مدیریت فرهنگ سازمانی (فرهنگ مدیریت)

امروزه علم و فناوری در پیشرفت و تعالی کشورها نقشی تعیین کننده دارد. در اقتصادهای دانایی محور، سهم شرکت های دانش بنیان در توسعه و تجاری سازی فناوری قابل توجه است. بر این اساس، هدف از نگارش این مقاله ارائه الگوی فرآیندی تجاری سازی خدمات در شرکت های دانش بنیان انتخابی بود. بدین منظور، در این پژوهش از روش تحقیق مطالعه چندموردی استفاده شد. ابتدا، با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی (غیرتصادفی) آسان، 3 شرکت ارائه کننده خدمات دانش بنیان در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) مستقر در استان های قم و تهران، به عنوان نمونه، انتخاب شدند و پس از مصاحبه با 7 نفر از مدیران مطلع از فرآیند تجاری سازی خدمات دانش بنیان شرکت ها، داده ها احصا و با استفاده از روش تحلیل مضمون تحلیل شدند. در نهایت، بر اساس نتایج، الگوی فرآیندی تجاری سازی خدمات در شرکت های دانش بنیان صنعت ICT طراحی و ارائه شد. مراحل اصلی الگوی مذکور عبارت اند از: تحقیقات بازاریابی (نیازسنجی)، ایده یابی، تحلیل و تأمین مالی، تأمین و آموزش نیروی انسانی، تدوین و اجرای استراتژی های بازاریابی و تبلیغات، امکان سنجی جامع تولید و تولید و آزمایش و بهبود و ارتقا، کنترل کیفیت، اخذ مجوزها و استانداردها، و تدوین و اجرای استراتژی های قیمت گذاری و فروش و توزیع.

در دنیای امروز، سرعت زیاد تغییرات و رقابت شدید بین سازمان ها، حتی سازمان های آموزشی، و چالش های فزاینده محیطی بیش از پیش توجه مسئولان را به ارزش نیروی انسانی معطوف کرده است. از نظر پژوهشگران پدیده شایع سکوت سازمانی، که معادل خودسانسوری نیروی انسانی است، مانعی بر سر راه استفاده از این منبع ارزشمند است. لیکن، به رغم اهمیت آن در سازمان ها، مطالعات جامعی در این زمینه، به ویژه بررسی عوامل مؤثر در بروز سکوت در سازمان های فرهنگی، انجام نشده است. این پژوهش کیفی با هدف شناخت عوامل سکوت سازمانی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، به وسیله ابزار مصاحبه، در جامعه آماری اعضای هیئت علمی انجام گرفت. کدهای مستخرج از مصاحبه ها با نرم افزار مکس کیودی ای تحلیل شد و نتایج نشان داد عوامل سازمانی، فردی، برون سازمانی، و مدیریتی بر بروز سکوت سازمانی در اعضای هیئت علمی دانشگاه ها مؤثر است و از بین آن ها عوامل سازمانی بیشترین فراوانی را داشت. یافته های این پژوهش کمک خواهد کرد با کاهش سکوت در اعضای هیئت علمی پیامدهای مضر سکوت کاهش یابد و با استفاده بهینه از سرمایه فکری اعضای هیئت علمی مسائل اساسی جامعه به بهترین شکل حل شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان و اعضای هیئت علمی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، با استفاده از روش تحقیق توصیفی، از نوع همبستگی، انجام شد. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق را کلیه کارکنان و اعضای هیئت علمی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران تشکیل دادند که بر اساس آخرین آمار و اطلاعات 230 نفر (163 نفر کارکنان و 67 نفر استادان) بودند و 144 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. به منظور سنجش متغیرهای مورد استفاده در پژوهش از دو پرسش نامه «هوش اخلاقی» لنیک و کیل و «رفتار شهروندی سازمانی» پودساکف و همکارانش استفاده شد. روایی محتوایی پرسش نامه ها به تأیید متخصصان و استاد راهنما رسید. پایایی پرسش نامه ها، بر اساس ضریب آلفای کرونباخ، برای هوش اخلاقی 86/0 و برای رفتار شهروندی سازمانی 89/0 برآورد شد. برای تجزیه وتحلیل، روش های آماری توصیفی و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون) به کار رفت. یافته های پژوهش نشان داد هوش اخلاقی و همه مؤلفه های آن (درست کاری، دلسوزی، مسئولیت پذیری، گذشت) با رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنادار دارد.

هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل درون سازمانی مؤثر بر جذب سپرده های سرمایه گذاری مدت دار در بانک پاسارگاد استان قم از دیدگاه مشتریان بود. تحقیق از نظر هدف کاربردی و گردآوری اطلاعات توصیفی پیمایشی است. بر اساس هدف تحقیق با بررسی پیشینه موضوع و استفاده از دیدگاه خبرگان پنج عامل به منزله عوامل مؤثر شناسایی شدند. این عوامل عبارت اند از: تبلیغات، سود پرداختی، تعدد شعب، تنوع خدمات، مهارت کارکنان. بر این اساس پرسش نامه تحقیق تدوین شد. جامعه آماری را مشتریان بانک پاسارگاد استان قم تشکیل دادند و چون جامعه آماری مورد نظر نامحدود بود با استفاده از فرمول نمونه گیری جامعه نامحدود، با سطح اطمینان 95 درصد، تعداد 204 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و در نهایت 196پرسش نامه جمع آوری شد. به منظور بررسی روایی، پرسش نامه به استادان مدیریت و تعدادی از مدیران بانک ارائه شد و بیش از 70 درصد خبرگان در خصوص پرسش نامه نظر موافق داشتند و بدین ترتیب روایی پرسش نامه تأیید شد. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد از روش آلفای کرونباخ استفاده شد و ضریب 814/0 به دست آمد. در بخش آمار استنباطی از آزمون میانگین یک جامعه آماری کولموگروف اسمرینوف و فریدمن استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد همه عوامل شناسایی شده، به منزله عوامل مؤثر بر جذب سپرده های سرمایه گذاری مدت دار، اهمیت دارند با اولویت سود پرداختی، تنوع خدمات، مهارت کارکنان، تبلیغات، و تعدد شعب.

تحقیقات بسیار مؤید این موضوع اند که هوش عاطفی از طریق تأثیرگذاری بر نگرش و رفتار مدیران و کارکنان باعث بهبود عملکرد آن ها می شود. این بهبود در سازمان های تجاری با اثربخشی بازاریابی نمود پیدا می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش عاطفی و اثربخشی بازاریابی انجام شد. بدین منظور پرسش نامه ای برای سنجش این متغیرها طراحی و پس از اطمینان از روایی و پایایی ابزار اندازه گیری میان مدیران جامعه آماری توزیع شد. نتایج نشان داد از میان ابعاد این مدل بومی، که تأثیرگرفته از آموزه های اسلامی است، هوش عاطفی و ابعاد مختلف آن با اثربخشی بازاریابی رابطه دارد و این رابطه مثبت و معنادار است. آنچه به عنوان هوش عاطفی در ایران اسلامی می توان شناخت مؤلفه هایی دارد که متأثر از آیات قرآن، احادیث، روایات، و سخنان عالمان دینی است. از طرفی، از میان ابعاد مختلف مدل بومی هوش عاطفی، ابعاد «دیگرکنترلی»، «خداآگاهی» و «گذشت و بخشش» از حیث شدت رابطه نسبت به سایر عوامل در موقعیت بالاتری قرار دارند. این نتیجه نشان دهنده آن است که در جامعه مورد بررسی ابعاد مدل بومی هوش عاطفی با میزان اثربخشی بازاریابی رابطه دارد و این رابطه مستقیم و معنادار است.

