فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۵۲۱ تا ۳٬۵۴۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
منبع:
مطالعات ایرانی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴
231 - 256
حوزه های تخصصی:
شاهنامه فردوسی همواره به صورت یک جریان فرخنده فرهنگی و ادبی تا امروز ادامه و استمرار داشته است و به عنوان یک منبع ارزشمند از عناصر اسطوره ای و حماسی ایران، بر آثار حماسی پس از خود به ویژه حماسه های مذهبی تأثیر فراوان گذاشته است. حماسه های مذهبی پس از زوال حماسه های ملّی آغاز می شوند. در دوره قاجار به دلیل نهضت بازگشت ادبی و وقوع انقلاب مشروطه و تحوّلات آن، حماسه های فراوانی با موضوع عاشورا و وقایع آن سروده شده است. یکی از منظومه های حماسی-مذهبی مهمّ این عصر، شاهدنامه الهامی کرمانشاهی می باشد که با تقلید از حماسه ملّی ایران به شرح وقایع کربلا پرداخته است. در پژوهش حاضر ضمن معرّفی شاهدنامه الهامی کرمانشاهی، تأثّرات آن از شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار می گیرند. عناصر حماسه ملّی ایرانی طبق شاهنامه، شناخته و معرّفی می گردند و در نهایت به بازتاب این عناصر در منظومه شاهدنامه پرداخته می شود. حماسه های مذهبی پس از زوال حماسه های ملّی آغاز می شوند. در دوره قاجار به دلیل نهضت بازگشت ادبی و وقوع انقلاب مشروطه و تحوّلات آن، حماسه های فراوانی با موضوع عاشورا و وقایع آن سروده شده است. یکی از منظومه های حماسی-مذهبی مهمّ این عصر، شاهدنامه الهامی کرمانشاهی می باشد که با تقلید از حماسه ملّی ایران به شرح وقایع کربلا پرداخته است. در پژوهش حاضر ضمن معرّفی شاهدنامه الهامی کرمانشاهی، تأثّرات آن از شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار می گیرند. عناصر حماسه ملّی ایرانی طبق شاهنامه، شناخته و معرّفی می گردند و در نهایت به بازتاب این عناصر در منظومه شاهدنامه پرداخته می شود.
بررسی اندیشه های حکمروایی در حکومت آل بویه بر اساس نام گذاری فرزندان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دوره ی آل بویه در بازتعریف سنت های حکمروایی در تاریخ ایران دوره ی اسلامی، نقشی مهم دارد؛ این امر را پژوهشگران از وجوه مختلف بررسی کرده اند. پژوهش حاضر معطوف به بررسی در حوزه ی فرهنگی و متکی بر شناسایی ارتباط اندیشه های حکمروایی این خاندان با دیگر رفتار های فرهنگی آنان است. قلمرو فرهنگی مورد مطالعه نیز نام گذاری فرزندانشان است. این بررسی با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و کمّی انجام شده است. دستاورد تحقیق نشان داد که نام گذاری فرزندان این خاندان، تابعی از اندیشه های فرهنگی - سیاسی و حکمروایی آنان است. این اندیشه متکی بر تعمیق پیوند فرهنگی میان سنت های ایرانی و فرهنگ اسلامی و نیز با تکیه بر علایق شیعی بود که در نام گذاری آنان نیز قابل مشاهده است. رفتار آل بویه در نام گذاری فرزندانشان بر چهار رکن «فرهنگ ایرانی»، «فرهنگ اسلامی»، «علایق شیعی» و نیز «توجه به پاسداشت پیشینه ی خاندانی» استوار بود.
تحلیل نقوش انسانی مرتبط با اسطوره های ایرانی بر روی آثار فلزی ساسانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۲
137 - 152
حوزه های تخصصی:
فرمانروایی کارکیا میرزا علی در گیلان و دگرگونی سیاست خارجی او در قبال آق قویونلوها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
کیائیان در طول 231 سال حاکمیت خود در گیلان، فراز و نشیب های زیادی در روابط با حکومت های محلی و منطقه ای پشت سرگذاشتند. در هر مقطع، به تناسب ضرورت های سیاسی و اجتماعی داخلی و خارجی، سیاست هایی اتخاذ می کردند. یکی از این مقاطع دوره حاکمیت کارکیا میرزاعلی (883-909ق) بود که با بحران زوال در حاکمیت آق قویونلوها هم زمان شد. این هم زمانی موجب عدول میرزاعلی از سیاست خارجی سنتی خاندان مبتنی بر تابعیت در قبال حکومت مرکزی ایران و اتخاذ سیاست تقابل تهاجمی گردید. این مقاله، با بهره گیری از منابع اصلی این دوره و تحلیل مضمونی روایت های تاریخی، به دنبال تبیین تأثیر اصلاحات بر بی ثباتی داخلی و علل شکست سیاست تقابل تهاجمی در قبال آق قویونلوهاست. هم زمانی اجرای اصلاحات داخلی با اتخاذ سیاست خارجی جدید به تشدید رقابت های درون خاندان کیائی انجامید. شکست های متعدد میرزاعلی در سیاست خارجی از جمله درقبال مرعشیان مازندران، آق قویونلوها و سایر حکومت های محلی به ازدست رفتن بخشی از قلمرو سنتی شان منجر شد. در نتیجه این شکست ها و تشدید نارضایتی داخلی، میرزاعلی به قتل رسید و حکومت کیائیان مجبور به تابعیت از حکومت مرکزی ایران شد.
ساسانیان و ایده ایران
حوزه های تخصصی:
تا پیش از به قدرت رسیدن حکومت ساسانیان در هیچ یک از دوره های تاریخی ایران (آریایی های اوستایی، ایلامی ها، مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان) چنین مفهومی هیچگونه سابقهٔ رسمی در مناسبات سیاسی نداشته است. اشکانیان در انتقال میراث ایرانی به حکومت ساسانیان نقش مهمی را ایفا کردند که این امر را از پیشینیان خود یعنی هخامنشیان به ارث بردند. ایران گرایی یا احیای ایران که همانا زنده کردن سنت هایی تاریخی دوران بود در اواخر دوران اشکانی سرعت بیشتری گرفت. ثمرهٔ این انقلاب پارتیزانی اشکانیان با روی کار آمدن اردشیر یکم و شاپور اول به بار نشست. آن ها توانستند در قرن سوم میلادی برای مقابله با رقبای شرقی و غربی خود یعنی کوشانی ها و رومی ها سنتی ایرانی را همراه با اقلیت های مذهبی، نژادی، گوناگون در جغرافیایی به نام ایران بنیانگذاری کنند.
اهمیت و ارزش بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در معماری و هنرهای اسلامی(۶۵۰-۷۳۵ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بقعه شیخ صفی الدین از نظر معماری و هنرهای اسلامی دارای اهمیت و ارزش خاصی است. این بقعه از آثار قرن هفتم هجری بوده و به تدریج توسعه و گسترش یافته و به وضع فعلی درآمده است. بنای مذکور، ابتدا خانقاه و محل سکونت شیخ و کانون صوفیان و مریدان او بود. اما پس از او، شیخ صدرالدین آن را به صورت بقعه درآورد. این پژوهش در صدد پاسخ گویی به این پرسش است که بقعه مذکور از لحاظ هنری و معماری از چه جایگاهی در طول تاریخ برخوردار بوده است؟ نتیجه این پژوهش نشان می دهد که بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از مهم ترین و با ارزش ترین آثار هنر و معماری اسلامی یادگار دوره صفویه است و با وجود اثر عوامل طبیعی مثل زلزله، سیل و ویرانی های ناشی از آن، باز هم از عنصرهای عالی ایران محسوب شده و به صورت عینی، تلاش های هنرمندان ایرانی و سبک معماری آذری و اسلامی مشهود بازتاب داده است. مقاله حاضر، با روشی میدانی و توصیفی تحلیلی و با تکیه بر متون کتابخانه ای، به ارزیابی تاریخ ساخت، تغییر و توسعه بقعه و مجموعه هایش و همچنین بررسی اهمیت و ارزش معماری و هنری آن می پردازد.
