درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: امروزه لایب کوآل به عنوان یک ابزار سنجش نوین که انتظارات را فراتر از ابزارهای سنتی می سنجد، شناخته شده است. پژوهش حاضر، با هدف مقایسه دیدگاه دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره تعیین کیفیت خدمات کتابخانه های این دانشگاه با پیاده سازی مدل لایب کوال انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر به روش پیمایشی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات آن پرسشنامه لایب کوال می باشد. جامعه آماری این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به ترتیب از 231 کاربر بالفعل و 30 کتابدار در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران تشکیل شده است. در زمینه سنجش پایایی ابزار گردآوری اطلاعات از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید. به منظور بررسی وجود تفاوت معنادار بین دیدگاه کاربران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران و کتابداران درباره کیفیت خدمات این کتابخانه ها، از آزمون مان- ویتنی استفاده شد. آزمون ویلکاکسون برای تعیین تفاوت معنادار بین خدمات ارائه شده در کتابخانه ها با خدمات مورد انتظار کاربران مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد کاربران کیفیت خدمات موجود را پایین تر از کتابداران ارزیابی می کنند که این تفاوت در زیرمقیاس کنترل اطلاعات عمیق تر می باشد. شکاف برتری خدمات در مورد کل خدمات کتابخانه های مورد مطالعه در این پژوهش میزان 2.8 ارزیابی شد و کتابخانه های مورد مطالعه، فاصله زیادی با تأمین انتظارات کاربران در ارتباط با مطلوب ترین سطح خدمات آن ها دارند. کتابداران درک و برداشت صحیحی از انتظارات کابران خود دارند و شکاف میان انتظارات کاربران و ادراک کتابداران از نیازها و انتظارات آن ها بسیار ناچیز است. نتیجه گیری: این مطالعه نشان می دهد لایب کوال بعنوان یک مدل در بررسی کیفیت خدمات می تواند در ارائه اطلاعات برای تسهیل بهبود خدمات هدف گذاری شده در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران کمک نماید و نیاز به راه حل عملیاتی درباره چگونگی بهبود بخشی کیفیت خدمات در کتابخانه های این دانشگاه را برآورده کرده است.

مقدمه: امروزه اندازه گیری و شناسایی ابعاد مختلف کیفیت خدمات جهت تخصیص مؤثر منابع و تضمین سطح بالاتری از رضایت بیماران در دستور کار مدیران مراقبت بهداشتی قرارگرفته است. مطالعه حاضر باهدف ارزیابی کیفیت خدمات از دیدگاه بیماران و مدیران در مراکز سرپایی تحت پوشش بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و به صورت مقطعی در سال 1398 انجام شد. تعداد 435 نفر بیمار و 15 نفر مدیر با روش تصادفی نظام مند در این مطالعه شرکت داشتند. داده های مطالعه با استفاده از پرسش نامه دارای روایی و پایایی تائید شده سروکوال جمع آوری شدند. برای تحلیل داده ها از آزمون های کای دو و یو-من-ویتنی استفاده شد. تمام تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 انجام شد. یافته ها: میانگین نمره انتظارات بیماران (76/4) بالاتر از مدیران (58/4) است، درحالی که سطح ادراکات بیماران (20/3) از خدمات پایین تر از ادراکات مدیران (73/3) گزارش شد. شکاف بین انتظارات و ادراکات از دیدگاه بیماران در تمام ابعاد معنی دار شد، به طوری که بعد پاسخگویی (70/1-) بیشترین اختلاف میانگین نمره را داشت. از دیدگاه مدیران نیز اختلاف بین انتظارات و ادراکات در همه ابعاد به جز بعد پاسخگویی معنی دار گزارش شد و بعد محسوسات (73/1-) بیشترین اختلاف نمره را داشت. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که بین انتظارات و ادراکات از دیدگاه بیماران و مدیران در تمام ابعاد کیفیت خدمات شکاف منفی وجود دارد. بنابراین، مدیران بیمارستان باید حداکثر تلاش خود را در جهت کاهش شکاف بین انتظارات و ادراکات با ارائه به موقع خدمات و بهبود مهارت های ارتباطی کارکنان به کارگیرند.

مقدمه: برای افزایش کارایی و اثربخشی خدمات مراقبتی، پرونده های کاغذی به دلیل محدودیتهای متعدد باید جای خود را به پرونده های الکترونیکی بدهند که از مزایای زیادی برخوردارند. این پژوهش به منظور معرفی کارایی و اثربخشی پیشرفته ترین پرونده های الکترونیکی موجود در صنعت بهداشت طی سالهای 1381 – 1382 انجام گرفت. روش پژوهش: گردآوری اطلاعات با مطالعه کتابخانه ای، استفاده از اینترنت و پست الکترونیکی صورت گرفت. مروری بر مطالعات: گزارشهای مربوط به استفاده از رایانه برای داده های بالینی به 1950 برمی گردد. در این مقاله سیستمهای EMR ، EPR و HER معرفی می شوند که از مهمترین سیستم های پرونده های الکترونیکی موجود هستند. بررسیها نشان داده اند که با پرونده های الکترونیکی علاوه بر کاهش مرگ و میر و هزینه های مربوط به تشخیص و درمان 15% در مصرف کاغذ و تولید فرمهای کاغذی 51% در هزینه رونویسی پزشکی و 65% در هزینه بایگانی و بازیابی اطلاعات پرونده های پزشکی صرفه جویی شده است. بحث ونتیجه گیری: برای ایجاد یک سیستم پرونده الکترونیکی مناسب در کشورمان، توصیه می شود سیستمهای الکترونیکی موجود در جهان مورد مطالعه دقیق قرار گیرد. جا دارد از هم اکنون با آموزش کلیه پرسنل بهداشتی درمانی بستر مناسب برای استفاد از این سیستمها فراهم گردد.

