درآمدی بر نقد نظریه مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۱۴۱ تا ۹٬۱۶۰ مورد از کل ۳۰٬۰۰۹ مورد.
تحلیل فرایند دموکراتیک سازی در افغانستان (1907- 2008م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع این مقاله تحلیل فرایند دموکراتیک سازی در افغانستان در بازه زمانی 1907- 2008م است. ادعای مقاله این است که در طول یکصد سال اخیر (1907- 2008م) افغان ها در قالب چهار دوره تاریخی «نهضت مشروطه خواهی» (1907- 1928م)، «دوره دموکراسی» (1946- 1953م)، «دهه قانون اساسی» (1963- 1973م) و «دولت های موقت، انتقالی و جمهوری اسلامی» (2001- 2008م) در جهت دموکراتیک سازی مناسبات سیاسی و اجتماعی جامعه شان کوشش کرده اند؛ با این حال در افغانستان «دموکراسی» استقرار نیافته است. پس از اثبات این ادعا، سؤال پژوهش: «چرا فرایند دموکراتیک سازی در افغانستان به استقرار دموکراسی منجر نشده؟» مطرح شده است. درادامه، پس از استدلال انتقادی درباب نظریه های دموکراتیک سازی، شروط علّی «توسعه اقتصادی- اجتماعی»، «جامعه مدنی»، «الگوی مناسبات دموکراتیک نخبگان سیاسی» و «نقش عوامل بین المللی و خارجی» برای تبیین مسئله پژوهش در هر دوره تاریخی مطرح شده است. روش این پژوهش تطبیقی- تاریخی و روش داوری آن تحلیل روایتی- تاریخی و روش توافق است. یافته های تجربی بر آن دلالت دارند که اگر در افغانستان ساختارهای اقتصادی- اجتماعی توسعه یابد، با شرط وجود جامعه مدنی و الگوی مناسبات دموکراتیک میان نخبگان سیاسی و نقش مثبت عوامل خارجی و بین المللی، دموکراتیک سازی رخ می دهد.
مفهوم و ماهیت امنیت در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به بررسی «مفهوم و ماهیت امنیت » در جمهوری اسلامی ایران م یپردازد و برای
این منظور از اندیشه های بنیا نگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی)ره(، و متن
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بهره م یبرد. تعریف این هدف و تعیین شیوه دستیابی
به آن نشا ندهنده این مفروض مهم است که جمهوری اسلامی تلقی خاصی از مفهوم امنیت
و ماهیت آن دارد که لزوماً با برداشت های موجود در سایر نظام های سیاسی دنیا منطبق
نیست. این مفروض، خود برخاسته از مفروض مهم دیگری است که بر اساس آن، هر نظام
سیاسی به واسطه ایده تشکی لدهنده و نحوه شک لگیری اش، تلقی و برداشتی ویژه از مفهوم و
ماهیت امنیت دارد که می تواند منحصر به فرد باشد و آن را از نظام های سیاسی دیگر متمایز
کند. بنابراین، نگارنده در چارچوب متون پی شگفته و در پاسخ به پرسش اصلی مقاله، معتقد
است «امنیت در جمهوری اسلامی ایران در برابر برداشت رایج و کلاسیک از امنیت در سایر
نظام های سیاسی دنیا که امنیت را به قدرت تحویل م یکنند، ماهیتی عدال تبنیان دارد؛ از این
رو، متناسب با مبنا و فلسفه وجودی نظام، امنیت در جمهوری اسلامی ایران، مفهومی است
فرهنگ ی عقیدتی، جهانی، پایدار، بسط محور و جامع الابعاد .
داعش: پیوند سلفیت تکفیری و بعثی گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نیروی ایدئولوژیکی محرک گروه داعش از دو منبع کاملً متفاوت می آید: اولین منبع و وجه
غالب کنونی اندیشه تکفیری است که در افکار ابن تیمیه )قرن 7ق( ریشه دارد و توسط
عبدالوهاب )قرن 12 ( به ایدئولوژی تکفیری مدرن تبدیل شد. بر این مبنا، تکفیری های داعش
هدف خود را احیای خلافت اعلام م یکنند. منبع دیگر داعش که در سازمان و اهداف
سیاسی اش کاملً مشخص است، بعث یگرایی و شبکه های بعثی جدید است که بعثی های
سکولار آمال خود را در احیای شکوه اعراب م یبینند. اگرچه گروه داعش ب هطور مؤثر از
دکترین سلفی تکفیری به منظور بسیج افراط یها و ستیزه جویان خارجی استفاده می کند،
در عین حال، برای هدایت و کنترل این خلافت، بر شبکه های پیچیده تحت رهبری افسران
سابق حزب بعث تکیه دارد.
آنچه این مقاله درصدد بررسی آن است «چگونگی پیوند این دو منبع ایدئولوژیکی متفاوت در
سازمانی واحد به نام داعش » است. اسلام در ایدئولوژی بعث کمتر به عنوان پیامی جه ان شمول
که همه انس ا نها در سراسر جهان را مورد خطاب قرار داده و رسالتش رستگاری کل بشریت
است، در نظر گرفته م یشود و بیشتر به عنوان ابزاری مطرح است که سیادت عرب بر جهان
را موجب شد. نظری هپردازهای بعثی از پیش روی اسلام به عنوان شاهدی بر عظمت فرهنگ
عربی و قدرت فکری مردم عرب نام م یبرند. از طرف دیگر، مهارت های تشکیلاتی و نظامی
بعث یها وسیله اصلی پیشبرد اهداف سلف یهای تکفیری داعش در میدا نهای نبرد است.
نمایندگان مجلس و رؤسای جمهور در تراز ارزش های انقلاب اسلامی مندرج در سوگندنامه
حوزه های تخصصی:
در نظام سیاسی، قانون اساسی دارای نقش اساسی در سیاست-گذاری و تصمیم گیری است و به عنوان راهنمای عمل مردم و مسئولین کشور محسوب می گردد. قانون اساسی، نبض نظام سیاسی است. میزان اجرای اصول، تحقق آرمان ها و ارزش های مندرج در قانون اساسی از جمله سوگندنامه، نشانگر سلامت، استحکام و دوام نظام سیاسی است و هر گونه غفلت از اجرا و فراموشی فصول و اصول آن، باعث آسیب های جدی به نظام و مردم در عرصه های گوناگون خواهد بود. هدف از این پژوهش، ارزیابی مردم از اجرای مفاد سوگندنامة نمایندگان مجلس شورای اسلامی و رؤسای جمهور در جمهوری اسلامی ایران، در سی سال گذشته است و در انجام آن از روش پیمایشی با رویکرد توصیفی استفاده شده است. در نظرسنجی از مردم شهر قزوین در مرداد 1387 دربارة میزان اجرای مفاد سوگندنامه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و رؤسای جمهور جمهوری اسلامی ایران، این نتایج به دست آمد: 38 درصد از پاسخگویان، میزان اجرای مفاد سوگندنامه، توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی را در قریب 30 سال گذشته «خوب و خیلی خوب»، 33 درصد «متوسط» و 29 درصد «ضعیف و خیلی ضعیف» ارزیابی کردند. 38 درصد از پاسخگویان، میزان اجرای مفاد سوگندنامه توسط رؤسای جمهور جمهوری اسلامی ایران را در قریب 30 سال گذشته «متوسط»، 34 درصد «خوب و خیلی خوب» و 28 درصد «ضعیف و خیلی ضعیف» ارزیابی نمودند.
اقتصاد سیاسی خطوط لوله انرژی در آسیای مرکزی و قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منطقة آسیای مرکزی و قفقاز از دیرباز به خاطر موقعیت ژئوپلیتیکی خود مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است. در دوران اتحاد جماهیر شوروی، به خاطر تسلط روس ها بر این منطقه امکان حضور دیگر قدرت ها کاسته شد، ولی پس از فروپاشی شوروی و استقلال کشورهای این منطقه، امکان حضور قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در این منطقه فراهم گردید. یکی از مواردی که زمینه حضور دیگر قدرت ها در این منطقه را فراهم کرده است، ذخائر نفت و گاز این منطقه می باشد. همواره کشورها برای سرمایه گذاری در حوزه نفت وگاز به سود اقتصادیِ ناشی از سرمایه گذاری و همچنین ملاحظات امنیتی و فنی مراحل استخراج و به ویژه انتقال آن توجه می نمایند. به دلیل محصور بودن کشورهای این منطقه در خشکی و عدم دسترسی آن ها به آب های آزاد و همچنین به دلیل بحران ها و درگیری هایی که بین برخی از کشورهای این منطقه وجود دارد باید دید که آیا قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای که پس از فروپاشی شوروی وارد این منطقه برای سرمایه گذاری در حوزه ذخائر نفت و گاز گردیده اند، ملاحظات اقتصادی، امنیتی و فنی را برای سرمایه گذاری در نظر گرفته اند؟ فرضیه این نوشتار بدین صورت است که برای کشورهایی که به سرمایه گذاری در این منطقه پرداخته اند ملاحظات سیاسی نسبت به ملاحظات امنیتی، اقتصادی و فنی از الویت بیشتری برخوردار بوده است.
امنیت جامعه ای و سیاسی از ره گذر سیاست گذاری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سیاست گذاری اجتماعی از راه تأمین نیازهای مردم و تمهید زندگی برخوردار و معطوف به عدالت، پیدایش نظام سیاسی اجتماعی متعادل و متوازن را باعث می شود که امنیت نتیجه قهری آن است. این نوشته با الهام از رویکرد امنیت ملی گسترده مکتب کپنهاگ از یک سو و آرای بلند و لیکورس در خصوص ابعاد جامعه ای سیاست گذاری اجتماعی، نسبت امنیت ملی و سیاست اجتماعی را مطالعه می کند. فرضیه این نوشتار براین گزاره استوار است که سیاست اجتماعی از ره گذر ارتقاء کیفیت زندگی، تأمین حقوق اجتماعی شهروندی، تحقق برابری، آزادی، عدالت، انصاف، ایجاد دولت فراگیر، تحقق حکم رانی خوب، حذف نابرابری های ساختاری و ارتقاء سرمایه اجتماعی و از طریق ایجاد هویت مستحکم ملی، به تحقق امنیت ملی پایدار می انجامد.
اقتدار علمی در اندیشه سیاسی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در اندیشه سیاسی اسلام اصل «حفظ عزت مسلمانان» و «نفی سلطه بیگانگان» از اهمیت خاصی برخوردار است. اقتدار علمی از لوازم مهم دو اصل یاد شده می باشد. تبیین فرایند جهاد علمی و بررسی جایگاه و زیرساخت های اقتدار علمی در اندیشه سیاسی اسلام موضوع اصلی نوشتار حاضر است. نویسندگان مقاله با محور قرار دادن اندیشه سیاسی اسلام و به ویژه بیانات مقام معظم رهبری، کوشیده اند؛ اولاً، فرایند جهاد علمی را به منظور رسیدن به اقتدار علمی تبیین کرده، ثانیاً، جایگاه اقتدار علمی در اندیشه سیاسی اسلام را روشن ساخته و ثالثاً، زیرساخت های اقتدار علمی، از قبیلِ «حقانیت دین اسلام»، «اسلام و علم»، «تبادل فکری» و «سلطنت علم» را توضیح دهند.
تأثیر انقلاب اسلامی بر نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که انقلاب اسلامی ایران چه تأثیراتی بر نظام بین الملل داشته است؟
فرضیه پژوهش این است که انقلاب اسلامی ایران (در سطح ساختاری) ساختار سیاسی نحوه توزیع قدرت و بازیگران روابط بین الملل را تحت تأثیر قرار داده و نظام دو قطبی را به چالش طلبیده و باعث تقویت و ظهور بازیگران جدید دولتی (جهان سوم) و غیر دولتی (جنبش ها و ملت ها) در صحنه ساختار بین المللی شده و در (سطح کارکردی) مباحث اصلی عدالت، صلح و امنیت را تحت تأثیر قرار داده است.