بررسی متغیرهای تبیینی در رهیافت سیاسی انقلاب اسلامی
حوزه های تخصصی:
انقلاب نقطه عطفی در تاریخ بشری است که به صورت دگرگونی های سریع و بنیادین اتفاق می افتد؛ به طوری که در مدت کوتاهی چارچوب و ساختارهای موجود در جامعه -به ویژه ساختار سیاسی آن- دگرگون می شود. تبیین انقلاب ایران نیز به عنوان یکی از پدیده های سیاسی مهم در اواخر قرن بیستم با رهیافت های متعدد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی انجام شده است. نویسنده این مقاله سعی دارد با رهیافت سیاسی، متغیرهای ملی و فراملی مؤثر در وقوع انقلاب 57 را بررسی کند و مانند یکی از رویکردهای رایج در حوزه تبیین انقلاب، گونه های مختلف این رهیافت را بررسی کند. سؤال اصلی مقاله: متغیرهای ملی و فراملیِ سیاسیِ مؤثر در وقوع انقلاب اسلامی 1357 کدام اند؟ برای انجام پژوهش از روش تحلیلی و مطالعات اسنادی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که متغیرهای ساختار استبدادیِ نظام سیاسی (شخصی بودن قدرت، فقدان آزادی سیاسی، سرکوبگری)، فساد دستگاه اداری–سیاسی (ارادت پروری و غیرِرسمی بودن روابط، فساد مالی و اخلاقی)، خنثی سازی و ناکارآمدی ارتش، توسعه نامتوازن سیاسی-اقتصادی، و وابستگی شاه به آمریکا در شکل گیری و تسریع انقلاب اسلامی نقش مؤثری داشتند
تأثیر فرهنگ اسلامی بر آداب و رسوم دین جاوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این پژوهش، روش مطالعات تاریخی و تطبیقی، تأثیرات فرهنگ اسلامی بر آیین ها و آداب و رسوم بومی مجمع الجزایر اندونزی به خصوص جزیره جاوه بررسی شده است. مجمع الجزایر اندونزی پیش از ورود اسلام، سخت تحت تأثیر فرهنگ و ادیان هندویی و بودایی بود. با ورود اسلام، بومیان این منطقه به ویژه جزیره جاوه، اسلام را بی آنکه باورها و اعمال گذشته خود را به طور کامل رها کنند، پذیرفتند. بر این اساس، آیین ها و آداب و رسوم جدیدی در این منطقه شکل گرفت که اصطلاحاً از آنها به عنوان «آگاما جاوا» (دین جاوه) نام می برند. آنچه از آن با عنوان «دین جاوه» یاد می شود، حاصل ترکیب عناصر اَنیمیسمی، هندو- بودایی و اسلامی است و مهم ترین جلوه آن را در کِباتینان و آیین های وابسته به آن مانند سلامتان می توان ملاحظه کرد.
بررسی کارکردهای رسانه ای خطابه و منبر در عصر اول عباسی (132-232ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ اسلام سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۹
115-132
حوزه های تخصصی:
با آغاز خلافت عباسیان، خطابه و منبر، به عنوان رسانه هایی ارتباطی و تأثیرگذار، در خدمت توجیه مشروعیت و تثبیت حکومت قرار گرفتند. در سده اول خلافت عباسیان، خطبه خواندن به نام خلیفه به معنای رسمیت یافتن قدرت او بود و منبر نیز به تریبونی تبدیل شد که بر آن خطابه هایی برای اعلام رسمی خلیفه وقت و ولیعهد او و دعا برای آنان ایراد می شد. در طرف مقابل، مخالفان نظام عباسی نیز از این کارکردهای رسانه ای خطابه و منبر استفاده می کردند؛ آن ها با ایراد خطابه هایی در ذکر رذایل و مظالم خاندان بنی عباس، مردم را به نظام خلافت بدبین و به این وسیله، مشروعیت خلفا را در اذهان مردم خدشه دار می کردند. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر درصدد است تا کارکردهای منبر و خطابه را، به عنوان رسانه های ارتباطی تأثیرگذار در تمدن اسلامی، با تکیه بر عصر اول خلافت عباسیان (132-232ق) بررسی کند.
تبیین نظام طبقه بندی اسناد و شواهد تاریخی در مطالعات میراث مسکونی اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در بافت شهرهای تاریخی، خانه عام ترین جزء است. خانه ها به طور معمول بناهای شاخصی نیستند؛ اما برای شناخت معماری و تاریخ شهرها در زمره مهم ترین منابع تلقی می شوند. اسناد و شواهد تاریخی درباره میراث مسکونی، ازجمله آثاری است که درباره معماری خانه های تاریخی بالقوه دانش بسیاری دربردارد و در پژوهش ها کمتر به آن توجه شده است. درصورتی که جایگاه و کاربرد این اسناد در مطالعات معماری ایرانی به درستی تبیین شود، کیفیت پژوهش در زﻣیﻨه میراث مسکونی ایران متحول می شود. ازاین رو در پژوهش های معماری، اسناد و نوشته ها ازجمله منابع درخور توجه محسوب می شوند. مطاﻟﻌه تاریخ معماری مسکونی اصفهان بر مبنای اسناد و شواهد تاریخی، علاوه برآنکه به تحلیل دقیق تری از ارزش های این بناها می انجامد، با در اختیار قراردادن اسناد و آثار محکم و استوار، ژرف اندیشی بیشتر در مطالعه های پژوهشگران دیگر را نیز میسر می کند. ضمن تحلیل اسناد و شواهد تاریخی این امکان وجود دارد که تحول، تداوم و شیوه زندگی در فضاهای معماری خانه ها در مقایسه با وضع موجود بررسی شود و در سایه استفاده از اسناد و منابع تاریخی موثق، بازآفرینی رویدادها و شیوه زندگی امکان پذیر است. در این راستا، پژوهش حاضر در پی پاسخ گویی به چگونگی کاربرد اسناد در شناخت خانه های اصفهان به منظور مطاﻟﻌه تحولات، شیوه زندگی و ارزش های معماری مسکونی اصفهان است. هدف اصلی برای پاسخ گویی به پرسشِ کلیدی به این قرار است: با تحلیل و شناسایی استعداد معماراﻧه اسناد و شواهد تاریخی، چگونگی کاربرد اسناد و شواهد تاریخی را در مطالعات میراث مسکونی اصفهان بررسی کنیم. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، تحلیل محتوا و نمونه پژوهی با هدف توسعه ای و با بهره گیری از اسناد کتابخانه ای، مطالعه های میدانی و مصاحبه انجام شده است و یافته ها براساس روشی کیفی و با مقایسه و تفسیر تحلیل شده اند. ﻧﺘیﺠه پژوهش نشان می دهد با رویکردی نوین در شناخت خانه های تاریخی اصفهان براساس اسناد و شواهد تاریخی، می توان سیزده نوع سند و شاهد تاریخی ارائه کرد و با مطاﻟﻌه نمونه هایی از خانه ها، تبیین ارزش ها و انجام مطالعه های معماری براساس آنها میسر می شود. یادگاری ها، کتیبه ها، تصاویر شخصیت ها و وقایع تاریخی در کالبد خانه، گزارش های مرمتگران، مکاتبه های خانوادگی، سفرنامه ها و متونِ تاریخی، آرشیو تصاویر و نقشه ها، نقاشی ها، گراورهای تاریخی، تصاویر متحرک، مصاحبه ها، اسناد معاملات و وقف نامه ها با اهمیت ترین شواهد در این زمینه است. با بررسی این اسناد و شواهد تاریخی مستندسازی شیوه زندگی، اطلاعات تبارشناسی مالکیت ها، تفحص در بررسی فرم و اصالت عناصر، تغییرات و مرمت ها، رویدادها و وقایع تاریخی و نیز عملکردهای خانه امکان پذیر می شود.
تحلیل دلایل تداوم بحران در سرزمین های اشغالی بر اساس نظریه ساخت یابی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مسأله فلسطین، قدیمی ترین و پیچیده ترین بحران در جهان محسوب می شود و می توان آن را یکی از مهم ترین منازعات خاورمیانه در قرن بیستم، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم به شمار آورد. سال ها از این بحران می گذرد و طرح های بسیاری برای رفع آن ارائه شده که هیچ کدام نتیجه ای در بر نداشته و همچنان نتایج بحران، گریبان گیر ساکنین این سرزمین است. عدم توجه به واقعیت های موجود در صحنه فلسطین موجب شده تا طرح های مزبور هیچ موفقیتی در برنداشته باشند. برای ارائه راهکار مناسب، بایستی پیچیدگی های بحران را شناخت؛ لذا، سؤال اساسی این است که چرا علی رغم گذشتِ بیش از نیم دهه از منازعه اسرائیل فلسطین، هنوز این مسأله لاینحل باقی مانده و هیچ یک از پیشنهادات ارائه شده نتوانسته به این موضوع پایان دهد؟ پاسخ ما به این سؤال، چند بُعدی است و عوامل کارگزاری و ساختاری متعددی را شامل می شود که در این جا به وسیله نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز بدان پرداخته می شود. طبق دیدگاه گیدنز، کارگزار و ساختار در کنار هم موجب شکل گیری پدیده ها می شوند و هیچ یک بر دیگری تقدم ندارد. بر این اساس، یافته های پژوهش نشان می دهد که باید ساختار منطقه و جهان برای حل مسأله فلسطین آماده شود. بدون موافقت و همراهی قدرت های بزرگ و کشورهای منطقه هیچ راه حلی راه به جایی نخواهد برد. همچنین در بخش کارگزار باید دو طرف بحران بتوانند به اجماع داخلی برسند و نه این که تنها نماینده بخشی از حاکمیت و قدرت در سرزمین خود باشند.
