درخت حوزه‌های تخصصی

علوم سیاسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه بزرگان روابط بین الملل اصول روابط بین الملل اقتصاد سیاسی بین الملل امنیت ملی و بین المللی اندیشه سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ روابط بین الملل توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب جامعه شناسی سیاسی جهانی شدن روابط خارجی ایران روانشناسی سیاسی روش شناسی سازمان های بین المللی سیاست خارجی (مبانی و مفاهیم نظری) سیاست خارجی ایران سیاستگذاری عمومی فرهنگ و سیاست مبانی علم سیاست مسایل ایران مطالعات منطقه ای نظریه های روابط بین الملل نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۲۱ تا ۸۴۰ مورد از کل ۳۰٬۰۰۹ مورد.
۸۲۱.

سناریوهای محتمل درباره ی استفاده ی روسیه از تسلیحات هسته ای در جنگ اوکراین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 57 - 70

کلید واژه ها: جنگ اوکراین روسیه تسلیحات هسته ای ناتو نظام بین الملل سناریونویسی آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۳۸
درگیری نظامی روسیه در اوکراین که از فوریه 2022 آغاز شده است، دارای ابعاد جهانی بوده و تاثیرات مختلفی بر سیاست، اقتصاد و امنیت نظام بین الملل دارد. در این بین، ارزیابی سناریوهای محتمل از منظر آینده پژوهی از جایگاه خاصی برخوردارند. سئوال اصلی مقاله ی حاضر این است که در صورت استفاده ی روسیه از تسلیحات هسته ای، چه سناریوهایی را می توان متصور شد؟ فرضیه ای که به دنبال سئوال مزبور مطرح می شود این است که استفاده از تسلیحات هسته ای توسط روسیه، در کوتاه مدت و بلندمدت تاثیرات ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکِ عمده ای برای امنیت جهانی به وجود خواهد آمد. مقاله ی حاضر تلاش می کند تا در چارچوب سناریونویسی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، بعضی از سناریوهای محتمل را در ارتباط با آینده ی این جنگ و تاثیرات آن بر نظام بین الملل با تاکید بر مولفه ی تسلیحات هسته ای، تحلیل نماید. برای این منظور، رئالیسم تهاجمی به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است تا از طریق آن رفتار دولت روسیه در جنگ اوکراین بهتر تبیین شود. یافته های تحقیق نشان می دهند که استفاده ی روسیه از سلاح های هسته ای می تواند از یک طرف، واکنش متقابل آمریکا و ناتو را به دنبال داشته باشد و از طرف دیگر، به جای کمک به خلع تسلیحات هسته ای به اشاعه ی آن منجر شود.
۸۲۲.

تحلیل انتقادی گفتمان اسلام سیاسی امام خمینی (ره) و تأثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 71 - 86

کلید واژه ها: سیاست خارجی گفتمان امام خمینی (ره) ایران قانون اساسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۴۳
با پیروزی انقلاب اسلامی سیاست خارجی مبتنی بر آموزه های اسلامی ایرانی جایگزین سیاست خارجی پیشین گشت. امام خمینی (ره) به عنوان بنیان گذار انقلاب اسلامی دیدگاه خاصی پیرامون قانون اساسی و سیاست خارجی داشته اند که یک تحول عمیق در ساختار سیاست خارجی کشور ایجاد کرده و در این پژوهش با عنوان گفتمان اسلام سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است.(طرح مساله)این مسأله که گفتمان اسلام سیاسی امام خمینی (ره) در تدوین و تکوین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چه جایگاه و نقشی داشته است به عنوان سوال اصلی پژوهش مطرح می گردد.(سؤال اصلی) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در لایه های مختلف آن عموماً تحت تأثیر آراء امام خمینی (ره) خصوصاً دال مرکزی گفتمان اسلامی سیاسی ایشان یعنی "اسلام گرایی" بوده است و شاخص های کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برگرفته از اندیشه های ایشان بوده است.(فرضیه)یافته های پژوهش به شیوه ای توصیفی تحلیلی و با نگاهی تحلیلی انتقادی نشان می دهد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس استکبارستیزی، نفی سبیل وعزتمندانه میباشد. (یافته های تحقیق)چارچوب نظری تحقیق براساس نظریه گفتمان تنظیم شده است و روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای بوده و داده ها از کتاب ها، مقالات و اسناد معتبر استخراج گردیده اند.(چارچوب نظری وروش)
۸۲۳.

بررسی تطبیقی آینده پژوهی بُعد سیاسیِ حکمرانی خوب در نظام امت-امامت و نظام لیبرال دموکراسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 161 - 195