مقدمه: امروزه ارائه خدمات درمانی به بیماران بین المللی در دنیا به صورت گسترده از توجه برخوردار است و از این فرصت، جهت افزایش تولید ناخالص ملی وبالابردن استانداردهای کیفی ارائه خدمات درمانی استفاده می نمایند. در ایران نیز یکی از برنامه های دولت، گسترش توریسم درمانی است. هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی توریسم درمانی مبتنی بر کارآفرینی فن آورانه در ایران است. روش ها: مطالعه حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی-توسعه ای از حیث روش اجرا کمی و از نوع همبستگی است. در مرحله اول برای شناسایی شاخص های توریسم درمانی مبتنی بر کارآفرینی فن آورانه از روش کمی- دلفی فازی و در مرحله دوم برای برازش از روش کمی-توصیفی (تحلیل عاملی و برای رتبه بندی از روش سلسله مراتبی) استفاده شده است. یافته ها: شاخص های (عوامل ساختاری با امتیاز 382/0، مهارتی با امتیاز 250/0، مدیریتی با امتیاز 160/0، حمایت های ستادی با امتیاز 101/0، عوامل خارجی با امتیاز 064/0 و تعاملات بین سازمانی با امتیاز 043/0) به ترتیب دارای بیشترین اولویت می باشند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد شش شاخص اصلی و 26 شاخص فرعی، به عنوان مهم ترین شاخص های توریسم درمانی مبتنی بر کارآفرینی فن آورانه می باشند که استفاده از این شاخص ها در رشد و توسعه صنعت توریسم درمانی مؤثراست ومی تواند سیاست گذاران و مدیران این صنعت را یاری نماید.

مقدمه: نظام سلامت همیشه متحمل صرف منابع زیادی می باشد؛ از اینرو تصمیم گیری مبتنی بر شواهد علمی، به منظور مطلوب کردن هزینه ها و پیشگیری از اتلاف منابع، ضروری است. همچنین، استفاده از شواهد در فرآیند تصمیم گیری می تواند منجر به بهبود کیفیت تصمیمات مدیریتی و افزایش بروندادها گردد. لذا، مطالعه حاضر با هدف طراحی و ارزیابی ابزار سنجش وضعیت تصمیم گیری مبتنی بر شواهد در حوزه مدیریت سلامت و روانسنجی آن انجام پذیرفت. روش ها: مطالعه حاضر یک تحقیق کاربردی از نوع ابزارسازی است که در سال 1399 انجام شد. پژوهشگران جهت اعتبارسنجی ابزار موردنظر، از تکنیک دلفی و اخذ نظرات 20 نفر از خبرگان استفاده نمودند. بعد از آن به بررسی روایی صوری، محتوایی و پایایی ابزار پرداخته شد. یافته ها: ابزار سنجش وضعیت تصمیم گیری مبتنی بر شواهد به صورت پرسشنامه 47 سوالی، طراحی گردید. نتایج اعتبارسنجی الگو براساس روش دلفی نشان داد که نمره توفیق جمعی برای تمام مولفه های الگو بیشتر از هفت است. همچنین پرسشنامه دارای روایی صوری و محتوایی مناسبی بود (0/972= CVR و 0/841= CVI). آلفای کرونباخ تمام حیطه ها و کل ابزار طراحی شده نیز بیشتر از 70 درصد برآورد شد که نشان دهنده پایایی قابل قبول ابزار می باشد. نتیجه گیری: ابزار سنجش وضعیت تصمیم گیری مبتنی بر شواهد در حوزه مدیریت سلامت می تواند به مدیران و مسئولین این حوزه در راستای اجرایی ساختن کامل رویکرد تصمیم گیری و در راستای آن، عملکرد مبتنی بر شواهد، کمک شایانی نماید.

مقدمه : از دیر باز انسان، به عنوان محور اصلی منظومه سازمان، نقش اساسی ایفا نموده و هدف مدیریت در سازمان جذب، نگهداری و بالنده سازی نیروی انسانی شایسته بوده است. در این راه تنظیم و طراحی نظامهای حقوق و دستمزد منصفانه یکی از مهمترین عوامل تحقق این هدف به شمار می رود. روش پژوهش : در یک مطالعه توصیفی مقطعی با هدف بررسی تأثیر کارانه بر عملکرد پرستاران و ارائه الگوی مناسب، تعداد 255 پرستار و 52 مدیر پرستاری با مدرک فوق دیپلم تا فوق لیسانس و حداقل یک سال سابقه کار بالینی در مراکز مورد مطالعه، با پرسشنامه تحت بررسی قرار گرفتند. متغیرهای مورد بررسی در عملکرد شامل بهبود مراقبتهای پرستاری، رضایت شغلی، حجم کارها، روابط کارکنان، میزان خطاها و اشتباهات در درمان بود. نظرات پرستاران و مدیران پرستاری جداگانه در خصوص تأثیر پرداخت کارانه به شیوه فعلی بر روی این عوامل سنجیده شد. یافته ها : نتایج نشان می دهد که فقط 34 درصد پرستاران و 6/44 درصد مدیران پرستاری معتقد به تأثیر طرح کارانه به شیوه فعلی بر بهبود عملکرد پرستاران هستند. از طرف دیگر 82 درصد این مدیران پرستاری معتقد بودند که با اجرای کارانه به شیوه فعلی، اهداف این طرح پوشش داده نمی شود. بحث و نتیجه گیری: بنابراین اجرای طرح کارانه به شیوه جاری تأثیر قابل توجهی بر بهبود عملکرد پرستاران نداشته است و در نگاه خوشبینانه فقط باعث ابقاء آنها در سازمان می شود. استفاده از شیوه مشارکتی و نظام پذیرش پیشنهادها به عنوان مدلی تعدیل شده جهت اصلاح روش جاری پیشنهاد می گردد.

مقدمه: مراکز بهداشتی-درمانی به علت وجود حجم و تنوع بالای اطلاعاتی در زمینه های مختلف، به شدت نیازمند استفاده از ابزارهای مختلف فناوری اطلاعات است و بهترین ابزار جهت مدیریت این مجموعه اطلاعات گسترده و متنوع، سیستم های اطلاعاتی بیمارستانی است. این مطالعه به معرفی یک چارچوب مفهومی جامع پرداخته است که شامل ابعاد اصلی ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستان (در سه بخش کلی) به همراه شاخص های مربوط به هر بعد می شود. روش کار: این تحقیق از لحاظ هدف، تحقیقی کاربردی بوده که به صورتی توصیفی-پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق کاربران تخصصی سیستم های اطلاعاتی واحدها و بخش های مراکز آموزشی درمانی شهرستان قزوین می باشد که یک نمونه هدفمند غیر تصادفی از آن انتخاب شد. دادهجهای تحقیق با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته حاوی گزاره های شاخص های پیشنهادی بر اساس مطالعات پیشین، جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق، نشان از مورد قبول بودن تمامی شاخص ها و همینطور مطلوب بودن شاخص های برازش برای هر بعد و کل مدل دارد. نتیجه گیری: این مطالعه، ابعاد سازمانی، انسانی و تکنیکی را به عنوان ابعاد اصلی ارزیابی و شاخص های ساختار سازمانی، اهداف و استراتژی ها، تحلیل هزینه-فایده و اثرات کلینیکی را در بعد سازمانی، شاخص های میزان رضایت کاربر، میزان پذیرش سیستم و میزان آشنایی با ICT را به در بعد انسانی و شاخص های کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات و امنیت و محرمانگی را در بعد تکنیکی، تائید کرد.

هدف: هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی تأثیر استفاده از رسانه های اجتماعی در محل کار، بر خلاقیت کارکنان و عملکرد شغلی آنان است. روش: به لحاظ هدف، این پژوهش کاربردی و جامعه در دست بررسی آن، کلیه کارکنان شرکت مخابرات ایران بوده است. جهت سنجش متغیرها و جمع آوری داده ها، از پرسش نامه 21 سؤالی استاندارد استفاده شد که روایی و پایایی آن به تأیید رسید. در این پژوهش داده ها به روش میدانی جمع آوری شده است. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، در نهایت 218 پرسش نامه تجزیه وتحلیل شد. جهت بررسی روابط بین اجزای مدل، از معادلات ساختاری استفاده شد. تجزیه وتحلیل فرضیه ها نیز با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام گرفت. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که استفاده اجتماعی از رسانه اجتماعی در محل کار، استفاده شناختی از رسانه های اجتماعی در محل کار و استفاده لذت جویانه، با خلاقیت کارکنان رابطه ای مثبت دارد. خلاقیت کارکنان نیز رابطه ای مثبتی با عملکرد شغلی کارکنان دارد. همچنین، خلاقیت کارکنان در رابطه بین استفاده از رسانه های اجتماعی در محل کار و عملکرد شغلی کارکنان نقش میانجی دارد. نتیجه گیری: در این پژوهش تلاش شد که ارتباط بین ابعاد استفاده از رسانه های اجتماعی، خلاقیت و عملکرد شغلی بررسی شود. از ابعاد استفاده از رسانه های اجتماعی (لذت جویانه، شناختی، اجتماعی) در محل کار، به جای مفهوم کلی رسانه های اجتماعی استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد که هر سه بُعد استفاده از رسانه های اجتماعی بر خلاقیت کارکنان تأثیرگذار است؛ از این رو در سازمان ها، به خصوص در محیط های کاری که خلاقیت و نوآوری از اهمیت فراوانی برخوردار است، استفاده از رسانه های اجتماعی لازم است.

مقدمه:کنترل مدیریتی روشهایی است که مدیران برای اطمینان از سازگاری رفتار و عملکرد سازمان خود با اهداف ، برنامه ها، استانداردها و اجرای صحیح برنامه ها مجبورند به طور مستمر و منطقی اجرا نمایند . کنترل برای حفظ ، بقا ، کارایی و اثربخشی تمام سیستمها حیاتی است و لحظه ای سازمان و مدیریت از آن بی نیاز نخواهند بود . روش پژوهش : ابن پژوهش به صورت مقطعی ، به منظور تعیین مواع اعمال کنترل مؤثر در سازمان از نظر مدیران دانشگاه علوم پشکی کرمان در سال 1380 انجام شد . جامعه مورد پژوهش را کلیه مدیران عالی و میانی دانشگاه تشکیل دادند . ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که با استفاده از منابع علمی معتبر تعهیه گردید . سؤالات این پرسشنامه شامل: ویژگیهای فردی ، اقدامات انجام شده در جهت کنترل ، و مهمترین موانعت اعمال کنترل مؤثر در سازمان بود . داده ها پس از جمع آوری ، با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها : حدود 85درصد مدیران اعمال کنترل مؤثر در سازمان را ضروری داشتند . تنها حدود 65 درصد آنان اظهار نمودند که در واحدهای تحت سرپرستی خود جهت اعمال کنترل مؤثر ، اقدام به تعیین اهداف عملیاتی و 63 درثد اقدام به تعیین نتایج مورد انتظار نمودند . مهمترین موانع اعمال کنترل مؤثر به ترتیب : غیرقابل دستیابی بودن اهداف ، نبود استانداردها و معیارهای مناسب ، و عدم مشارکت کارکنان در امور مربوط به سیستم کنترل ذکر شده است. مدیران دارای تخصص مدیریت و مدیران با سابقه ی شرکت در دوره های آموزش مدیریتی حین خدمت ، موانع کنترل را کمتر از سایر مدیران متذکر شدند . بحث و نتیجه گیری : اعمال سیستم کنترل مؤثر نیازمند به مدیرانی با تجربه ، مسئولیت پذیر و متخصص دارد . ضمن برگزاری مستمر دوره های آموزشی حین خدمت مدیریت برای مدیران ، انتصاب مدیران شایسته و با دانش و مهارت کافی توصیه می گردد .

خوانشِ مسائل فرهنگی و نیز نوع راهکارها، وابسته به پیش فرض ها و پیش دانسته های سیاستگذار فرهنگی است. توجه نکردن به تفاوت ها در پیش فرض ها و زمینه های فرهنگی و اجتماعی، ناکارآمدی سیاست ها را به همراه دارد (ماتاراسو و لندری، 1999). زمانی که تشتّت و سردرگمی در امر سیاستگذاری وجود دارد، یعنی بنیادهای نظری به خوبی واکاوی نشده و حتی ممکن است اساساً پاسخگوی شرایط جدید نباشند. لذا در اینکه چگونه به این بنیادها پرداخته شود و چه روش هایی برای انتخاب مدّنظر قرار گیرد، هرمنوتیک فلسفی گادامر به عنوان یکی از دستاوردهای مهم و مطرحِ نظری، شامل دلالت هایی است که با بهره برداری از آن، امر سیاستگذاری فرهنگی را تدقیق و ارتقاء کیفی می بخشد. در این خصوص، با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، ابتدا مفاهیم کلیدی هرمنوتیک فلسفی بررسی و استخراج شده و سپس ضمن توجه به برخی از گام های اصلی فرایند سیاستگذاری، ماتریسی تشکیل شده و هر «گام» در یک ستون و هر «مفهوم کلیدی» در یک سطر ماتریس قرار گرفته است. در نهایت از مهم ترین دلالت های هرمنوتیک فلسفی گادامر در سیاستگذاری فرهنگی می توان به مفهوم «موقعیت سازهای هرمنوتیکی» اشاره کرد که مبیّن پیش فرض ها، پیش تصورات و انتخاب های آگاهانه و ناآگاهانه است که در مراحل قبل تر از انتخاب های سیاستی، فهم ها را شکل داده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نقش های مدیریتی بر شفافیت سازمانی با رویکرد اسلامی است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی−همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شد. روش گردآوری اطلاعات ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. ابتدا نقش های مدیریتی مینزبرگ از طریق مطالعات کتابخانه ای شناسایی شد و سپس براساس آموزه های دینی، یک نقش به نقش های فوق اضافه گردید تحت عنوان «مسئولیت اجتماعی». در گام بعد این نقش ها در جامعه آماری مورد نظر به آزمون گذاشته شد و تفاوت نقش ها در دو جامعه آماری (مؤسسه های تحقیقاتی ومؤسسه های تولیدی استان کرمان) مورد آزمون قرار گرفت. جهت سنجش متغیرها در مؤسسه های تحقیقاتی 186 نفر و در مؤسسه های تولیدی 372 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسش نامه بود. برای بررسی فرضیه ها از آزمون t تک نمونه ای، مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss ویراست 23 و Amos استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین نقش های مدیریتی در مؤسسه های تحقیقاتی و تولیدی تفاوت وجود دارد. همچنین این نتیجه حاصل آمد که نقش های مدیریتی بر شفافیت سازمانی در مؤسسه های تحقیقاتی و تولیدی استان کرمان تأثیر مستقیم دارد.

مقدمه: عمده ترین عامل رشد هزینه های سلامت در بسیاری از کشورها خدمات بیمارستانی است؛ بنابراین، توجه به مقوله بهره وری و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن به عنوان یک اولویت مطرح است. مطالعه حاضر با هدف تبیین عوامل تاثیرگذار بر فرهنگ بهره وری از دیدگاه ارائه دهندگان خدمات سلامت انجام شده است. روش ها: این مطالعه به روش قوم نگاری انجام شد. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه، مشاهده و بررسی مصنوعات فرهنگی در دو بیمارستان بزرگ دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفت. مصاحبه ها به صورت نیمه ساختار با 35 مطلع کلیدی از بین مدیران و سایر افراد حرف ه ای سلامت انجام شد. تحلیل داده ها براساس روش مایلز و هابرمن انجام شد. به منظور تعیین صحت و اعتبار داده ها از معیارهای گوبا و لینکلن استفاده شد. یافته ها: داده ها در دو قلمرو اصلی، یعنی مدیریت منابع و کیفیت مراقبت مفهوم پردازی شدند. وجدان کاری، دانش و تجربه، امکانات و تجهیزات و مسائل انگیزشی و مدیریتی، عوامل اصلی تاثیرگذار بر قلمروهای مطالعه بودند. وجدان کاری به عنوان مهم ترین عامل زمینه ای تاثیرگذار بر فرهنگ بهره وری، تحت تاثیر دانش و تجربه بالینی کارکنان وعوامل انگیزشی قرار داشت. نتیجه گیری: حجم کاری زیاد، نبود انگیزش مناسب، کمبود دانش و آگاهی در مورد شیوه تامین و نگهداری وسایل و تجهیزات، محدودیت منابع و نظارت ضعیف، باعث می شود که بهره وری هر فرد، عمدتا تحت تاثیر وجدان و تعهد فردی وی قرار گیرد؛ بنابراین، اقداماتی در راستای تقویت وجدان کاری و تعهد حرف ه ای کارکنان، توجه به عوامل انگیزشی، اصلاح سیستم تامین منابع بیمارستانی، برگزاری دوره های آموزشی مرتبط با بهره وری و مدیریت موجودی بخش توصیه می شود.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از سال 1389 اعتباربخشی بیمارستان های کشور را برنامه ریزی کرده و اولین دوره این اعتباربخشی را در سال های 1391 و 1392 به شکل دولتی و اجباری اجرا نموده است. این در حالی است که چهارمین دوره این اعتباربخشی از سال 1398 تا 1399 در 19 محور و با استفاده از 110 استاندارد و 514 سنجه انجام گرفته است.[1] پنجمین محور از محورهای 19 گانه در این اعتباربخشی مربوط به فناوری و مدیریت اطلاعات سلامت بوده است. محور مذکور خود دارای شش بخش فرعی تر و شامل سنجه هایی در رابطه با قابلیت های سامانه اطلاعات بیمارستان، ثبت صحیح و کامل داده ها، نگهداشت تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری، امنیت داده ها، فرآیند تشکیل و تکمیل پرونده های پزشکی و الکترونیک نمودن خدمات بیمارستان است.[2] با اندکی تأمل در بخش فناوری و مدیریت اطلاعات سلامت از مجموعه استانداردهای اعتباربخشی ملی بیمارستان های ایران درمی یابیم که سنجه های این بخش در حوزه مدیریت اطلاعات بیشتر بر داده های بیمار تمرکز دارد. درحالی که مدیریت منابع علوم پزشکی و خدمات اطلاعات دانش بنیان در بیمارستان ها مورد غفلت واقع شده است. به عبارت دیگر نقش کتابخانه به عنوان عضوی از پیکره بیمارستان و خدمات کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در زمینه گردآوری، سازمان دهی و اشاعه اطلاعات در اعتباربخشی ملی بیمارستان ها به فراموشی سپرده شده است. استانداردهای کمیسیون مشترک اعتباربخشی سازمان های بهداشتی و درمانی آمریکا (Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organization(JCAHO)) به عنوان مهم ترین اسناد بین المللی در زمینه اعتباربخشی بیمارستان محسوب می شود. دراین سند که اساس راهنمای جامع استانداردهای اعتباربخشی ملی بیمارستان های ایران نیز می باشد بر دسترسی به اطلاعات دانش بنیان (Knowledge base Information) توجه و تأکید شده است. به این صورت که در نهمین استاندارد از استانداردهای مدیریت اطلاعات، بیمارستان ملزم شده است تا نظام اطلاعات، منابع و خدمات لازم به منظور برآورده کردن نیازهای اطلاعاتی دانش بنیان را فراهم نماید. همچنین، بر فراهم آوری این منابع و دقت و روزآمدی آن ها تأکید شده است. [3] استانداردهای کتابخانه های بیمارستانی از دیگر اسناد مهم در این زمینه است که انجمن کتابداری پزشکی آمریکا آن را منتشر کرده است. این سند شامل 11 استاندارد می باشد که در آن بر دسترسی به اطلاعات دانش بنیان به عنوان یکی از عناصر اصلی مدیریت اطلاعات بیمارستان تأکید شده است. در اولین استاندارداین سند، کتابخانه به عنوان واحد اصلی مسئول در امر توسعه سیستم های اطلاعاتی و نیز ارائه خدمات در جهت رفع نیازهای سازمان به اطلاعات دانش بنیان معرفی گردیده است. [4] نقش و اهمیت اطلاعات در تصمیم گیری های بالینی و بحث پزشکی مبتنی بر شواهد ((Evidence-based medicine (EBM) بر کسی پوشیده نیست. از طرفی گردآوری، سازمان دهی، ارزیابی و اشاعه این اطلاعات جزو وظایف اصلی کتابخانه های بیمارستانی است. آموزش سواد اطلاعاتی به کاربران (شامل پزشکان، پرستاران، پیراپزشکان، مدیران و بیماران) و ارائه خدمات اطلاعاتی متنوع به گروه های بالینی نیز نقش های دیگری هستند که این نوع کتابخانه ها ایفا می کنند. بر این اساس منطق حکم می کند که ارزیابی این بخش از بیمارستان و خدمات آن باید جزء لاینفک اعتبارسنجی بیمارستان باشد. در نظر گرفتن کتابخانه های بیمارستانی در فرایند اعتباربخشی، علاوه بر آنکه باعث ارتقای آن ها در راستای خدمت رسانی به جامعه پزشکی می شود، می تواند ظرفیت و بهره مندی از تخصص های کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی را نیز ایجاد نماید. بد نیست متولیان تدوین و بازنگری استانداردهای اعتباربخشی ملی بیمارستان های ایران در ویرایش های جدید این سند، استانداردهای کتابخانه های بیمارستانی را هم مدنظر قرار دهند. تضاد منافع: نویسندگان اظهار داشتند که تضاد منافعی وجود ندارد. تشکر و قدردانی: بدین وسیله از کتابداران خدوم و پرتلاش کتابخانه های بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکر و قدردانی به عمل می آید.

مقدمه: خطاهای دارویی از شایع ترین خطاهای پرستاری بوده و تلاش برای شناسایی و آشکارسازی این خطاها مهم است. مطالعه حاضر با هدف بررسی وقوع و گزارش خطاهای دارویی پرستاران در بیمارستان آموزشی درمانی شهر اصفهان انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی بود که به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۶ انجام شد. دیدگاه ۲۲۰ نفر از پرستاران شاغل در ۳۵ بخش بیمارستان آموزشی منتخب درباره فراوانی و نوع گزارش خطاهای دارویی با استفاده از پرسش نامه دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک، نوع خطاهای دارویی و گزارش آن گردآوری شد. سپس داده ها در نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۲ وارد شدند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری تحلیلی مجذور کای و من-ویتنی انجام شد. یافته ها: میانگین وقوع خطاهای دارویی ۸/۶۶ درصد، گزارش دهی رسمی ۲۲ درصد و گزارش دهی غیر رسمی ۳/۵۵ درصد بود. بیشترین میزان خطاها مربوط به دادن دارو دیرتر یا زودتر از زمان مقرر (۷۰ درصد)، بیشترین گزارش رسمی عدم رعایت زمان مناسب دارو ( ۸ درصد) و بیشترین گزارش غیر رسمی مخلوط کردن دو یا چند میکروست دارو بدون توجه به تداخلات (۲۹ درصد) بود. بین وقوع خطاهای دارویی با جنس (۰۱۴/۰=P)، وضعیت استخدامی(۰۳۱/۰=P) و سابقه کار (۰۲۴/۰=P) رابطه آماری معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: به منظور ترویج شناسایی و گزارش خطاهای دارویی، بهتر است از ایجاد فضای سرزنش کننده در بیمارستان جلوگیری شود. در گام بعد، آموزش در خصوص انواع خطاها، تشویق پرستاران به ارائه و تسهیل گزارش خطاهای دارویی می تواند برنامه ریزی و اقدام برای کاهش خطاها را تسهیل نماید.

مقدمه: ناهنجاری های مادرزادی از علل شناخته شده مرگ و میر در دوره نوزادی و پس از آن می باشد. ناهنجاری های مادرزادی به عنوان یک مشکل اساسی و پرهزینه در حوزه سلامت مطرح می باشد. ثبت ملی ناهنجاری های مادرزادی به عنوان یک منبع اطلاعاتی قوی جهت محاسبه شاخص های سلامت الزامی است. لذا جمع آوری و گزارش دهی ناهنجاری های هنگام تولد امکان ارزیابی و برنامه ریزی را فراهم می کند که در گرو جمع آوری داده های ضروری می باشد. بنابراین، هدف مطالعه حاضر تعیین مجموعه حداقل داده نقایص تولد در سطح ملی به منظورسیاست گزاری و برنامه ریزی برای کنترل ناهنجاری ها بوده است. روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی تطبیقی با رویکرد کیفی بوده که در سال 1395 انجام شده است. مطالعه در سه مرحله تعیین حداقل داده ها در نظام های ثبت نقایص و ناهنجاری های مادرزادی در کشورهای سرآمد، تدوین مجموعه حداقل داده های اولیه پیشنهادی و اعتباریابی مجموعه حداقل داده های اولیه با استفاده از تکنیک دلفی و نظر خواهی از صاحب نظران صورت گرفت. یافته ها: پس از بررسی مجموعه حداقل داده ها در نظام های ثبت منتخب، 35 عنصر داده به نظرسنجی گذاشته شد که بر اساس نتایج دو راند دلفی در نهایت 25 عنصر داده در مجموعه حداقل داده نهایی در چهار زیر مجموعه اطلاعات مربوط به نوزاد، مادر، وضعیت اجتماعی اقتصادی مادر و سابقه ناهنجاری مورد اجماع صاحبنظران قرار گرفت. نتیجه گیری: مجموعه حداقل داده های ملی، ابزار مهمی در برنامه های نظارتی و نظام ثبت می باشند که امکان جمع آوری و انتقال داده ها در سطح کشور را فراهم خواهند نمود. وجود این مجموعه حداقل داده ها در سطح ملی با عث افزایش پتانسیل استفاده از داده ها و پاسخگویی به سؤال ها و مسایل بحرانی در بهداشت عمومی را فراهم می نماید. در همین راستا پیشنهاد می گردد که این مجموعه حداقل داده ها ملی در سامانه کشوری مادر و نوزاد(ایمان) گنجانده شود تا اطلاعات مربوط به ناهنجاری های مادرزادی به شکل کاربردی وجامع تری در سطح ملی جمع آوری گردد.

مقدمه: وب سایت های کتابخانه ای به عنوان یکی از راه های اصلی برای دسترسی به منابع کتابخانه هستند که برای اطمینان از عملکرد مناسب آن ها، لازم است مطابق نیاز کاربران طراحی شوند. هدف اصلی این مطالعه، ارزیابی کاربردپذیری وب سایت های کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک کشور ایران و تعیین رابطه آن با رتبه وبومتریک دانشگاه های موردبررسی بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و مقطعی بود که با استفاده از روش ارزیابی مکاشفه ای، به بررسی میزان کاربردپذیری وب سایت های کتابخانه های مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تیپ یک ایران (تهران، شهید بهشتی، اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، اهواز، کرمان، مازندران، ارومیه، کرمانشاه و زنجان) در تابستان 1392 پرداخت. در این پژوهش، سه نفر ارزیاب به طور مستقل وب سایت ها را با مؤلفه های نیلسن، مورد ارزیابی قرار دادند. در نهایت، فهرستی از مشکلات کاربردپذیری موجود در رابط های کاربری مورد ارزیابی تهیه شد. برای تعیین نوع مشکلات از معیار «درجه شدت» استفاده شد. سپس رابطه بین رتبه کل کاربردپذیری وب سایت کتابخانه ها با رتبه وبومتریک دانشگاه های موردنظر تعیین شد. تحلیل یافته های پژوهش با نرم افزار SPSS20 انجام گرفت. یافته ها: در این ارزیابی، بیشترین مشکلات وب سایت ها، مربوط به «انعطاف پذیری و کارایی استفاده» و کمترین آن ها، مربوط به «پیشگیری از خطا» بودند. همچنین، بیشترین مشکلات وب سایت ها، مشکلات «اساسی» بودند. نتایج نشان داد بین رتبه وبومتریک دانشگاه های علوم پزشکی و رتبه کاربردپذیری وب سایت کتابخانه مرکزی آن ها همبستگی وجود ندارد. نتیجه گیری: طراحی رابط کاربر وب سایت های کتابخانه ای با وجود طیف وسیع و متنوع کاربران، دارای کاربردپذیری مطلوبی نیست. پیشنهاد می شود در طراحی این وب سایت ها استانداردها و اصول از پیش تعیین شده مورد توجه قرار گیرند.

  در ادبیات حکمرانی خصوصا وقتی از حکمرانی سلسله مراتبی به سمت حکمرانی شبکه ای حرکت می کنیم، شیوه های تعامل و تصمیم گیری تفاتهای معناداری را تجربه می کند و پیش فرض های تعاملی و رفتاری یعنی همان باورهای حکمرانان هم تأثیر معناداری بر این شیوه ها دارند. از طرفی فلسفه حکمرانی در هر نظامی، مبارزه برای تحقق اهداف و آرمانهای نظام حکمرانی مدنظر است. پس باورهای موثر در منطق حکمرانی جبهه حق، باورهایی هستند که در فضای مبارزه اثرگذار باشند و به تقویت جبهه حق و مناسبات آن در مقابل تضعیف جبهه باطل و مناسباتش بیانجامد. در این مقاله با بهره گیری از منطق روش تحلیل مضمون بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دهه اخیر، بررسی شد. بر اساس یافته های این پژوهش در قالب 5 مضمون فراگیر، اولاً فلسفه حکمرانی در جنگ بین حق و باطل، تقویت جبهه حق و مبارزه با باطل است، ثانیاً منطق حاکم بر این مبارزه، حرکت به سمت تحقق عدالت، مبتنی بر عقلانیت و همراه با حفظ و ارتقاء معنویت است. ثالثاً در این چارچوب، مضمون فراگیر باورهای جهادی، دو باور موثر در چارچوب حکمرانی یعنی باور به چارچوب مبارزه و جهاد فی سبیل الله و نیز باور به امداد و نصرت الهی برای مجاهدان را در بر می گیرد. البته باورهای جهادی وقتی به نقطه اثر خود می رسد که که عناصری همچون ایمان به «ما می توانیم»، صدق در جهاد، استقامت و پایداری، اضطرار و توسل را در درون خود داشته باشند. و نهایتا این باورها بر همه ابعاد حکمرانی اثر می گذارند اما به طور خاص آثار آن را می توان در 1- جهت گیری های استراتژیک، 2- ارتباطات، همکاری ها و رقابت ها و 3- تصمیم گیری ها و خروجی ها مشاهده کرد.  

مقدمه امروزه اطلاعات سلامت نه تنها اطلاعات پرونده های پزشکی، بلکه اطلاعاتی که جنبه پیشگیری، تشخیصی، درمانی و توانبخشی دارد، مانند کتاب ها، جزوها، مقالات و غیره را نیز شامل می شود(اطلاعات سلامت سبز). این اطلاعات به افراد کمک می کند که کمتر به بیماری مبتلا شوند و در صورت بیماری نیز سریع تر درمان گردند؛ مانند اطلاعات مرتبط با تغذیه و غیره. این اطلاعات با مشارکت متخصصان سلامت و متخصصان اطلاعات سلامت(کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی و متخصصان فناوری اطلاعات سلامت) تهیه و ارائه می شود. این مشارکت در قالب حق دسترسی و استفاده بیماران از اطلاعات سلامت در ادامه بیان خواهد شد: اطلاعات سلامت معتبر، حق بیماران و خانواده های آنها از اولین حقوقی که می توان برای همگان قائل شد، حق دسترسی و استفاده از اطلاعات سلامت معتبر است و بیماران نیز از این امر مستثنی نیستند؛ به عبارتی نیازهای اطلاعاتی انسان به ویژه در حوزه سلامت ایجاب می کند که این حق برای همگان مسلم شمرده شود و بستر آن برای همه و از جمله بیماران فراهم گردد. حق دسترسی سریع بیماران به اطلاعات سلامت بین ایجاد یک نیاز اطلاعاتی و پاسخگویی به آن باید زمانی کوتاه باشد؛ زیرا طولانی شدن پاسخگویی می تواند مشکلات متعددی برای بیماران ایجاد نماید. براین اساس، بهره گیری از فناوری های نوین می تواند این امر را تسهیل و تسریع نماید. تولید برنامه های کاربردی، راه اندازی وب سایت ها و غیره از جمله این فناوری های نوین اطلاعاتی هستند. حق دستر سی به مواد خواندنی سلامت به زبان ساده زبان متون علمی زبانی خاص و قابل استفاده برای متخصصان سلامت است. اما بیماران و خانواده هایشان نیز باید از دانش سلامت کافی برخوردار باشند. بر این اساس، تهیه و ارائه مواد خواندنی سلامت به زبان ساده و قابل فهم در قالب جزوه، وب سایت، کتاب، برنامه ای کاربردی به بهبود فرایند پیشگیری، درمان و توانبخشی بیماران کمک می کند. حق داشتن سواد اطلاعات سلامت افزایش کیفیت زندگی، منوط به داشتن دانش سلامت کافی است. برای داشتن دانش سلامت کافی نیز داشتن و به کارگیری سواد اطلاعات ضروری است. برای کسب این قابلیت، لازم است بیماران و خانواده آنها آموزش های لازم را زیر نظر کتابداران پزشکی ببینند. حق بهره گیری از خدمات و منابع اطلاعات سلامت برای تحقق این هدف، بیماران باید در ابتدا آگاهی لازم را کسب نمایند و در ادامه، نگرش و رفتار آنها نسبت به سلامت تغییر یابد. بازاریابی اجتماعی می تواند به این امر کمک بسیار نماید که معرفی و ارائه خدمات اطلاعات سلامت در بین مردم می تواند بخشی از این اقدام اساسی باشد. حق دریافت مشاوره اطلاعاتی مشاوره اطلاعاتی توسط متخصصان سلامت و در حوزه هایی توسط کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی و نیز کتابداران کتابخانه های عمومی متبحر در حوزه سلامت، از طریق آموزش، تهیه منابع معتبر و گفتگوهای دو طرفه حاصل می شود. نتیجه گیری با توجه به تأکید سازمان بهداشت جهانی مبنی بر دسترسی همگان به اطلاعات سلامت[1] و نیز پیش بینی این موارد توسط دولت ها در سیاست های ملی اطلاعات، لازم است در ایران بستر مناسب در تحقق این رسالت نیز فراهم گردد؛ بنابراین، تهیه، سازماندهی و دسترس پذیر ساختن اطلاعات سلامت معتبر در زمان و مکان مناسب برای همگان به کاهش هزینه های درمانی[3، 2] پیشگیری از بیماری ها[4] و ارتقای سطح سلامت جامعه کمک می کند. در این فرایند، مشارکت و همگرایی متخصصان سلامت و متخصصان اطلاعات سلامت می تواند بسیار موثر باشد. شاید بتوان نقش متخصصان سلامت را تایید محتواهای فراهم شده و نقش کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی را گزینش و تهیه منابع اطلاعاتی، مشاوره اطلاعاتی، سازماندهی و دسترس پذیر ساختن اطلاعات سلامت دانست. همچنین متخصصان فناوری اطلاعات سلامت به فراهم آوری زیرساخت های فناوری اطلاعات و نیز تولید فناوری های اطلاعاتی نوین مانند برنامه های کاربردی به منظور تحقق این حقوق می پردازند. در پایان باید گفت، لازم است وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این حقوق را در سیاست های ملی اطلاعات سلامت پیش بینی نماید و بستر لازم را برای اجرای آن فراهم آورد.

مقدمه: با توجه به اهمیت خلاقیت و به منظور استفاده بهینه بخش سلامت کشور در جهت تحقق رسالت های خود، مطالعه حاضر با هدف تحلیل اهمیت-عملکرد پیشران های خلاقیت کارکنان در دانشگاه های علوم پزشکی انجام گرفت. روش ها: این مطالعه از نوع کاربردی با روش کمی و کیفی از نوع توصیفی انجام شد که در آن از رویکرد تحلیل اهمیت-عملکرد استفاده شد. در مطالعه حاضر 10 نفر از خبرگان حوزه مدیریت منابع و توسعه انسانی و روانشناسی و نیز 83 نفر از مدیران منابع انسانی دانشگاه های علوم پزشکی سطح کشور حضور داشتند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه بود که با استفاده از منابع کتابخانه ای و مدل های قبلی تهیه شد. در ادامه با توجه به نظر خبرگان شرکت کننده عوامل مشترک حذف و درنهایت 10 عامل به عنوان پیشران خلاقیت به دست آمد. در ادامه برای عوامل مشخص شده شاخص های کمی تعیین شد و پرسشنامه نهایی با 28 سؤال در اختیار مدیران منابع انسانی دانشگاه ها قرار گرفت. همچنین، روایی محتوایی و روایی سازه پرسشنامه محاسبه و تأیید شد. همسانی درونی پرسشنامه نیز با استفاده از آلفای کرونباخ به دست آمد. با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی میزان اهمیت عامل ها استخراج شد و در پایان شاخص ها در ماتریس اهمیت-عملکرد قرار گرفت. یافته ها: میانگین سنی مدیران شرکت کننده در مطالعه 35/46 سال و میانگین سابقه مدیریت آن ها در حوزه منابع انسانی 43/5 سال بود. در بین پیشران های خلاقیت عوامل سبک رهبری، ساختار سازمانی، عوامل فردی، زمینه سازی برای بروز خلاقیت در فرد و حمایت مدیریت ارشد به ترتیب با بارهای عاملی 70/0، 68/0، 68/0، 67/0 و 65/0 بیشترین اهمیت را داشتند. همچنین، نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد؛ به غیراز دو مؤلفه پیچیدگی کار و فرهنگ سازمانی میانگین سایر پیشران ها در مقایسه با میانگین فرضی معنادار است و ازنظر مدیران وضعیت این عوامل در سازمان تا حدی مطلوب است. نتیجه گیری: سبک رهبری، ساختار سازمانی، عوامل فردی، زمینه سازی برای بروز خلاقیت در فرد و حمایت مدیریت ارشد جزو مؤلفه های تأثیرگذار و بسیار مهم در ترویج و توسعه خلاقیت در بخش سلامت محسوب می شوند. همچنین، برای استفاده بهینه از ماتریس خلاقیت نوع سازمان و میزان اهمیت- عملکرد هریک از استراتژی های خلاقیت باید شناسایی شود.