پژوهش حاضر برای تبیین فرضیه فوق ابتدا به مفاهیم، سپس به تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر ساختار نظام بین الملل و در ادامه به بررسی عکس العمل سایر کشورها در قبال اقدامات انقلاب اسلامی ایران پرداخته است و در خاتمه به این نتیجه دست یافته است که انقلاب اسلامی ایران، به دلیل داشتن ماهیت اسلامی دارای جنبه جهان شمولی بوده و با نگاه و بینش جهانی خود، نقش ها و رسالت هایی را در قبال جهان برای خود طراحی کرده و اصولی را به عنوان سیاست خارجی خود برگزیده و در راستای تحقق آنها گام برداشته و برمی دارد که باعث شده است انقلاب اسلامی، منشأ تأثیرات، تغییرات و تحولات متعددی بر نظام بین الملل باشد.
مکتب امنیتی جمهوری اسلامی ایران: امکان یا امتناع مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مکاتب امنیتی مختلف هر یک با توجه به مبانی و مبادی نظری و فرانظری و زمینه جغرافیایی
خود به نظری هپردازی در باب امنیت پرداخته و تجویزاتی درباره بهبود وضعیت امنیت در
کشورها و جهان داشت هاند. با توجه به این مهم، مقاله پیش رو ضمن تأکید بر ضرورت نگاه
بومی به امنیت در ایران، سعی دارد با استمداد از مباحث فلسفه علم به بررسی امکان یا امتناع
مفهومی «مکتب امنیتی جمهوری اسلامی ایران » بپردازد. از دید نگارنده، پاسخگویی به این
مسئله، به نوع جوابی بستگی دارد که به امکان «علم بومی به مثابه موضوع » و «علم دینی »
داده می شود. نتیجه این بحث، استخراج دو الگو است: یکی، «مکتب ایرانی امنیت » که از
انکار علم دینی و پذیرش علم بومی به مثابه موضوع حاصل م یشود و دیگری، «مکتب ایرانی
اسلامی » که از اثبات امکان علم دینی و علم بومی به دست می آید. از دید نگارنده، الگوی
دوم می تواند با «مکتب امنیتی جمهوری اسلامی ایران » ه مپوشانی و انطباق داشته باشد؛
با این حال، تحقق این الگو الزاماتی دارد که در این مقاله به برخی از آنها اشاره شده است.
واکاوی نقش و کارکرد شبک ههای اجتماعی مجازی در حوادث انتخابات سال 1388 جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رسان ههای اجتماعی علاوه بر نقش رسان های خود در فضای مجازی، ظرفیت ساماندهی و
سازماندهی حرک تهای اجتماعی و مانورهای خیابانی را در فضای حقیقی دارند. شبک ههای
اجتماعی شامل وبلا گها، میکروبلا گها، سای تهای به اشترا کگذاری لینک، عکس، فیلم، خبر،
ویک یها، فرو مها، خبرخوا نها و سای تهای اجتماعی از فناور یهایی هستند که امکان تعامل
اطلاعات و دیدگا هها را در محیط اینترنت به وجود م یآورند. سرمای هگذاری ایالات متحده روی
فناوری شبک ههای اجتماعی با برنام هریزی، راهبرد مدون و بودجه مصوب در حمایت از اغتشاشات
در ایران نشا ندهنده اهمیت فو قالعاده و بهر هگیری ابزاری نظام سلطه از این نوع رسانه است.