امروزه عملکرد فرا خود محور، به منزله یک رفتار فرا نقش، در دو حوزه عملکرد وجدان محور در ارتباط با سازمان (تعهد) و عملکرد وجدان محور در ارتباط با همکاران، از اهمیتی ویژه برخوردار است. پژوهش حاضر در زمینه بررسی تأثیر ارزش اجتماعی درک شده بر عملکرد فراخود محور در سازمان فنی و حرفه ای استان گیلان صورت گرفت. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی است. ابزار جمع آوری داده پرسش نامه و جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان سازمان فنی و حرفه ای استان گیلان (459 نفر) بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 231 نفر به منزله حجم نمونه آماری تعیین و به روش نمونه گیری طبقه بندی ساده (تناسبی) انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزارهای SPSS 19 و Smart PLS 2 بررسی شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که ارزش اجتماعی درک شده با ضریب تأثیر 54/0 تأثیر مثبت معناداری بر عملکرد فراخود محور دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد متغیر ارزش اجتماعی درک شده می تواند بر سازه های عملکرد فراخود محور، شامل عملکرد وجدان محور در ارتباط با سازمان و عملکرد وجدان محور در ارتباط با همکاران، با ضرایب به ترتیب 51/0 و 44/0 تأثیر گذار باشد.

عدالت آموزشی اصطلاحی است برای توصیف نقش عدالت که به طور مستقیم با تعاملات کلاس درس ارتباط دارد. در پژوهش حاضر رابطه عدالت آموزشی ادراک شده با عملکرد تحصیلی دانشجویان بررسی شد. پس از بررسی پیشینه و مبانی نظری موضوع مشخص شد عدالت سازمانی دارای سه بعد (عدالت توزیعی، عدالت رویه ای، عدالت مراوده ای) است. از این سه نوع عدالت به منظور بررسی عدالت آموزشی بهره برداری شد. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی بود و برای جمع آوری اطلاعات یک پرسش نامه طراحی شد که مقدار آلفای کرونباخ آن 82/0 به دست آمد. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویان رشته های علوم تربیتی دانشگاه مازندران به تعداد  110 نفر بود و بر اساس جدول مورگان 85 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از تکنیک آماری رگرسیون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد عدالت توزیعی با میانگین 14/4، عدالت رویه ای با میانگین 66/3، و عدالت مراوده ای با میانگین 85/3 پیش بینی کننده عملکرد آموزشی دانشجویان هستند. r محاسبه شده در سطح 05/0≥p  مبین رابطه معنادار و مثبت بین عدالت آموزشی و ابعاد آن با عملکرد تحصیلی دانشجویان است.

فرهنگ یکی از موضوعات نظری جدال آمیز در سازمان هاست که به رغم تلاش پژوهشگران جهت توصیف ظریف این پدیده، هنوز در مسیر شناخت ماهیت آن مشکلات بسیار وجود دارد. پژوهش حاضر درصدد است، با طراحی مدلی در این حوزه، گامی جهت بهبود شناخت مقوله پیچیده فرهنگ بردارد. این پژوهش مطالعه ای آمیخته، از نظر روش اکتشافی و از نظر هدف توسعه ای و کاربردی است. به منظور اجرای این پژوهش، پس از بررسی مبانی فلسفی و پارادایمی و انتخاب پراگماتیسم، به منزله مبنای مناسب، مقالات داخلی و خارجی موجود و مرتبط به صورت گسترده مطالعه و 60 بُعد فرهنگ از میان آن ها استخراج شد. سپس، برای دستیابی به معرفت وحدت گرایانه، در کنار کثرت حاصل شده، با تکیه بر ویژگی های مفهوم فرهنگ سازمانی، این ابعاد در قالب مدلی استعاری مفهومی، تحت عنوان «مدل کهکشانی»، استقرار داده شد و برای دستیابی به این مهم همه ابعاد در یک جلسه گروه کانونی، متشکل از مدیران برج پژوهشی محمد رسول الله(ص)، دسته بندی شد. به منظور سنجش روایی مدل، از نظر بیست تَن از خبرگان فرهنگ سازمانی و جهت سنجش پایایی از شاخص کاپا استفاده شد. توجه اجمالی به این مدل می تواند اختلافات نظری در این حوزه را کاهش دهد و دریچه ای جدید جهت شناخت این مفهوم رو به اندیشمندان و نظریه پردازان بگشاید.