مقالات
حوزه های تخصصی:
چندی است که امکان تحصیل در مقطع دکتری کتابداری و اطلاع رسانی، برای مشتاقان تحصیل در دانشگاه های دولتی ایران فراهم گردیده است. اما بررسیها نشان از مشکلات و موانع بیشماری میدهد که به رغم تصور عمومی، تحصیل در داخل را برای آنان با دشواریهای عدیده ای روبرو ساخته است. عمده ترین این مشکلات در قالب موانع آموزشی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، اطلاعاتی، شخصی و خانوادگی جای میگیرند. این مجموعه موانع از کنکور آغاز میشوند و تا پایان دوره با آنان همراه اند. این مقاله در نظر دارد ضمن بررسی عمده ترین چالش های موجود، ذهن جامعه علمی و حرفه ای را در خصوص رفع این مشکلات به چاره اندیشی وادار کند.
بررسی رفتار اطلاعیابی اعضای هیئت علمی...
حوزه های تخصصی:
این پژوهش با استفاده از روش تحقیق پیمایشی سعی دارد رفتار اطلاعیابی (شامل هدف ها، انواع منابع اطلاعاتی، روش ها، ابزارها و موانع دستیابی به اطلاعات) اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در اینترنت را مورد بررسی قرار دهد. بعلاوه تفاوت رفتار اطلاعیابی آنان در حوزه های علوم انسانی، علوم، مهندسی و کشاورزی، و تأثیر عواملی همچون مرتبة علمی، سابقة کار، مهارت در زبان انگلیسی و مهارت رایانه ای جامعة آماری بر رفتار اطلاعیابی آنان مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که رفتار اطلاعیابی اعضای هیئت علمی در حوزه های مختلف متفاوت است و متغیرهای «مرتبة علمی»، «سابقة کار»، «مهارت زبانی و رایانه ای» از جمله عوامل مؤثر بر رفتار اطلاعیابی آنان از اینترنت محسوب میشوند.
وجین: ضرورت پویایی کتابخانه ها در مجموعه سازی
حوزه های تخصصی:
در این مقاله، با بیان اهمیت وجین در فعالیت های کتابخانه، به مهم ترین راهکارهای موجود در این زمینه اشاره شده، و با بیان فواید آن برای کتابخانه ها، برخی از موانع و مشکلات موجود در این زمینه برشمرده میشود. در پایان نیز به جایگاه آن در فعالیت های آینده کتابخانه اشاره میشود.
تعامل حرفة کتابداری و اطلاع رسانی با فرآیند جهانیشدن
حوزه های تخصصی:
جهانیشدن جوانب مختلف جوامع بشری را با تغییر و تحولات وسیعی روبرو ساخته است. علوم کتابداری و اطلاع رسانی نیز به عنوان شاخه ای از علوم اجتماعی تحت تأثیر این تغییر و تحولات قرار گرفته است. در این مقاله با بررسی جهانیشدن، تعاریف و حیطة تأثیرات آن، به صورت اخص به رابطه اطلاعات و جهانیشدن پرداخته میشود. اطلاعات گرایی به عنوان مفهومی نوین موردتوجه قرار گرفته و در ادامة مقاله، فرصت ها و چالش های جدی پیش روی کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در تعامل با جهانیشدن تجزیه و تحلیل شده است. سرانجام راهکارها و پیشنهادهایی به عنوان راه حل مسائل موجود به صورت مجزا برای دست اندرکاران تصمیم گیری کلان، استادان، گروه های کتابداری و اطلاع رسانی و دانشجویان آن ها ارائه شده است
میزان رضایت مراجعان از خدمات کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی صنعت نفت تهران
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان رضایت مراجعان از خدمات کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی صنعت نفت تهران (شامل مرکز اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، مرکز اطلاع رسانی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، کتابخانه پژوهشگاه صنعت نفت) میباشد. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی است و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامة محقق ساخته استفاده شده. جامعة مورد مطالعه شامل 6250 نفر عضو مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه میباشند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار «اس پیاس اس»، برای جلوگیری از پراکندگی پاسخ های مختلف از توزیع فراوانی، و به منظور سنجش عوامل موثر و معناداربودن ارتباط عوامل مختلف با رضایت مراجعان از آزمون دوجمله ای استفاده شده است و در آخر هم عوامل جانبی به منظور مشخصکردن نسبت رضایت مراجعان زن و مرد، نسبت رضایت مراجعان با مدارک مختلف، و نسبت رضایت مراجعان سه مرکز موردمطالعه، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد که میزان رضایت از مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه در سطح خوبی (73درصد) قرار دارد و بیشترین رضایت (78درصد) به رفتار و توان کتابداران و کمترین رضایت (67درصد) از منابع بخش مرجع میباشد.
