۱.
کلید واژه ها:
تربیت تربیت دیی کودکان فضای مجازی
فضای مجازی- اینترنت- نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است. تأثیرات و پیامدهای مثبت و منفی فضای مجازی به عنوان یک پدیده نوین در اجتماعات انسانی همواره در حال گسترش است. فضای مجازی موقعیتی است که نگهداری و نقل و انتقال اطلاعات بسیار ارزان و ساده انجام می شود؛ از این جهت برای فضای تربیتی و اخلاقی جامعه، هم تهدید محسوب می شود و هم به نوعی فرصت به شمار می رود. در این فضای چالشی باید برای تبدیل تهدید به فرصت یا برای کاهش تهدیدها در مقابل فرصت ها- فعالانه- وارد عرصه تولید و انتقال اطلاعات شد. در عصر حاضر که فضای مجازی جهان را به دهکده ای کوچک مبدل کرده است و مردم جهان را از قسمت های مختلف با فرهنگ ها و باورهای متفاوت، به همدیگر مرتبط می کند، مباحث تربیتی فرزندان با چالش هایی روبه رو شده است. در مقابل یکی از ابزارهای کارآمد به منظور حفظ و احیای اعتقادات و تربیت اسلامی، فضای مجازی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ابعاد و ظرفیت های موجود در فضای مجازی در جهت تربیت فرزندان بوده است. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی در صدد بررسی و تبیین ابعاد گوناگون فضای مجازی و تربیت از حوزه تربیت اسلامی به مفهوم سازی تربیت در فضای مجازی و نقش آن به عنوان ابزاری مهم در جوامع امروزی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد فضای مجازی دارای ظرفیت های بالقوه فراوانی است که در صورت فراهم بودن شرایط و ایجاد آن اثرات قابل توجهی در شکل گیری شخصیت افراد به خصوص کودکان خواهد داشت و به خوبی می توان در جهت دستیابی به اهداف والای دینی از آن استفاده کرد.
۲.
کلید واژه ها:
تربیت باورهای دینی کودکان آموزش های جنسیتی آموزش های خانواد محور آموزش مجازی
ورود فناوری به عرصه اطلاعات و ارتباطات تمام ابعاد زندگی بشری را متحول نموده تا جایی که انتقال داده های آموزشی با پذیرش رویکرد مدرن و حذف نمودن بسیاری از محدودیت های معمول در آموزش فیزیکی، به صورت الکترونیکی و از طریق محیط مجازی ارائه می گردد. بدین ترتیب، تحقیق حاضر تأثیر آموزش مجازی در بیان مفاهیم دینی برای کودکان را مورد تحلیل قرار داده و تأثیر آن بر باورهای دینی گروه پیش گفته را مورد ارزیابی قرار داده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه چهارسطحی برگرفته از پرسشنامه باورهای دینی گلاک و استارک بوده که میان 82 نفر از والدین فرزندان 12-7 سال کارکنان شاغل در نیروی انتظامی استان چهارمحال و بختیاری تقسیم گردید. اجرای این پژوهش با اتخاذ روش توصیفی- ارزشیابی، به صورت نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون بوده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی شامل آزمون T همبسته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد مؤلفه های نگرش و اعتقادات دینی، اطلاعات دینی، اعمال و تجارب دینی از سوی فرزندان ارتقای بسزایی نسبت به قبل از برگزاری آموزش مجازی داشته است؛ اما این روش آموزشی تأثیری بر انجام فرائض- واجبات- و ترک محرمات دینی نداشته است.
۳.
کلید واژه ها:
تعلیم و تربیت کودکان فضای مجازی آسیب شناسی
خانواده مهمترین نهاد اجتماعی است که مرزهای قابل نفوذی دارد و فضای مجازی توانسته است در آن رخنه کند؛ لذا ورود فضای مجازی به کانون خانواده موجب بروز آسیب هایی در هنجاره ا و نقش های اعضای خانواده به ویژه کودکان شده است. هدف از این تحقیق، بررسی آسیب های فضای مجازی در تعلیم و تربیت کودکان بوده است که در آن، آثار و پیامدهای منفی اینترنت را در رابطه با آداب و اخلاق زندگی خانوادگی مورد بررسی قرار داده است. روش علمی تحقیق نیز به صورت توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای و جستجو در پایگاه ها و منابع اطلاعات علمی اینترنتی بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد گسترش فضاهای مجازی اینترنتی آسیب های گوناگونی در زمینه تعلیم و تربیت کودکان ایجاد کرده است؛ از جمله آسیب های اخلاقی همچون دسترسی آسان به منابع غیر اخلاقی، تضعیف باورهای دینی و القای شبهات و تعارض ارزش ها؛ آسیب های شخصیتی مثل اعتیاد به فضای مجازی، انزوای اجتماعی و اتلاف وقت؛ و آسیب های خانوادگی از قبیل کاهش ارتباطات خانوادگی، تغییر الگوی تعامل میان والدین و فرزندان، از بین رفتن تعادل قدرت در خانواده و شکاف نسل ها. بنابراین، هدایت و نظارت والدین در کنار شناخت و آگاهی از آسیب های پیش روی فضای مجازی بهترین راهکار رفع آسیب های آن است.
۴.
کلید واژه ها:
ماهواره نوجوانان فضای مجازی
نوجوانی را سنی حساس در ایجاد تغییرات سریع فیزیکی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و شناختی و نیز گسترش رفتارهای مقابله ای و پاسخ به نیازهای محیطی می دانند. در این دوره، نوجوان برای اینکه بتواند خود و جایگاه خود را در جامعه و خانواده ثابت کند و برای خود نقش و جایگاهی داشته باشد، ممکن است به رفتارهای پرخطر و کم خطر روی بیاورد که از جمله رفتارهای پرخطر به ویژه در عصر حاضر، اعتیاد به اینترنت است. فضای مجازی- سایبری- امروزه به هر چیز مرتبط با کامپیوتر، اطلاعات و اینترنت گفته می شود؛ فضایی که در آن رسانه های ارتباط جمعی از میان تمامی ابزارها و فنون جدید، بیشترین تأثیر فرهنگی را دارند.در این میان، تماشای برنامه های ماهواره ای، موقعیت و یا عرصه ای را فراهم آورده است که روز به روز مسائل زندگی عمومی جامعه در آن عرصه متجلی می شود؛ لذا برنامه های ماهواره جایگاه بروز تحول در فرهنگ هستند و به صور مختلف بر فرهنگ و سبک زندگی تأثیر می گذارند.بنابراین، فضای مجازی و ماهواره در سطح جامعه، جایگاهی را اشغال کرده اند که به طور فزاینده- چه در سطح ملی و چه بین المللی- مطرح شده اند تا جایی که محتوای برنامه های ماهواره بر شیوه های زندگی و سلیقه های عمومی در جامعه نیز تأثیر گذاشته است.بر این اساس، در پژوهش حاضر تلاش شد با شناخت معماری خاص اینترنت و شناخت دقیق از محیط کنشگر، استفاده از فضای مجازی و ماهواره را بهینه نموده و آسیب های آن را بر نوجوانان کاهش دهد.
۶.
کلید واژه ها:
مربیان پرورشی چالش های اخلاقی فضای مجازی راهکارهای برون رفت
تعلیم و تربیت از جمله امور انسانی است که به دلیل نقش برجسته اش در تمام امور زندگی بشر اهمیت به سزایی داشته؛ به طوری که همواره مورد توجه صاحبنظران بوده و هر کدام با بیانی بر آن تأکید نموده اند. به طور کلی، پرداختن به تعلیم و تربیت هم از نظر چند بعدی بودن و هم پیچیدگی های خاصش در سطح نظری و عملی، آن را تبدیل به امری مهم و بی بدیل ساخته است. در این میان، یکی از تأثیرگذارترین و در عین حال دشوارترین مباحث در حوزه تعلیم و تربیت، تربیت اخلاقی نوجوانان و جوانان است؛ لذا پرداختن به مباحث مربوط به اخلاق و پیرو آن تربیت اخلاقی از جایگاه رفیعی برخوردار است. فلاسفه و عالمان این حوزه نیز از دیرباز به مقوله اخلاق و حتی اخلاق از منظر تربیت، نظر داشته اند؛ چنانچه ارسطو غایت تعلیم و تربیت را تربیت اخلاقی و فضیلت دانسته و خواجه نصیر اراده و اندیشه را خاستگاه اخلاق دانسته است. افزون بر این، کار مربیان پرورشی نیز مانند سایر عرصه های دیگر زندگی انسان، آمیخته با مسائل اخلاقی است که حل مشکلات و تعارضات اخلاقی در عرصه کاری این مربیان- به ویژه در فضای مجازی- از دغدغه های جامعه علمی است. این پژوهش که بر اساس روش ها و اهداف اخلاق کاربردی نوشته شده است، به عنوان زمینه ساز تنظیم منشور اخلاقی در فضای مجازی برای مربیان پرورشی به شمار می رود که مهمترین بحث در این پژوهش، چالش های اخلاقی مربیان پرورشی در فضای مجازی و راهکارهای برون رفت از این چالش است.
۷.
کلید واژه ها:
دینداری جوانان عقاید اخلاقیات شریعت رسانه های جدید ارتباطی
اولویت استفاده جوانان از شبکه های اجتماعی به ترتیب در زمینه امور تفریحی و سرگرمی و علمی آموزشی است؛ به نحوی که مردان بیشتر از زنان از فیلترینگ استفاده می کنند. آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد بین مدت زمان استفاده با بعد شریعت از شاخص دینداری و نیز بین سرعت ارتباط با ابعاد اخلاقیات و عقاید از شاخص دینداری رابطه معکوس و معناداری برقرار است؛ همچنین بین سرعت ارتباط با شاخص دینداری رابطه معکوس و معناداری برقرار است در حالی که بین دو بعد دیگر با شاخص دینداری رابطه ای مشاهده نمی شود. در این پژوهش که متغیر دینداری با استفاده از الگوی کرم الهی و با سه بعد عقاید، اخلاقیات و شریعت سنجیده شده است، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 220 نفر شده است که با روش نمونه گیری تصادفی و با استفاده از پرسشنامه استاندارد داده های تحقیق جمع آوری شده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد در متغیر سرعت ارتباط بر شاخص شریعت در متغیر دینداری، بیشترین و کمترین تأثیر را مدت زمان استفاده بر شاخص اخلاقیات متغیر دینداری دارند تا جایی که متغیر رسانه های نوین ارتباطی 27 درصد از تغییرات شاخص دینداری را تبیین می کند.
۸.
کلید واژه ها:
التعلیم الحضوری التعلیم الإفتراضی مستوى الدراسات الدینیه الدور المتبادل
یشهد العالم منذ ما یزید على ربع قرن ثوره علمیه وتکنولوجیه فاقت فی أهمیتها وتأثیراتها ونتائجها ثوره القرن الثامن عشر الصناعیه فی أوروبا، هذه الثوره کان الإتصال والمعلوماتیه من أبرز مظاهرها فقد أکدت العدید من الدراسات أن شبکه المعلومات العالمیه هی أهم وأعظم ما أفرزته التطورات الهائله فی مجال تکنولوجیا المعلومات والإتصال والتی أسهمت فی إحداث تأثیر بالغ الأهمیه فی ظرف زمنی قصیر جدا، وبشکل جذری فی جمیع أنماط التعامل، وأسالیب التفکیر والحیاه طغت على الأنماط التقلیدیه التی ألفها الناس من قبل فی کل شیء. یعتبر هذا التطور أمرا طبیعیا على أساس أن أی نمو مطرد فی مجال العلم والتکنولوجیا یتسبب فی إحداث إرباک للبنى والعلاقات الإقتصادیه والإجتماعیه والسیاسیه والثقافیه والتعلیمیه الموجوده، ومن ثمه یصبح لزاما علینا أن نبادر لوضع خطه منهجیه علمیه منطقیه لمواجهه هذه التقنیه التی لا بد منها ولا غنى عنها. وإذا ما أردنا التطرق إلى ارکیولوجیا هذا التطور فی مجال التربیه والتعلیم والتکوین والبحث، فإننا نجد أن بدایاته تعود فی الغرب وفی الولایات المتحده الأمریکیه إلى بدایه الثمانینیات من القرن الماضی، ففی سنه ۱۹۸۲ بدأت الدراسات ذات العلاقه بهذه المجالات تطرح مجموعه من الأسئله والقضایا الهامه التی أفرزتها الثوره العلمیه والتکنولوجیه حیث دعت هذه الدراسات إلى ضروره الإهتمام بالبحث العلمی فی مجال التعلیم الإلکترونی لمواجهه التحدیات التی تفرضها هذه الثوره التکنولوجیه. غیر أنه ومنذ منتصف عقد التسعینیات من القرن الماضی ونتیجه لتطور استخدام الإنترنت وانتشار استعمالها بین الأفراد والمؤسسات تعلیمیه کانت أو غیر تعلیمیه، تغیر الکثیر من مفاهیم هذا النمط من التعلیم وظهرت مصطلحات جدیده، ومن هنا بدأ التفکیر الجاد حول إمکانیه استغلال الإنترنت فی المجالات المدنیه المختلفه ومنها بالخصوص مجال التعلیم. هذه التطورات التکنولوجیه الهائله والتی مست جمیع النشاطات الحیاتیه کما سبق وأن أشرنا، هل یمکن اعتبارها مؤشرا على نهایه الأنظمه التعلیمیه التقلیدیه أو الحضوریه؟ فی کل الأحوال لا، ولکن مع ذلک یلاحظ الیوم فی کل المجتمعات بما فی ذلک فی العالم الإسلامی احتلال التعلیم الإلکترونی لمساحات معتبره کما تشیر إلى ذلک عدید الإحصائیات، ومن أجل التأقلم مع هذه البیئه التعلیمیه الجدیده والمستحدثه تواجه المؤسسات التعلیمیه الإسلامیه الیوم تحدیات حقیقیه فرضتها التطورات العلمیه والتکنولوجیه المتلاحقه، ومن ثمه أصبح لزاما على هذه المؤسسات أن تواجه الإقبال المتزاید على التعلیم الإلکترونی, والإرتقاء بمستوى کفاءته وفعالیته وجودته لیتماشى مع متطلبات العصر، ویفی باحتیاجات المجتمع فی المیادین المختلفه. فی هذه المداخله، سنحاول الإجابه على الإشکالیه الرئیسیه التالیه: ما هو واقع وتحدیات القدرات التعلیمیه فی الفضاء الإلکترونی فی العالم الإسلامی؟ تتفرع عن هذه الإشکالیه الأسئله الفرعیه التالیه: - ماذا یعنی مصطلح التعلیم الإلکترونی؟ - ما هی علاقه التعلیم الإلکترونی بالتعلیم التقلیدی أو الحضوری من حیث کونها علاقه تکامل أو علاقه تنافس؟ - کیف یمکن تحقیق عملیه تعمیم التعلیم الإلکترونی فی العالم الإسلامی؟ - ما هی الآلیات التی تحقق الإستفاده من القدرات التعلیمیه فی الفضاء الإلکترونی فی العالم الإسلامی وخاصه فی مجال التعلیم الدینی؟ - هل نحن فی حاجه فعلا إلى تعلیم الکترونی فی العالم الإسلامی مکان التعلیم التقلیدی أو الحضوری؟ - إلى أی مدى یمکن الحدیث الیوم عن خلق تعلیم الکترونی إسلامی حقیقی ودائم فی ظل وجود تحدیات متعدده المصادر؟ الإجابه عن مختلف هذه التساؤلات الفرعیه ستشکل حجر الأساس فی هذه المداخله.
۹.
کلید واژه ها:
Religious Organizations State Terrorist Indonesia Web-based Teachings
According to data from the Association of Indonesian Internet Service Providers that the Indonesian people are the highest internet users in the world. It means that the people of Indonesia are well informed today, including regarding their religious knowledge mostly obtained via the internet. The problem are: Many groups of takfiri and terrorists spread their propaganda through cyberspace. Debating on social media has generally more negative effects. Most of those who argue are mutually disparaging, insulting and disbelieving. This paper will examine the role and function of the state as well as religious organizations in spreading religious teachings and values. The state functions are: State is as cyberspace controller and supervisor. State is as donors for religious organizations. Meanwhile the religious organizations have roles and functions that are: To introduce the true teachings and values of Islam. To resist the teachings of takfiri and acts of terrorism that are spread and popularized by an extremist group which their actions are named as teachings and Islamic values. To cooperate with online media from other Islamic countries. As for the object of study of this paper are the conditions in the state of Indonesia both the role of government and Islamic organizations which are representations of Indonesian Muslim society, namely: Nahdatul Ulama and Muhammadiyah. In addition, the organization of a minority group of Muslim in Indonesia is Shia with the name of the organization; Ahlul Bayt of Indonesia.
