مدیریت فرهنگ سازمانی (فرهنگ مدیریت)

مصرف گرایی فرهنگ نادرستی است که در سازمان ها، به ویژه سازمان های دولتی، روزبه روز رواج بیشتری می یابد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر مصرف گرایی در میان کارکنان سازمان های دولتی بود. پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش همه خبرگان آشنا به موضوع پژوهش، شامل مدیران و کارکنان بخش دولتی استان قم، بودند که به روش قضاوتی و با معیار اشباع نظری داده ها هجده نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. 22 عامل مؤثر بر مصرف گرایی در سازمان های دولتی شناسایی شد. عوامل فردی شامل کسب اعتبار و تشخص فردی، رفاه طلبی، حس عدم مالکیت، ضعف دین داری، سبک زندگی فردی، ضعف وجدان، منفعت طلبی، فقدان مسئولیت پذیری، حس استحقاق؛ عوامل سازمانی شامل بی عدالتی درک شده، ضعف فرهنگ سازمانی، تشریفات زاید سازمانی، رفتار مصرف مدیران دولتی؛ عوامل قانونی شامل ضعف قوانین و مقررات نظارتی، کاستی های قانونی، بودجه دولتی؛ و عوامل اجتماعی شامل سبک زندگی خانوادگی، گروه های مرجع، طبقه اجتماعی، آداب و رسوم اجتماعی، ضعف دین داری جامعه، جابه جایی ارزش ها به دست آمدند. مصرف به خودی خود یک رفتار طبیعی است. اما مصرف زدگی یک آفت شناخته می شود. اهمیت صرفه جویی در سازمان های عمومی و دولتی، که از بیت المال ارتزاق می کنند، نمود بیشتری دارد. در بروز و گسترش فرهنگ مصرف زدگی در سازمان ها عوامل گوناگونی می توانند دخیل باشند که با شناخت آن ها می توان به راهکارهای مناسب برای اصلاح الگوی مصرف دست یافت.

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار کشور در کمیته امداد امام خمینی (ره) انجام شد. روش پژوهش آمیخته بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی شامل همه زنان سرپرست خانوار، کمیته امداد سراسر کشور، مدیران و متخصصان بود که با روش هدفمند 115 نفر از زنان سرپرست خانوار، 27 مدیر، و 10 متخصص انتخاب و با ایشان مصاحبه شد. در بخش کمّی نیز با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 1500 نفر از زنان و 193 نفر از مدیران انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. نتایج بخش کیفی نشان داد الگوی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شامل مشکلات (فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی)، راهکارها (توانمندسازی فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی)، و در نهایت راهبردها (سازمانی مستقیم و غیرمستقیم و فراسازمانی شامل بین سازمانی، قانونی، اجتماعی) است. برازش مدل در بخش کمّی با نرم افزار لیزرل انجام شد و مدل یابی معادلات ساختاری نیز این ابعاد را تأیید کرد و نشان داد مدل از برازش نسبتاً خوبی با داده ها برخوردار است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت الگوی توانمندسازی زنان، ضمن در نظر گرفتن مشکلات این قشر، راهکارها و راهبردهای مناسبی نیز ارائه می کند تا دسترسی عملی به توانمندسازی فراهم آید.

هدف اصلی از این مقاله بررسی نقش مؤثر شایستگی ارتباطی بر هوش فرهنگی مدیران بانک کشاورزی استان تهران بود. هدف پژوهش کاربردی و نوع اجرای آن ترکیبی بود که در نوع کیفی از تحلیل مضمون و در نوع کمّی از معادلات ساختاری استفاده شد. در تحلیل مضمون مصاحبه به تعداد 15 نفر به روش نمونه گیری گلوله برفی انجام شد که اعتمادپذیری آن در بازبینی اعضا 77 درصد و پایایی بازآزمون نیز 75 درصد بود. در روش کمّی نیز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری به تعداد 400 نفر از مدیران و رؤسای بانک کشاورزی استان تهران و نمونه آماری به تعداد 200 نفر به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب که روایی محتوایی آن به میزان 89 درصد و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 82 درصد مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد مدیران برای ایفای نقش شایستگی ارتباطی توجه ویژه ای به عوامل فردی همچون مهارت های ارتباطی، مثبت گرایی، و احترام به ارزش های مخاطبان کرده و عوامل سازمانی همچون توجه به حمایتگری مدیران عالی، ظرفیت سازمانی، فرهنگ سازمانی، و ساختار سازمانی کنند. برای ایفای نقش هوش فرهنگی مدیران نیز باید توجه به عوامل انگیزشی همچون توانایی تعاملات با فرهنگ های متفاوت و عوامل رفتاری همچون هوش رفتاری توجه ویژه ای کنند . در نهایت با معادلات ساختاری به این نتیجه رسیده شد که شایستگی ارتباطی مدیران تأثیر مثبتی بر هوش فرهنگی آنان دارد.  

سایش اجتماعی نوع خاصی از پرخاشگری در محیط کار است که بیش از دو دهه از زمان معرفی آن می گذرد. با این حال چنان که باید در حوزه تحقیقات مدیریتی مورد توجه قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش میانجیگری سکوت سازمانی و خستگی عاطفی در ارتباط بین سایش اجتماعی و رفتارهای انحرافی سازمانی است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان شرکت برق استان آذربایجان غربی تشکیل دادند که تعداد آن ها 235 نفر است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود و برای سنجش سایش اجتماعی، خستگی عاطفی، سکوت سازمانی، و رفتارهای انحرافی سازمانی به ترتیب از پرسشنامه های دافی و همکارانش (2002)، ماسلاخ و جکسون (1981)، ون داین و همکارانش (2003)، و بنت و رابینسون (2000) استفاده شد. با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 160 پرسشنامه توزیع شد و در نهایت 134 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد. تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات پژوهش با مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار Amos انجام پذیرفت. نتایج پژوهش نشان داد سایش اجتماعی همکار رفتارهای انحرافی سازمانی کارکنان را به همراه خواهد داشت. به علاوه نقش میانجیگری سکوت سازمانی و خستگی عاطفی در این ارتباط تأیید شد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین پیشایندها و پسایندهای سایش اجتماعی با استفاده از رویکرد دلفی فازی بین مدیران و استادان دانشگاه های استان لرستان انجام گرفت. این پژوهش در زمره پژوهش های آمیخته با رویکرد کمّی و کیفی در رهیافت قیاسی استقرایی است که از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را مدیران و استادان دانشگاه های استان لرستان تشکیل دادند که 30 نفر از خبرگان آ ن ها بر اساس اصل کفایت نظری و با استفاده از روش نمونه گیری هد فمند انتخاب شدند. در بخش کیفی پژوهش برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از ضریب روایی محتوا و آزمون کاپای کوهن تأیید شد. علاوه بر این، در بخش کمّی برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه مقایسه زوجی استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و آزمون مجدد تأیید شد. در بخش کیفی، داده های به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزار اتلس تی روش کدگذاری تحلیل شد و پیشایندها و پسایندهای سایش اجتماعی سازمانی شناسایی شدند. همچنین در بخش کمّی پژوهش، با استفاده از رویکرد دلفی فازی، اولویت بندی پیشایندها و پسایندهای سایش اجتماعی سازمانی انجام پذیرفت و مهم ترین عوامل و پیامدهای آن مشخص شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از میان پیشایندهای سایش اجتماعی سازمانی عدم ارائه اطلاعات به دیگران جهت انجام دادن امور و ایجاد موانع در برقراری ارتباط با هم، برخورد سرد با همکاران، و تحقیر فرد مهم ترین پیشایندها و عوامل به وجودآورنده سایش اجتماعی سازمانی است. همچنین نتایج نشان داد حسادت سازمانی، فشار روحی، عدم رضایت شغلی از پسایندها و پیامدهای مهم سایش اجتماعی سازمانی است.

در سال های اخیر، بسیاری از سازمان های دولتی برای افزایش شفافیت در سازمان خود تلاش کرده اند. وجود هماهنگی و همکاری میان شفافیت سازمانی و فرهنگ سازمانی عنصری را تحت عنوان فرهنگ سازمانی سالم پدید می آورد که یک مقوله حیاتی و کلیدی برای سازمان های دولتی است. هدف اصلی تحقیق حاضر تدوین الگوی پیوند مفهومی شفافیت سازمانی و فرهنگ سازمانی سالم در نهادهای دولتی بود که با محوریت سازمان های نظارتی قوه قضائیه انجام گرفت. روش تحقیق حاضر آمیخته یا ترکیبی است که با استفاده از رویکرد نسبی متوالی با وزن ن ابرابر در سه فاز کیفی کیفی کمّی انجام شد. در این تحقیق، به ترتیب از سه روش «گروه کانونی آن لاین »، «نظریه داده بنیاد»، «پیمایش» جهت تدوین و تأیید الگو استفاده شد. ابزار اصلی مورد استفاده در فاز کیفی مصاحبه و در فاز کمّی پرسشنامه بود. مطابق یافته های تحقیق، در فاز اول کیفی 7 محور موضوعی از گروه کانونی آن لاین استخراج شدند و جهت مصاحبه در قالب محورهای بحث مورد استفاده قرار گرفتند. در فاز دوم کیفی 6 مؤلفه و 19 شاخص برای الگو احصا شد. و در فاز سوم با استفاده از روش پیمایش همه خبرگان اجزای الگو را بررسی و تأیید کردند. از نتایج تحقیق می توان به نقش و پیوند شفافیت سازمانی و فرهنگ سازمانی سالم اشاره کرد که موجب می شوند محیط های نامطمئن و مخاطره آمیز سازمان ها به محیطی امن و پویا تبدیل شوند تا در ایجاد سازمان های دولتی بازتر و شفاف تر مفید باشند.