فقه مشروطه: جستاری در زمینه های پیدایش آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
انقلاب مشروطه یکی از اتفاق های مهم تاریخ معاصر ایران است که تاثیرات چشم گیری در مناسبات سیاسی و اجتماعی رقم زده و تحولات عینی و ذهنی مهمی به دنبال داشته است. در این انقلاب نخبگان اعم از روشنفکران و علما نقش تعیین کننده ای ایفا کرده اند. از میان نخبگان مذهبی، طیفی از علما با نگاهی مثبت و تعامل گرایانه با دنیای مدرن، مفاهیم سیاسی جدید را که پایه های نظام سیاسی مشروطه را شکل می داد با بهره گیری از ظرفیت های مکنون در فقه سیاسی شیعه توجیه دینی کردند و چنان دستگاه فکری تولید کردند که از آن می توان با نام فقه مشروطه یا فقه دموکراسی یاد کرد. پژوهش پیش رو با استفاده از روش هرمنوتیک زمینه گرای اسکینر ضمن اینکه زوایای آشکار و پنهان این دستگاه فکری را بازخوانی می کند به دنبال پاسخ به این پرسش است که فقه مشروطه درون کدام زمینه های عملی و ایدئولوژیک متولد شده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد زمینه ایدئولوژیک آن را متون دینی از یک سو و مفاهیم سیاسی جدید از سوی دیگر شکل داده است. درباره زمینه عملی این دستگاه فکری نیز می توان به استبداد حاکمان قاجار و انقلاب مشروطه بعنوان دو عامل مهم یاد کرد.Constitutional jurisprudence:A research in the fields of genesis
The Constitutional Revolution in Iran is one of the most important events in Iran's contemporary history, which has had significant impacts on Iran's political and social contours and has resulted in important objectives and mental changes. In this revolution, the elites, including intellectuals and scholars, played a decisive role. Among the religious elites, a range of scholars with a positive and interactionist approach to the modern world, religiously justified the new political concepts that formed the foundations of the constitutional political system by taking advantage of the existing capacities in Shia political jurisprudence. They produced such a system of thought that can be referred to as constitutional jurisprudence or jurisprudence of democracy. By using Skinner's contextual hermeneutic method, while rereading the obvious and hidden aspects and layers of this intellectual system, the present research seeks to answer the following question: What were the practical and ideological contexts in which constitutional jurisprudence was born? The findings of the research show that its ideological background was shaped by religious texts, on the one hand, and, new political concepts, on the other hand. Regarding the practical contexts of this intellectual system, the tyranny of the Qajar rulers and the constitutional revolution can be mentioned as two important factors.
تبلیغات