کلید واژه ها: آینده پژوهی حکمرانی خوب نظام امت - امامت نظام لیبرال دموکراسی روش مقایسه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۶۳
پژوهش جاری به دنبال بررسی تطبیقی آینده پژوهی بعد سیاسی حکمرانی خوب در نظام امت-امامت و نظام لیبرال دموکراسی بوده است. در این پژوهش دیدگاه نظام لیبرال دموکراسی و دیدگاه نظام امت-امامت درباره بعد سیاسی حکمرانی خوب به روش تطبیقی یا مقایسه ای بررسی شده و شباهت ها و تفاوت های دو نظام در این خصوص استخراج و تشریح شده است. یافته ها نشان داد اصطلاح حکمرانی خوب اگر چه طی سالیان اخیر در مجامع سیاسی طرح شده است، اما این مفهوم قرن ها پیش مورد توجه و تأیید اسلام قرار داشته و جالب تر اینکه شاخصه های حکمرانی مطلوب با دقت و گستردگی بیشتر در اسلام مطرح شده است. نتایج بیان کننده این بود بین حکمرانی خوب از دیدگاه نظام لیبرال دموکراسی(غرب) و حکمرانی خوب با رویکرد نظام امت-امامت(اسلام) در ظاهر شباهت هایی وجود دارد اما این دو مقوله با یکدیگر تفاوت هایی جدی و عمیق دارند، که از مهم ترین و مبنایی ترین این تفاوت ها، تک بعدی(مادی بودن) حکمرانی خوب غربی و دوبعدی(مادی و الهی بودن) حکمرانی خوب با رویکرد اسلامی است.
۸۲۴.

فقه مشروطه: جستاری در زمینه های پیدایش آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۵) 164 - 184

کلید واژه ها: فقه مشروطه انقلاب مشروطه ایران دموکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۴۶
انقلاب مشروطه یکی از اتفاق های مهم تاریخ معاصر ایران است که تاثیرات چشم گیری در مناسبات سیاسی و اجتماعی رقم زده و تحولات عینی و ذهنی مهمی به دنبال داشته است. در این انقلاب نخبگان اعم از روشنفکران و علما نقش تعیین کننده ای ایفا کرده اند. از میان نخبگان مذهبی، طیفی از علما با نگاهی مثبت و تعامل گرایانه با دنیای مدرن، مفاهیم سیاسی جدید را که پایه های نظام سیاسی مشروطه را شکل می داد با بهره گیری از ظرفیت های مکنون در فقه سیاسی شیعه توجیه دینی کردند و چنان دستگاه فکری تولید کردند که از آن می توان با نام فقه مشروطه یا فقه دموکراسی یاد کرد. پژوهش پیش رو با استفاده از روش هرمنوتیک زمینه گرای اسکینر ضمن اینکه زوایای آشکار و پنهان این دستگاه فکری را بازخوانی می کند به دنبال پاسخ به این پرسش است که فقه مشروطه درون کدام زمینه های عملی و ایدئولوژیک متولد شده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد زمینه ایدئولوژیک آن را متون دینی از یک سو و مفاهیم سیاسی جدید از سوی دیگر شکل داده است. درباره زمینه عملی این دستگاه فکری نیز می توان به استبداد حاکمان قاجار و انقلاب مشروطه بعنوان دو عامل مهم یاد کرد.
۸۲۵.

سرمایه اجتماعی و بازتولید قدرت نرم رسانه ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در حوزه عملکرد دولت در دوران بحران همه گیری کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۳ 31 - 55

کلید واژه ها: قدرت نرم سرمایه اجتماعی همگرایی ملی سیاستگذاری رسانه ای صدا و سیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۵۲
از مهمترین موضوعات دهه های اخیر که تحول شگرفی را در حوزه قدرت و اجزاء و عناصر قدرت و کاربست قدرت به وجود آورده است، قدرت نرم می باشد. با واکاوی و تعمق در ریشه های این موضوع به راحتی به ارتباط بین این قدرت و مولفه های اجتماعی فرهنگی موجود در سطح جامعه پی می بریم. یکی از این مولفه ها سرمایه اجتماعی است که می تواند نقش ارزنده ای را در ایجاد قدرت نرم در تقابل با حربه های نرم دشمن و به ویژه امریکا داشته باشد. هدف از انجام تحقیق حاضر سنجش جایگاه سرمایه اجتماعی در بازتولید قدرت نرم رسانه ای صدا و سیمای ج.ا.ا در حوزه همگرایی ملی در دوران بحران همه گیری کرونا است. در این تحقیق با اتکا به طرح تحقیق ترکیبی اکتشافی, ابتدا اجزا و عناصر مقوله بازتولید قدرت نرم رسانه ای بخش های دولتی (صدا و سیما ج.ا.ا) در حوزه افزایش سرمایه اجتماعی در دوران همه گیری کرونا از طریق مصاحبه با خبرگان (تعداد 10 نفر) شناسایی شد و سپس از آنها خواسته شد تا تعیین کننده های اصلی بازتولید قدرت نرم را بیان کنند. بر اساس راهبرد داده بنیاد, متن مصاحبه ها چندین بار مرور شد و مفاهیم زیادی به عنوان تعیین کننده بازتولید قدرت نرم شناسایی شد که در چندین فرآیند رفت و برگشتی, این مفاهیم در چهار مقوله «عوامل نهادی», «قابلیت های سیاست گذاری», «زیرساخت های سیاستگذاری» و «تعاملات محیطی مشارکت جویانه» دسته بندی شد.
۸۲۶.