با توجه به این مهم، هدف اصلی این مقاله تبیین نقش و تأثیر رسان هها و شبک ههای اجتماعی
سایبری در جنگ نرم با تأکید ویژه بر حوادث پس از انتخابات 1388 ایران است. در این مقاله
ضمن بررسی نقش و جایگاه شبک ههای اجتماعی در جنگ نرم، کاربرد و تأثیر این نوع رسانه در
حوادث پس از انتخابات 1388 ایران واکاوی م یشود. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیف ی
تحلیلی و تحلیل اسنادی و با استفاده از رویکرد جوزف نای در زمینه جنگ نرم و سازوکارهای
اقناع ی تبلیغی آن به عنوان مبانی نظری، نقش و تأثیر رسان هها و شبک ههای اجتماعی سایبری
را در حوادث پس از انتخابات 1388 بررسی و تحلیل م یکند. یافت ههای تحقیق نشان م یدهد
شبک ههای اجتماعی با مدیریت و حمایت ویژه ایالات متحده امریکا تلاش کردند ضمن ایجاد
بحران مشارکت از طریق القای تقلب در انتخابات، مشروعیت نظام را به نقد بکشند و در نتیجه
مردم را علیه حاکمیت تهییج و تحریک کنند.
نفی تروریسم در اندیشه سیاسی اسلام و مواضع سازمان همکاری اسلامی در قبال آن
حوزه های تخصصی:
مبانی اعتقادی اسلام، در آیات و روایات، ترور و اعمال تروریستی را به صراحت یا تلویحاً محکوم کرده و در قرآن کریم نیز (آیة 32 سورة مائده) این بحث به صراحت بیان شده است. اسلام ضمن محکوم کردن تروریسم در تمامی اشکال و مظاهرش، میان جنبش های آزادی بخش ملی و ضد اشغال گری با تروریسم، تمایز قائل می شود. حمایت از مردم مظلوم فلسطین در برابر جنایات اسرائیل، مصداق بارز این مسئله است؛ در حالی که دنیای غرب، اعمال این حق مشروع را اقدامات تروریستی خوانده و تبلیغات منفی زیادی در این زمینه انجام می دهد. در چنین وضعیتی جایگاه سازمان همکاری اسلامی به عنوان یک نهاد فراگیر بین المللی اسلامی بسیار حساس است. با توجه به اینکه سازمان همکاری اسلامی به عنوان یک نهاد رسمی بین المللی می تواند تبیین کننده مواضع رسمی دولت های اسلامی به صورت مشترک باشد، مطالعة مواضع این سازمان در قبال بحث تروریسم، کمکی به ارائة تصویری کلی از نگرش جهان اسلام در قبال این پدیده است. سؤال محوری ما در این مقاله مواضع سازمان همکاری اسلامی در قبال پدیده تروریسم است و سؤال فرعی نیز توجه به ادبیات فقهی اسلامی می باشد. در این مقاله، شاخص های اصلی مبارزه با تروریسم که در اسناد سازمان همکاری اسلامی مندرج است، به ویژه کنوانسیون مبارزه با تروریسم، مورد بحث قرار گرفته است.
ارزیابی وضعیت سلفیه بر اساس مکعب بحران(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
نخستین گام برای هرگونه سیاست گذاری و مقابله با سلفیه، بررسی وضعیت سلفیه کنونی آن در جهان اسلام است. اما در بررسی علمی نیازمند مدل مناسبی هستیم که بتواند زوایاو ابعاد مختلف این وضعیت موجود را تبیین کند. در این تحقیق از مدل مکعب بحران استفاده شده است. بر اساس این چارچوب نظری هشت وضعیت از ترکیب سه عامل «میزان تهدید»، «مقدار زمان» و «مقدار آگاهی» به وجود می آید که با نگاهی به عملکرد سلفیه در فضای بیداری اسلامی، روشن می شود که میزان تهدید: زیاد، مقدار زمان: کم و از نظر آگاهی: شرایط غافلگیری، حاکم است و در میان هشت وضعیت مکعب بحران، چنین وضعیتی منطبق با شرایط بحرانی است و چنین شرایطی نیازمند، سرعت در هرگونه سیاست گذاری و تصمیم گیری است.