نقش اصلاحات نظامی خشایارشاه بر عملکرد نظامی ارتش هخامنشی(486-465 ق.م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحول ساختار و شیوه های جنگی ارتش هخامنشی در زمان خشایارشاه موجد عملکرد نظامی متفاوت ایشان در جنگ با دولت شهرهای یونان شد. این امر پرسش از شاخصه های نظامی تأثیرگذار ارتش هخامنشی را با اهمیت ساخته است. با عطف نظر بدین مهم است که مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی شاخصه های تمایز بخش در ارتش دوره خشایارشا را مورد بررسی قرار می دهد. چند ملیتی شدن ارتش، در اختیار گرفتن ابزارها و ادوات جدید و در نهایت تقویت نیروی دریایی برای تداوم کشورگشایی ها از مهم ترین این شاخصه های تمایزبخش در ارتش دوره خشایارشاه بود که تأثیراتی چند بر عملکرد نظامی هخامنشیان نهاد. در این میان همسان نبودن شیوههای جنگی ارتش چندملیتی خشایارشاه عاملی بود که باعث ناکارآمدی سپاه هخامنشی در جنگ با یونانی ها گردید.
کاربرد اسناد تصویری و تاریخ شفاهی معماری در بازنمایی ریزفضاها و مدل سازی سه بعدی خانه ی تاریخی نواب رضوی یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تاریخ فرهنگی سال دهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸
۱۵۷-۱۸۶
حوزه های تخصصی:
عوامل مختلفی در گذر زمان، به آسیب دیدن خانه های ایرانی منجر شده است. با بررسی اسناد باقی مانده از خانه ی نواب رضوی یزد می توان بخش عمده ای از فضاهای ازدست رفته را بازنمایی کرد و همچنین حدس و گمان در مرمت این خانه ی تاریخی را به حداقل رساند. باور بنیادین این پژوهش آن است که مطالعات تاریخ شفاهی معماری و نیز اسناد تصویری تاریخی موجود، در بازنمایی فضاهای ازدست رفته ی این بنا تأثیرگذار است. تاکنون پژوهش هایی درباره ی خانه های تاریخی یزد صورت گرفته، اما کمتر پژوهشی با استفاده از اسناد تاریخ شفاهی به بازنمایی فضاهای خانه ها پرداخته است. روش داده اندوزی در این پژوهش، مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. این مقاله بر آن است تا به بازنمایی روابط کالبدی و کاربری ریزفضاهای ازدست رفته ی معماری خانه ی تاریخی نواب رضوی یزد دست یابد.
تبارشناسی طنز پارسی در ﭘﻬﻨه تاریخ ایران پس از اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)
103 - 124
حوزه های تخصصی:
در این نوشتار با استفاده از روش نظری میشل فوکو (Paul Michel Foucault)، یعنی دیرینه شناسی و تبارشناسی، تاریخ طنز فارسی را بررسی می کنیم؛ همچنین نشان می دهیم طنز در مواجهه با گفتمان های مختلف چگونه مفصل بندی شده است و گفتمان های غالب و حاشیه ای چگونه آن را مفصل بندی کرده و به کار گرفته اند. دیرینه شناسی، گفتمان های حاکم در اجتماع تاریخی را واکاوی می کند و در نگاه فوکو، تبارشناسی تاریخ واقعی است و او با این روش، بخش های نااندیشیده تاریخ را بررسی می کند. در تبارشناسی، قدرت با گفتمان ها جهان هستی را معنادار می کند. در اداﻣه کار دیرینه شناسی فوکو، ارنستو لاکلاو (Ernesto Laclau) و شانتال موفه (Chantal Mouffe) با رویکرد گفتمانی خود، به معناداری جهان رنگی تازه می دهند. انواع ادبی هر دوره، زاییده اپیستمه و گفتمان های حاکم بر آن دوره تاریخی اند و درواقع، دانش تولیدی هر گفتمان برای غلبه بر سایر گفتمان ها هستند. برای تحلیل قدرت و روابط قدرت، تاریخ ایران در سه اپیستمه دوران قدسی، اپیستمه دوران نیمه قدسی و اپیستمه انسانی (مادی) تقسیم می شود و پس از آن، گفتمان های غالب موجود در هر اپیستمه به روش تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه شناسایی و بررسی می شود که شکل پیشرفته تر و کارآمدتر گفتمان فوکویی است. در آخر نشان می دهیم طنز به معنای امروزی آن، یعنی معادل (Satire) که با نگاهی تقلیل گرایانه هجو و هزل را نیز دربرمی گیرد، در گذﺷﺘه ادبیات فارسی رواج نداشت و در گذشته، تنها هجو و هزل و طعنه بود که هدف نهایی آنها تمسخر و تخریب بود نه اصلاح. اصلاح که به معنای بهبود وضع هر گفتمان و جلوگیری از فروپاشی آن است از مؤلفه هایی است که همراه با تعریف (Satire) به تدریج وارد ادبیات فارسی شد و نموﻧه برﺟﺴﺘه این نوع طنز را در طنز پس از انقلاب اسلامی، به ویژه نشریه گل آقا، می بینیم.
معماری کرمان در روزگار صفویه
منبع:
مطالعات ایران شناسی سال ۴ بهار ۱۳۹۷ شماره ۸
82 - 94
حوزه های تخصصی:
یکی از پرفروغ ترین روزگاران تاریخ کرمان، عصر صفوی است که آثار برجای مانده آن زمان، همچون نگینی بر پیشانی این دیار می درخشد. شاه بیت این غزل، مجموعه گرانسنگ گنجعلیخان است که در آن، نشان حاکم کرمان و توانایی معمار این آثار، استاد سلطان محمد معمار یزدی، جلوه گری می کند. سلطان محمد نابغه ای مشهور در دیار کرمان و استادکاری مهجور در دارالعباده بود. هنوز به درستی نمی دانیم چگونه گنجعلیخان به کشف چنین گنجینه ای کامیاب شد و سلطان محمد که چنین توانایی بالایی داشت، چرا و چگونه در یزد ناشناس بود و حتی یک اثر هم با نام و ویژگی های او در یزد وجود ندارد. نویسنده در پژوهش حاضر که براساس منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی صورت پذیرفته، عنوان داشته که در طی کشمکش های گوناگون سیاسی و رویارویی «نعمت اللهی » با «متشرعه » در یزد، کارها بر زمین ماند و دست اندرکاران ساماندهی امور این دیار، تنها به تنش زدایی و آرام کردن جامعه می اندیشیدند. در حالی که درست عکس این وضعیت در کرمان اتفاق افتاد؛ چرا که گنجعلیخان مقرّب درگاه شاه عباس، از این عنایت شاهانه بهره برده و همه امکانات لازم را برای آبادانی تاریخی و ماندگار کرمان بکار گرفت.
نقش عوامل انتزاعی و عینی در پدیده پان عربیسم در ایران در قبل و بعداز انقلاب اسلامی
حوزه های تخصصی:
هدف : هدف این نوشتار بررسی عواملی است که سبب تحریک احساسات قوم گرایانه در مناطق عرب نشین جنوب ایران شده و در برهه ای از تاریخ به شکل جنبش های تجزیه طلبانه خودنمایی کرده است. روش : این مقاله با استناد به منابع کتابخانه ای و با روش اسنادی-تاریخی نوشته شده است. فرضیه : مقاله بر این فرضیه متکی است که سلسله عواملی عینی و انتزاعی مانند عوامل داخلی (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) از یک سو و مداخلات خارجی ازسوی دیگر سبب تحریک تمایلات و احساسات پان عربیسم شده است. در این مقاله پان عربیسم در ایران متغیر وابسته است و عوامل عینی و انتزاعی متغیر مستقل اند. نتیجه : نتیجه اصلی به دست آمده این است که عوامل داخلی نقشی مهم تر در پان عربیسم داشته اند. برای حفظ وحدت ملی و تمامیت ارضی تاحدِّامکان باید تلاش شود که عوامل داخلی مؤثر در پان عربیسم -به عنوان متغیر مستقل- کاهش یابند تا پان عربیسم به عنوان متغیر وابسته محدود شود.
جایگاه دین وروحانیت در نظام آموزشی دوره پهلوی اول(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۵۰
99 - 124
حوزه های تخصصی:
آنچه که در این مقاله با عنوان جایگاه دین و روحانیت در نظام آموزشی و دوره پهلوی اول مورد بررسی قرار گرفت حاوی مطالبی است که نحوه و چگونگی برخورد پهلوی اول نسبت به روحانیت در عرصه آموزشی و جایگاه دین در برنامه ریزی و محتوای کتاب درسی را نشان می دهد. با توجه به اینکه حاکمیت در این زمان درصدد نوسازی نظام آموزشی مبتنی بر ناسیونالیسم باستان گرا و سکولاریسم غرب گرا بوده دستگاه فرهنگی رژیم پهلوی درصدد برآمد تا حضور روحانیت در نظام آموزشی را کاسته و در برنامه ها و محتوای متون درسی دینی محدودیتهایی را برای آنها به وجود آورد. ایجاد هویت جدید ایرانی براساس توجه به نهادهای زیربنایی همچون نظام آموزشی مهم ترین رویکرد رژیم پهلوی اول در همسان سازی توده با حاکمیت است که در این راستا ملی گرایی افراطی و تجدد گرایی با الگوی غربی مهم ترین شاخصه های نظری رژیم پهلوی اول بوده است. همانطور که گفته شد نظام آموزشی مهم ترین عرصه اجرایی شاخصه های مطروحه ایدئولوژی متجدد رژیم بوده و برای رسیدن به مولفه های نظری مهم ترین اقدامش کاستن نقش روحانیت در نهاد تعلیم و تربیت و برنامه درسی دینی در کتب درسی و برنامه های آموزشی بوده است.
ارزیابی تأثیر متغیرهای دما، فعالیت آبی (aw)، غلظت یون هیدروژن (pH)، و زمان بر رشد قارچ های آسپرژیلوسِ نایجر، پنی سیلیومsp. و آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گنجینه اسناد سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱)
166 - 202
حوزه های تخصصی:
هدف: ارزیابی تأثیر شرایط محیطی اثرگذار(دما، فعالیت آب (a<sub>w</sub>)،pH، زمان) بر رشد قارچ هایِ آسپرژیلوسِ نایجر، پنی سیلیومsp. و آلترناریا آلترناتا. روش/ رویکرد پژوهش: برای گردآوری داده هایِ این تحقیق از مطالعات تجربی استفاده شده است؛ به طوری که تأثیر جداگانه دما از 5 تا 40 درجه سلسیوس، تأثیر فعالیت آبی (نیاز رطوبتی) در مقدارهایa<sub>w</sub>: 0.80, 0.85, 0.90, 0.95, 0.97, 0.98, 0.99، تأثیرغلظت یون هیدروژن(pH)از 3 تا 9، و تأثیر زمان به مدتِ 168 ساعت بر میزان رشد قارچ های آسپرژیلوسِ نایجر، پنی سیلیوم، و آلترناریا آلترناتا و همچنین اثر متقابل این عوامل برمیزان رشد درشرایط آزمایشگاهی (in vitro)ارزیابی شده است. سایر عوامل فرعی مؤثّر در رشد این قارچ ها ثابت درنظر گرفته شده است. هم چنین ازآنجاکه کاغذ تاریخی برای انجام این آزمون ها در دسترس نبود، نمونه کاغذ صافی مانکتل 393 (سلولز خالص) پیرسازی تسریعی شد و از آن برای انجام آزمون هااستفاده شد. درضمن تمام آزمون ها در محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار (PDA) انجام شد. برای تهیه سوسپانسیون استاندارد قارچ آسپرژیلوسِ نایجررِقَّت[1]تنظیم شده10<sup>5</sup>×5-1و10<sup>4</sup>×5-1(CFU/ml)و برای قارچ های آلترناریا آلترناتا و پنی سیلیوم 10<sup>6</sup>×1 سلول به ازای هر میلی لیتر سوسپانسیون قارچی (1×10<sup>6</sup> CFU/ml)است. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این تحقیق نشان داد که وضعیت مطلوب برای رشد قارچ آسپرژیلوسِ نایجر دمای 30 درجه سانتی گراد، فعالیت آبی (نیاز رطوبتی): a<sub>w</sub>= 0.97، و اسیدیته: pH= 6.5است و وضعیت مطلوب برای رشد قارچ آلترناریا آلترناتا دمای 25 درجه سانتی گراد، a<sub>w</sub>= 0.98، وpH= 6.5 است و وضعیت مطلوب برای رشد قارچ پنی سیلیوم دمای 25 درجه سانتی گراد، a<sub>w</sub>= 0.99، و pH= 6است. دیگر نتیجه این تحقیق آن است که عامل فعالیت آبی بیشترین تأثیر را بر میزان رشد شعاعی قارچ های موردمطالعه داشت؛بعدازآن دما و در آخر pH از عوامل مؤثّر بر رشد این قارچ ها بودند. ازاین رو بهترین و مؤثرترین راه پیشگیری از فرسایش بیولوژیکی در آثار کاغذی، کاهش فعالیت آبی در آن هاست. هم چنین اگر کاهش فعالیت آبی در کاغذهای تاریخی با کنترل دما واسیدزدایی همراه شود، روند فرسایش بیولوژیکی ناشی از فعالیت قارچ های موردمطالعه به کمترین میزان کاهش می یابد. <br clear="all" /> [1]- dilution: رقیق شدگی
بازخوانی و نقد گزارش های اعتراض به صلح امام حسن علیه السلام (بر اساس تحلیل رویکردها و ادبیات معترضان و منابع اعتراض)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مطابق نقل منابع، برخی شیعیان پس از صلح امام حسن علیه السلام، به مخالفت برخاسته، با عبارات موهن، آن امام را مورد خطاب قرار دادند. کم توجهی برخی محققان به مباحث مبهمی همچون گوناگونی اسناد و منابع، تنوع ادبیات اعتراض و نبود قرائت صحیح از گفته ها و نامشخص بودن بستر زمانی و مکانی اعتراض ها، سبب انعکاس این روایات در آثار مخالفان شده است. نوشته حاضر می کوشد تا با توصیف دقیق و جامع واقعه، مدعای مخالفت نکردن بزرگان شیعه با امام حسن علیه السلام و توهین نکردن طرف داران به آن حضرت را به آزمون بگذارد. این تحقیق نشان می دهد علاوه بر ریشه داشتن اعتراض ها در اندیشه خوارج و تحریف صورت گرفته توسط جریان طرفدار حکومت اموی با هدف تخریب و تضعیف اهل بیت علیهم السلام، می توان نظریه اعتراض اصحاب امام حسن علیه السلام را نادرست و ناقص دانست.
تحلیل ابعاد اجتماعی راه ابریشم در دوره اشکانی بر اساس شواهد باستان شناختی و تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
راه ابریشم یکی از مهترین دستاورهای بشری در طول تاریخ برای ارتباط همه جانبه انسان ها و فرهنگ ها در شرق و غرب دنیای باستان بوده است. موجودیت راه ابرایشم از دوره اشکانی قابل اثبات بوده که نه تنها حرکت و چرخش اقتصادی و اجتماعی را در دنیای باستان ممکن ساخته؛ بلکه به یکی از مهم ترین ابزار تبادل فرهنگ، هنر و زبان نیز در طول مسیر شده است. جاده ابریشم طی قرون متمادی شاهراه ارتباطی میان شرق و غرب آسیا بوده و سرزمین ایران به عنوان سرزمین واسط مبادلات بین المللی؛ تسهیلات، تأسیسات و امنیت را برای راه ابریشم، فراهم کرده است. این پژوهش با جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، مولفه های ابعاد اجتماعی راه ابریشم را بررسی کرده است. برآیند نشان می دهد، تأثیر راه ابریشم جنبه های اقتصادی، فرهنگی را متأثر ساخته و در بعد اجتماعی منجر به رونق صنایع وایجاد اشتغال، استاندارسازی پول، افزایش درآمد به واسطه گمرک خانه ها، افزایش امنیت راه ها و ایجاد زیر ساخت ها و... شده است.