انسان مترجم و ترجمة ماشینی: بررسی موردی مشکلات ماشین ترجمة انگلیسی به فارسی «پدیده»
حوزه های تخصصی:
هدف از نگارش این مقاله آن بود تا دستکم بخشی از مشکلات ترجمه ماشینی، مشخص و ریشهیابی گردد. یافته ها حاکی از آن بود که «پدیده» در حال حاضر دارای مشکلات فراوانی است که ریشة آن ها را در سه چیز میتوان جستجو کرد: 1) نبود زبانشناسان مجرب در گروه برنامه نویسان؛ 2) نحوـ محوربودن تئوری زبانی؛ 3) نبود قدرت تعقل و تفکر در ماشین های ترجمه. ضمناً مشخص گردید که مشکلات نوع اول را میتوان با بهکارگیری نیروی متخصص رفع نمود. مشکلات نوع دوم با تجدیدنظر در تئوری زبانی و توجه به معنا قابل رفع است، اما- دستکم در شرایط کنونی- نمیتوان قدرت تعقل و تفکر را به ماشین داد و بنابراین مشکلات مربوط به مورد 3 قابل حل نیستند. با وجود این، نتیجه گیری شد که برای ترجمة متون اینترنتی و حجم زیادی از اطلاعات، بویژه وقتی هدف درک کلیات متن باشد، استفاده از ماشین به جای انسان هم راحت تر است و هم سریع تر و معقول تر.
قدرت و وابستگی متقابل در عصر اطلاعات
حوزه های تخصصی:
در سال 1910، «نورمن آنجل» اد ّعا نمود که وابستگی متقابل اقتصادی، وقوع جنگ را نامعقول میکند و به روزی که جنگ منسوخ شود خوشبین بود. به عقیدة برخی نظریه پردازان، انقلاب اطلاعاتی، امروزه به دیوانسالاریهای سلسله مراتبی پایان میدهد و به ملوکالطوایفی الکترونیکی جدیدی با اجتماعات و حوزه های قضایی همپوشان که مد ّعی طبقات چندگانة هویّت و مشروعیّت شهروندان میباشند منجر میشود. نهادهای بین المللی که برمبنای اصول چندجانبه تشکیل شده اند به بازارها و اطلاعات اهمیت میدهند و از رقابت نظامی تأکیدزدایی کرده اند. دانش قدرت است و این قدرت امروز از طریق دسترسی به اطلاعات رایگان، اطلاعات قابل خرید و اطلاعات استراتژیک کسب میشود. بخش اعظم آنچه در شبکه ها در جریان است اطلاعات رایگان است. این گونه اطلاعات با هدف ایجاد باور در دیگران، به وفور توزیع میشود، زیرا دریافته شده که در شرایط کنونی گرچه گاهی زور برای تسلط لازم است، اما ادامة تسلط از طریق اطلاعات رایگان است که افراد را متقاعد به رفتاری میکند که صاحبان اطلاعات، خواهان آن هستند.
قانون برادفورد در مجموعه های نامعین/استنتاج های آماری برای تحلیل کتابخانه
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی نشریات
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری مجموعه سازی ارزشیابی و وجین مجموعه
در این نوشته زیربنای فکری و جنبه های عملی قانون برادفورد تشریح شده است. تفاوت مقوله بندی سن ّتی با مجموعه های نامعین «لطفیزاده» شرح داده شده، اندیشه های «کارل پیرسون» دربارة «مسئلة بنیادی علم» آورده شده، به «داده های پرت» از دید «بارنت» و «لوئیس» پرداخته شده و با تکیه بر این موارد، گزارشی از یک بررسی که در دانشگاه لویزیانا در پیوند با انتخاب مجلات شیمی توسط اعضای هیئت علمی و مقایسه آن با «آیاس ای» انجام شد، ارائه گردیده و نتیجه گرفته شده است که مجموعه های برادفورد نیز نامعین هستند و سرانجام چند شیوه برای مهارکردن «داده های پرت» آورده شده و اعلام شده است که نظریة احتمالات و نظریة مجموعه های نامعین متناقض نیستند، اما قالب هایی مکمل برای تجزیه و تحلیل به حساب میآیند.
نظریه عمومی نظامها در کتابداری و اطلاع رسانی
حوزه های تخصصی:
این مقاله درصدد است به مطالعة جایگاه و اهمیت نظریة عمومی نظام ها در ادارة امور و عملیات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی بپردازد. بر این اساس ضمن مرور و بررسی مفهوم نظام و هدف و ویژگیهای نظریة عمومی نظام ها، به معرفی نظام های باز و بسته و ابزارها و کاربردهای نظریة عمومی نظام ها پرداخته و سعی در شناساندن اهمیت و نقاط قوت نظریة عمومی نظام ها در نگرش کتابداران و مراکز تصمیم گیری کتابداری و اطلاع رسانی دارد. از مهم ترین ویژگیهای مطرح شده در مقالة حاضر میتوان به مواردی همچون به هم پیوستگی و وابستگی اجزای نظام با یکدیگر، کل گرایی، هدف جویی، دارابودن ورودی و خروجی، پردازش، مقابله با بینظمی (آنتروپی)، تنظیم، سلسله مراتب، جداسازی، و هم پایگی نظام اشاره کرد. از دیگر مباحث مقالة حاضر میتوان به نقش مؤثر نگرش نظام مدار در برنامه های توسعه ای، شناخت ویژگیهای نظام مدار در سازمان کتابخانه، و فواید بهکارگیری این نوع تفکر در مدیریت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی اشاره کرد.