آموزش پژوهی

آموزش مداوم برای همه کشورها نه یک ضرورت سیاسی بلکه یک نیاز واقعی است به طوری که بی سوادی را یک مانع عمده در جهت کاهش و از بین بردن فقر می دانند.این پژوهش با هدف بررسی میزان انطباق محتوای آموزشی دوره انتقال، با نیاز سوادآموزان استان فارس انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل سه گروه، کارشناسان سوادآموزی، آموزش یاران و مخاطبان دوره ی انتقال در استان فارس بود. روش نمونه گیری روش طبقه ای نسبی بود و در مجموع تعداد 261 پرسشنامه گردآوری شد. به منظور جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روش تحلیل گویه و پایایی آنها از طریق آلفای کرونباخ سنجیده شد که هر سه پرسشنامه از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای در دو سطح قابل قبول و مطلوب استفاده گردید و نتایج نشان داد از نظر سه گروه مورد پژوهش، میانگین تمامی دروس از سطح قابل قبول بالاتر است. در مقایسه با سطح مطلوب، دروس قرآن و فرهنگ اسلامی از بالاترین میانگین برخوردارند و دروس ریاضی، ادبیات فارسی، علوم تجربی و علوم اجتماعی میانگین کمتری دارند و محتوای آموزشی این دروس در سطح مطلوب نمی باشد.

هدف از مقاله حاضر، معرفی رویکرد آینده پژوهی در برنامه درسی و اهداف و نقش آن برای مدیران و معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت می باشد.به دلیل سیاست گزاری و برنامه ریزی های آینده نگرانه در آموزش و پرورش با در نظر گرفتن ابعاد مختلف تربیت و همچنین پیش بینی هوشمندانه مسائل و چالش ها و تهدیدات پیش رو، امری ضروری است. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و از مطالعات و تحقیقات پیشین صاحب نظران و پژوهشگران استفاده شده است و نگارندگان توانسته اند به نظرات و مطالب جدیدتری دست یابند و نتایج بدست آمده عبارتند از: آینده پژوهی رویکردی است که در برنامه ریزی درسی تعلیم و تربیت نوین لازم و ضروری می باشد و باید نگرش معلمان، مدیران و حتی دانش آموزان در دوره های تحصیلی و والدین نسبت به تحولات در آینده عوض شود و برنامه درسی و مطالب را طوری تدوین نمایند که دانش آموزان با تفکر خلاق به بار آیند و پیش بینی های لازم را برای تغییر در آینده مهیا نمایند و پژوهش محورانه جهت رفع مشکلات آینده عمل نمایند و آینده پژوهی جزء لاینفک برنامه های اجرایی مدارس باشد.

از مؤثرترین و مهم ترین اقدامات در مطالعات حوزه آموزش و تعلیم و تربیت اسلامی، تحلیل مفاهیم بنیادی قرآنی و استنتاج دلالت های تربیتی آن هاست. با تحلیل دقیق و بر هم نهی مفاهیم بنیادی قرآنی و معانی مختلف می توان به استنتاج موثق تری دست ی افت. این اقدامات می تواند گامی در جهت طراحی نظام آموزش و تعلیم و تربیت اسلامی و نظریه پردازی در این حوزه باشد. پژوهش حاضر در پی بررسی مفهوم صدق در قرآن و استنتاج دلالت های تربیتی آن است. سؤالهای پژوهش عبارتند از: 1. صدق در قرآن بر چه معناهایی دلالت دارد؟ 2. دلالت های تربیتی و آموزشی مفهوم صدق چه هستند؟ برای پاسخگویی به سؤالهای فوق از روش اسنادی و کتابخانه ای در گردآوری داده ها و از شیوه ی تحلیل مفهومی در تحلیل داده ها استفاده شده است. مطالعه حاضر از نوع مطالعات کیفی تلقی می شود. بر اساس تحلیلی که از آیات قرآن و تفاسیر مختلف از آن ها گذشت، می توان گفت که دایره "صدق" نه تنها در گفتار که در نیت و عمل نیز گسترده است. همچنین "صدق" دارای دو حوزه معنایی کلی؛ یکی به معنای راستگویی و پیروی از حق و دیگری به معنای وفاداری به عهد و پیمان است.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش سیال و ویژگی های شخصیتی با تفکر واگرا در دانش آموزان دانش اموزان دوره ابتدایی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بودند که از این جامعه به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 366 نفر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های سبک های یادگیری (کلب، 1984)، ویژگی های شخصیتی نئو (کاستا و مک کری، 2002) و آزمون ریون کودکان (1973) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده-ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین هوش سیال با تفکر واگر در دانش آموزان رابطه مثبت، مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین بین برون گرایی، انعطاف پذیری و وظیفه شناسی با تفکر واگر رابطه مثبت مستقیم و معنادار و بین روان نژندگرایی با تفکر واگر رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

شیوه ی آموزشی تربیت بدنی تلفیقی یکی از روش های نوظهور در بخش آموزش است که با پرورش روحیه ی پژوهشگری و تفکر نقادانه کودک سعی دارد با ایجاد فرصت تجربه کردن، اکتشاف با رویکرد دانش آموز محوری مانند بازی های تربیتی ورزشی معانی مانند اخلاق، قانون مداری، بایدها و نباید های فرهنگی، قوانین علمی ریاضی و علوم تجربی، هدیه آسمانی و ادبیات را به کودک بیاموزد. کشورهای توسعه یافته، روش تلفیق تربیت بدنی را بصورت شیوه ی تدریس تلفیقی در مدارس خود اخیرا بعنوان شیوه آموزشی موثر و نوین در مقاطع مختلف آموزشی بکار می گیرند. ضرورت و اهمیت روش تدریس تلفیقی تربیت بدنی مبتنی بر اهداف المپییزم در مدارس سبب شده است در سال های اخیر فرایندهای آموزشی برای بهره مندی از این روش در کشورمان شکل بگیرند. مقاله حاضر پیرامون اهمیت و ضرورت روش آموزش تلفیقی تربیت بدنی مبتنی بر المپیزم و تجربه ی آموزشی دوره ی سفیران المپیک، کمیته همبستگی کمیته المپیک جمهوری اسلامی ایران بعنوان یک تجربه ی موفق در مدرسه ی پسرانه سما پایه ی ششم واحد اقلید را تشریح می کند که باعث ایجاد محیط پویای آموزشی و ترکیب مباحث دروس علوم تجربی و هدیه آسمانی برای آشنایی دانش آموزان با فلسفه ی المپیزم و ایجاد روحیه ی پژوهشی و نشاط دانش آموزان گردید.

هدف پژوهش طراحی مقیاس ارزیابی بهسازی حرفه ای معلمان مبتنی بر درس پژوهی بود. این پژوهش به روش ترکیبی با راهبرد اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی انجام شد. در بخش کیفی با استفاده از نمونه گیری هدفمند و به کارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه های باز با 17 نفر از اعضای هیات علمی متخصص در درس پژوهی، مدرسین درس پژوهی و معلمان مجری درس پژوهی انجام شد. داده ها به روش تحلیل مضمون در نرم افزار Nvivoتحلیل گردید و چارچوب ارزیابی بهسازی حرفه ای معلمان براساس مدل درس پژوهی و در قالب شبکه مضامین تنظیم گردید و با استفاده از معیارهای اعتبارسنجی کیفی، اعتباریابی شد. بر اساس نتایج بخش کیفی پژوهش، چارچوب ارزیابی بهسازی حرفه ای معلمان (مضمون فراگیر) دارای سه مضمون دانش، نگرش و مهارت (مضامین سازمان دهنده) و 51 مضمون پایه می باشد. در بخش کمی پژوهش، براساس چارچوب مذکور ابزاری تهیه و روایی و اعتبار آن در یک نمونه 30 نفره سنجیده شد. پس از تحلیل عاملی تاییدی و حذف مواردی که ارتباط مطلوبی با ملاک های بهسازی حرفه ای نداشتند، مقیاس ارزیابی بهسازی حرفه ای معلمان مبتنی بر درس پژوهی، شامل 3 ملاک(دانش، نگرش و مهارت) و 47 مولفه می باشد.