مدل راهبردی سیاست های ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر سه گفتمان کلان امنیتی(دوران ریاست جمهوری جو بایدن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 37 - 63

کلید واژه ها: مدل راهبردی ایالات متحده تحریم جمهوری اسلامی ایران گفتمان امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۲۸
سیاست های تقابلی ایالات متحده درقبال جمهوری اسلامی ایران دارای دارای قبض و بسط های متعددی بوده است. ازسیاست های تخریب وجه بین المللی تا رویکردهای مبتنی بر تهدید و ترور. در این میان، به موازات روی کارآمدن دموکرات ها یا جمهوری خواهان، سیاست های تقابل با ایران نیز دچار نوساناتی بعضا عمیقی گردیده است. به عبارتی اگر سیاست های جمهوری خواهان تندرویی همچون ترامپ مبتنی بربیشینه سازی چالش ها با جمهوری اسلامی بوده است، بررسی چنین سیاست ها و استراتژی هایی از سوی دموکرات هایی همچون جو بایدن با تمسک به راهبردهای دیگری صورت پذیرفته است.مقاله کنونی جستاری است در ارائه پاسخی مستدل و متقن به این سوال که مهمترین راهبردهای تقابل ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران(با تاکید بر دوران جو بایدن) مبتنی بر چه گفتمان هایی است؟ فرضیه نویسندگان تاکید بر این مسئله دارد که گفتمان کلان ایالات متحده در این دوره شامل سیاست های توقف و مهار با ایجاد تأخیر در توسعه بومی دانش هسته ای صلح آمیز ایران، بی ثبات سازی امنیت داخلی و نظم عمومی و اخلال در سیاست های منطقه گرایانه جمهوری اسلامی ایران دارد. یافته های مقاله نیز با بهره گیری از چارچوب هژمونی رئالیستی، روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع مکتوب و مجازی نشان دهنده وادارسازی ایران به همسوسازی رفتار خود با سیاست های آمریکا و افزودن هزینه جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از اولویت های منافع ملی خود در ساختار امنیتی-دفاعی خاورمیانه می باشدکه در قالب یک مدل راهبردی تدوین می گردد.درنهایت نویسندگان به ارائه راهکارهای مناسب از سوی جمهوری اسلامی ایران مبادرت خواهند نمود.
۸۲۷.

رویکردهای نظری به انگاره فروپاشی اجتماعی جامعه ایران و نقد و ارزیابی آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 89 - 116

کلید واژه ها: فروپاشی اجتماعی انقلاب اسلامی آشفتگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۹
فروپاشی اجتماعی وضعیتی است که در آن جامعه نظام های حمایتی خود اعم از نظام های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هویتی خود را از دست می دهد و سقوط می کند. اگرچه برخی نشانه ها می توانند انگاره فروپاشی اجتماعی را به صورت احتمال به ذهن تحلیلگران متبادر کنند، اما پیش بینی دقیق این که چه زمانی و در کدام جوامع فروپاشی اجتماعی رخ می دهد، ممکن نیست. این مقاله با روش تحلیل اسنادی و بر مبنای چارچوب نظم اجتماعی مسعود چلبی در صدد شناسایی رویکردهای نظری به انگاره فروپاشی اجتماعی جامعه ایرانی در سه دهه اخیر است. دیدگاه های موافقان انگاره فروپاشی اجتماعی را می توان در قالب سه رویکرد سیاسی-اجتماعی، اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی-اجتماعی و رویکردهای مخالفان این انگاره را می توان به دو دسته دیدگاه های کاملا مخالف با انگاره و دیدگاه های قائل به نظریات جایگزین تقسیم نمود. یافته ها نشان می دهد که باورمندان به انگاره فروپاشی اجتماعی، ادله کافی را برای اثبات این موضوع در نسبت با جامعه ایران ندارند و از طرفی، وضعیت موجود جامعه ایران کاملا متفاوت از وضعیتی است که بتوان آن را با وضعیت در آستانه فروپاشی توصیف نمود و فرضیات مبتنی بر این انگاره نادرست هستند. در مقاله حاضر، ضمن شناسایی و دسته بندی رویکردهای نظری، مهم ترین ادله موافقان و مخالفان انگاره بیان شده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
۸۲۸.

تفاوت شناسی گونه های سلفی گرایی معاصر: با تاکید بر توحید حاکمیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۶) 106 - 137

کلید واژه ها: «سلفی گرایی معاصر» «گونه های سلفی گرایی» «فرقه ناجیه» «توحید حاکمیت»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۸
پیروی از سلف صالح، شعار بسیاری از گروه های اسلامی اهل سنت در عصر حاضر است. تاکید بر مباحث شرک و مصادیق آن، توحید و چگونگی حصول به آن و نیز مبارزه با بدعت ها در جامعه اسلامی از مهمترین اهداف این گروه های سلفی گرا قلمداد می شود. اما با این وجود، در عمل اختلافات و به تبع آن، دسته بندی هایی در این جریان فکری مطرح است. اهمیت موضوع آن است که از یک سو درچند دهه اخیر تحولات سیاسی زیادی در منطقه و جهان اسلام رخ داده و از سوی دیگر تحول ودگرگونی هایی در ساحت فکر مطرح شده است که این مهم نیازمند گونه شناسی جدیدی از این جریان ها است. از این رو پرسش اساسی مقاله این است که «با توجه به تحولات فکری و سیاسی در سلفی گرایی جدید، بر اساس چه معیارهایی می توان یک دسته بندی عینی و مناسب از سلفی گرایی معاصر ارائه داد؟» فرضیه مطرح آن است که معیارهای چهارگانه «زمانی»، «اعتقادی»، «سیاسی» و به ویژه «توحید حاکمیتی» گونه شناسیِ شامل و مناسبی از این جریان ارایه می نماید. برای این منظور، با رجوع به شبکه اجتماعی یوتیوب، داده های صوتی و تصویری علمای بارز سلفی گرا و غیر سلفی گرای معاصر جمع آوری شده است. در ادامه با استفاده از نرم افزار تحلیل محتوای کیفی مکس کیو دی ای 2020 به تحلیل آنها مبادرت شده است. نتایج حاصله در قالب یک فلوچارت خود را نشان می دهد که بر اساس آن جریان ها سلفی گرایی معاصر چهار مسیر را طی می کنند که عبارتند از: اصول گرایی، عمل گرایی اصلاح طلب، عمل گرایی انقلابی و جهادگرایی.
۸۲۹.

مدل چرخش فرهنگی در جامعه شناسی سیاسی ایران در دو دهه اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۶) 187 - 204

کلید واژه ها: چرخش فرهنگی سیاست فرهنگی جهانی شدن روش دلفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۹
جامعه شناسی سیاسی در طول تاریخ تحولات زیادی را تجربه کرده است که آخرین نمونه از این تحولات، چرخش فرهنگی می باشد. چرخش فرهنگی در جامعه شناسی سیاسی ممکن است در همه جوامع یکسان نباشد و از یک جامعه با جامعه دیگر متفاوت باشد. مقاله بدنبال این است که نشان دهد تا چه اندازه چرخش فرهنگی در جامعه شناسی سیاسی ایران در دو دهه اخیر حادث شده و به چه مولفه هایی وابسته است. اگر چرخش فرهنگی در جامعه شناسی سیاسی ایران حادث شده تا چه اندازه ساخت سیاسی و اجتماعی در آن سهم دارد. داده های این پژوهش با استفاده از نظریات متنوع جدید، مصاحبه های نیمه ساختاریافته، پرسش نامه خبره، فیش نویسی از متون و اسناد گردآوری شده است. همچنین تکنیک دلفی فازی به عنوان چهارچوب روشی مقاله بکار برده شده است. ارزیابی های صورت گرفته نشان داد چرخش فرهنگی در ایران حادث و 21 مولفه شناسایی شده است. این مولفه ها می توانند بعنوان یک مدل در سنجش میزان چرخش فرهنگی در جامعه شناسی سیاسی ایران استفاده شوند. اگر جامعه شناسی سیاسی را رابطه دولت و ساخت اجتماعی در نظر بگیریم، 20 مولفه از 21 مولفه شناسایی شده مربوط به ساخت اجتماعی و 1 مولفه مربوط به ساخت سیاسی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد در جامعه شناسی سیاسی ایران، گردش و تحول بنیادینی که اتفاق افتاده در ساخت اجتماعی بوده و ساخت سیاسی دچار تغییرات بنیادینی نشده است.
۸۳۰.

متغیرشناسی و تحلیل اکتشافی-ساختاری تأثیر ایجاد دالان زنگزور بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران: ارائه سناریوی سازگار با بوم امنیتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال ۲۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۰۰ 177 - 205

کلید واژه ها: امنیت سناریو نویسی تحلیل ساختاری تحلیل اکتشافی زنگزور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۶
ایجاد احتمالی دالان زنگزور یکی از رادیکال ترین تغییرات ژئوپلیتیک در حوزه قفقاز خواهد بود که تأثیرات گوناگونی بر کشورهای منطقه خواهد داشت. در این میان، جمهوری اسلامی ایران به دلیل قرار گرفتن ذیل تحریم های بین المللی امکان انتفاع کمینه از مزایای ترانزیتی احتمالی این دالان را نخواهد داشت اما تحت تأثیرات تعقیبی فراوانی قرار خواهد گرفت که بر جنبه های مختلف امنیت آن اثرات سوء دارد. نظر به فقدان تحقیق بسنده در این زمینه، مطالعه حاضر تلاشی است که ضمن رفع نواقص معرفت شناختی و روش شناختی در پیشینه تحقیق، با استخدام نظریه مجموعه امنیت منطقه ای، کاربست رویکردهای تحقیق تلفیقی (تحلیل اکتشافی، تحلیل ساختاری و سناریو پردازی) و اعتباربخشی یافته ها به کمک نظرات نخبگانی و نرم افزارهای مرتبط (اس پی اس اس، میک مک و سناریو ویزارد)، به کشف تأثیرات منفی دالان زنگزور بر امنیت ایران بپردازد و برای برون رفت از آن، سازگارترین سناریو را ارائه دهد. یافته های تحقیق نشان داد که ایجاد این دالان توسط 18 متغیر با بار عاملی قابل قبول در 4 مؤلفه اقتصادی، ترانزیت، هژمونیک/ژئوپلیتیک و نظامی(مطابق ارزش ایگن)، بر امنیت ایران تأثیر منفی می گذارد. تحلیل ساختاری نیز نشان داد که این نظام تأثیرات متشکل از متغیرهای بحرانی، ریسک، هدف و خروجی است که هر کدام دارای رفتار و ماهیت اختصاصی هستند و باید موردتوجه کارگزاران نظام قرار بگیرد. همچنین، نتایج حاصل از سناریو پردازی نشان داد که متغیرهای "تقویت همگرایی سیاسی با ارمنستان"، "سرمایه گذاری ترانزیتی مشترک با ارمنستان"، "حفظ وضع موجود در مرزها"، و"خنثی سازی تحریم ها و بازگشت به رقابت پذیری تجاری" عوامل کلیدی در سازگارترین سناریوی مطلوب در این زمینه به شمار می روند.
۸۳۱.

جهت گیری ها و فعالیت های روسیه، ایران و عربستان در جنگ یمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال ۱۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 101 - 123

کلید واژه ها: موازنه تهدید سیاست خارجی تهدید محور ایران روسیه عربستان یمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۴
کشور های قدرتمند، همواره خود را سزاوار مداخله در بحران ها می دانند تا از تهدید منافع خود جلوگیری کنند و منافع بیشتری را به دست آورند. منطقه غرب آسیا در معادله های قدرت هایی چون روسیه، عربستان و ایران جایگاه مهمی دارد و ارتباط میان غرب آسیا و این بازیگران، پیشینه دیرینه ای از کنش ها و واکنش های متقابل را شامل می شود. امروزه یمن از کانون های بحرانی فعال در غرب آسیا به شمار می رود و کنشگران متعددی در سطح های داخلی، منطقه ای و فرا منطقه ای برای به دست آوردن نتایج مطلوب، اقدام به نقش آفرینی در تحول های آن کرده اند. در این نوشتار می خواهیم با استفاده از رویکردی توصیفی- تحلیلی، بر پایه روش کیفی مقایسه ای و به کار گیری منابع کتابخانه ای، تشابه ها و تفاوت های سیاست خارجی تهدید محور روسیه، ایران و عربستان در برابر بحران یمن را بررسی کنیم. فرضیه مورد بحث این است که هر سه کشور، با نگرشی تهدید محور، در پی افزایش نفوذ منطقه ای، کاهش تهدید و موازنه سازی هستند. اما این هدف های مشترک،  به استفاده از سیاست هایی متفاوت انجامیده است؛ در حالی که ایران، به اتحاد با انصار الله و حمایت از حوثی ها و در برابر، عربستان به مقابله با این جنبش برای بی اثر کردن نفوذ ایران و حفظ هژمونی خویش با جلوگیری از تسری موج انقلاب ها به مرز های خود اقدام کردند، روسیه میانجیگری و تلاش در بی طرفی و حفظ روابط مثبت با دو طرف درگیر، با هدف کنترل تنگه باب المندب و دریای سرخ را برگزید تا با حضور در جنوب یمن و درگیر نشدن در رقابت ایران و عربستان، منافع اقتصادی و اهداف اوراسیاگرایی خویش را تأمین کند.
۸۳۲.

جنگ اوکراین و پیامدهای آن بر اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال ۱۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 223 - 246

کلید واژه ها: بحران واگرایی سیاسی شدن روسیه اوک‍رای‍ن اتحادیه اروپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۳
جنگ روسیه و اوکراین یکی از جدی ترین بحران هایی است که اتحادیه اروپا پس از جنگ جهانی دوم  با آن روبه رو بوده است. این جنگ تمام حوزه ها و بخش های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی این اتحادیه را زیر تأثیر قرار داده است. این جنگ با فشار ناهمتراز بحران بر کشورهای عضو این اتحادیه، بستر سیاسی شدن هویت های ملی را افزایش داده و ترکیبی از این دو عامل همراه با صلاحیت پایین نهادهای فراملی نیز بر دلایل افزوده است تا شاهد اختلاف کشورهای اروپایی برای رسیدن به یک سیاست مشترک باشیم. در این نوشتار به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که پیامدهای  جنگ اوکراین بر اتحادیه اروپا چه بوده است؟ یافته های این نوشتار این است که  جنگ اوکراین پیامدهای زیادی بر اتحادیه اروپا داشته است که به واگرایی این نهاد و به دنبال آن، کاهش قدرت آن در نظام بین الملل انجامیده است. این مسئله ناشی از پررنگ شدن شکاف های درون این اتحادیه، خلأ رهبری قدرتمند و موضع گیری های متفاوت اعضا در پی بروز این جنگ بوده است. در این نوشتار ضمن توجه به دلایل و عوامل شروع جنگ اوکراین می خواهیم با استفاده از سناریوسازی پیامدهای جنگ اوکراین در ایجاد اختلاف میان اعضای اتحادیه اروپا و تضعیف جایگاه این نهاد در فضای بین المللی را بیشتر بررسی کنیم.
۸۳۳.

گفتمان انقلاب اسلامی و طرح قدرت معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی ایران معاصر سال ۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 99 - 120

کلید واژه ها: امام خمینی (ره) امام خامنه ای (مدظله العالی) گفتمان انقلاب اسلامی قدرت معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۰
 بیگانگی قدرت از معنویت در گفتمان لیبرال-دموکراسی، سیاست را به عرصه تنازع در سلطه طلبی آن هم با ادّعای اخلاق مداری مبدّل ساخته است. در بحث از قدرت به عنوان مهمترین مقوله علم سیاست نیز، امروزه قدرت نرم در ساحت نظر و عمل تفوّق یافته است. در گفتمان انقلاب اسلامی، معنویت جریان و حرکت در مسیر تالّه (خداخواهی مسبوق به خداشناسی و ذوب شدن در الوهیّت او) است. انقلاب اسلامی مدّعی است اگر معنویت اسلامی به عنوان یکی از منابع قدرت، از امری صرفاً فردی و درونی، به ساحت اجتماع و سیاست نیز وارد شود به گونه ای که فرد، جامعه و دولت به وصف معنوی درآیند، قدرت معنوی تولید می شود. بدین معنا که فرد، جامعه و حتّی دولت با تمام ساختار و کارگزارانش می توانند خداگونه شوند که در صورت حصول چنین توفیقی، دیگر نه تنها قدرت فسادآور نخواهد بود بلکه موجب تعالی و سعادت صاحبان قدرت در وهله اول و به تبع افراد جامعه خواهد شد. مسأله این پژوهش آن است که گفتمان انقلاب اسلامی در مقوله قدرت چه ادّعا و ابداعی در مقابل قدرت نرم لیبرال-دموکراسی دارد؟ نتیجه حاصله آن است که قدرت معنوی مولود گفتمان انقلاب اسلامی است که با توجّه به ماهیّت، منابع، گونه ها و کاربردهایش دارای چنان ظرفیّتی است که می تواند در مسیر پیچ تاریخی کنونی، از گفتمان قدرت نرم سبقت گرفته و خود به گفتمان غالب بدل شود؛ به ویژه در دوران کنونی که نه فقط در شرق حتی در غیردینی ترین بخش های جامعه غربی نیز معنویت خواهی دیده می شود.
۸۳۴.

پیامدهای سیاسی - اجتماعی ورود سرمایه خارجی و برونگرایی اقتصاد گیلان در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 650 - 625

کلید واژه ها: اقتصاد ملی برون گرایی تقسیم کار جهانی سرمایه گذاری خارجی کالای سرمایه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۱۷
همزمان با تحولات صنعتی در اروپا، گیلان به سبب ظرفیت های اقتصادی متعدد، مورد توجه سرمایه گذاران و تجار خارجی قرار گرفت و جزء نخستین مناطق کشور بود که جهت گیری اقتصاد آن به سوی جذب در اقتصاد منطقه ای با محوریت روسیه حرکت کرد. بر این پایه این منطقه به ویژه از نیمه دوران قاجار درگاه ورود سرمایه گذاران خارجی، در حوزه های شیلات، صنعت، کشاورزی و نفت بود. مسیر تجاری گیلان نیز از اصلی ترین شاهراه های ورود کالاهای نوین مصرفی بود که گمرکات آستارا و انزلی در آن نقش بی بدیلی داشتند. در عین حال به علت ضعف حکومت ملی در ایران، این انباشت سرمایه در گیلان، سبب قدرت یابی و تا حدی انفکاک آن از استقلال ملی شد که همین امر نیز موقعیت این منطقه را نسبت به حکومت مرکزی تقویت می کرد. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به دو پرسش زیر است: ۱. شکل گیری برون گرایی اقتصادی در گیلان در اواخر قاجار چه فرایندی را طی کره است؟ و ۲. این برون گرایی اقتصادی چه تأثیری بر شرایط اجتماعی و سیاسی منتهی به اواخر قاجار در گیلان داشته است؟ در فرضیه پژوهشی استدلال می شود که نخست ورود جریان سرمایه خارجی به گیلان، کم کم موجب استقلال نسبی اقتصاد گیلان از اقتصاد ملی و وابستگی آن به اقتصاد جهانی به ویژه روسیه شد؛ دوم این استقلال نسبی خود موجب شد تا هزینه های ایستادگی در برابر حکومت به کمترین اندازه برسد و نفوذ سیاسی حکومت را در برابر قدرت های اقتصادی محلی (ایرانی یا غیرایرانی) کاهش دهد. در این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل مضمونی کیفی داده های گردآوری شده از اسناد تاریخی و دستاوردهای پژوهش های پیشین، روند این برون گرایی اقتصادی در گیلان و پیامدهای سیاسی- اجتماعی آن بررسی خواهند شد.
۸۳۵.

راهبردهای دیپلماسی عمومی گسترش اندیشه ی تمدنی انقلاب اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 247 - 284

کلید واژه ها: دیپلماسی دیپلماسی عمومی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اندیشه ی تمدنی انقلاب اسلامی مدل SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۸
دیپلماسی عمومی تأثیر و نقش اساسی در دستیابی به منافع ملی کشورها و کسب قدرت و اعتبار بین المللی دارد و امروزه با هزینه ی کم و اثرگذاری پایدار نسبت به سایر منابع سنتی قدرت در سیاست خارجی کشور جایگاه ویژه ای دارد. جمهوری اسلامی ایران نیز در گام دوم انقلاب و در آستانه ی تشکیل دولت اسلامی، نیازمند بازتولید و تقویت مؤلفه های قدرت نرم خویش برای ارتقاء اعتبار و نفوذ در عرصه ی بین المللی با تکیه بر عناصر انسانی، مذهبی و غنای فرهنگی و تاریخی در محیط راهبردی خویش در قالب دیپلماسی عمومی است. حال سؤال اصلی این است که راهبردهای دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران جهت گسترش اندیشه ی تمدنی انقلاب اسلامی در گام دوم انقلاب چه خواهد بود؟ با بهره گیری از روش پویش محیطی و احصاء قوت ها، ضعف ها، تهدیدها و فرصت ها راهبردها شناسایی و اولویت بندی شد و راهبردهای تقویت دیپلماسی فرهنگی احصاء گردید تا در عرصه ی سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا مثمر ثمر باشد.
۸۳۶.

