درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۵۴۱ تا ۱۲٬۵۶۰ مورد از کل ۷۳٬۹۱۴ مورد.
۱۲۵۴۱.

حکمت صدرایی و جنسیت انسانی: تحلیلی بر پایه برخی مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال نوزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۸ 1 - 20

کلید واژه ها: حکمت صدرایی جنسیت زنانگی مردانگی نفس انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۹۴
هدف این مقاله بررسی مسئله جنسیت بر اساس هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی ملاصدرا است. با اینکه ملاصدرا به طور مستقیم به مسئله جنسیت نپرداخته است، ولی با بررسی برخی مؤلفه های هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی او می توان بر برخی از لایه های پنهان اندیشه این حکیم در این زمینه پرتو افکند. انسان همانند دیگر موجودات سیر جوهری دارد و از نازل ترین مرتبه تا به فعلیت تام قوا ادامه پیدا می کند. در این تبدیل و تبدل جوهری زنانگی و مردانگی متصور نیست. بر مبنای انسان شناختی جنسیت در هویت و حقیقت انسان سهمی نداشته و این ویژگی ها و تمایزات اموری عارضی است. در بخش معرفت شناختی به عقیده ملاصدرا انسان ها از نظر برخورداری از معرفت در یک مرتبه نیستند بلکه هر کسی از درجه ای از شناخت برخوردار است. اما تفاوت درجات معرفت را به تفاوت در مرتبه وجودی اشخاص بر می گرداند نه جنسیت آنها. در واقع زنانگی و مردانگی از ویژگی های نفس نباتی و بدن است، همان گونه که نباتات و حیوانات نیز چنین اوصافی دارند.
۱۲۵۴۲.

مرجحات اخبار متعارض در اصول فقه فریقین؛ شباهت ها و تفاوت ها

نویسنده:
منبع: مصباح الفقاهه سال ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 75 - 102

کلید واژه ها: تعارض اخبار مرجحات منصوصه و غیر منصوصه شیعه اصول فقه فریقین تطبیقات فقهی اشتراکات افتراقات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۹۶
اختلاف احادیث و تعارض ادله واقعیتی انکار ناپذیر است و از عصر صدور احادیث دغدغه ی فراگیران حدیث و فقه، حل اختلاف و مشکل تعارض ادله بوده است. به عبارتی یکی از ابواب مهم اصول که به منظور فراگیری روش صحیح استنباط، از عصر حضور گشوده شده باب اختلاف ادله و از فصول مهم آن، مرجحات می باشد.از سویی جایگاه فقه مقارن در تقریب مذاهب بر کسی پوشیده نیست در حالی که بسیاری از اختلافات فقهی مذاهب، ریشه در مبانی اصولی ایشان دارد. هدف، تحقیقی است که منتهی به مشخص کردن دامنه و توسعه ی کلید واژه ها جهت دستیابی به عناوین مشابه در اصول فقه فریقین با محتوای مشابه، جهت کمک به محققین در این حوزه، بشود. و همچنین به تقویت جنبه ی کاربردی این عناوین کمک کند و این که صرفاً جنبه علمی نداشته باشد.سؤال این است اشتراکات و افتراقات فریقین در این موضوع، در چهار زمینه ی عناوین مرجحات اخبار متعارض، محتوا، ملاک اعتبار و اثرگذاری و تطبیقات آن در فقه کدامند. از این رو، محقق در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به موارد مذکور پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد اشتراکات فریقین از حیث عناوین مانند: موافقت با ظاهر کتاب فراوان می باشد. از حیث محتوا، ملاک اعتبار نیز اشتراکات زیادی وجود دارد و افتراقات مبنایی در این زمینه به نظر می رسد.
۱۲۵۴۳.

دعا در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷ 31 - 55

کلید واژه ها: دعا براخا قرآن عهد قدیم عهد جدید عبادات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۴۵۸
دعا، سؤال و درخواست بندگان از خداوند قادر برای رفع حاجت و نیاز مادی یا معنوی است. دعا، شامل حاجاتی است که به پیشگاه خداوند ادا می شود و هدف از گفتن این حاجات، برآورده شدن و استجابت آن است. این مقاله با پرسش اصلی این که دعا در عهد قدیم، عهد جدید و قرآن چگونه توصیف می شود؟  با استفاده از روش تطبیقی جزئی به بررسی دعا پرداخته است.این مقاله نشان داده است که: دعا در عهد قدیم به منزله تنها نیایش زبانیِ مطرح، و بعد از زمانی طولانی، تافیلا از دعا مشتق شد. دعا در عهد جدید، بیشترین جایگاه عبادی را در بین دیگر عبادات به خود اختصاص داده است. مهم ترین نکته در دعا، صمیمیت دعا کننده و دعای برخاسته از تمام دل و جان است. همچنین برای دعا مکان خاصی ذکر نشده، هرچند که بیشترین تأکید بر دعای در خلوت است؛ ولی منازل ایمان داران، کوه های اطراف شهر، کنیسه و کلیسا، محل های دعا محسوب می شوند. در قرآن، دعا یکی از مصادیق عبادت است؛ اهمیت دعا در قرآن به حدی است که، ارزش انسان با دعا تعیین شده است و اگر دعای انسان نباشد، شایسته توجه خداوند نیست. دعا در قرآن فطری انسان است.لذا هر نیاز فطری می تواند موضوع دعای انسان باشد.
۱۲۵۴۴.

مؤشرات الغایه الأخلاقیه فی مذهب علی(ع) الأخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه ربیع و صیف ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ق) العدد ۲ (المتوالی ۴) 41 - 48

کلید واژه ها: الغائیه الأخلاقیه الأخلاق العلویه نهج البلاغه الأخلاق المعیاریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۳۵
یعتبر نهج البلاغه وتعالیمه السامیه ساحه أخلاقیه. وتستند جمیع کلمات الإمام علی (ع) فی مختلف المواقف إلى جوهر الأخلاق والعقل. وقد أثیرت قضایا الاهتمام بالغایه ونتائج الأمور الأخلاقیه فی العدید من الحالات من نهج البلاغه. وبالنظر إلى أن الغایه الأخلاقیه هی من النظریات الأخلاقیه المعیاریه التی تبحث عن معیار القیم الأخلاقیه فی نتائج الفعل الخلقی، ومن خلال التحقیق فی المدرسه الأخلاقیه للإمام نلاحظ أن توجد للغایه مؤشرات یمکن أن ترتبط بوجود العلاقه بین الواجبات الأخلاقیه وثمار أفعال الواجبات وضروره تلک الأفعال والنزعه الأخرویه التی تشمل التدقیق فی الاعمال والثواب والعقاب. ومن ناحیه أخرى، مع المفاهیم الأخلاقیه الغائیه فی نهج البلاغه، لم یلجأ الإمام أبدًا لأیه مخالفات لکسب المزید من الأرباح. فی هذه المقاله، سنستعین بالمنهج الوصفی لفحص العوامل المذکوره فی کلام الإمام علی (ع) من وجهه نظر نهج البلاغه.
۱۲۵۴۵.

سبک شناسی تمنی و ترجی در قرآن کریم از منظر زیبایی شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 51 - 67

کلید واژه ها: سبک شناسی تمنی ترجی قرآن کریم زیبایی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۸۱
علمای بلاغت همواره سعی بر فهم دریافت دلالت های حقیقی واژه هایی که معنای حقیقی سبک تمنی و ترجی را بیان می کند، داشته اند. در همان زمان مشخص گردید که این سبک بیانی گاهی از معنایی به معنای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد؛ و گاهی پیش می آید که این دو سبک بیانی با توجه به نوع متن کاربردشان جابه جا می شود؛ به طوری که این کاربردها به سادگی قابل تشخیص و تعیین نبودند، به گونه ای که نزدیکی کاربرد معانی(تمنی و ترجی) به اندازه ای است که گاهی ادوات این دو به جای یکدیگر به کار می روند، و این کاربرد نزد علمای بلاغت بسیار مشهور است. مسأله اصلی آن است که اهمیت زیباشناختی معانی این واژه ها و ادوات را که در این دو سبک بیانی به کار می روند، تبیین شود، و چگونگی کاربرد آن ها را در متن قرآن روشن شود. روش این مقاله کیفی و تکنیک تحلیل مصداقی در برخی از آیات قرآن است و از مباحث انتزاعی پرهیز شده است. نتیجه این بررسی آن است که ساختار زبانی، یک ساختار بی طرفانه در بیان و ارائه نیست و وقتی که این ساختار از یک ترکیب معنوی کوچک در ادات تمنی یا ترجی به کار می رود، محدود به آن ها نمی شود بلکه می بایست ساختاری معنای تمنی و ترجی را در بر گیرد و معنای مورد نظر با توجه به نیاز ارائه شود.
۱۲۵۴۶.

سنتزپژوهی مؤلفه ها و روش های یاددهی و یادگیری در یادگیری خودراهبر از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 243 - 270

کلید واژه ها: یادگیری خودراهبر سنتز پژوهی یاددهی یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۷۵
هدف تدوین و اجرای مؤلفه ها و روش های یاددهی و یادگیری در یادگیری خودراهبر، فقدان توجه لازم به خودراهبر نمودن فراگیران در یادگیری به عنوان یک کمبود اساس در نظام آموزشی می باشد که این امر، امکان بهبود ویژگی ها و توانایی های فراگیران را تضعیف می کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظام مند و ارائه فرا ترکیبی از الگوهای نظری و پژوهش های انجام شده صورت گرفته است. روش بررسی این پژوهش کیفی از نوع سنتز پژوهی، با روش تحلیل محتوا و به کمک ترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، پژوهش هایی است که در سال اخیر در حوزه یادگیری خودراهبر در داخل و خارج ایران صورت گرفته است. از مجموع 86 کتب و مقاله هایی که متناسب با ارتباط موضوعی داده ها مورد مطالعه قرار گرفت، تعداد 57 نمونه به صورت هدفمند انتخاب و11 مقوله شناسایی در نهایت 73 مفهوم به عنوان مؤلفه های نهایی استخراج شدند. در مرحله بعد همه اطلاعات با روش تحلیل محتوای استقرایی تحلیل شدند.
۱۲۵۴۷.

امام مهدی عج) از دیدگاه محی الدین ابن عربی و صدرالدین قونوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 147 - 164

کلید واژه ها: ابنعربی صدرالدین قونوی امام مهدی ولایت اهل‏بیت ختم ولایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۳۱۶
مهدویت و ظهور یکی از مسائل مورد اتفاق بین همه مذاهب کلامی و فقهی اسلام است و تفاوتهای موجود، نه اختلاف عقیده در اصل نظریه بلکه اختلافاتی فرعی در مواردی مانند شرایط تولد و یا ظهور است. عرفان نیز مانند دیگر جنبههای اسلام در اعتقاد به این اصل نه تنها با دیگر شاخههای اسلامی مشترک است؛ بلکه تأکید بیشتری بر این اصل داشته است. زیرا ولایت که ارتباط تنگاتنگی با این موضوع دارد از ارکان عرفان اسلامی به شمار میرود و ولایت و ختم آن از موضوعات بسیار مهم و البته مناقشهانگیز در عرفان است. عرفا و محققان شیعی به اتفاق ختم ولایت خاصه را از آن امام مهدی4 دانستهاند، اما در بین عرفای سنی مذهب، در اعتقاد به این موضوع اختلاف وجود دارد. پژوهش پیش رو در پی آن است که نظر ابنعربی و ممتازترین شاگرد وی، صدرالدین قونوی را دربارهی امام مهدی4 بررسی کند. برای این مهم ناگزیر طرح مسائلی در باب ولایت و ختم ولایت لازم میآید. پس از توضیحات در باب اهمیت و جایگاه این بحث در عرفان اسلامی، نگاه ابنعربی و صدرالدین به ختم ولایت و جایگاه امام مهدی4 از خلال مهمترین آثارشان و شارحان و مفسران بررسی شده و پس از آن به نگاه کلی ایشان به ویژگیها و منزلت امام مهدی4 میپردازد.
۱۲۵۴۸.

نقش انتظار و اندیشه مهدویت در اخلاق شهروندی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 165 - 195

کلید واژه ها: اخلاق شهروند منتظر جامعه مهدوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
با توجه به پدیده پرشتاب جهانیشدن مفهوم «شهروند جهانی» با عبور از محدودیتها و مرزهای سرزمینی و بهرهگیری از هنجارها و ارزشهای مشترک انسانی، ایجاد جهانشهری اخلاقی را نشانه رفته است. این معنا با جامعه مطلوب مورد نظر اسلام شباهت بسیاری دارد. خاصه آنکه قرآن مجید سرنوشت نهایی بشریت را حاکمیت اهل ایمان و تقوا میداند و وراثت مستضعفین بر زمین را بشارت میدهد. بنابراین منتظرانِ مصلح کل را که با کلیدواژه «جامعه مهدوی» انگارهسازی شده است میتوان شهروندانی دانست که تابعیت آنان نه به مرزهای جغرافیایی، بلکه به قلمرو ایمانی آنان مربوط میشود. بر این اساس انتظار فرج را به مثابه یک شهر، و منتظران را چونان شهروندانی منظور میکنیم که وظیفه اصلی آنان تمهید مقدمات و تأمین شرایط لازم برای ظهور منجی عالم بشریت است. این جستار با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و با رویکرد کتابخانهای اصلیترین مؤلفههای اخلاق شهروندی را بر مبنای فرهنگ انتظار و اندیشه مهدویت واکاوی و تبیین میکند. از این پژوهش چنین برمیآید که علیرغم آنکه شهروندی با مفاهیمی چون مدرنیته و سکولاریسم ملازمت دارد، لکن مؤلفههای اخلاق شهروندی در فرهنگ انتظار معنایی ژرفتر و گسترهای وسیعتر مییابد.
۱۲۵۴۹.

تبیین انسجام محتوایی سوره لقمان با روش تحلیل محتوای کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 83 - 112

کلید واژه ها: لقمان انسجام محتوایی تحلیل محتوا حکمت لهو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۴۰۶
تبیین انسجام محتوایی در سوره های قرآن کریم رهیافتی مؤثر در نفی شبهه خاورشناسان درباره پراکندگی و ناپیوستگی متن قرآن کریم است. این نوشتار تلاش دارد تا به بررسی انسجام محتوایی در آیات سوره لقمان و کشف مفاهیم محوری برای تبیین ارتباط میان آیات این سوره بپردازد. بر این اساس در چارچوب روش تحلیل محتوای کیفی و با استخراج و دسته بندی مفاهیم آیات روشن گردید که هرچند در این سوره به ظاهر از موضوعات متعدد و مختلفی سخن به میان آمده است اما محور اصلی مفاهیم این سوره "مدح حکمت و چگونگی حصول آن" است که  شامل سه محور فرعی "قرآن کتاب حکیم و حکیم پرور"، "لقمان و شایستگی رسیدن به حکمت توحیدی"، و "اسباب حصول حکمت توحیدی" است. همچنین در این سوره دسته ای از مفاهیم مربوط به حکمت مانند: شکر، توحید، طاعت، هدایت، رحمت، فلاح، در برابر مفاهیم مربوط به لهو مانند کفر، شرک، جهل، ظلم، ضلال قرار می گیرد.
۱۲۵۵۰.

بازپژوهشی اعتبار ابرا به شرط عوض در مذاهب فقهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره پانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 273 - 294

کلید واژه ها: ابرا التزام ایقاع شرط ابتدایی شرط عوض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۹ تعداد دانلود : ۵۴۸
گاه داین با شرایطی از دین خود صرف نظر می کند. این امر به لحاظ ساخت عمل حقوقی شاید آن را مشروط یا معلق کند. هر دو فرض بر مبنای نظریه ایقاع بودن و عقد بودن ابرا جای بحث و بررسی دارد. برمبنای نظریه ای که ابرا را عقد می داند، ابرای مشروط با مشکل خاصی روبه رو نیست اگرچه انشای آن به گونه ای که معلق بر حصول شرط باشد، با دیدگاه اکثریت فقیهان که تنجیز را از شرایط انشای عمل حقوقی می دانند، تعارض پیدا می کند. بر مبنای نظریه ای که ابرا را ایقاع می داند، وجود شرط عوض در ابرا با چند ایراد روبه روست. برخی از این ایرادها ناظر به ساختار و طبیعت ایقاعی ابرا بوده و برخی از آنها با مقتضای ابرا و اثر اصلی آن مرتبط و برخی هم بر طبیعت شرط و مبنای الزام آوری آن مبتنی است. در این مقاله، با استفاده از مطالعات فقه مقارن و به روش تحلیلی به نقد و بررسی دیدگاه های فقهی در مذاهب مختلف اسلامی در این زمینه و ارزیابی ادله آنها می پردازیم تا از رهگذر این بازپژوهشی به نتایج روشن تر و مستدل تری در خصوص دیدگاه فقهی ناظر به این مسئله نائل شویم.
۱۲۵۵۱.

شیوه های معادل یابی واژگان در ترجمه قرآن کریم بر اساس الگوی گارسس

نویسنده:
منبع: تحقیقات قرآنی و حدیثی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 39 - 55

کلید واژه ها: ترجمه قرآن نقد ترجمه الگوی ارزیابی ترجمه کارمن گارسس مکارم شیرازی رضایی اصفهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۵۷۴
با توجه به حساسیت متن قرآن کریم، ترجمه آن نینیز بسیار حساس است. به همین دلیل باید ترجمه-های آن به دقت ارزیابی شوند. یکی از عواملی که به بهبود نقد ترجمههای قرآن کمک میکند، بهرهگیری از نظریههای جدید ترجمه و الگوهای ارزیابی مطرح شده از سوی نظریهپردازان این حوزه است. این مقاله، الگوی ارزیابی ترجمه کارمن گارسس را مبنای کار خود قرار داده تا بر اساس آن، به ارزیابی تطبیقی ترجمه رضایی و مکارم از قرآن کریم بپردازد. دادههای این تحقیق، واژگان و اصطلاحات سوره مائده است. از میان 27 مؤلفه الگوی گارسس، 10 مؤلفه پرکاربرد که برخی مثبت و برخی منفی هستند، برای ارزیابی انتخاب شده است. از میان مؤلفههای مثبت، میتوان از تعریف و توضیح معادل فرهنگی، بسط نحوی و معنایی و تغییر نحو در ترجمه نام برد. تکنیکهای منفی را مؤلفههایی مانند ترجمه قرضی، قبض نحوی، بسط ساده و بسط خلاقه تشکیل میدهند. نتایج ارزیابی نشان میدهد که ترجمه رضایی، تکنیکهای مثبت بیشتر و تکنیکهای منفی کمتری دارد.
۱۲۵۵۲.

رابطه عقل نظری و عقل عملی در مرتبه کمال نهایی انسان از دیدگاه ملاصدرا

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ 57 - 69

کلید واژه ها: عقل نظری عقل عملی عقل مستفاد مشاهده نزدیک مشاهده دور فنای فی‌الله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۶ تعداد دانلود : ۳۷۸
این مقاله، ارتباط عقل نظری در مرتبه عقل مستفاد با عقل عملی در مقام فنا را با رویکرد فلسفی و عرفانی و با استفاده از آثار ملاصدرا و شارحان او بررسی میکند. از دیدگاه ملاصدرا، کمال نهایی در عقل نظری، اتحاد نفس با عقل فعال در مرتبه عقل مستفاد است که در این مرتبه، جوهر نفس بر اثر حرکت جوهری، تبدیل به جوهر عقلی شده و قدرت مشاهده عالم عقول را دارد. ملاصدرا غایت کمال عقل عملی را رسیدن به مقام فنای فیالله میداند که سالک، هیچ چیز غیر از ذات خدا را نمیبیند. نفس به اعتبار عقل عملی، قبل از رسیدن به مقام فنا، دارای مرتبه روح است که در این مرتبه، سالک بعد از طی مرتبه قلب، به عالم جبروت وارد شده و موجودات عقلانی آن عالم را میبیند. بنابراین، نفس به مرتبهای میرسد که به اعتبار عقل نظری، عقل مستفاد میگوید و به اعتبار عقل عملی، مقام روح را تعبیر میکند. روشن است که مقام فنای فیالله بالاتر از مقام عقل مستفاد است. کمال عقل نظری در مرتبه عقل مستفاد و کمال عقل عملی در مقام فنای فیالله از سنخ علم و معرفت است و هر دوی آنها، از نوع علم خصوری است. تقاوت آن دو در این است که درک حضوری نفس در مقام فنای فیالله شدیدتر از درک نفس در مرتبه عقل مستفاد است. اتصاف به صفات و اخلاق الهی، در واقع مرحله پس از فناست، اما بخاطر تلازم میان فنا و بقا، میتوان آن را کمال نهایی برای عقل نظری و عملی در نظر گرفت.    
۱۲۵۵۳.

مبانی فکری و عقیدتی الحوالی در توحید و نقد آن

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 9 - 21

کلید واژه ها: الحوالی وهابیت نوسلفی تکفیر مبانی فکری توحید توسل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
الحوالی از شخصیتهای معاصر نوسلفیان است که با فعالیتهای خود در محیطهای علمی و انتشار کتب و مقالاتش باعث تبلیغ عقاید وهابیت و جنبشهای تکفیری شده است. عمده این عقاید در زمینه توحید است. بنابراین، لازم است که مبانی فکری-عقیدتی این فرد در زمینه توحید با روش توصیفی-تحلیلی نقد و بررسی شود. در این نوشتار مبانی فکری الحوالی در سه حیطه هستیشناسی، معرفتشناسی و روششناسی بررسی میشود. الحوالی  در هستیشناسی معتقد است که امور غیبی وجود دارد و ایمان به آن واجب است. در معرفتشناسی معتقد است که منابع استنباط علوم دینی، قرآن، سنت و اجماع سلف است. در روششناسی قائل به ظاهرگرایی و نفی تأویل و حجیت فهم سلف است. در نهایت این نتیجه به دست میآید که اینها همه ریشه در جایگاه عقل نزد سلفیه دارد. در زمینه عقاید دینی، الحوالی دیدگاه وهابیت را دارد و توحید را به سه نوع تقسیم میکند: توحید در صفات، توحید در ربوبیت و توحید در الوهیت. در قسم اول برای خداوند صفاتی را اثبات کرده است. در قسم دوم آن را توحید در خالقیت معرفی میکند و اینکه تمام انسانها حتی مشرکان به طور فطری آن را قبول دارند. قسم سوم را توحید عبادی میداند و اینکه رسولان به خاطر همین قسم مبعوث شدهاند و آمدهاند تا انسانها را متعبد کنند و آنها را از پرستش خدایان دروغین برحذر دارند. از نظر الحوالی مهمترین نوع توحید، توحید عبادی است و یک مسلمان واقعی باید مواظبت کند که در زمینه عبادت دچار شرک نشود. طبق نظر وهابیت از نتایج توحید عبادی است که توسل، شفاعت، زیارت و بسیاری از اعمال دیگر مسلمانان از مصادیق شرک شمرده میشود.
۱۲۵۵۴.

نقش محبت امام زمان (عج) در رسیدن به کمال

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 23 - 35

کلید واژه ها: محبت کمال معنوی امام زمان (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۴۳۲
این مقاله، در راستای بررسی نقش محبت امام زمان (عج) در رسیدن به کمال نوشته شده و هدف آن، بررسی نقش امام زمان (عج) در رسیدن به کمال است. این موضوع از نظر زمانی مربوط به دوران ائمه (عج) به بعد بوده است. دامنه این موضوع با علمهای کلام و اخلاق مرتبط است. ابزار گردآوری و جمعآوری مطالب این تحقیق به صورت کتابخانهای و به صورت توصیفی-تحلیلی است. در این مقاله، نتیجه گرفته شد که انسان برای اینکه به کمال معنوی برسد، به واسطههایی مانند ائمه اطهار (ع) و محبت ایشان نیاز دارد که مصداق بارز آن در عصر حاضر، امام زمان (عج) است. این محبت نیز باید هم به صورت قلبی، هم زبانی و هم عملی باشد.
۱۲۵۵۵.

تعیین راهبردهای ارتقاء بهره وری آموزش عمومی قرآن (روخوانی، حفظ، درک معنا و انس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) ۷-۳۶

کلید واژه ها: راهبرد بهره وری آموزش عمومی قرآن روخوانی حفظ درک معنا انس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۲۹۵
قرآن کاملترین و بهترین برنامه زندگی برای انسان هایی است که همواره به دنبال آموختن و یادگیری بوده و تعلیم و تربیت از ارزشمندترین اعمال نزد آنان است، از این رو، در اهداف کلی نظام آموزشی به ضرورت یادگیری قرآن به طور خاص توجه شده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر ارائه راهبردهایی به منظور ارتقای بهره وری آموزش عمومی قرآن است. تحقق هدف پژوهش در قالب چهار هدف جزئی(توانایی خواندن قرآن، درک معنای آیات، حفظ و انس با قرآن) دنبال شده است. به منظور تحقق اهداف فوق، از روش پژوهش کیفی(مطالعه اسنادی، مصاحبه و بارش فکری) استفاده شده است. نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی انجام شده و جامعه آماری مورد بررسی در بخش مصاحبه، شامل کارشناسان حوزه علوم قرآنی و در بخش پژوهش اسنادی شامل تمامی اسناد، مدارک، کتب و پیشینه های موجود همچون مقالات، طرح ها و کارهای پژوهشی بوده است، که از طریق جستجو در پایگا های علمی، کتابخانه ها، اسناد موجود در ادارات و سازمان های مرتبط با موضوع پژوهش به دست آمدند. نمونه گیری در بخش اسنادی به صورت تعمدی صورت گرفت. برای تحلیل اطلاعات به دست آمده از کدگذاری اشتراوس استفاده گردید. درنهایت مقوله های حاصل از کدگذاری در جلسات بارش فکری توسط متخصصان علوم قرآنی و آموزش قرآن مورد بررسی قرار گرفت. راهبردهای به دست آمده شامل 83 مورد بود که در نهایت به توصیه اساتید و متخصصان این حوزه همگی این موارد با سند بالادستی در حوزه آموزش عمومی قرآن یعنی سند راهبردی آموزش عمومی قرآن مورد انطباق قرار گرفت و تعداد 24 مورد به عنوان راهبردهای نهایی تایید شدند. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد محور قرار دادن سند راهبردی آموزش عمومی قرآن، توسط آموزش و پرورش و تلاش در راستای ایجاد تمهیدات لازم جهت عملیاتی نمودن هرچه سریع تر اقدام های مرتبط با سند، می تواند بزرگترین گام در راستای ارتقاء بهره وری آموزش قرآن باشد.
۱۲۵۵۶.

اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر امید کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۳) ۷-۳۶

کلید واژه ها: امید مفاهیم معنوی مذهب کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۲۸۳
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر امید کودکان بود. در این پژوهش از طرح تجربی تک موردی (نوع AB یا مشاهده مستقیم مکرر) با پیگیری یک ماهه استفاده شد. بدین منظور پس از نمونه گیری هدفمند از جامعه، سه نفر از دانش آموزان دختر پایه سوم دبستان که در مقیاس ناامیدی کازدین، رادجرز و کولباس (1986) نمره ی بالاتر از 8 کسب کردند، به شیوه ی هدفمند انتخاب شده و مداخلات معنوی با محوریت مذهب را به مدت 13 جلسه 45 دقیقه ای دریافت کردند. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس ناامیدی کازدین و همکاران در سه مرحله ی خط پایه، مداخله و پیگیری استفاده شد و در نهایت داده ها به روش تحلیل نگاره ای و تعیین درصد بهبودی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از درصد بهبودی هر سه شرکت کننده پس از مداخلات، حاکی از افزایش معنادار نمرات امید آن ها بود که علی رغم کاهش سه درصدی در دوره ی پیگیری یک ماهه، همچنان قابل توجه است. بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت، آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب تاثیر مثبت معناداری بر افزایش امید کودکان داشته است.
۱۲۵۵۷.

شروط الاستثناء کمخصّص فی علمی النحو والأصول دراسه مقارنه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 37 - 50

کلید واژه ها: الاستثناء التخصیص النحو الأصول المقارنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۰۰
یعدّ الاستثناء من الأسالیب الشائعه فی اللغه العربیه، حیث قد حظی باهتمام وافر لدى الألسنیین وخاصه علماء النحو والأصول لتبیین دلالاته فی صمیم اللغه. ومما یدل علیه هذا الأسلوب هو تخصیص المستثنى بالحکم، ولا یفید الاستثناء هذا المعنى حتى تتوفر له شروط. ترمی هذه الدارسه إلى تبیین هذه الشروط وتقییمها معتمدا على المنهج الوصفی والتحلیلی، کما یوظف المنهج المقارن لدراسه آراء النحویین والأصولیین فیما یتعلق بهذه الشروط. تدل نتائج البحث على أنّ القدامى من النحاه لم یتعرضوا إلى دراسه الاستثناء کمخصص، بینما عالجه المتأخرون متفقین على إفاده الاستثناء معنى التخصیص متأثرین بالأصولیین فی هذا الموضوع. فوجهات نظر النحویین والأصولیین تکون متشابهه فی بعض شروط الاستثناء، لکنها تختلف فی بعض آخر منها. وقد کان لعلماء الأصول دور فی عدد من هذه الشروط کقصد المتکلم والانفصال الزمنی بین المستثنى والمستثنى منه، وهناک شروط أخرى کمقدار المستثنى وجنسه، وهذه الشروط وإن استمدت حجتها من کتب النحو، إلا أنّها اکتست بطابع فقهی میزها عمّا وجد فی کتب النحو. فمثل هذه الشروط تکون محل النزاع بین الفریقین.
۱۲۵۵۸.

تأثیر فضای مجازی بر تربیت دینی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۵, Issue ۱۶, Winter ۲۰۱۹ 11 - 23

کلید واژه ها: تربیت تربیت دیی کودکان فضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۴۷ تعداد دانلود : ۲۱۹۶
فضای مجازی- اینترنت- نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است. تأثیرات و پیامدهای مثبت و منفی فضای مجازی به عنوان یک پدیده نوین در اجتماعات انسانی همواره در حال گسترش است. فضای مجازی موقعیتی است که نگهداری و نقل و انتقال اطلاعات بسیار ارزان و ساده انجام می شود؛ از این جهت برای فضای تربیتی و اخلاقی جامعه، هم تهدید محسوب می شود و هم به نوعی فرصت به شمار می رود. در این فضای چالشی باید برای تبدیل تهدید به فرصت یا برای کاهش تهدیدها در مقابل فرصت ها- فعالانه- وارد عرصه تولید و انتقال اطلاعات شد. در عصر حاضر که فضای مجازی جهان را به دهکده ای کوچک مبدل کرده است و مردم جهان را از قسمت های مختلف با فرهنگ ها و باورهای متفاوت، به همدیگر مرتبط می کند، مباحث تربیتی فرزندان با چالش هایی روبه رو شده است. در مقابل یکی از ابزارهای کارآمد به منظور حفظ و احیای اعتقادات و تربیت اسلامی، فضای مجازی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ابعاد و ظرفیت های موجود در فضای مجازی در جهت تربیت فرزندان بوده است. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی در صدد بررسی و تبیین ابعاد گوناگون فضای مجازی و تربیت از حوزه تربیت اسلامی به مفهوم سازی تربیت در فضای مجازی و نقش آن به عنوان ابزاری مهم در جوامع امروزی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد فضای مجازی دارای ظرفیت های بالقوه فراوانی است که در صورت فراهم بودن شرایط و ایجاد آن اثرات قابل توجهی در شکل گیری شخصیت افراد به خصوص کودکان خواهد داشت و به خوبی می توان در جهت دستیابی به اهداف والای دینی از آن استفاده کرد.
۱۲۵۶۰.

احترام مالی کافر بی طرف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاه و یکم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱۷

کلید واژه ها: اخذ مال کافر سرقت از کفار حرمت جان کافر دار الحیاد حربی حیادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۳۸۰
موضوع نوشتار حاضر احترام مالی کافر بی طرف است. به باور مشهور فقیهان، انسان در یک تقسیم کلان به مسلمان و غیر مسلمان تقسیم شده است. غیر مسلمان فقط در صورت معاهد یا ذمی بودن از جرگه حربیان خارج و جان و مال وی محترم است. در مقابل برخی برآنند که کافر بی طرف (کافر حیادی) در عرض کافر معاهد و ذمی حرمت جانی و مالی دارد و کسی حق تعرض به وی را ندارد. تحقیق حاضر در راستای تاکید بر دیدگاه اخیر، نخست در صدد است با بازخوانی و تقریب دلایل دیدگاه مشهور و در مواردی مستندسازی آن با مهم ترین دلایل احتمالی این دیدگاه، خوانشی علمی از این دیدگاه ارائه نماید. در ادامه نویسنده می کوشد تا با نقد این دلایل، نشان دهد که نمی توان با استناد به آنها، امر خطیری همچون عدم حرمت مال دیگری را اثبات کرد. نتیجه اینکه احترام مالی کافر بی طرف به لحاظ اطلاقات ادله ثابت است و دلیلی بر تخصیص یا تقیید آن ها وجود ندارد؛ بلکه، به برخی دلایل می توان اشاره کرد که خواستار مواجهه از سر نیکی و عدالت با کافر بی طرف است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان