فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۱۹ مورد.
منبع:
زمانه ۱۳۸۳ شماره ۲۱
حوزه های تخصصی:
تحلیل گفتمانی نظریه انقلاب اسلامی
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۴ و ۸۵
حوزه های تخصصی:
نظریه تدا اسکاچپول و انقلاب اسلامی ایران
حوزه های تخصصی:
سؤال اصلی این مقاله آن است که آیا نظریه اسکاچپول توانایی تبیین انقلاب ایران را دارد. در پاسخ به این سؤال بخش اول این مقاله به طور تفصیلی به طرح نظریه اسکاچپول میپردازد و در بخش دوم توانایی تبیینگری نظریه اسکاچپول در مورد انقلاب ایران آزمون شده است. برای این کار از متغیرهای اصلی نظریه اسکاچپول استفاده شده است. این متغیرها عبارتند از: وجود ارزش مازاد، نوع نظام کشاورزی، بعد دیوان سالاری، میزان قدرت سیاسی طبقه زمیندار، میزان فشارهای بینالمللی و توانایی انقلابی دهقانان ایرانی. همانگونه که خود اسکاچپول نیز اذعان داشته است نظریه وی بدون جرح و تعدیلهای لازم قابلیت تبیین انقلاب ایران را ندارد. در ادامه جرح و تعدیلهایی را که اسکاچپول در مقالهاش به آنها اشاره دارد، مطرح شده و در پایان آرا و نظریات اسکاچپول درباره انقلاب ایران نقد و بررسی شده است.
گفتمانی که غالب شد
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۴ و ۸۵
حوزه های تخصصی:
از انقلاب حسینی (ع) تا انقلاب خمینی
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۴ و ۸۵
حوزه های تخصصی:
عدالت ؛ جوهره انقلاب اسلامی
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۴ و ۸۵
حوزه های تخصصی:
ابطال یا تحول در نظریه های انقلاب
منبع:
زمانه ۱۳۸۶ شماره ۶۵
حوزه های تخصصی:
وقوع انقلاب اسلامی ایران، نه تنها ساختار سیاسی داخلی ایران و نه فقط نظام بین المللی، بلکه دنیای نظریه پردازی های عرصه علوم سیاسی و اجتماعی را هم به نقد کشید. بسیاری از نظریه پردازان مطرح انقلاب ناچار شدند در آثار جدید خود تغییرات و تعدیل هایی را لحاظ کنند؛ زیرا انقلاب اسلامی ایران مطابق هیچ کدام از نظریه های پیشین در مورد انقلاب تحلیل و درک نمی شد. با وجود تنوع فراوان روشی در نظریه های انقلاب، هیچ کدام از آنها قابلیت تحلیل این رویداد مهم را ندارند و گویی روش و دیدگاه تازه و وسیع تری برای این کار لازم است.در این مقاله به انواع رویکردها و روش های به کاررفته در تحلیل انقلاب اسلامی اشاره شده است که تقدیم حضورتان می گردد.
نگاهی به کتاب مقدمهای بر انقلاب اسلامی نوشته دکتر صادق زیباکلام
حوزه های تخصصی:
دوازده سبک تاریخنگاری نقلی
منبع:
زمانه ۱۳۸۴ شماره ۴۱ و ۴۲
حوزه های تخصصی:
دانستن ویژگیهای سبک تاریخ نگاشته ها هم برای پژوهنده و هم برای خواننده تاریخ انقلاب اسلامی ضروری و بایسته است. اغلب از تقسیم بندی تاریخنگاری به نقلی و تحلیلی مطلع هستیم اما شاید مرزبندی دقیق بین شاخه ها و فروعات این دو شاخه عمده تاریخنگاری را ندانیم. یکی از عواملی که باعث افزوده شدن بر روشهای تاریخنگاری نقلی شد، پیشرفتهای فنی و اختراع وسایل سمعی و بصری بود. دوربین عکاسی و فیلمبرداری، ضبط صوت، میکروفیلم و... شیوه های ثبت تاریخ را دقیق تر و گسترده تر نمودند و اکنون می توان منابع تاریخی زیادی را در زمره محصولات این وسائل جدید جستجو کرد. اما در این میان آنچه مهم است، بازشناسی سبکهای صوری و فرمی این منابع تاریخی و درک ارزش استنادی این منابع درخصوص بررسی وقایع مرتبط با انقلاب اسلامی می باشد که در نوشتار زیر مورد بحث و تفصیل قرار می گیرد.
انقلاب چین و مقایسه تطبیقی آن با انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
انقلاب اسلامی ایران و مقایسه آن با سایر انقلابهای بزرگ دنیا از زوایای متعدد مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله برآنیم که این پدیده عظیم را از منظر و دیدگاهی جدید با انقلاب چین به صورت تطبیقی مورد مطالعه قرار داده تا از این طریق، نقاط اشتراک و افتراق این دو انقلاب بزرگ را بازشناسیم.
در این نوشتار، ابتدا به مساله پژوهش در مقدمه اشاره شده، و پس از طرح مباحث نظری به معرفی تاریخچه و فرایند وقوع انقلاب چین پرداخته شده است. همچنین، برای مقایسه دو انقلاب از روش مقایسه تطبیقی انقلابها بهره جسته ایم. سپس در ادامه در چهار بعد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی وجوه اشتراک و اختلاف دو انقلاب را مورد بررسی قرار داده و در پایان نیز از مباحث مذکور نتیجه گیری شده است.
ریشه ها و نتایج انقلاب اسلامی ایران
حوزه های تخصصی:
انقلاب اسلامی ایران و پیامدهای پس از آن، بویژه ظهور جمهوری اسلامی، از موضوعات جذاب و گیرا برای محققان و اندیشمندان غربی بوده است. هر یک از آنها به طریقی کوشیده اند چرایی و چگونگی وقوع این رویداد بزرگ در تاریخ معاصر ایران را تحلیل نمایند. نیکی آر.کدی، مورخ نام آشنای امریکایی، از جمله این افراد است. این مقاله با مرور پرسش اصلی کدی درباره انقلاب اسلامی آغاز می شود و با بررسی چهارچوب تحلیل وی از انقلاب ایران، به ویژه دیدگاه وی درباره چرایی ظهور «تشیع انقلابی» و چگونگی رابطه میان ایدئولوژی و انقلاب در انقلاب ایران ادامه می یابد. دیدگاه کدی درباره چرایی ظهور اسلام انقلابی در انقلاب ایران ذیل مدل «سازمانی» که به تحلیل ایدئولوژی در چهارچوب منازعه سازمان یافته برای بدست آوردن قدرت می پردازد، جای می گیرد. این مدل را با دو مدل دیگر درباره رابطه ایدئولوژی و انقلاب یعنی مدلهای «ذهن گرایانه» و «گفتمانی» مقایسه کرده و کوشیده ایم با تکیه بر این دو مدل جایگزین، نواقص و امتیازات دیدگاه کدی را روشن سازیم. در پایان پس از طرح تحلیل کدی از وضعیت کلی سیاستهای جمهوری اسلامی به بررسی انتقادی دیدگاه وی درباره انقلاب اسلامی ایران پرداخته ایم.
کتابهای انقلاب
منبع:
زمانه ۱۳۸۴ شماره ۴۱ و ۴۲
حوزه های تخصصی:
آنچه بر سر تاریخنگاری معاصر، به ویژه از دوران پهلوی به این طرف، آمده است به اندازه خود آن رویدادها خواندنی و جالب توجه و درعین حال دغدغه آفرین است و گویی تاریخ نویسان این دوره، داستان هفتادودو ملت شده اند. اما وظیفه ما این است که با نگرشی منصفانه و علمی و با لحاظ امانتداری برای آیندگان، به بررسی و تحلیل آثار جریانات و موسسات گوناگون تاریخنگاری قبل و بعد از انقلاب بپردازیم و نقطه های ضعف و قوت هرکدام را مشخص کنیم. یکی از راههای بررسی شیوه های تاریخنگاری انقلاب اسلامی، مراجعه به متون فراهم آمده دراین باره است. با مطالعه این آثار می توان به پیچیدگی و تنوع حوادث مربوط به انقلاب اسلامی و نیز تنوع جریانات مربوط به این عظیم ترین رویداد معاصر پی برد، که در مقاله زیر بدان پرداخته شده است.
انقلاب و انتظار
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۶ و ۸۷
حوزه های تخصصی:
هرچند انتظار برای ظهور منجی در کهنترین ادوار تاریخ ریشه دارد و علاوه بر ادیان و مذاهب، بسیاری از مکتبهای فلسفی، عرفانی و اجتماعی نیز به ضرورت یا حقیقت آن قائلاند، در هیچکدام از آنها بحث انتظار و منجی به اندازة مکتب تشیع پایدار، روشن و پویا نبوده است.
شیعه، که از همان ابتدا دل در گرو مکتب علمی و عملی اهل بیت(ع) گذاشته بود، غمبارترین دورههای تاریخی خود را به پشتوانة انتظار فرج پشت سر گذاشت و مرحله به مرحله راه پیمود تا سرانجام در چهاردهمین قرن اسلامی موفق شد انقلابی بزرگ برای ایجاد مقدمات ظهور منجی به راه اندازد؛ انقلابی که تمامی رنجها و سرزنش کشیدنهای گذشته را معنا میکرد و نشان میداد که یکی از نائبان عام امام غایبی که شیعیان از اوصافش میگویند عَلَم بر دوش گرفته و چنین تحول بزرگی را در صحنة جهانی پدید آورده است.
در مقالة پیشرو تعریف و تقسیمات انتظار و چگونگی بارور شدن این اندیشه در انقلاب اسلامی ایران بررسی، و دیدگاههای حضرت امام(ره) در اینباره بیان شده است.
نقدی بر «خورشید واره»
منبع:
زمانه ۱۳۸۴ شماره ۴۱ و ۴۲
حوزه های تخصصی:
کتاب «خورشید واره» حاوی خاطرات خانم طاهره سجادی (غیوران) که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده، در بخش کتابخانه این شماره، توسط خانم اختر رودباری که در سالهای 1356 و 1357 در کمیته مشترک ضدخرابکاری و زندان اوین با ایشان هم بند بوده و ضمنا در نیمه اول دهه 1350 به عنوان دانشجو در جریان فعالیتهای مبارزاتی آن دوران قرار داشته، نقد و معرفی شده است.سجادی در این کتاب به شرح زندگی مبارزاتی خود و همسرش، مهدی غیوران در طول سالهای مبارزه با رژیم شاه پرداخته و پس از ذکر مقدماتی درخصوص چگونگی آشنایی و راهیابی به عرصه مبارزات انقلابی و تاثیر فدائیان اسلام، جبهه ملی و جمعیت موتلفه بر شکل گیری اندیشه و روش مبارزاتی خود، به توضیح وقایع مبارزاتی و نیز مبارزات همسرش مهدی غیوران و دیگر مبارزان مرتبط و سرنوشت این افراد و نیز به شرح شکنجه ها و وقایع دوران زندانی بودن خود و همسرش می پردازد.
تبیین انقلاب اسلامی ایران از دیدگاه تدا اسکاچپول
حوزه های تخصصی:
سؤال اصلی این مقاله آن است که آیا نظریة اسکاچپول توانایی تبیین انقلاب ایران را دارد. برای پاسخ به این سؤال متغیرهای اصلی نظریة او در مورد جامعة ایران بهکار رفته و در ادامه، جرح و تعدیلهایی که خود اسکاچپول در نظریهاش انجام داده شرح و در پایان آرا و عقاید اسکاچپول دربارة انقلاب ایران نقد و ارزیابی شده است.
کتابخانه تخصصی
حوزه های تخصصی:
در این بخش به معرفی نسبتا تفصیلی و تحلیلی سه کتاب پیرامون انقلاب اسلامی ایران میپردازیم و سپس فهرست تعدادی از منابع و مالخذ مربوط به این موضوع معرفی میشود
ولایت فقیه در فقه سیاسی ما
منبع:
زمانه ۱۳۸۶ شماره ۶۵
حوزه های تخصصی:
تا زمانی که نظریه ولایت فقیه تنها در حوزه اندیشه مطرح بود و در خلال مباحث و دروس فقهی یا کلامی طرح می گردید، تاثیر آن در اندیشه های سیاسی شیعه چندان محسوس و چشمگیر نبود، اما با ورود فقه به عرصه حکومت عملی و تاسیس نظام دینی مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه در کشور شیعی مذهب ایران، گویی که امواج بلند و خروشانی دریای آرام اندیشه سیاسی شیعه را به تلاطم آورده باشد. تاسیس حکومت اسلامی در ایران جدای از تاثیرات عملی و اجتماعی، تاثیرات نظری بسیاری نیز بر جای گذاشت و موضوعات و مسائل چالش برانگیزی را در حوزه فقه سیاسی، حقوق اساسی و حقوق عمومی دامن زد که قوام و عمق بیشتر اندیشه حکومت دینی را سبب گشت. موضوع مبسوط الید بودن ولی فقیه، مصلحت، احکام حکومتی، و حقوق بشر جهانی موضوعات مهم و اساسی این عرصه هستند که با احیا یا مطرح شدن آنها، اندیشه سیاسی شیعه به سازوکارهای سنگین نظری سیاسی روی نموده است. مقاله ذیل را که در این باره است مطالعه فرمایید.
تحلیل گفتمانی نظام اندیشگی رهبری انقلاب اسلامی
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۴ و ۸۵
حوزه های تخصصی:
نقد کتاب « تاریخ ایران اسلامی »
منبع:
زمانه ۱۳۸۳ شماره ۲۰
حوزه های تخصصی:
تحلیلی نظری از انقلاب 1979 – 1977 ایران
حوزه های تخصصی:
مقالة حاضر تلاشی است برای تحلیل انقلاب اسلامی ایران. از آنجا که نظریههای اجتماعی موجود توان آن را ندارد که شکلگیری و آغاز انقلاب، نقش مردم و علل انقلاب و همچنین نقش روحانیت را تبیین و تشریح کننده نگارنده بر آن شده که به تشریح سه مسأله در مورد انقلاب بپردازد: 1ـ انقلاب اسلامی و نظریههای موجود در مورد آن؛ 2ـ تشریح انقلاب اسلامی؛ 3ـ علل انقلاب اسلامی ایران. علاوه بر این، نویسنده در این مقاله انقلاب اسلامی را با سایر انقلابها مقایسه میکند و سپس به نقش این انقلاب در آشکار کردن ضعف نظریههای اجتماعی موجود در تشریح انقلابها، از یکسو، و تکمیل این نظریهها تحت تأثیر انقلاب اسلامی، از طرف دیگر، میپردازد.