نقش عوامل اقتصادی مؤثر بر افزایش همگرایی اقوام ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۹۶) 97 - 114

کلید واژه ها: اقتصاد همگرایی اقوام جمهوری اسلامی ایران سیاست هویتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۸
اصول حاکم بر سیاست هویتی در ایران می بایست به تقویت مشترکات ملی و کوشش برای نزدیک شدن قومیت ها منتهی شود. بدین رو، امر مهمی که وجود دارد این است که هرچه محورها و اصول موردتوافق جمعی ارتقا پیدا کنند، هماهنگی، همدلی و همگرایی زیادی حاصل خواهد شد؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل اقتصادی مؤثر در افزایش همگرایی اقوام ایرانی است. ازاین رو، نوشتار پیش رو درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که «نقش عوامل اقتصادی مؤثر در افزایش همگرایی اقوام ایرانی چیست؟» در این راستا، روش اجرای تحقیق به شیوه پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش 214 نفر است. در این پژوهش، حجم نمونه با بهره گیری از فرمول کوکران و خطای 1/0، 66 نفر مشخص شد. داده ها با آزمون های t تک نمونه و آزمون فریدمن و نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها حاکی از این است که تمامی مؤلفه های اقتصادی بر همگرایی اقوام ایرانی نقش مؤثری دارند.
۸۳۷.

بازنمایی وجوه هویتی در معماری هشتی مدرسه خان شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۹۶) 159 - 183

کلید واژه ها: هویت معماری آرایه مفاهیم قرآنی هشتی مدرسه خان شیراز دوره صفویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۰
مدرسه خان از منظر ویژگی معماری و مضامین، از بناهای شاخص دوره صفویه شیراز است؛ اما باوجود ویژگی های تزئینی خاصِ هشتی ورودی مدرسه، تاکنون خوانش مؤلفه های هویتی موجود در آن انجام نشده است و این درحالی است که ارتباط مفهومی بین کالبد و مضمون کتیبه ها و نقوش موجود در فضای هشتی وجود دارد؛ لذا این پژوهش بر آن است با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی مفاهیم نهفته در هشتی ورودی این بنای تاریخی بپردازد. در این پژوهش، براساس بررسی های میدانی، به مستندسازی و خوانش متون و مضمون کتیبه های مدرسه برای یافتن ارتباط های تطبیقی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که طراحی اضلاع ورودی و بدنه های مدرسه و نگارش آیات بر دیوارها و پوشش گنبدی آن می تواند وجود ارتباط میان ابعاد و مؤلفه های معماری مدرسه خان شیراز در رابطه با وجوه هویتی آن و همچنین، آرا و دیدگاه های فلسفی ملاصدرا را بیان نماید. مضامین شیعی، اسلامی و عرفانی در نگارش و جانمایی نقوش نمادین و کتیبه ها از دیگر مصادیق هویتی دینی بناست. پرتکرارترین مضامین در کتیبه های موردمطالعه عبارت اند از: مضامین دینی، نمادهای حیوانی و گیاهی، مضامین عرفانی و ذکر نام کتیبه نگار که به مذهب تشیع و هویت ملی در دوره صفوی اشاره دارد. پرداختن به موضوعات اخلاق، مذهب، هنر و علم از دیگر مؤلفه های هویتی موجود در بنا منطبق با دوره صفویه است. برخی از این نقوش و مفاهیم موجود در هشتی نیز متأثر از بناهای دوره صفویه اصفهان بوده است.
۸۳۸.

تمدن اسلامی متاثر از کلان روند توسعه ارتباطات مجازی و تکنولوژی های ارتباطی؛ فرصت ها، تهدیدها و چالش ها

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای تمدنی انقلاب اسلامی سال دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۶) 131 - 160

