درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۵۶۱ تا ۳٬۵۸۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۳۵۶۱.

تبار رمانتیکی گفتمان ملت گرایی دوره پهلوی اول و آموزش هویت ملی در کتاب های درسی دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 77-104

کلید واژه ها: هویت ملی آموزش تاریخ دبستان ملت گرایی اقتدارگرای رمانتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۳۹۸
حکومت رضاشاه به مثابه یک دولت مطلقه مدرن، گفتمان ملت گرایی اقتدارگرای رمانتیک را که ریشه در اندیشه متفکران آلمانی چون فیخته و هِردر داشت، به عنوان پارادایم خویش برای بنانهادن هویت ملی ایرانی برگزید. این گفتمان بر «سجایای ملی» پای می فشرد و با تکیه بر «رمانتیسیسم» ملت را پدیده ای ازلی می انگاشت و تاریخ ملی، ذات هویت ملی محسوب می شد. به همین جهت، حاکمیت پهلوی اول در جهت ایجاد زیرساخت های فکری جامعه در جهت فرارویاندن هویت ملی مورد نظر خویش، بر آموزش تاریخ ملی بیش از گذشته متمرکز شد تا بدین شکل بر هویت یکپارچه تمام ایرانیان بیش از پیش تأکید شود. در این میان آموزش تاریخ ملی به کودکان، امکان دستیابی هرچه بهتر و سریع تر به این هدف را فراهم می کرد. در این مقاله پرسش اصلی این است که حاکمیت رضاشاه چگونه از طریق آموزش تاریخ به کودکان، مفهوم هویت ملی ایرانی را نهادینه کرد. در پاسخ به این پرسش، فرضیه اصلی این پژوهش این است که دولت مطلقه مدرن کوشید با تکیه بر ملت گرایی اقتدارگرای رمانتیک و کاربست آن در خوانش تاریخ ملی در کتاب های درسی دوره دبستان، مفهوم هویت ملی ایرانی را در میان نسل جدید ملت ایران نهادینه کند.
۳۵۶۲.

جایگاه تاریخ در هویت سازی نسل جوان در گسترهٔ سینما

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال چهارم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۴

کلید واژه ها: سینما ایران ژانر تاریخی هویت تاریخ شخصیت های باستانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۳۷۸
امروزه در کنار نهادهای مهمی چون آموزش و پرورش و خانواده که نقشی اساسی در شکل دادن به هویت نسل نوجوان و جوان ایفا می کنند، باید از عنصر دیگری به نام رسانه های دیداری نیز نام برد که توان بسیار شگفتی در شکل دهی به نگاه مخاطبان دارند. از میان رسانه های دیداری، سینما به دلیل جاذبه های بصری و راز آمیزی آن، اهمیتی صد چندان پیدا می کند. ژانر تاریخی یکی از دسته بندی های انواع ژانر در سینما به شمار می رود که علاوه بر به تصویر کشیدن وقایع تاریخی، می تواند کارکرد هویتی نیز داشته باشد. در کنار ژانر تاریخی، ژانر زندگی نامه ای نیز با الهام از تاریخ زندگی بزرگان سیاسی، علمی، ادبی و فرهنگی یک کشور سعی در به وجود آوردن لایه های شناختی و هویتی دارد. ایران با دارا بودن پیشینهٔ فرهنگی و تمدنی دامنه دار و نیز شخصیت های نابغه در ابعاد مختلف، جز معدود کشورهایی است که می تواند علاوه بر تولید دیگر ژانرهای سینمایی، در بحث ژانر تاریخی و زندگی نامه ای و بازتاب شخصیت های فرا مرزی تاریخی خود بر پردهٔ سینما سرآمد باشد. از این رو، سینما گران نقش فرهنگی و آموزشی در الگو سازی برای نسل نوجوان و جوان امروز غرق در سینمای هالیوود، دارند و باید از آن به خوبی آگاه باشند. هر چند فیلم های شاخصی از این دست در سینمای ایران تولید شده است، اما وقایع تاریخی وافر و نیز شخصیت های اثر گذار زیادی وجود دارند که به آنها توجهی نشده است. در این مقاله علاوه بر پرداختن به نقش سینمای ژانر تاریخی در هویت سازی نسل جوان به معرفی ایده های فیلم سازی در این ژانر پرداخته می شود.
۳۵۶۳.

مطالعه تطبیقی سبک سفال زرین فام شهرهای کاشان و رقه

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ 113-132

کلید واژه ها: سلجوقیان ایوبیان سفال زرین فام سبک کاشان سبک رقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۱ تعداد دانلود : ۱۲۸۵
در قرون 5 و 7 ه .ق. دگرگونی عظیمی در تمامی هنرها، صنایع و علوم از جمله هنر سفال گری اسلامی به وجود آمد و به حق دوره طلایی سفال گری بود. سفال گران سلجوقی شیوه لعاب کاری ظروف سفالی را احیا کردند و همچنین پیشرفت سفال زرین فام را می توان به زمان آنان نسبت داد. کاشان در آغاز سده هفتم ه .ق. یکی از مراکز عمده سفالینه شد و به مدت چندین دهه ظروفی را تولید کرد که فنی دقیق و ظریف داشتند. شواهد مکتوب و کاوش های باستان شناسی درباره اهمیت کاشان در این زمینه شکی باقی نمی گذارد؛ چنان که واژه کاشی نیز نام خود را از کاشان گرفته است. تقریباً همزمان با ایران، رقه در سوریه تحت حکومت ایوبیان به یکی از مراکز مهم تولید ظروف سفالین و آثار هنری ظریف تبدیل شد. آثار رقه و کاشان به قدری به هم شبیه هستند که گاه تشخیص آن ها از هم دشوار است. هدف از این مقاله مشخص کردن شباهت ها و تفاوت های موجود بین دو سبک سفال کاشان و رقه و در نهایت مشخص کردن تأثیر و تأثر بین این دو سبک است. در این راستا سعی شده است در این جستار به پرسش های زیر پاسخ داده شود: چه مشابهت ها و تفاوت هایی بین این دو سبک سفالی وجود دارد؟ وضعیت تأخر و تقدم دو سبک سفالی نسبت به یکدیگر چگونه است؟ روش پژوهش در این مقاله بر اساس روش توصیفی و تحلیلی بوده و از منابع کتابخانه ای در جهت تبیین موضوع استفاده شده است. با بررسی آثار سبک سفال زرین فام شهرهای کاشان و رقه می توان به نوعی سبک تلفیقی دست پیدا کرد که تحت تأثیر هنر سفال گری ایران قرار دارد و به نظر می رسد که سبک سفالی کاشان غالب بوده و سفال گران کاشانی توانسته اند بسیاری از شیوه ها و هنرهای تزئینی خود را به رقه منتقل کنند.
۳۵۶۴.

ناپایداری سیاسی در ایران قرن هشتم هجری: بررسی آماری عمر حکومت ها و میانگین سلطنت حکام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴ (پیاپی ۸۲)

کلید واژه ها: ایران قرن هشتم سلسله های محلی عمر حکومت ها میانگین سلطنت ناپایداری سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۷۲۴
قرن هشتم در تاریخ ایران، قرن تشکیل سلسله های محلی است. در این قرن در چهار گوشه ایران، سلسله های مختلف همانند قارچ از زمین می روییدند و دیگر کشور توسط حکومتی متمرکز و یکپارچه اداره نمی شد. در این پژوهش با استفاده از روش کیلومتریک (Cliometrics)، میزان عمر حکومت ها، و میانگین سلطنت حکام، به عنوان یکی از مولفه های ناپایداری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از رابطه همبستگی بین میانگین عمر حکومت ها و سلطنت حکام با شکل گیری شرایط ناپایدار بوده است. میانگین عمر پنج حکومت بررسی شده در این قرن، 51 سال بوده است که رقم پایینی است. در میان این پنج حکومت، هیچ حکومتی عمری بالای صد سال نداشته است و سه حکومت زیر 50 سال حیات داشته اند. میانگین سلطنت حکام، در نیمی از حکومت های این دوره نیز زیر 10 سال بوده است. حکومت های این قرن، بعد از تاسیس، دوره تثبیت کوتاهی داشته اند و حکام تثبیت کننده آنها از یک نفر فراتر نمی رفته است. حتی برخی حکومت ها نظیر سربداران، آل اینجو و آل چوپان، دوره تثبیت را سپری نکرده و بعد از تاسیس، وارد دوره افول شده اند. منازعات درونی و بیرونی بسیار زیاد در این حکومت ها، موجب می شد که اکثر حکام آنها، فرصت ایجاد دوران باثبات و بلندمدت را پیدا نکنند.
۳۵۶۵.

مکان یابی شهر آذیوجان بر پایه مطالعه متون تاریخی و شواهد باستان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال پنجاه و یکم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 319 - 344

کلید واژه ها: ایوان جوی زر جغرافیای تاریخی آذیوجان شواهد باستان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۴۹۵
نام «آذیوجان»، از شهرهای کم شناخته سده های نخست دوران اسلامی در غرب ایران، در گزارش های جغرافی نویسان اسلامی و سکه های این شهر از سده 4ق آمده است. حدود جغرافیایی این شهر ناحیه ای در ایالت «ماسبذان» در غرب ایران بوده و علی رغم مطالعات و تحقیقات باستان شناسی در محدوده ایالت ماسبذان، شهر آذیوجان و موقعیت مکانی آن ناشناخته باقی مانده است. هدف این نوشتار، بررسی و شناخت محدوده جغرافیایی شهر آذیوجان بر اساس آگاهی های موجود در منابع نوشتاری دست اول و انطباق آن با شواهد باستان شناسی، به منظور دستیابی به موقعیت مکانی این شهر در جغرافیای امروزی منطقه است. رویکرد پژوهش، «جغرافیای تاریخی» است و یافته ها با مطالعات میدانی و اسنادی سنجیده شده است. بنا بر نتایج، شهر آذیوجان در شهرستان امروزی «ایوان» در شمال استان ایلام در امتداد رود «کنگیر» قرار داشته است. از مقایسه آگاهی های باستان شناسی با آگاهی های متون تاریخی، محوطه «جوی زر» در ساحل رودخانه کنگیر برای موقعیت مکانی آن پیشنهاد می شود.
۳۵۶۶.

فعالیت های اجتماعی زنان در عصر مشروطه

نویسنده:
منبع: تاریخ نو سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳

کلید واژه ها: زنان مشروطه مدرسه روزنامه فعایت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۳۶۷
در عصر مشروطه، آگاهی مردم در نتیجه تلاش روزنامه ها، روشنفکران و مواعظ علمای دینی در زمینه سیاسی و اجتماعی افزایش یافت، زنان از جمله افرادی بودند که به شرکت در فعالیت های اجتماعی در این زمان علاقه نشان دادند، مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به بررسی فعالیت های اجتماعی زنان واهتمام آنان در وقایع مهم در عصر مشروطه پرداخته است. در نتیجه زنان که پیش از انقلاب مشروطه در متن جامعه منزوی بودند با آگاهی از راه روبرو شدن با جراید وروزنامه ها وهم چنین احساسات مذهبی حضور پویایی در جریان مشروطه خواهی داشتند، با آگاهی از حقوق وجایگاه اجتماعی شان دست به فعالیت های بیشتری در متن اجتماع زدند. هرچند که در ابتدا ی مشروطه با مخالفت هایی روبرو شدند ولی در ادامه با تلاش هایی که انجام دادند توانستند نقش خود را تثبیت کنند و با حضور در امر مدرسه سازی و روزنامه نویسی و تشکیل انجمن ها ی زنانه به فعالیت های اجتماعی بپردازند.
۳۵۶۷.

تاریخ نگری و تاریخ نگاری ابوعلی مسکویه

نویسنده:
منبع: تاریخ نو سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳

کلید واژه ها: ابوعلی مسکویه تجارب الامم تاریخ نگری تاریخ نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۴۱۴
تاریخ نویسی ایرانیان از زمان کهن تا سالهای حکومت قاجارها، به جز استثناهای نادر، روایت اغراق-گونه، غیر انتقادی و غیر تحلیلی و تعلیلی سرگذشت پادشاهان و سیاست و جنگهای آنها برای جهانگیری و جهانداری بوده است. ابوعلی مسکویه، فیلسوف و مورخ دوره حکومت آل بویه، از معدود مورخانی است که ضمن انتقاد از چنین شیوه ای، استفاده از خرد در سنجش حوادث تاریخی و بررسی انتقادی و تعلیلی آنها را مدنظر قرار داده و خواسته است اثر متفاوتی بیافریند. بررسی میزان موفقیت مسکویه در خلق اثر مورد نظر خویش که در آن فاصله میان بینش تاریخی و روش تاریخ نویسی وی به حداقل رسیده باشد، موضوعی است که در این تحقیق مورد پژوهش قرار می-گیرد. نتیجه این تحقیق نشان می دهد، اگر چه مسکویه در تألیف مهمترین اثر تاریخی خود- تجارب الامم-، با پرداختن به علل وقوع حوادث، تجزیه و تحلیل آنها بر اساس عقل و منطق و پرهیز از اغراق و چاپلوسی، اثر متفاوتی را آفریده است ولی در بها دادن به حوادث سیاسی و نظامی و عدم توجه به اجتماع، اقتصاد و فرهنگ، به همان راه پیشینیان رفته و نتوانسته است فاصله بین دیدگاه هایش در مقدمه و عملش در تاریخ نویسی را کاملاً از بین ببرد.
۳۵۶۸.

پژوهشی در دین و سیاست مذهبی نادر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳ 41 - 62

کلید واژه ها: سیاست مذهبی نادرشاه تشیع عثمانی افشاریه صفویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۴۹۹
در تاریخ ایران حکومت افشاریه ازجمله دولت هایی است که مدت زیادی دوام نیاورد، اما به سبب اقدامات کم سابقه ی مؤسس آن، توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران را به خود جلب کرد. گردآوری، تدوین، تألیف و تولید آثار مکتوب متعدد و متنوع شامل کتاب، مقاله و... توسط نویسندگان داخلی و خارجی، بیانگر اهمیت خاص این دوره در جریانات تاریخی معاصر ایران است. کسانی چون لاکهارت درزمینه ی نبوغ نظامی و استعداد سیاسی، نادر را با بزرگانی چون ناپلئون و دیگران مقایسه و او را برتر از آن ها دانسته اند و اساتیدی چون عبدالهادی حائری او را پیشگام در تئوری وحدت اسلامی و اتحاد دنیای اسلام معرفی کرده اند. آنچه در این نظریه ها و پژوهش ها به آن پرداخته نشده و حداقل ابعاد مختلف آن موردبررسی قرار نگرفته است؛ مطالعه در علل و ریشه های تمایلات گوناگون و گاه متناقض مذهبی اوست، که از میان موضع گیری های مقطعی او در این عرصه به دست می آید. در نوشتار حاضر به بیان احتمالات موجود در این عرصه پرداخته شده است
۳۵۷۰.

تحلیل ویژگی های مضمونی، بصری و ساختاری در محراب های زرین فام دوره ایلخانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۰

کلید واژه ها: ایلخانیان تزئینات معماری محراب کاشی زرین فام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۱ تعداد دانلود : ۵۲۵
در سراسر تاریخچه سفالگری و از میان تمام شیوه های تزئین سفال، لعاب زرین فام به سبب درخشش و انعکاس طلاگونه اش همواره مورد توجه و تحسین همگان بوده است. کاشی های طلایی یا کاشی های زرین فام با آغاز قرن 7ق به تزیین محراب ها راه پیدا کردند. این شاهکارهای به جای مانده از اعصار خوارزمشاهی، مغول، ایلخانی و حتی تیموری، نشان دهنده اوج به کارگیری تکنیک های تزئینی برای ساخت محراب ها هستند؛ لیکن از میان نمونه های برجای مانده در دوره های تاریخی مختلف، محراب های زرین فام دوره ایلخانی از کثرت و تنوع بیشتری برخوردارند. از همین رو، این پژوهش می کوشد با رویکردی زیباشناسانه، به مطالعه اجزای کالبدی و کاربرد عناصر بصری در محراب های زرین فام دوره ایلخانی بپردازد. پرسش مقاله حاضر این است که در اجزای کالبدی محراب های زرین فام دوره ایلخانی چه ویژگی هایی وجود دارد؟ برای دستیابی به پاسخ، در گام نخست تلاش شده تمامی محراب های زرین فام موجود از دوره ایلخانی شناسایی شود. سپس به منظور کشف کیفیت اجزای کالبدی آثار، ویژگی های مضمونی، بصری و ساختاری محراب های زرین فام این دوره تاریخی تحلیل و بررسی می شود. نتایج کلی تحقیق بر این نکته تاکید دارند که محراب های زرین فام دوره ایلخانی از کیفیتی مطلوب در اجزای کالبدی آثار برخوردارند، لیکن این کیفیت در ادوار پایانی دوره ایلخانی دچار افت شدیدی شده و بسیاری از ویژگی های مثبت و درخشان این آثار رنگ باخته است.
۳۵۷۱.

بررسی نمودهای فرهنگ جاهلی در عرصه زن و خانواده در ایران مقارن ظهور اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۴)

کلید واژه ها: ظهور اسلام ایران جاهلیت فرهنگ جاهلی جاهلیت در ایران زن و خانواده در ایران عصر ساسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۶ تعداد دانلود : ۷۶۵
فرهنگ جاهلی در دوره پیش از اسلام بر همه جا سایه افکنده بود. در قرآن کریم بدون آنکه از مکان، زمان و قوم خاصی نام ببرد به مؤلفه ها و ویژگی های جاهلیت اشاره کرده است، اما برای فهم بیشتر مخاطبان اولیه، که همان عرب جاهلی بود، نمونه هایی از فرهنگ جاهلی در جزیره العرب را برشمرده است. بدین لحاظ، نباید جاهلیت را منحصر در جزیره العرب دانست. در آستانه ظهور اسلام، ایران به عنوان یکی از مناطقِ دارای اهمیتِ جغرافیایی و سوابق تمدنی، مشحون از نمونه های فرهنگ جاهلی بود. در این نوشتار به تحلیل نمودهای فرهنگ جاهلی در یکی از بخش های مهم جامعه، یعنی حوزه زنان و نظام خانواده در ایران معاصر ظهور اسلام می پردازیم. محورهای کلی مورد بحث، عبارت است از: چگونگی جایگاه و منزلت زنان در نگاه ایرانیانِ مقارن ظهور اسلام، گونه های ازدواج، چگونگی رفتار با زنان و فرزندان، و در نهایت، تحلیل زمینه ها و عوامل این وضعیت.
۳۵۷۲.

امکان سنجی استفاده از الگوی تاریخ نگاری« روح زمانه» به عنوان روشی برای مطالعات تاریخ معماری معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 27-48

کلید واژه ها: روح زمانه معماری معاصر ایران تاریخ نگاری روایت تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۶۷۰
یکی از رویکردهای مهم در تدوین روایت تاریخ معماری، رویکرد روح زمانه است؛ این رویکرد سعی در ارائه تفسیری جامع پیرامون رخدادهای تاریخی دارد. اهمیت مسأله در این است که عمده تاریخ نگاریهای موجود معماری معاصر ایران دارای ماهیت توصیفی می باشند و فقدان نگاهی جامع که زمینه های گوناگون پیدایش آثار را مورد بررسی قرار دهد در آنها مشهود است. هدف این تحقیق ایجاد چارچوبی برای مطالعات دقیق تاریخ معماری معاصر ایران با الگو گیری از روش روح زمانه می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش استدلال منطقی، ضمن استخراج الگویی از آثار تاریخ نگاران مطرح روح زمانه، امکان استفاده از این الگو به عنوان یک روش تحقیق در تاریخ نگاری معماری معاصر ایران ارزیابی می گردد. نتایج نشان می دهد ساختار چنین روشی دارای ماهیت کل نگر و تطبیقی بوده و طرح ریزی روایی آن مرکب از سه مرحله توصیف، تبیین و توجیه می باشد.
۳۵۷۳.

پیکرک های مفرغی سبک مصری دورهٔ هخامنشی موزهٔ تخت جمشید

نویسنده:
منبع: جندی شاپور سال چهارم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۳

کلید واژه ها: هخامنشی تخت جمشید پیکرک مصری مفرغ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۵۶۹
مجسمه سازی یکی از قدیمی ترین هنرها است. انسان ها قبل از نقاشی یا ساخت بناها به ساختن مجسمه می پرداختند. اولین ترسیم های مربوط به بشر مربوط به حکاکی بر روی دیواره غارها یا سطح زمین بود. این عامل به همان اندازه که به پیدایش هنر نقاشی کمک می کرد عامل توسعه و پیداشی هنر مجسمه سازی بود. از بقایای ساخته های مربوط به دوران ماقبل تاریخ می توان چنین برداشت نمود که مجسمه سازی در دوران ماقبل تاریخ به منظور جنبه های هنری و زیبایی شناختی ساخته نمی شده است. این مجسمه ها در قبایل مختلف برای دریافت کمک های معنوی و روحانی و ادامه بقا ساخته می شده است. این تنه های زنان، مردان، کودکان یا تلفیقی از آنها، مجسمه هایی برای بزرگداشت نیروهای طبیعت و عبادت این نیروها به عنوان مظاهر بدی یا خوبی بودند. تعدادی پیکرک به سبک مصری و شمایل مصری در موزه تخت جمشید وجود دارد که با بررسی نوع و سبک ساخت و تزوئین مشخص می شود که این پیکرک ها یا توسط مصریان ساکن ایران ساخته شده است و به حاکمان هخامنشی هدیه داده شده است یا اینکه در مصر ساخته شده است و به دربار هخامنشی منتقل شده است.
۳۵۷۴.

جدل نگاریِ سریانیِ شرقی بر ضد دین زردشتی و پس زمینه سیاسیِ آن

نویسنده: مترجم:
منبع: جندی شاپور سال چهارم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۴۱۶
این مقاله به تحولاتِ جدل نگاریِ سریانیِ شرقی بر ضدِ دین زردشتی از حرکتِ لرزانِ نخستین اش در نگارشِ قدیسنامه های پایانِ سدهٔ چهارم و آغاز سدهٔ پنجم تا آثار پیچیده ترِ پایانِ دورهٔ ساسانی می پردازد. این مقاله نشان می دهد که ارتباطِ گاهنگارانه میانِ آغازِ تالیفاتِ جدلی و سازمان یافتگیِ کلیسای شرق در دلِ شاهنشاهیِ ایران تصادفی نیست. دگرگونیِ دغدغهٔ جدلیِ رهبران کلیسای نخستین از دین یهودی به زردشتی درست در زمانی رخ داد که آنان برای جذبِ پشتیبانی به دربارِ زردشتی وابسته شدند. با برآمدنِ کلیسای شرق، طبقهٔ ممتازِ برون کلیساییِ سریانیِ شرقی و رهبران کلیسایی توانستند در آیین های شاهنشاهی زردشتی مشارکت کنند، تا جایی که مسیحیان و متونِ جدلی هدف خود را بازشناسیِ روابط میانِ مسیحیان و زردشتیان، در پس زمینهٔ سیاسیِ گنبدواری از افزایشِ همکاری های میان دینی، گذاردند. پس تصویرِ سریانیِ شرقیِ نخستین از دین زردشتی به عنوانِ صورتیِ غریب از چندخداییِ یونانی-رومیرخت بربست و در حدود سال ۵۰۰ میلادی بینندهٔ روایت هایی با ظرافتی بیشتر از مناسک و کیهان شناسیِ زردشتی–به ویژه در شهادتنامهٔ پتیون، آدُراُهرمَزد و آناهید، و شهادتنامهٔ مار قرداق –هستیم. این روایت ها فضای سیاسی، سنت ها و هویت هایی را که در میان مسیحیان و زردشتیان مشترک بود نمایش می دهند. در همین زمان اسقف اعظم –جاثلیق مار آبا به مسیحیان به دلیل سازگاری یافتن با سنت های زردشتیِ ضروری برای مشارکتِ سیاسی آنان که اشرافی می بودند، حمله می برد و با این کار رهبران کلیسایی - که دین بهی را یک سره طرد می کردند - را از طبقهٔ ممتاز برون کلیسایی تمیز می داد. در این مقاله جدل نگاری به عنوانِ ابزاری برای آفرینشِ مرزبندی های لازم در میانهٔ همکاری های کاربردی میانِ مسیحیان و زردشتیان در نظر گرفته می شود. همچنین است تحولاتِ رخ داده در جدل نگاری که شاخصی از همگون شدگی و فرهنگ پذیریِ مسیحی از سدهٔ چهارم تا آغاز سدهٔ هفتم میلادی به دست می دهد.
۳۵۷۵.

بررسی تاثیر تضعیف نظم اجتماعی در برآمدن دولت نظامی غزنوی براساس جامعه شناسی نظم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: نظم اجتماعی نظامیان غزنویان سامانیان دوره میانه خراسان و فرارود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۰۱
در این نوشتار به صورت موردی به پژوهش در مورد وضعیت جامعه عصر میانه در سده چهارم هجری پرداخته و نسبت بین ارتقای نقش نظامیان در برقراری نظم اجتماعی را مورد بررسی قرار می دهیم. بررسی تاریخی متون این دوران با رویکرد جامعه شناسی نظم نشان می دهد- برخلاف تصور رایج دولت- محور از مفهوم امنیت در مطالعات عصر میانه- که در سده چهارم ه .ق با تشدید فرایند تفکیک و تکثیر گروه بندی های اجتماعی و «ماهای»مختلف و همچنین وجود اختلالات اجتماعی گوناگون در جغرافیای شرقی جامعه اسلامی، برقراری نظم اجتماعی و امنیت با مشکلات فراوانی روبه رو شد. با افزایش تنش ها و دسته بندی های گوناگون اجتماعی، توانایی بسیج، تمرکز قدرت و حقانیت دولت رو به کاهش گذاشت. در این شرایط گروه های نزدیک به قدرت برای برقراری نظم بیرونی در جامعه به رقابت و حتی مبارزه مسلحانه با یکدیگر پرداختند. این فرایند که به سقوط سامانیان و روی کار آمدن غزنوی منتهی شد و شرایط را برای برقراری نظم بیرونی در جامعه مهیا کرد.
۳۵۷۶.

چرایی و چگونگی بنده شدن ایرانیان در عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: ایرانی قاجار بنده بندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۷۲۴
بنده و بنده داری یکی از پدیده های مهم اجتماعی در تاریخ ایران بوده است. در کنار شمار کثیری از بندگان غیرایرانی حاضر در جامعه عصر قاجار شماری از زنان و مردان و کودکان ایرانی حضور داشتند که از راههای مختلفی به بندگی درآمده بودند. پژوهش حاضر بدنبال یافتن پاسخ این پرسش است که چه عواملی سبب بنده شدن ایرانیان دراین دوره شد؟ واین امر چگونه صورت گرفت؟ نتایج تحقیق نشان می دهد بی ثباتی سیاسی، ضعف امنیت اجتماعی و بحران های اقتصادی ناشی از عوامل خارجی(دخالت بیگانگان در امور کشور) و عوامل داخلی (علل طبیعی و انسانی) از مهمترین علل سقوط ایرانیان به ورطه بندگی بود. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه ای و آرشیوی و با رویکرد تاریخ اجتماعی سامان یافته است.
۳۵۷۷.

نقش شبکه های اجتماعی در حافظه تاریخی جامعه ایرانی (مطالعه موردی شبکه اجتماعی تلگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 93-114

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی حافظه تاریخی جامعه ایرانی تلگرام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۳ تعداد دانلود : ۹۲۹
امروزه شبکه های اجتماعی به مهد افکار عمومی و ارتباطات میان فردی جامعه ایرانی تبدیل شده و از همین رو مورد توجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته اند. این شبکه ها با تأثیرات اجتماعی متعدد و عمیق، تبدیل به خوراک اطلاعاتی نسل های مختلف جامعه شده و عموم مردم غالب داده های اطلاعاتی خود را صحیح یا نا صحیح از طریق شبکه های اجتماعی دریافت می کنند. پرسشی که در اینجا مطرح می شود آن است که با توجه به میزان اثرگذاری این شبکه ها در میان آحاد جامعه، نقش آنها بر حافظه تاریخی جامعه ایرانی تا چه حد بوده است؟ روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای کاربردی و از نظر زمان گردآوری داده ها، پیمایشی مقطعی است. همچنین در این تحقیق جامعه آماری تمامی کاربران شبکه اجتماعی تلگرام در کل کشور و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 360 تعیین شده و نمونه ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در انتها نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که از نظر پاسخگویان شبکه های اجتماعی با تمامی شاخص هایی که حافظه تاریخی را سنجش کردند رابطه معناداری دارد.
۳۵۷۸.

تحلیلی تاریخی از زمینه های پیدایش برنامه ریزی توسعه ای و شکل گیری سازمان برنامه در ایران (دوره پهلوی 1304 – 1327 ه.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ (پیاپی ۱۳۰) 33 - 57

کلید واژه ها: نظام برنامه ریزی پهلوی دوم برنامه عمرانی سرمایه داری برنامه هفت ساله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۵۷۵
برنامه ریزی به منظور توسعه در ابتدای قرن بیستم و به دنبال تحولات بین المللیِ میان دو جنگ جهانی و پس ازآن از سوی غالب کشورهای توسعه نیافته پیگیری شد. در ایران پیدایش اندیشه برنامه ریزی و تجربه تلاش در عملی ساختن آن در مقطعی کوتاه، پیش از گرایش گسترده در سطح بین المللی، طی حکومت رضاشاه به منصه ظهور رسید. به دنبال تحولات بین المللی و داخلیِ پس از جنگ جهانی دوم بازآفرینی اندیشه برنامه ریزی در میان جامعه و دستگاه حاکمه ایران شکل گرفت و گرایش به آن پیگیری شد. تلاش در تدوین نخستین برنامه و استقرار نظام برنامه ریزی در این زمان چهار سال به طول انجامید. طی این دوره استفاده از دانش تخصصی شرکت های مشاوره ای آمریکا به توصیه بانک بین المللی ترمیم و توسعه موجب شده تا استقرار نظام برنامه ریزی در ایران در راستای منافع نظام سرمایه داری ارزیابی گردد. پژوهش حاضر مسئله ی چگونگی پیدایش نظام برنامه ریزی در ایران را با سؤال استقرار نظام برنامه ریزی در ایران حاصل اندیشه و نیاز داخلی بوده یا برنامه ه ای تحمیلی در راستای منافع نظام سرمایه داری مورد بررسی قرار داده و این فرضیه که: هرچند اندیشه برنامه ریزی در ایران سابقه ای طولانی دارد، اما هدایت و استقرار آن پس جنگ جهانی دوم متأثر از شرایط بین الملل از سوی ایالات متحده، در راستای اهداف و مطامع نظام سرمایه داری صورت گرفت، را تحلیل و ارزیابی می کند. این پژوهش به روش تاریخی و با تکیه بر اسناد و منابع نو، منشأ و سرچشمه ایرانی نظام برنامه ریزی را اثبات می نماید.
۳۵۷۹.

اوزان و واحدهای اندازه گیری در زبان خُتَنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 138 - 161

کلید واژه ها: زبان های ایرانی ختنی توزین واحدهای اندازه گیری حجم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۵۲۲
به سبب کم بودن متون بازمانده از زبان های ایرانی باستان و میانه، دانش ما درباره واژه هایی که برای اندازه گیری اوزان و واحدهای طول و عرض به کار می رفته بسیار اندک است. اما در مقایسه با زبان های ایرانی میانه غربی، در متون دینی و غیردینی به جامانده از زبان ختنی که یکی از زبان های ایرانی میانه شرقی است واژه های نسبتاً زیادی در اشاره به اوزان و واحدهای اندازه گیری وجود دارد. این اوزان گاه صرفاً برای اندازه گیری مادهّ ای خاص به کار رفته و گاه برای توزین مواد گوناگون استفاده شده است. برخی از این واژه ها بومی و دارای اصل و تبار ایرانی هستند و برخی از آنها وام واژه هایی از زبان های دیگر به شمار می آیند. در این نوشتار به بررسی و طبقه بندی این واژه های ختنی بنابر نوع موادی که در توزین آنها به کار رفته اند می پردازیم و در موارد ممکن به اصل و تبار و معادل های آنها در دیگر زبان های رایج منطقه ترکستان چین و زبان های ایرانی اشاره می کنیم.
۳۵۸۰.

نمادپردازی بهشت و ملکوت در رسالات فارسی سهروردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 163 - 183

کلید واژه ها: تفاسیر عرفانی نماد بهشت رسالات سهروردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۳۹۳
در طول اعصار، بشر برای سخن گفتن از بهشت و دوزخ از "نمادها" بهره جسته است. زیرا آنها می توانند معانی سرشاری را در خود جای دهند و مطابق با ذهن مخاطبان گوناگون خود دچار دگردیسی شوند. سهروردی نیز در رسالات خود با بهره گیری از نمادهایی همچون: مار، باز، طاووس و درخت به توصیف ملکوت، بهشت و رنج دوری از آن اشاره کرده است. با این حال وی در هیچ یک از این رسالات از دوزخ سخن نگفته زیرا در نگاه او، جهان مادی نقطه مقابل بهشت است که روح پس از هبوط در آن قرار گرفته است. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی نمادهای مرتبط با بهشت را در رسالات فارسی سهروردی بررسی کرده و آنها را تا حدودی با نمادهای جهانی تطبیق داده است تا بتوان با درکنار هم قرار دادن آنها علاوه بر شناخت جهان بینی سهروردی و نگاه خلاق وی، به تفسیر بهتر این نمادها دست یافت. یافت[ نظر داور محترم جابه جایی این دو بخش بوده است. است است است]

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان