مدیریت فرهنگ سازمانی (فرهنگ مدیریت)

نیروی انسانی مهم ترین منبع سازمان است. در صورتی که منابع انسانی انعطاف پذیر باشد، نقش پُررنگ و مؤثری در عملکرد سازمان ایفا می کند. از این رو، در این مطالعه تأثیر انعطاف پذیری منابع انسانی بر خلاقیت و نوآوری سازمانی در دو سطح فردی و سازمانی بررسی می شود. این مطالعه بر روی 147 نفر از مدیران واحدهای مختلف بیست شرکت بیمه انجام شده است. ابزار جمع آوری داده های تحقیق پرسش نامه است. روایی محتوا و سازه پرسش نامه به ترتیب با استفاده از آرای خبرگان و تحلیل عاملی تأییدی انجام شد. پایایی ابزار تحقیق از طریق آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی سنجیده شد و هر سه متغیر تحقیق روایی و پایایی قابل قبولی داشتند. به منظور تحلیل داده ها، از مدل سازی معادلات ساختاری، تحلیل عاملی تأییدی، و رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که خلاقیت به صورت نسبی رابطه بین انعطاف پذیری منابع انسانی و نوآوری سازمانی را میانجی می کند. همچنین، یافته ها نشان می دهد که انعطاف پذیری منابع انسانی اثر درخور توجهی بر خلاقیت در دو سطح فردی و سازمانی دارد.

موضوع مورد بررسی در این مقاله نظام پرداخت حقوق و دستمزد مدیران ارشد دولتی است و نه جبران خدمات آن ها. نظام پرداخت حقوق به مدیران ارشد دولتی در بستر فرهنگی کشور قابل ادراک است. به منظور طراحی و تدوین مدل پرداخت حقوق، نخست باید شناخت کافی از ابعاد فرهنگی کشور به دست آورد. همچنین، متغیرهای حقوق و دستمزد مدیران ارشد دولتی و رابطه ابعاد فرهنگی با آن متغیرها را مطالعه کرد. طراحی نظام حقوق و دستمزد مدیران ارشد دولتی هر جامعه ای در چارچوب فرهنگ آن جامعه می تواند معنی دار باشد. در این پژوهش معیارهای اصلی نظام پرداخت حقوق و دستمزد مدیران ارشد دولتی شامل پرداخت های کل، پرداخت های متغیر، و نسبت حداکثر به حداقل حقوق در کشورهای ج.ا.ایران، ترکیه، و مالزی با استفاده از روش تحقیق کیفی با استراتژی مطالعه چندموردی به صورت تطبیقی بررسی و مطالعه شد. سپس، رابطه شش بُعد فرهنگی هافستد با معیارهای پرداخت سه کشور موردنظر با استفاده از روش فراترکیب تجزیه وتحلیل شد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که ابعاد فرهنگی هافستد با معیارهای نظام حقوق و دستمزد مدیران ارشد دولتی در کشورهای ج.ا. ایران، ترکیه، و مالزی رابطه دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیلگری حمایت سرپرست در رابطه بین بازیگری احساسی با فرسودگی شغلی و رضایت از زندگی در پرستاران است. این مطالعه توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری همه پرستاران (حدود 1100 نفر) شاغل در بیمارستان های دولتی شهر شیراز است؛ 285 نفر (بر اساس جدول کرجسی و مورگان) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و 225 نفر کاملاً به پرسش نامه ها پاسخ دادند. داده های پژوهش از پرسش نامه های بازیگری احساسی، حمایت سرپرست، فرسودگی شغلی، و رضایت از زندگی به دست آمد و پایایی این ابزارها با استفاده از روش آلفای کرونباخ در دامنه ای بین 79/0 تا 83/0 به دست آمد. روایی صوری و محتوایی ابزارهای پژوهش نیز به تأیید متخصصان این حوزه رسید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. یافته ها نشان داد که بازیگری احساسی با فرسودگی شغلی رابطه مثبت و با رضایت از زندگی رابطه منفی دارد. همچنین، نقش تعدیل کننده حمایت سرپرست تأیید شد. استراتژی های بازیگری احساسیْ استرس روانی پرستاران را افزایش می دهد؛ این تجربه در بلندمدت می تواند فرسودگی شغلی پرستاران را افزایش دهد و به کاهش رضایت از زندگی منجر شود. در این میان، حمایت و توجه سرپرستان می تواند موجب تعدیل اثرهای منفی بازیگری احساسی شود.

مدیریت تصویرپردازی دربرگیرنده تاکتیک هایی است که افراد با بهره گیری از آن سعی می کنند تصویر خود را در ذهن دیگران مدیریت کنند. مدارس ازجمله محیط هایی است که در آن روابطِ بین کارکنان و شناسایی تاکتیک های دبیران برای مدیریت تصویرپردازی ذهنی دیگران از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین، این پژوهش کیفی با هدف شناسایی تاکتیک های مدیریت تصویرپردازی دبیران با استفاده از تحلیل تم انجام شده است. بدین منظور، مصاحبه ای نیمه ساختاریافته با ۲۲ نفر از دبیران مدارس دخترانه متوسطه دوم مستقر در شهرستان های سمنان، مهدی شهر، و سرخه از طریق نمونه گیری گلوله برفی انجام گرفت و از دل مصاحبه ها مجموعه ای از مفاهیم اولیه استخراج شد و با کُدگذاری و دسته بندی آن ها چندین تم فرعی حاصل شد که با نظرخواهی از خبرگان در این حوزه، تم های فرعی در قالب هشت تم اصلی، که همان تاکتیک های مدیریت تصویرپردازی دبیران است، قرار گرفت که عبارت اند از: خودشیرینی؛ خودارتقایی؛ تظاهر؛ تضرع؛ ارعاب؛ رفتارهای محافظه کارانه؛ اعتراض های خاموش؛ واکنش در موقعیت های چالشی.

فعالیت های غیراخلاقی و غیرقانونی، صرف نظر از شدت و پیامدهای منفی ناشی از آن، در همه نقاط جهان و در سازمان های دولتی و غیردولتی دیده شده است. از این نظر، وجود سیستمی نظارتی که از سازمان آگاه باشد و کاستی ها را مشاهده و گزارش کند قبل از بروز پیامدهای نامطلوب ضروری است. ازاین رو، وجود افرادی به عنوان ناظر با احساس مسئولیت در سازمان، که به عنوان صدای سازمان، فریاد سازمان را در صورت وجود انحراف به گوش مسئولان برسانند، اجتناب ناپذیر است. این افراد، که در این مطالعه اصطلاحاً سوت زن نامیده می شوند، باید در فرهنگ سازمانی تعریف شوند و موردحمایت قانونی قرار گیرند. هدف از این مقاله بررسی و مفهوم سازی این مسئله و نیز تبیین آن در سازمان موردبررسی است تا میزان مسئولیت پذیری و رضایت شغلی کارکنان بر اساس متغیرهای متفاوت مؤثر بر آن ها ارزیابی شود. با به کارگیری روش توصیفی همبستگی و با استفاده از آزمون های تحلیل آماری تی تک نمونه ای و آزمون همبستگی پیرسون، متغیرها و عوامل شناسایی شده در تحقیق بررسی و تحلیل شد. پس از تحلیل های مربوطه و آزمون فرضیه های تحقیق، یافته های مبتنی بر آن ها ارائه شد. نتایج حاصل نشان می دهد سازمان موردبررسی در این مطالعه از سرمایه انسانی توانمند برخوردار است و با حمایت از آن ها راه برای انتقادهای سازنده آن ها و نتیجتاً سوت زنی در سازمان و کسب عملکرد بالاتر فراهم است.

هدف از این مقاله توسعه الگوی بومی تعامل پذیری در نظام سلامت کشور مبتنی بر ترازیابی مدل های مطرح تعامل پذیری در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و تبیین مفاهیم، شاخص ها، و معیارهای مورد توجه مطابق با قوانین، آیین نامه ها، و دستورالعمل هایِ جاری کشور است. در همین راستا، در این مقاله سعی بر آن است تا، ضمن تبیین الگوی کلان و تفصیلی تعامل پذیری دولت الکترونیکی در سطح ملی، با استفاده از الگوی استقرایی، مؤلفه های مهم به کاربرده شده در نظام تعامل پذیری استخراج و سپس چارچوب پیشنهادی برای تعامل پذیری در حوزه سلامت کشور ارائه شود. جامعه آماری مورد مطالعه کارشناسان مدیران و خبرگان حوزه سلامت فناوری اطلاعات و مدیریت بود که، با بهره گیری از الگوی نمونه گیری خوشه ای- تصادفی و با برگزاری جلسات دلفی، مؤلفه ها و ابعاد مورد نظر مدل پیشنهادی اعتبارسنجی شد. بر اساس یافته ها، سه رویکرد یکپارچه، متحد، و مستقل به عنوان رهیافت های مطرح در تحقق نظام تعامل پذیری در نظام سلامت کشور شناسایی شد که با اجرای شبیه سازی گسسته و با لحاظ کردن شاخص هایی همچون هزینه، زمان، و عملکرد واحدها، رویکرد یکپارچه مسیر بهینه در این خصوص شناسایی شد. 

هدف از این تحقیقِ داده بنیاد توسعه مدلی برای سنجش خرده فرهنگ های سازمانی است. برای این کار، نخست، با انجام دادن مصاحبه های اکتشافی با نمونه ای غیرتصادفی از 53 خبره برگزیده سازمان با روش های قضاوتی و گلوله برفی و کُدگذاری متون مصاحبه ها، سنت های کاری مهم شناسایی شد. سپس، این سنت ها با روش تحلیل محتوا در قالب چند بُعد گروه بندی و بر اساس شاخص های این ابعاد پرسش نامه محقق ساخت پنجاه پرسشی تنظیم شد و بدین سان مدل اولیه به دست آمد. آن گاه، پرسش نامه تحقیق شامل پرسش نامه مدل همراه شش پرسش جمعیت شناختی تنظیم شد و به روش سرشماری میان اعضای جامعه آماری (کارکنان سازمان مرکزی شرکت خطوط لوله و مخابرات) توزیع شد؛ پاسخ های 255 نفر داده های مورد نیاز تحلیل اعتبار و پایایی مدل را فراهم کرد. نخست اعتبار مدل اولیه از طریق تحلیل عاملی بررسی شد. در این فرایند 23 پرسش نامعتبر حذف و ابعاد مدل اولیه اصلاح شد و مدل معتبر نهایی شکل گرفت. پایایی ابعاد مدل نهایی نیز با بهره گیری از آلفای کرونباخ تأیید شد. این مدل، مبتنی بر سنت های کاری، شامل نُه بُعد است: توسعه، مدیریت، مشارکت، آموزش، استرس، پشتیبانی، بهره وری، بوروکراسی، و همکاری؛ که با یک پرسش نامه 27سؤالی اندازه گیری می شوند.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر خرد سازمانی با نقش میانجی فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی، از نظر روشِ گردآوریِ داده ها توصیفی- همبستگی و همین طور از نظر نوع داده کمّی است. جامعه آماری پژوهش استادان هیئت علمی دانشگاه های آزادشهر تهران اند؛ با استفاده از محاسبه حجم نمونه در معادلات ساختاری و روش نمونه گیری تصادفی - خوشه ایِ چندمرحله ای، هفتصد نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند که همگی اعضای هیئت علمی تمام وقت اند. به منظور گردآوری داده ها از سه پرسش نامه استاندارد رهبری تحول آفرین باس و آولیو، خرد سازمانی براون و گرین، و فرهنگ سازمانی دنیسون استفاده شد. پس از جمع آوری پرسش نامه ها، توصیف داده ها از طریق میانگین، انحراف معیار، و آماره های چولگی و کشیدگی  از طریق نرم افزار Spss-21 انجام شد و استنباط آماری داده ها از طریق مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار LISREL-v8.80 انجام پذیرفت. ویژگی های فنی پرسش نامه شامل پایایی، روایی همگرا، و روایی واگرا بررسی شد. از ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نرم افزار برای بررسی فرضیه های پژوهش استفاده شد. نتایج نشان داد درجه تناسب مدل ارائه شده با توجه به مؤلفه های پژوهش مناسب است؛ همچنین، رهبری تحول آفرین بر خرد سازمانی با نقش میانجی فرهنگ سازمانی تأثیر دارد.

هدف اصلی از پژوهش حاضر فراترکیب پژوهش های انجام شده در زمینه سیاست اخلاقی مدیران از منظر آموزه های اسلامی است. ابزار پژوهش سیاهه مطالعات و اسناد و مدارک گذشته در زمینه سیاست اخلاقی مدیران است که جمعاً بیست پژوهش را شامل می شود. شیوه تحلیل داده ها نیز کُدگذاری است. در این زمینه، با اتخاذ رویکرد کیفی در پژوهش و با بهره گیری از روش فراترکیب، متون مربوطه شناسایی و، پس از ارزیابی، تعدادی از آن ها برای استفاده در این پژوهش انتخاب و تحلیل شد. در گام بعد، متون انتخابی با هدف استخراج مصداق های سیاست اخلاقی بررسی شد و 143 کُد شناسایی شده در زمینه سیاست اخلاقی مدیران بر مبنای آموزه های اسلامی در 52 مفهوم و 5 مقوله، شامل مقوله مدیریتی- رهبری، ارتباطی- تعاملی، شخصیتی- رفتاری، ارزشی- اعتقادی، و دانشی- تحلیلی بررسی شد. یافته های مطالعاتی می تواند هم در سیاست گذاری و انتخاب مدیران آموزش عالیِ آتی و هم به عنوان راهنمای عمل مدیران کنونی مورد توجه قرار گیرد.

با ظهور مفهوم «تفکر راهبردی»، متفکران و محققان بسیاری تلاش کرده اند تا از نگاه خود تعریف مشخصی برای آن ارائه کنند و یک مدل منطقی برای سنجش قابلیت تفکر راهبردی ارائه نمایند. باوجوداین و به رغم غنای بسیار زیاد منابع دینی و علوم اسلامی، تلاش های ناچیزی برای استخراج مؤلفه های تفکر راهبردی با رویکرد اسلامی انجام شده و خلأ تحقیقات بومی و اسلامی در این زمینه کاملاً مشهود است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی مؤلفه های اساسی تفکر راهبردی با بررسی منابع اسلامی است. در این تحقیق، برای گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز، از تفاسیر قرآن کریم، احادیث و روایات، آثار و سخنرانی اندیشمندان دینی معاصر، و منابع استنادی علوم اسلامی استفاده شده است. همچنین، با توجه به هدف تحقیق، از شیوه تحلیل مضمون (تم) بهره گیری شده و واحدهای منتخب متن مورد مطالعه در فرایندی تکاملی به کدها، تم ها، و محورها (مؤلفه های نهایی) تبدیل شده است. سپس، برای تعیین اولویت محورهای تفکر راهبردی، پس از اخذ نظر خبرگان، به وسیله پرسش نامه، از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، به ترتیب اولویت، محورهایِ توجه به سنت های الهی، بصیرت، آرمان خواهی، دوراندیشی، حکمت، و اتصالِ تدبیر تبیین کننده مفهوم تفکر راهبردی از منظر اسلام است.

صنعت نفت ایران، با قدمتی بیش از صد سال، به منزله موتور اقتصاد کشور، برای حفظ ظرفیت تولید و جایگاه رقابتی خود در دنیا به سازمان های پروژه محور به منظور توسعه میدان های نفت و گاز و جلوگیری از خام فروشی متکی است؛ بالطبع، این سازمان ها برای اجرای مأموریت خود، به صورت اثربخش، به کارکنان خود، به عنوان مهم ترین منبع بهره وری، متکی اند. در ایران، همانند دیگر کشورهای دنیا، مطالعات اندکی در حوزه مدیریت رفتار سازمانی این نوع سازمان ها انجام شده است. با توجه به تأثیر بسیار زیاد فرهنگ سازمانی در اثربخشی سازمان ها، این موضوع همانند دیگر عناوین، یکی از موضوعات مهم برای بررسی در شرکت های پروژه محور است. در این پژوهش، با استفاده از روش داده بنیاد (گراندد تئوری)، به مصاحبه با پانزده نفر از نخبگان مدیریتی در شرکت های پروژه محور اقدام شده که به ابعاد رفتاری در حوزه های فردی، میان فردی، و سازمانی که با مدل های غربی تفاوت دارد رسیده است. این نتایج در قالب چارچوب فرایندی گراندد تئوری کوربین و اشتراوسی برای استفاده محققان دانشگاهی و مدیران شرکت های پروژه محور ارائه شده است.