اسلام گرایان در افغانستان، ویژگی ها و چالش ها
حوزه های تخصصی:
جریان های اسلامی قریب به نیم قرن از جمله بازیگران اصلی صحنه سیاسی در افغانستان محسوب می شدند. در دهه های پایانی قرن بیستم، جریان های اسلام گرا توانستند بر حریف قدرتمند خود پیروز شوند و عناصر گفتمانی اسلام را در عرصه سیاست اشاعه دهند. اما سیطره گفتمان اسلامی بر عرصه قدرت و سیاست، دولت مستعجل بود؛ سرانجام با آغاز هزاره سوم جریان های اسلامی رو به زوال نهادند و عرصه را برای حریفان سکولار خالی کردند. در این نوشتار چالش ها و بحران های اساسی که زمینه حاشیه نشینی جریان های اسلامی را فراهم نمودند، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مورد تأمل قرار گرفته اند. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که شکست یا افول جریان های اسلامی در افغانستان عمدتاً محصول بحران ها و چالش های ساختاری، فکری و محیطی است که این جریان ها نتوانستند راه حل های معقولی برای آن ها ارائه نمایند. ماهیت فرقه ای، ساخت کاریزمایی و فقر تفکر از جمله محدودیت هایی است که زمینة افول اسلام گرایان را فراهم نمودند. وابستگی خارجی و تغییر موضع غرب در قبال اسلام گرایان دیگر عواملی بوده اند که بحران جریان های اسلامی افغانستان را تشدید نموده و این جریان ها را با چالش های اساسی مواجه ساخته اند. چشم انداز آینده اسلام گرایی در افغانستان تا حد زیادی به حل بحران ها و چالش های مذکور بستگی دارد.
مکاتب امنیتی؛ نقدهای موجود و ضرورت طرح نگرشی نوین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اندیشیدن به معضلات امنیتی به پیدایش مکاتب مختلف امنیتی منجرشده است.
هریک از این مکاتب با توجه به مبانی و رویکردهای متفاوت، به مفهوم سازی و تبیین
ابعاد و تحلیل چارچوب مفهومی امنیت پرداخته اند. حاصل آن مجموعه ای از ایده ها،
روش ها و مطالعات موردی است که به مطالعات امنیتی مشهور شده است. هدف این
مقاله بررسی، ارزیابی و نقد مکاتب موجود امنیتی است. نتیجه بررسی انجام شده بیانگر
آن است که مکاتب امنیتی بر مبانی نظری هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان
شناسی های مدرن استوار شده اند و از نظر مسائل عینی نیز بیشتر به جوامع غربی،
اروپایی و آمریکایی تعلق دارند و تبیین ها و نقدهای موجود بیشتر درون پارادایمی
است، تا نقد جوهری هستی شناسی و انسان شناختی که از رویکردی متفاوت در فهم
و مقوله سازی درباره امنیت نشات گرفته باشد. نقدهای درون پارادایمی نتوانسته است
راهی برای برون رفت از معضل نا امنی بیابد و نیاز به طرح نظریاتی دارد که منشاء
پارادایمی متفاوت به امنیت داشته باشد.تغافل و ناتوانی مکاتب امنیتی غربی در تبیین
تمامی وجوه امنیت، همواره عرصه را برای ظهور نظریات و مکاتب جدید بازگذاشته
است.
ایالات متحده آمریکا و دیوان کیفری بین المللی در دوره باراک اوباما؛ نوسان میان امتناع و امکان
منبع:
سازمان های بین المللی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵
147-170
حوزه های تخصصی:
روابط ایالات متحده آمریکا با دیوان کیفری بین المللی آمیزه ای از تقابل و تنش در ابعاد گوناگونی ازجمله ملاحظات حقوقی- سیاسی، دغدغه های ملی و امنیتی و منافع استراتژیک است. تنش های موجود در روابط با دیوان کیفری بین المللی در برهه ای از زمان فزونی یافته و در همین راستا ایالات متحده فعالانه به رویارویی و تقابل با موجودیت دیوان پرداخته است. با این حال، ایرادات مقامات این کشور به دیوان کیفری بین المللی دیری نپایید و در پایان دوران ریاست جمهوری جورج بوش و با آگاهی از ظرفیت ها و ارزش های ذاتی موجود در تأسیس و لزوم تداوم دیوان کیفری بین المللی، این تقابل و رویارویی به نفع تعامل سازنده به تدریج کنار گذاشته شده است. در سال های اخیر- به ویژه در دولت باراک اوباما- رفتار و مواضع ایالات متحده آمریکا در قبال دیوان کیفری بین المللی دستخوش تغییری بنیادین و همه جانبه شده و ایالات متحده درصدد است تا با جبران اقدامات گذشته، تعامل و همکاری خود را با دیوان کیفری بین المللی افزایش داده و موجودیت و اهلیت دیوان را به عنوان یکی از مؤثر ترین نهاد های قضایی بین المللی برای تعقیب و رسیدگی به جنایات و جرائم خشونت بار بین المللی مورد شناسایی قرار داده و روابط خود را با دیوان کیفری بین المللی از سر بگیرد.
تأثیر معمای هویت حزب عدالت و توسعه بر سیاست خارجی ترکیه در قبال قفقاز جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
)سیاست خارجی سال ۲۸ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱)
445 - 475
حوزه های تخصصی:
منطقه قفقاز جنوبی در آسیای مرکزی از دیرباز، به ویژه در دو قرن اخیر، از منظر ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک دارای جایگاه ویژه ای بوده و این اهمیت با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 و استقلال جمهوری های قفقاز، دوچندان شده است؛ به گونه ای که به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک این منطقه ازیک سو و وجود ظرفیت های مختلف کشورهای واقع در این منطقه از سوی دیگر، این حوزه مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفته است. در واقع با ایجاد خلأ ژئوپلیتیک اتحاد جماهیر شوروی در منطقه قفقاز، هر یک از قدرت های منطقه ای و بین المللی ذی نفع و ذی نفوذ، منافعی را در منطقه مذکور برای خود متصور شده و درنتیجه در ابعاد مختلف، فعالیت های گسترده ای برای نفوذ در این منطقه انجام داده اند. در این میان، ترکیه به دلیل نوع رویکردش نسبت به منطقه، به ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به عنوان یکی از بازیگران مطرح در منطقه قفقاز مورد توجه تحلیل گران قرار گرفته است؛ به گونه ای که مسیری از پیروی از سیاست های غربی به سوی استقلال، تأثیرگذاری و نفوذ در قبال منطقه قفقاز را طی نموده است. لذا، در این نوشتار توصیفی تحلیلی سعی بر آن است تا در چارچوبی سازه انگارانه به گونه شناسی سیاست خارجی ترکیه در قبال منطقه قفقاز، به ویژه در دوره حاکمیت حزب عدالت و توسعه پرداخته شود. بر این اساس، پرسش اصلی تحقیق این است که "چه مؤلفه هایی شکل دهنده سیاست خارجی ترکیه در دوره حزب عدالت و توسعه در قبال منطقه قفقاز هستند؟". در این راستا، فرضیه تحقیق بر این اصل استوار است که "سیاست خارجی ترکیه در منطقه قفقاز و در دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه، علاوه بر رویکردهای عمل گرایانه بر پایه منافع ملی، در قالب های هویتی و در راستای بازتعریف نقش جدیدی از خود در عرصه بین المللی از طریق بازگشت به مؤلفه های ادراکی از تاریخ و فرهنگ کشور، تدوین و به مرحله اجرا درآمده است".
نقدی بر تحلیل های طبقاتی مبتنی بر رفتار انتخاباتی طبقه متوسط جدید در انتخابات (با تأکید بر انتخابات ریاست جمهوری دوره های هفتم (1376) و نهم (1384)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در فاصله سال های 1376 تا 1384، بسیاری از عوامل مؤثر در رشد و توسعه طبقه متوسط جدید در ایران همچون رشد اقتصادی، گسترش شهرنشینی، گسترش سطح آموزش و سواد، توسعة نهادهای نظام سیاسی و گسترش دستگاه بوروکراسی دولت، توسعه نشر و انتشارات و... همچنان به رشد خود ادامه دادند و در نتیجه می توان انتظار داشت وزن قشر میانی جامعه در این سال ها در میان گروه بندی های اجتماعی رو به افزایش گذاشته باشد. از سوی دیگر در عمده تحلیل های طبقاتی مرتبط با نتایج انتخابات در سال های 1376 و 1380، بر نقش پیشرو طبقه متوسط تازه گسترش یافته در جامعه، در رقم زدن نتایج جدید و پیروزی شعارهای مرتبط با توسعه سیاسی تأکید شد. با این همه در شرایطی که عوامل مرتبط با گسترش طبقه متوسط جدید در جامعه در فاصله سال های 1376 تا 1384 همچنان به رشد خود ادامه دادند، در انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 (در دور اول)، نامزد انتخاباتی ای که مستقیماً شعارهای مرتبط با توسعه سیاسی را سر داد، از پیروزی بازماند و در دور دوم نیز با وجود حمایت گسترده طیف اصلاح طلبان از نامزد رقیب، در نهایت فردی به پیروزی گسترده رسید که در شعارهایش، کمتر اثری از آمال و اهداف منتسب به طبقه متوسط جدید در جامعه دیده می شد.
مقاله حاضر در توضیح این تحول معماگونه، نشان می دهد که «ساختار اقتصادی دولتی- رانتی در کشور، کاربرد تحلیل های رایج طبقاتی به ویژه تحلیل های مبتنی بر رفتار سیاسی و انتخاباتی طبقه متوسط جدید را با محدودیت های خاصی روبه رو می کند و در پیش بینی نتایج انتخابات نمی توان تنها بر عوامل و متغیرهای مرتبط با گسترش کمّی طبقه میانی و نقش هدایت گر آن در تعیین علایق انتخاباتی دیگر گروه های اجتماعی تکیه کرد». مقاله بر اهمیت عوامل ساختاری مرتبط با اقتصاد سیاسی نفت در شکل دادن به قشربندی گروه های اجتماعی در کشورهای نفت خیز تأکید می ورزد و نشان می دهد این عوامل چگونه به شکل گیری طبقه متوسطی کمک می کنند که لزوماً از ویژگی ها و علایق نسبت داده شده به این طبقه مطابق با نظریه های رایج در بحث توسعه سیاسی، برخوردار نیست.
سرمایه داری و معضل جهانی غذا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۴ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲
273 - 289
حوزه های تخصصی:
بررسی ها نشان می دهند غذای کافی برای تمامی مردم دنیا وجود دارد، اما در چند دهه اخیر شمار افرادی که از گرسنگی رنج می برند، در حال افزایش است. گرچه تلاش های زیادی به وسیله سازمان ها و توافقات بین المللی به منظور کاهش و حتی ازبین بردن مشکل گرسنگی صورت گرفته، اما این مشکل هم چنان به قوت خود باقی است.بنابراین تحلیل نتایج و عواقب برخورد متناقض نظام سرمایه داری با نبود امنیت غذایی، خمیرمایه اصلی این مقاله را تشکیل می دهد. از همین رو، نخست ضمن توصیف ابعاد و اضلاع نظام سرمایه داری، ارتباط آن با مسئله غذا مشخص می گردد. سپس به نقش سازمان ها و معاهدات بین المللی در کاهش کمی و کیفی ابعاد معضل گرسنگی پرداخته می شود. در ادامه، در خصوص عواملی که سرمایه داری به وسیله آن ها کمبود غذا و گرسنگی را تشدید می کند بحث می شود و در پایان، نتایج و عواقب ناگوار پدیده نبود امنیت غذایی در سطح جامعه بین المللی بررسی می گردد
خیرهای اولیه و ترویج فرد گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۴ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴
875 - 891
حوزه های تخصصی:
از نظر جان رالز با توجه به فقدان بسیاری از اطلاعات و آگاهی ها در پس پرده جهل، فرض خیرهای اولیه ضروری است. وی برخی مقدمات ذهنی و عینی برای رسیدن به ضرورت وجود خیرهای مذکور را مؤلفه ای منصفانه و بی طرف بیان می کند که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. اما آنچه که قابل تأمل است، بی طرفی ادعاشده در فهرست خیرهای اولیه است. به نظر می رسد که خیرهای مذکور ترویج نوعی خاص از فرهنگ سیاسی، یعنی فردگرایی، باشد.