کلید واژه ها: تمدن اسلامی کلان روندها توسعه ارتباطات مجازی تکنولوژی های ارتباطی و اطلاعاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۸
امروزه تمدن اسلامی به عنوان یکی از مهمترین تمدن های نوین از دوران گذشته در مواجهه با وضعیت نا مطمئن آینده قرار دارد. این تمدن با تجارب ارزشی چندین ساله در وضعیت فعلی با چالش هایی روبه رو است که می تواند تهدیدی برای آینده آن تلقی شود. در عین حال نیز با توجه به تحقق کلان روندهایی مانند توسعه ارتباطات مجازی فرصت هایی را در پیش رو دارد. بر همین اساس هدف این پژوهش تحلیلی بر کلان روند توسعه ارتباطات مجازی و تمدن اسلامی است که در لوای آن چالش ها، فرصت ها، تهدیدها نیز بررسی و شناسایی می شوند. در این پژوهش از روش کیفی اسنادی استفاده شده و داده های مورد استفاده شامل بهره گیری از آیات قرآن کریم، روایات و احادیث و همچنین تفسیرهای مرتبط با این آیات و روایات است. تحلیل داده ها بر اساس تحلیل محتوای این مفاهیم انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که با اشاره به آیات و روایات و رخدادهای صدر اسلام رویکرد تمدن اسلامی را می توان اینگونه ارزیابی کرد که تکنولوژی های ارتباطی را تا جایی بپذیرد که ماهیت آموزه های تمدن اسلامی را مخدوش نکند، البته درصدد آن نیز نیست که این تکنولوژی ها را در عرصه جامعه براندازد. با عنایت به اینکه تکنولوژی های ارتباطی که هم فرصت آور و هم تهدیدکننده هستند، تمدن سازان اسلامی درصدد واکاوی فرصت هایی هستند که اینگونه تکنولوژی ها را در جامعه اسلامی به کار ببرند. به عنوان نتیجه باید گفت که جامعه اسلامی از حیث ظرفیت شناسی برای برپایی تمدن نوین اسلامی با مانعی روبه رو نیست؛ چرا که برای شکل گیری تمدنی جامع نیاز به وجود مبانی، بروز و ظهورات، فراگیری جهانی و راهبری جهانی است که همه این عناصر یاد شده در اسلام وجود دارد. اما شرط تحقق این تمدن پیاده سازی ظرفیت های تبیین شده خواهد بود که باید در دو عرصه نظری و الگوهای عینی به تحقق برسد تا جامعه اسلامی بتواند به نقش خود در آینده نزدیک عمل کند.
۸۳۹.

بررسی ابعاد همکاری های ایران و چین و دلایل عدم شکل گیری روابط استراتژیک میان طرفین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال ۲۰ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۵ 131 - 152

کلید واژه ها: ایران چین همگرایی روابط استراتژیک نئورئالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۷
هم اکنون ایران و چین به عنوان دو بازیگر تجدیدنظرطلب در عرصه بین الملل شناخته می شوند که ضمن مخالفت با نظام بین الملل تک قطبی، در تلاش برای ایجاد نظام چندقطبی و تغییر معادلات به نفع خود بر آمده اند و در این راستا؛ به توسعه همکاری ها و مناسبات همه جانبه مبادرت می ورزند. امّا علی رغم تقویت روابط و توسعه همکاری ها، نقش آفرینی عوامل خارجی و داخلی از شکل گیری روابط استراتژیک میان ایران و چین ممانعت می ورزد. لذا سؤال اصلی پژوهش این است که ایران و چین برای توسعه همکاری ها چه اقداماتی را در پیش گرفته اند و دلایل عدم شکل گیری روابط استراتژیک میان طرفین در چیست؟ فرضیه مقاله این است که نارضایتی ها و مخالفت ایران و چین با نظم تک قطبی و هژمونی آمریکا، ظرفیت و امکان لازم را برای توسعه همکاری ها و همگرایی تهران و پکن فراهم می سازد. با این وجود، عوامل و متغیرهای خارجی و داخلی تأثیرگذار باعث شده است تا از شکل گیری یک الگوی مشخص و یکسان در روابط ایران و چین جلوگیری شود و این روابط شکل استراتژیک پیدا نکند. روش مورد استفاده در این نوشتار توصیفی تحلیلی می باشد.
۸۴۰.

بررسی رویکردهای چندجانبه گرایی چین با تاکید بر توسعه زیرساخت ها و نهادهای بین المللی

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال ۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶ 1-23

کلید واژه ها: چین چندجانبه گرایی شانگهای بریکس جاده ابریشم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۴۰
رویکرد سیاست خارجی بر م دار چندجانبه گرایی به دنبال مقابله با یک جانبه گرایی در نظام بین الملل است. این کشور تلاش دارد تا بتواند در فضای چندجانبه گرایی به برق راری رواب ط مسالمت آمیز با کشورهای جهان در تامین اهداف خود که عمدتا حول محور اقتصاد است دست یابد. گرچه در ساختار نظام لیبرالی غربی در حال رشد اقتصادی خود است و توانسته تا با ایجاد میزانی از هماهنگی و همراهی با نظام موجود بین المللی به عنوان قدرتی بزرگ در عرصه جهانی ظاهر شود اما خیزش اقتصادی این کشور در کنار تاکید بر چندجانبه گرایی، غرب را نسبت به تهدیدهای آتی که معطوف به دگرگونی نظام و ساختارهای بین المللی به نگرانی واداشته است. به هر حال پرسشی که مطرح می شود این است که چگونه چین رویکردهای چندجانبه گرایی را در سیاست خارجی خود اجرا کرده است؟ برای این منظور پژوهش به دو مورد توسعه زیرساخت ها و نهادهای بین المللی توجه ویژه داشته است و یافته ها نشان میدهد که توسعه زیرساخت ها مثل احیای جاده ابریشم و تاسیس بانکها در کنار تاسیس نهادهای جدید بین المللی چون شانگهای و بریکس در راستای سیاست چندجانبه گرایی چین بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان