفر است که برای انتخاب آن از روش نمونه گیری، تلفیقی و ترکیبی استفاده شده است. بدین صورت که با استفاده از تکنیک چند مرحله ای و سهمیه ای، جمعیت یا حجم نمونه انتخاب شده و سپس با ابزار پرسشنامه اطلاعات جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که 65درصد از جوانان زاهدان به ماهواره دسترسی دارند و 55درصد از آنها کمتر از یک ساعت ماهواره تماشا می کنند. هم چنین رابطه معناداری بین میزان احساس تعلق مخاطبان به نظام جمهوری اسلامی ایران با گرایش آنها نسبت به استفاده از برنامه های ماهواره ای وجود دارد. علاوه بر این رابطه معناداری بین میزان آگاهی و دانش مخاطبان با گرایش آنها نسبت به برنامه های ماهواره ای وجود دارد. از طرف دیگر رابطه معناداری بین سن، پایگاه اقتصادی و اجتماعی،جنس و میزان دینداری با گرایش به استفاده از شبکه های ماهواره ای وجود ندارد.

بازی های رایانه ای در جهان معاصر به ابزارهایی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برای شکل دادن به اندیشه نسل جوان بدل شده اند. نمونه هایی از این بازی ها به موزه ها راه یافته اند؛ مبحث زیبایی شناسی بازی در محافل علمی پا گرفته است؛ و کشورهای گوناگون در تلاشند تا سهمی از بازار رو به رشد بازی سازی را از آن خود کنند، همچنین طراحی بازی های برگرفته از اسطوره یا تاریخ ملی طی دهه های گذشته یکی از بنیادهای سیاست گذاری فرهنگی در کشورهای توسعه یافته بوده است، زیرا بازی های رایانه ای از سویی به سبب رواج گسترده و تاثیرگذاری عمیق به رسانه ای مهم در جهان معاصر بدل شده اند و از سوی دیگر توانسته اند به گسترش فزاینده بحران هویت در نسل جوان دامن بزنند. این پژوهش یک موردکاوی با رویکرد تحلیلی تفسیری و با هدف توسعه ای است که داده های کیفی آن به شیوه اسنادی و موزه ای داده اندوزی شده اند. هدف اصلی این نوشتار پیشنهاد روشی برای بهره گیری از نقش مایه های ملی ایران در طراحی بازی های رایانه ای است. با بهره گیری از نظریه گشتالت بیانگرای آرنهایم، دسته بندی گونه های غوطه وری توسط ارمی و مایرا، و نیز کارکردشناسی سبک های گرافیکی و ابزارهای دیداری مورد استفاده در طراحی بازی توسط وو، این مقاله تلاش دارد راهبردی برای استفاده از نقش مایه های رایج در هنر باستانی ایران در طراحی بازی ارایه کند. بررسی آثار برگزیده که از سفالینه های هزاره چهارم پ.م شوش در موزه لوور برگرفته شده اند، نشان می دهد این نقش مایه ها در شیوه انتزاع سبک وار می توانند نیازهای گوناگون طراح همچون شخصیت پردازی، بافت سازی و نشانه پردازی را تامین سازند و خمیرمایه طراحی بازی های هویت مدار برپایه هنر ملی ایران باشند.

رسانه ها با بازنمایی «دیگریِ» بیگانه نقش مهمی در برساختن هویت های سیاسی و اجتماعی ایفا می کنند. در این مقاله کوشیده ایم تا نمود بیگانه هراسی و بیگانه ستیزی را در گفتمان خبری سیمای جمهوری اسلامی ایران مورد واکاوی قرار دهیم. به این منظور آمریکا به عنوان بیگانه یا «دیگری» مهم انتخاب و بازنمایی سیاست های این کشور را در گفتمان خبری سیمای جمهوری اسلامی ایران موردمطالعه قراردادیم. ازآنجاکه بازنمایی «دیگری» در پیوند با «خود» معنا پیدا می کند سؤال اصلی تحقیق چنین طرح می شود؛ سیاست های آمریکا به عنوان «بیگانه» یا «دیگری» چگونه بازنمایی شده و از خلال بازنمایی دیگری، هویت «خودی» چگونه تعریف می شود. در این راستا بخش خبری ساعت 21 شبکه یک سیما به عنوان یکی از مهم ترین بخش های خبری سیما انتخاب و موردمطالعه قرار گرفت. رویکرد نظری تحقیق را پیرامون مبانی نظری مفهوم «بازنمایی»، «گفتمان»، «هویت» و نظریه «هراس اخلاقی» سامان دادیم. برای پاسخ به مسئله تحقیق نمونه ها، بر اساس مدلی تلفیقی از تحلیل گفتمان و نشانه شناسی موردمطالعه قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که گفتمان خبری شبکه یک در بازنمایی سیاست های آمریکا «دیگر هراسی» و «دیگر ستیزی» را بازتولید و در مقابل بر هویت خودی به عنوان هویتی «مبارز»، «انقلابی»، «آگاه» و... تأکید می کند.

این پژوهش با هدف فراتحلیل تاثیر شبکه های جتماعی مجازی با سبک زندگی انجام شده است و مولفه های تبیین کننده و تاثیر گذار بر سبک زندگی و شبکه های اجتماعی مجازی را تحلیل می کند در ابتدا از میان مقالات انتخاب شده 13 مقاله که با اهداف و رویکرد تحقیق نمایان بود مشخص گردید . معیارهای م ورد بررس ی در ای ن فراتحلی ل، رویک رده ای نظری مرور شده، چهارچوب های نظ ری م ورد اس تفاده، روشه ای تحقی ق، پ ارادایمه ای روش ش ناختی، شبکه های مورد بررسی، روشهای تحلیل داده ها و آزمون های آماری، نظریه پردازی، جمعیت آماری، حجم نمونه، دامنه سنی اعضای نمونه، روش نمونه گیری، پایایی، سطح تحلیل و پژوهشگران بوده است. نتایج به دست آمده از فرا تحلی ل نش ان داد ک ه پژوهش های انجام شده به رغم داشتن نقاط قوت، متأثر از نقاط ضعف نظری و روش شناختی هس تند ک ه م یتوان د توض یحی ب رتفاوت ها و تناقض های موجود در نتایج به دست آمده از این پژوهش ها باشد. پراکندگی و ع دم انس جام در ش اخص س ازی س بک زندگی، تلقی متفاوت از مفهوم شبکه های اجتماعی مجازی، پس افتادگی روش شناسی نسبت به چهارچوب های نظری، کم توجهی به اعتبار ابزار، تعمیم نتایج به رغم استفاده از روش های نمونه گیری غیر احتمالی، ارزیابی تأثیر شبکه های اجتماعی به روش ذهنی و عدم آزمون فرضیه ها به تفکیک شاخص ها، از جمله نقاط ضعف قابل مشاهده در پژوهش های انجام شده هستند .

تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر مشارکت مدنی در میان شهروندان اردبیلی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر اردبیل می باشند که بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 تعدادشان 115000 نفر برآورد شده است. با استفاده فرمول کوکران تعداد حجم نمونه 384 نفر تعیین گردید و نمونه گیری نیز با استفاده از روش خوشه ای چندمرحله ای انجام گردید. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده می شد. نتایج تحقیق نشان داد شبکه های اجتماعی مجازی مورد بررسی (تلگرام، اینستاگرام، فیسبوک و یوتیوب) بر مشارکت مدنی شهروندان شهر اردبیل تاثیرگذار است. اینستاگرام بیشترین و فیسبوک کمترین تاثیر را بر مشارکت شهروندان اردبیلی داشته است. بیشترین تاثیر این شبکه ها بر عضویت در گروه ها و انجمن ها و کمترین تاثیر آنها بر ایجاد روابط مناسب و پیام نگاری برای مشارکت در تصمیمات شهری بوده است.

یکی از اجزای سیستم اطلاعات بازاریابی، تحقیقات بازاریابی است که به معنی جمع آوری، تجزیه و تحلیل، پیش بینی هدفمند اطلاعات برای تصمیم گیری های مرتبط با شناسایی نیاز ها، خواسته ها و علایق مشتری از یک سو و تشخیص فرصت ها و حل مسائل بازاریابی از سوی دیگر است باتوجه به قدرت نفوذ شبکه های اجتماعی در فضای کسب و کار، بازاریابان باید بتوانند فعالیت خود را در این شبکه ها گسترش دهند و بدین ترتیب انجام تحقیقات بازاریابی در شبکه های اجتماعی امری ضروری است. روش پژوهش حاضر کیفی و استراتژی آن تحلیل تم است. به طور خاص با مطالعه دو شبکه اجتماعی تلگرام و اینستاگرام در ایران، تعداد ۵۳ کد از طریق مشاهده مشارکتی و اکتشافی page ها، کانال ها و گروه ها، مصاحبه اکتشافی با ادمین شبکه ها، و تحلیل محتوای مقالات موجود در این زمینه استخراج گردید. نمونه گیری تا مرحله اشباع پاسخها ادامه یافت. برای ارزیابی قابل اتکا بودن داده ها از معیار های قابلیت اتکا پذیری،اعتماد پذیری،فهم پذیری و عمومیت استفاده شد. مدل نهایی «تحقیقات بازاریابی در شبکه های اجتماعی» در قالب تعداد ۷ تم اصلی و ۲۰ تم فرعی طراحی شد. ۷ بُعد مدل تحقیقات بازاریابی در شبکه های اجتماعی شامل نظرسنجی ،کیفیت مشاهده، تعداد مشاهده، تعداد مخاطبان، کامنت ها، سلبریتی ها و بلاگرها و فراخوان می باشد.

در عصر رسانه ای شدن سیاست ، صنعت سرگرمی به راحتی می تواند برای محیط های سیاسی محتوا و قهرمان تولید کند. بر همین اساس، دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق ایالات متحده، شهرت خود را بیش از هر کمپین انتخاباتی، مدیون رسانه ها، فیلمها، شوهای تلویزیونی، برنامه های سرگرمی و... بود. این امر از جمله عوامل اساسی موفقیت ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بوده است. امروزه از ترامپ به عنوان سیاستمدار سلبریتی یا سوپراستار سیاسی نام برده می شود. تمرکز اساسی پژوهش حاضر ، مفهوم شناسی سیاست سلبریتی و سیاست مداران سلبریتی با استفاده از پدیده دونالد ترامپ است. بر همین مبنا مقاله حاضر با روش توصیفی- تبیینی و با سنخ شناسی سیاست سلبریتی و سیاستمدران سلبریتی، این مفهوم را با توجه به روی کارآمدن ترامپ در کاخ سفید، تحلیل می کند. سوال اساسی پژوهش حاضر این است که آیا می توان دونالد ترامپ را با توجه به عملکردهای انتخاباتی و سیاسی اش، سلبریتی نامید؟ مقاله به این سوال پاسخ مثبت می دهد و بر مبنای فرض خود، بر این امر تاکید می کند که پدیده دونالد ترامپ از سنخ سیاستمدران سلبریتی است که با استفاده از سه عامل روایت های رسانه ای، سبک عملکردی و دریافت و ادراک مخاطبان عادی ، در یک محیط پسا دموکراتیک و با توجه به سابقه تاریخی، توانسته است به ریاست جمهوری قدرتمند ترین کشور دنیا ، دست یابد.

رسانه های اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در سیاست های رسانه ای رویدادهای ورزشی تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط ویژگی های محتوا و درگیری کاربران صفحه رسمی المپیک توکیو 2020 است. در این تحقیق 2364 توییت صفحه رسمی کمیته برگزاری بازی های المپیک 2020 از سال 2014، به همراه تعداد پسند و بازتوییت ها استخراج شد. برای کشف موضوع توییت ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد که پنج دسته محتوا شامل اطلاع رسانی، فعال سازی، بازاریابی، شخصی سازی و فرهنگی کشف شد. یافته های پژوهش نشان داد که درگیری کاربران از نظر پسند و بازتوییت با محتوای فعال سازی و سپس اطلاع رسانی بیشتر است. علاوه بر این، هشتگ ها به عنوان یکی از ویژگی های پیام همبستگی قوی با بازتوییت و پسند دارد. برچسب ها به عنوان دیگر ویژگی محتوا، همبستگی ضعیفی با بازتوییت دارد. تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از فراپیوندها سبب می شود درگیری کاربران با محتوا کاهش یابد. از سوی دیگر، ویژگی های چندرسانه ای محتوا، مانند عکس و ویدئو درگیری کاربران را افزایش می دهد.

کی از مهمترین مسائل مورد توجه سیاستگذاران در حوزه رسانه موضوع آینده رسانه ها می باشد. اگر سیاستگذاران و تصمیم گیران در این عرصه به شناخت نسبت به آینده دست پیدا نکند نمی توانند نگاه پیش دستانه نسبت به موضوعات و جریان های محوله خود داشته باشند لذا همیشه با حالت های بحرانی مواجهه خواهند بود که تصمیم گیری در این زمانم بسیار هزینه بردار می باشد. رسانه های اجتماعی تاثیر زیادی در گفتمان سازی و تغییر سبک زندگی و باورهای جامعه دارند. بنابراین بررسی آینده مخصوصا رسانه های اجتماعی در حوزه فضای مجازی بسیار مهم و با اهمیت است. در این پژوهش ما سعی در بررسی روندهای آینده شبکه های اجتماعی داشته ایم و در این مسیر با استفاده از 32 منابع که از سال 2018 به بعد انتخاب شده است به احصاء پیشران ها و کلان روندهای پرداخته و با استفاده از نظر نخبگان موثرترین پیشران را تعیین می نماییم. برای این کار از دو روش پنل خبرگان نرم افزار میک مک و روش AHP با استفاده از نرم افزار Expert Choice استفاده نموده ایم که نتایج حاصله از هر دو روش اهمیت تغییرات فناروی و اقتصاد را نشان می دهد. از بین تمام پیشران ها، فناوری به عنوان موثرترین پیشران در تغییرات آینده شبکه های اجتماعی تعیین شد.