کتابخانه های الکترونیکی

نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۵۰۸ مورد.

۱۰۱.

فراهم آوری منابع الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجلا حریری حمیدرضا رادفر

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۹۹

کلید واژه ها: مجموعه سازی کتابخانه دیجیتالی فراهم آوری منابع الکترونیکی ایران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۷۵

هدف: شناخت وضعیت فراهم آوری منابع الکترونیکی به عنوان بخش مهمی از کار مجموعه سازی در کتابخانه های دیجیتالی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی از نوع کاربردی. داده های مربوط به 19 کتابخانه دیجیتالی در سراسر ایران با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. یافته ها: رایج ترین راه برای سفارش منابع الکترونیکی، سفارش از طریق کارگزاری ها و پرکاربردترین روش برای تهیه آنها، خرید الکترونیکی منابع است. فقط 37 درصد کتابخانه های دیجیتالی ایران کمیته تخصصی پویش منابع دارد و در تمامی این کمیته ها مدیر کتابخانه دیجیتالی از اعضای ثابت است. نتیجه گیری: کتاب ها و نشریات، بیشترین اولویت فراهم آوری در میان انواع منابع الکترونیکی را دارند.

۱۰۲.

بررسی میزان رعایت عناصر مدل رفتار اطلاع یابی الیس در نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب نوروزی نعیمه سخنوری

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)

کلید واژه ها: معیارهای ارزیابی رابط کاربر مدل الیس کتابخانه های دیجیتالی الگوی رفتار اطلاع یابی مطالعات ارزیابی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۰۲ تعداد دانلود : ۹۲۷

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان هم خوانی رابط کاربر نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران با عناصر رفتار اطلاع یابی مدل «الیس» است. روش استفاده شده برای انجام این پژوهش از نوع تحقیقات ارزیابانه و به کارگیری سیاهه وارسی بود. این سیاهه بر اساس شش ویژگی مدل الیس، «شروع»، «پیوندیابی»، «تورق»، «تمایز»، «بازبینی» و «استخراج» تنظیم شده و شامل 110 مؤلفه فرعی می باشد که به روش دلفی تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 5 نرم افزار کتابخانه ای آذرخش، سیمرغ، پاپیروس، پیام و پروان می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین امتیازهای رابط کاربر نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران در معیارهای شروع 6/99، پیوندیابی 2/117، تورق 6/29، تمایز 2/53، بازبینی 4/22 و استخراج 39 می باشد. در بین نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی با توجه به جمع کل امتیازات مربوط به معیارهای مدل الیس (1080 امتیاز)، نرم افزار آذرخش با کسب 549 امتیاز از وضعیت بهتری برخوردار بود. همچنین سه عنصر پیوندیابی، شروع و تمایز به ترتیب بیشترین میزان رعایت را در بین نرم افزارها داشتند. در نهایت بر اساس آزمون فرضیه پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد مشخص شد که بین نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر میزان رعایت عناصر مدل رفتار اطلاع یابی الیس تفاوت معناداری وجود ندارد.

۱۰۳.

ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ملی برگزیده جهان: معیارهایی پیشنهادی برای کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب نوروزی شهناز متظهری

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰۰

کلید واژه ها: ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی کتابخانه های ملی معیارهای طراحی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۷ تعداد دانلود : ۶۵۲

هدف: بررسی رابط کاربر صفحات وب 15 کتابخانه ملی دیجیتالی به منظور پیشنهاد معیار برای رابط کاربر کتابخانه ملی دیجیتالی ایران. روش/رویکرد پژوهش: با استفاده از سیاهه وارسی (شامل 10 معیار و 114 مؤلفه) رابط های کاربر ارزیابی شده است. یافته ها: از میان کتابخانه های دیجیتالی امریکن مموری، فرانسه، و استرالیا بیشترین و افغانستان، صربستان، و ایتالیا کمترین امتیاز را کسب کردند. معیارهای زبان رابط، سادگی، و انسجام به ترتیب با 33/98، 15/91 و 76/86 درصد بیشترین، و معیار کنترل کاربر با 7/6 درصد به کمترین میزان در کتابخانه های دیجیتالی رعایت شده اند. نتیجه گیری: بیشتر امتیازات در رعایت معیارهای عمومی مانند زبان رابط کاربر و سادگی است. معیارهای اختصاصی در بیشتر کتابخانه ها رعایت نشده است. چارچوبی برای به کارگیری معیارهای ارائه شده در کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی ایران پیشنهاد شده است.

۱۰۴.

ارزیابی رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی: دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم آقایی میرک آباد امیر غایبی معصومه کربلاآقایی کامران

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰۰

کلید واژه ها: رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی دانشجویان دانشگاه الزهرا (س)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۹۷ تعداد دانلود : ۸۲۴

هدف: ارزیابی مؤلفه های رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی. روش/ رویکرد پژوهش: این پیمایش با استفاده از پرسشنامه، دیدگاه 297 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س) را در سال 1391 بررسی کرده است. یافته ها: بیش از نیمی از دانشجویان اهمیت 56 معیار رابط کاربر را زیاد و بسیار زیاد دانستند. از میان معیارها، ""امکان محدود کردن جستجو به فیلد موضوع"" با درصد فراوانی تجمعی زیاد و بسیار زیاد (1/87) بیش از همه مهم تلقی می شود. ""راهبری""، با میانگین رتبه 12/5 اولویت بالاتری دارد. در دیدگاه دانشجویان دانشکده های مختلف نسبت به این رابط اختلاف معنادار وجود ندارد. نتیجه گیری: طراحان و مدیران موتورهای جستجوی فارسی به منظور صرفه جویی در وقت و هزینه کاربران، می توانند ترتیب مؤلفه ها و معیارهای پذیرفته شده این پژوهش را در طراحی رابط کاربر موتورهای جستجو مد نظر قرار دهند.

۱۰۵.

ارزیابی کارایی مدل های رایانش ابری در ارائه سرویس های یادگیری الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: گلناز وکیلی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)

کلید واژه ها: ارزیابی کارایی یادگیری و آموزش الکترونیکی مدل های رایانش

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۷۸ تعداد دانلود : ۱۰۱۳

از میان فناوری های مختلفی که برای آموزش و یادگیری هستند دارای مزایای بسیار زیادی است . این روش یادگیری با وجود داشتن « مبتنی بر وب مزایا، چالش های جدی نیز به همراه دارد . از جمله اینکه در حال حاضر، نظام های آموزش الکترونیکی در سطح زیرساخت از مقیاس پذیری بسیار کمی برخوردارند و این، هزینه های مدیریت منابع را به شدت افزایش می دهد . یکی دیگر از چالش های کلیدی، مسئله بهره وری کارآمد از منابع است . علاوه بر این چالش ها، لازم است هزینه های دیگری را نیز در نظر گرفت که برای ارائه سیستم یادگیری الکترونیکی باید پرداخت شوند، از جمله: هزینه های نگهداری سایت و سیستم های رایانه ای، و هزینه های نصب و پشتیبانی فنی از بسته های نرم افزاری. همان طور که در این مقاله بحث راهکار « آموزش و یادگیری الکترونیکی مبتنی بر مدل های رایانش ابری » ، خواهد شد مناسبی برای پرداختن به مسائل و چالش های مطرح شده است . ما در این مقاله به بررسی و ارزیابی کارایی مدل های رایانش ابری در ارائه سرویس های یادگیری و آموزش الکترونیکی خواهیم پرداخت. به این منظور، پس از معرفی کوتاهی از سرویس های رایانش ابری، مزایای استفاده از آنها را در نظام های یادگیری و آموزش الکترونیکی بررسی می کنیم. سپس بر اساس مدل های رایانش ابری به ارائه و طراحی معماری این نظام ها می پردازیم . در نهایت، با پیاده سازی معماری طراح ی شده، با استفاده از ابزار شبیه سازی کلُدسیم به ارزیابی کارایی سیستم یادگیری الکترونیکی مبتنی بر مدل های رایانش ابری می پردازیم. نتایج آزمایش های انجام گرفته نشان می دهد که به کارگیری راهکار پیشنهادی ضمن افزایش بهره وری و کارایی منابع، نظام را از مقیاس پذیری بسیار بالایی در سرویس دهی برخوردار می سازد.

۱۰۶.

راهبرد های قیمت گذاریِ کتاب الکترونیک

نویسنده: صدیقه انصاری موحد محمدجواد هنرمندساری

منبع: کتاب مهر زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۵

کلید واژه ها: قیمت گذاری مدل های قیمت گذاری کتاب الکترونیک پایگاه فروش الکترونیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۷۰

در سال های اخیر، مخاطبان به مقولة کتاب الکترونیک توجه ویژه ای کرده اند، اما به مفهوم قیمت گذاری در محصولات حوزة صنعت نشر کمتر توجه شده است. معمولاً، ناشرانْ قیمت کتاب ها را مشخص و با استفاده از فرمول ثابت و بدون نظارت ارگان خاصی تعیین می کنند. از سوی دیگر، قیمت گذاری صحیح کتاب الکترونیک بر اساس ویژگی های منحصربه فرد بازار آنْ نقش شایانی در موفقیت متولیان نشر و عرضه کنندگانِ این صنعت رو به رشد خواهد داشت. از این رو، در این مقاله به بررسی مفهوم قیمت، استراتژی های پیشرفته، و مدل های قیمت گذاری پرداخته شده و نهایتاً مدل پیشنهادی با الگو گرفتن از دو مدل اصلی قیمت گذاری مدل قیمت گذاری عمده فروشی (ناشران) و مدل نمایندگی (آژانس) و جرح و تعدیل آن، با توجه به شرایط و قوانین حاکم بر این حوزه در کشور، ارائه شده است.

۱۰۷.

مقایسه دستنامه مارک ایران (برای تک نگاشتها)، مارک 21 و یونی مارک، با 17 مشکل شناسایی شده در رابطه با مارک ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میترا پشوتنی زاده مرتضی کوکبی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۹)

کلید واژه ها: مارک ایران یونی مارک مارک 21 دستنامه مارک ایران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۱۵ تعداد دانلود : ۶۴۸

از آنجایی که یونی مارک مبنای مارک ایران قرار گرفته است، به همین دلیل در این پژوهش به بررسی 17 مشکل شناسایی شده در سال 1994 توسط نامه کوکبی در مورد به کارگیری یونی مارک در ایران پرداخته شده است. این مشکلات ابتدا با دستنامه مارک ایران برای تک نگاشتها مقایسه شده تا راهکارهای پیشنهادی برای این مشکلات و میزان بومی سازی یونی مارک برای ایران مشخص گردد. پس از آن با توجه به این که در حال حاضر دو فرمت مارک 21 و یونی مارک به صورت جهانی در حال فعالیت هستند، این 17 مشکل با هر یک از این فرمتها نیز مقایسه شده است، تا مشخص گردد که آیا در ویرایش های جدید یونی مارک، این مشکلات رفع شده اند یا همچنان به همان صورت باقی مانده اند. همچنین از بررسی این مشکلات در مارک 21 و مقایسه نتایج آن با نتایج بررسی این 17 مشکل در یونی مارک، می توان تعیین کرد که کدام یک از این دو فرمت بیشتر با ویژگی های کتابشناختی و فهرست نویسی فارسی سازگاری دارند. در نهایت مشخص گردید که در مورد این 17 مشکل، مارک 21 نسبت به یونی مارک عملکرد بهتری در رفع آنها داشته است.

۱۰۸.

نظام های شناسه گر دیجیتالی: ارزیابی تطبیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا خدمتگزار مهدی علیپور حافظی پیام حنفی زاده

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸۰)

کلید واژه ها: ارزیابی تطبیقی شئ نظام های شناسه گر دیجیتالی محیط دیجیتالی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۵۳ تعداد دانلود : ۶۴۹

یکی از مفاهیم اصلی در شناسایی یک شئ در محیط دیجیتال شناسه گر دیجیتالی است. نظام های شناسه گر دیجیتالی به دنبال بروز مشکلات زیادی از جمله عدم ثبات و یکتایی نظام های شناسه گر فیزیکی و مکانیاب یکدست منابع (یو.آر.ال) در محیط دیجیتالی، شکل گرفتند. این شناسه گرها با استفاده از نام های غیر مستقیم برای «دی.ان.اس.»، ثبات و یکتایی نام های میزبانی را تضمین می نمایند. با توجه به اهمیت این شناسه گرها در مدیریت محتوا در محیط دیجیتالی، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش مهم است که چگونه می توان یک نظام شناسه گر دیجیتالی را از دیگر نظام های شناسه گر تشخیص داد؟ در این پژوهش ابتدا بر اساس مرور ادبیات و برگزاری مصاحبه گروه متمرکز، 7 معیار اصلی متمایزکننده شناسه گرهای دیجیتیال در سه حوزه خصوصیات شناسه گر شامل یکتایی و ثبات شناسه گر، پوشش محیط دیجیتالی شامل شناسایی دیجیتالی، یکتایی دیجیتالی، ثبات دیجیتالی و دسترسی دیجیتالی و جامعیت و گستره شامل جامعیت شناسایی مورد شناسایی قرار گرفت. یافته های انجام ارزیابی تطبیقی بر اساس معیارهای تطبیقی در مورد 22 نظام شناسه گر مطرح در سطح جهان نشان داد که شش نظام شناسه گر «دی.اُ.آی.»، «هندل»، «یو.سی.آی.»، «یو.آر.ان.»، «آ.ر.ک.» و «پی.یو.آر.ال.» می توانند به عنوان بهترین گزینه های نظام شناسه گر دیجیتالی در کلیه حوزه ها و سه نظام «ماریام»، «آی.اس.ان.آی.» و «ان.بی.ان.» در حوزه های تخصصی خاص مورد استفاده قرار گیرند. نتایج این پژوهش می تواند به متخصصان محیط دیجیتالی در تشخیص نظام های شناسه گر دیجیتالی و استفاده مؤثر از آنها در حوزه های کاربرد یاری رساند.

۱۰۹.

بررسی کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی از طریق مدل تحلیل شکاف مبتنی بر دیدگاه کاربران: مطالعه موردی کتابخانه های عمومی مستقر در شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب نوروزی مهدی درم نثاری

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۰ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۷۹

کلید واژه ها: کیفیت خدمات تبریز کاربران تحلیل شکاف کتابخانه های عمومی لایب کوال مدل های ارزیابی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۶۵ تعداد دانلود : ۸۰۱

هدف: هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی مستقر در شهر تبریز از طریق مدل تحلیل شکاف مبتنی بر دیدگاه کاربران با استفاده از ابزار لایب کوال است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی تحلیلی انجام گرفته است. تعداد کتابخانه های عمومی مورد مطالعه در این پژوهش 19 کتابخانه است. در زمان انجام پژوهش، تعداد اعضای کتابخانه های عمومی مستقر در شهر تبریز 46 هزار نفر بود که با مد نظر قرار دادن ضریب خطای 5 درصد، 381 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد که با افزایش میزان دقت، 450 نفر از اعضای کتابخانه ها به صورت نمونه تصادفی برای پژوهش انتخاب گردید. پس از حذف پرسشنامه های ناقص، تعداد 414 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور انجام تحلیل های آماری از آزمون های U من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد که سطح خدمات دریافتی کاربران از کتابخانه ها در تمام موارد از سطح حداقل مورد انتظار آنها فراتر است؛ اما هنوز حداکثر سطح مطلوبیت مورد نظر کاربران را فراهم نکرده اند. همچنین بر اساس یافته های این پژوهش و امتیازات تعلق یافته از سوی کاربران، بخش منابع کتابخانه ها نسبت به سایر بخش ها ضعیف تر است. قویترین بخش کتابخانه ها مربوط به حوزه وجود کارکنانی با برخورد مؤدبانه می باشد. در این پژوهش فرض تفاوت معنی داری بین حداکثر و حداقل سطح انتظار کاربران از کتابخانه با سطح کیفی خدمات ارائه شده فعلی مورد تأیید قرار گرفت. اصالت/ارزش: نتایج حاصل از این پژوهش می تواند مدیران و مسئولان کتابخانه های عمومی این شهر را در ارتقای کیفیت خدمات یاری رساند. همچنین برای رفع شکاف بین حداکثر مطلوبیت کیفیت خدمات با سطح واقعی که در حال حاضر ارائه می شود میتوان با برنامه ریزی و آسیبشناسی دقیقتر- به تفکیک هر کتابخانه- اقدام نمود.

۱۱۰.

بررسی استانداردهای به کاررفته در توصیف نسخه خطی در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته نسخ خطی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجید نبوی غلامرضا فدایی نادر نقشینه

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹۸

کلید واژه ها: ابرداده های نسخ خطی استانداردهای توصیف نسخ خطی پایگاه نسخ خطی اسلامی نسخ خطی اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۶ تعداد دانلود : ۷۳۹

هدف :هدف از مقاله حاضر، بررسی میزان یکدستی در توصیف نسخه های خطی در پایگاه های نسخ خطی اسلامی از سه منظر فهرست نویسی، یکدستی عناوین، موضوعات و نام مولفان وکاتبان، و همچنین استانداردهای ابرداده ای است روش/رویکرد پژوهش : برای رسیدن به هدف مذکور، ار روش پیمایش توصیفی استفاده شد به این صورت که در ابتدا پایگاه های اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی شناسایی وسپس از طریق مکاتبه با افراد مطلع در این پایگاه ها، و همچنین بررسی گزارشات و مقالات منتشر شده در زمینه ایجاد و توسعه پایگاه های مربوطه، اطلاعات 17 پایگاه اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی در زمینه توصیف منابع، گردآوری گردید. یافته های پژوهش : یافته های پژوهش حاصل نشان می دهد که پایگاه های اطلاعاتی مورد بررسی در بخش فهرست نویسی از استانداردهای آنگلوامریکن و AMREMM ، و در بخش استاندارد ابرداده ای بیشتر از استانداری تی.ای.آی استفاده کرده اند. در زمینه استفاده از منابع استاندارد یکدست سازی موضوعات، و نام مولفان و کاتبان، از منابع پراکنده ای استفاده شده است نتیجه گیری : در زمینه توصیف نسخه های خطی در پایگاه های اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی یکدستی در ارائه مطالب نسخه ها و همچنین استفاده از استانداردهای توصیف کتابشناختی در سطح بسیار پایین بوده و از اینرو نیازمند توجه و اهتمام بیشتر به این بخش هستیم .

۱۱۱.

عوامل تقویت کننده همکاری میان کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم نجفقلی نژاد ورجوی محمد حسن زاده

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ بهار ۱۳۹۳ شماره ۹۷

کلید واژه ها: همکاری بین کتابخانه ای کتابخانه های ملی ارتباط بینافرهنگی مؤلفه های تقویت کننده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۴۷ تعداد دانلود : ۶۱۲

هدف: وجود نقاط مشترک فرهنگی، دینی و تاریخی بین کشورها و از همه مهم تر همجواری جغرافیایی کشورهای عضو اکو و پیشینه تاریخی مشترک ، لزوم شناسائی مؤلفههای تقویت کننده و تسهیل کننده همکاری در بین کتابخانههای ملی کشورهای عضو اکو را بیش از پیش آشکار می کند. در این مقاله راهکارهایی در این خصوص ارائه شده است. روش/رویکرد پژوهش: ، مطالعه اسنادی و کتابخانهای موجود در 10 کتابخانه ملی کشورهای عضو اکو یافته ها: وجود اشتراکات زبانی و خط در بین این کشورها، وابستگی سازمانی مشترک، اشتراک در مذهب، آثار و منابع مشترک احراز شد. برای همکاری کتابخانهها میتوان از فهرست ها و کتابشناسی های چندزبانه و چکیده های استاندارد بهره جست. لازمه آن تدوین استانداردهای توافق مورد کشورهای عضو و به-کارگیری متخصصان است. با وجود منابع مشترکی در کتابخانههای ملی کشورهای عضو اکو ، میتوان به زمینهسازی همکاری هرچه بیشتر این مراکز حافظ میراث علمی و فرهنگی اقدام کرد.

۱۱۲.

شناسایی و تحلیل امکانات و قابلیت های کمکی و راهنمایی در نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد زره ساز رحمت الله فتاحی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۷)

کلید واژه ها: کتابخانه های دیجیتالی راهنمایابی قابلیت ها و امکانات کمک

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتالی

تعداد بازدید : ۱۵۹۲ تعداد دانلود : ۸۸۹

هدف از این پژوهش شناسایی و تحلیل امکانات و قابلیت های راهنمایی و کمک در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایرانی بر پایه پنج معیار- بازنمون، محتوا، قالب، سبک، و دسترسی به اطلاعات راهنماها- است. پژوهش حاضر یک پژوهش پیمایشی- توصیفی و از نوع کاربردی است. سیزده کتابخانه دیجیتالی ایرانی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش یک سیاهه وارسی پژوهشگرساخته است. میانگین وضعیت کلی امکانات و قابلیت های راهنمایی و کمک کتابخانه های دیجیتالی مورد بررسی (39 از 100) نشان دهنده وضعیت ضعیف این امکانات و قابلیت ها در کتابخانه های دیجیتالی ایرانی است. در بررسی تک تک معیارهای تعریف شده مشخص شد که تنها وضعیت امکانات کمک و راهنمایی کتابخانه های دیجیتالی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی و آستان قدس از منظر معیار بازنمون بهتر از سطح متوسط (50 درصد) است. همچنین در میان 13 کتابخانه دیجیتالی ایرانی مورد بررسی در رابطه با معیار «محتوا»، شش کتابخانه، از منظر معیار «قالب» پنج کتابخانه، هفت کتابخانه از منظر معیار «سبک»، و در معیار «دسترسی به اطلاعات راهنما» تنها سه کتابخانه دارای شرایطی بهتر از سطح متوسط هستند. کتابخانه دیجیتالی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، آستان قدس، و نور در رتبه های بالا قرار گرفته اند. دیگر کتابخانه های دیجیتالی مورد بررسی با داشتن درصدهای پایین تر از متوسط در رتبه های بعدی قرار دارند، که نشان دهنده وضعیت ضعیف این کتابخانه های دیجیتالی از نظر قابلیت ها و امکانات کمکی است.

۱۱۳.

ویکی پدیا چرا و در کدام قسمت از مقاله های علمی مجلات مورد استناد قرار می گیرد؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فریبا توحیدی نسب حمیدرضا جمالی مهمویی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: تحلیل محتوا استناد تحلیل استنادی ویکیپدیا انگیزه های استناد انواع استناد دلایل استناد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۰۸ تعداد دانلود : ۸۳۹

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی انگیزه های استناد به ویکی پدیا در مقالات مجلات علمی انجام شد؛ همچنین میزان استناد به ویکی پدیا، محل استناد (قسمتی از مقاله که استناد در آن استفاده شده است)، نوع مقالات استناد کننده، موضوع مقالات استناد کننده و مورد استناد قرار گرفته تعیین شد و در حوزه های موضوعی مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. روش: جامعه آماری شامل مقالات انگلیسی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در دو سال 2007 و 2012 که به مقاله ای از ویکی پدیا استناد کرده اند، بود. در مجموع 602 مقاله به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. برای انجام پژوهش از روش های تحلیل محتوا و کتاب سنجی استفاده شد. یافته ها: نشان داد که 35 انگیزه برای استناد به ویکی پدیا وجود دارد؛ مهم ترین آن ها ارائه اطلاعات کلی، تعریف، آمار و مفاهیم بود، میزان استناد به ویکی پدیا در سال 2012 در مقایسه با سال 2007 بیشتر بود، استناد به ویکی پدیا اغلب در قسمت های مقدمه، بدنه اصلی، مواد و روش و مبانی نظری صورت گرفته بود، مقالات استناد کننده اغلب از نوع پژوهشی بودند، موضوعات پر استناد در ویکی پدیا مربوط به رایانه، اینترنت و شیمی بود. این نتایج نشان می دهد که استناد به ویکی پدیا اغلب در قسمت های ابتدایی مقالات و به منظور ارائه حقایق، تعریف ها، مفاهیم و اطلاعات زمینه ای صورت می گیرد؛ و میان حوزه های علمی مختلف از نظر علت استناد به ویکی پدیا و محل استناد به آن در قسمت های مختلف مقاله تفاوت هایی وجود دارد.

۱۱۴.

مقایسه استفاده و تحلیل هزینه- اثربخشی کتاب های چاپی و الکترونیکی انگلیسی دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: داوود حاصلی نادر نقشینه فاطمه فهیم نیا

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۷)

کلید واژه ها: تحلیل هزینه - اثربخشی کتاب های چاپی کتاب های الکترونیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۰ تعداد دانلود : ۱۲۱۲

فعالیت کتابخانه ها در یک محیط رقابت آمیز، آنها را ملزم به اثبات سودمندی خود برای کاربران و مسئولان، و ارزیابی و مقایسه مداوم امتیازات رسانه های چاپی و الکترونیکی می کند. در این میان روش های ارزیابی اقتصادی مانند تحلیل هزینه سودمندی و هزینه- اثربخشی، به دلیل بررسی ابعاد مختلف مجموعه (همچون هزینه های صرف شده و میزان استفاده به عمل آمده از مجموعه) روش های مناسبی برای سنجش و ارزیابی مجموعه می باشند. هدف پژوهش حاضر کشف میزان استفاده و هزینه- اثربخشی کتاب های انگلیسی چاپی و الکترونیکی دانشگاه تهران با بهره گیری از آمارهای استفاده و هزینه های خرید این دو نوع قالب کتاب های انگلیسی در سال 2011 میلادی می باشد. کتاب های انگلیسی چاپی خریداری شده در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال 1389، و دو مجموعه کتاب های انگلیسی الکترونیکی الزویر و اشپرینگر، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. برای ارائه یافته های این پژوهش از آزمون های آماری تحلیل واریانس، توکی، T مستقل و مان- ویتنی استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که استفاده از کتاب های انگلیسی چاپی در چهار حوزه موضوعی فنی، علوم پایه، علوم اجتماعی و رفتاری، و علوم انسانی متفاوت می باشد، اما تفاوتی میان استفاده از کتاب های انگلیسی الکترونیکی در این چهار حوزه موضوعی وجود ندارد. همچنین استفاده و هزینه- اثربخشی کتاب های انگلیسی الکترونیکی بیشتر از کتاب های انگلیسی چاپی می باشد.

۱۱۵.

بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن صیامیان معصومه لطیفی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۰ بهار ۱۳۹۳ شماره ۷۶

کلید واژه ها: استان مازندران محیط کار کتابداران کتابخانه های عمومی جو توانمندسازی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۴۱ تعداد دانلود : ۶۳۴

هدف: این پژوهش با هدف آگاهی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. در این پژوهش از پرسشنامه تعدیل شده جو توانمندسازی اسکات و ژاف شامل 38 گویه و 9 مؤلفه (روشنی هدف ها، روحیه، رفتار عادلانه، شناخت و قدردانی، کار تیمی، مشارکت، ارتباطات، محیط کار سالم، آموزش) در مقیاس لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در استان مازندران می باشد. داده ها با استفاده از آزمون t، تحلیل واریانس و لوین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، بین دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مازندران نسبت به میزان برخورداری آنها از مؤلفه های جو توانمندسازی در محیط کار با توجه به جنسیت و رشته تحصیلی تفاوت معنی داری وجود ندارد؛ ولی بین سابقه کاری، سمت سازمانی و سطح تحصیلات تفاوت معنی دار وجود دارد. نتایج بیانگر آن است مؤلفه «شناخت و قدردانی» و «مشارکت» با توجه به سابقه کاری از تفاوت معنی داری برخوردار است؛ به طوری که کمترین میانگین در مؤلفه «شناخت و قدردانی» مربوط به کتابداران با سابقه کاری زیر 5 سال و در مؤلفه «مشارکت» بیشترین میانگین مربوط به کتابداران با سابقه کاری 15- 5 سال می باشد. همچنین مؤلفه «کار تیمی» و «آموزش» با توجه به سمت سازمانی دارای تفاوت معنی دار می باشند؛کمترین میانگین در مؤلفه «کار تیمی» و بیشترین میانگین در مؤلفه «آموزش» به رؤسای اداره شهرستان مربوط می باشد. مؤلفه «رفتار عادلانه» و «شناخت و قدردانی» با توجه به مقطع تحصیلی دارای تفاوت معنی داری می باشد؛ در مؤلفه «رفتار عادلانه» کتابداران با سطح تحصیلی فوق دیپلم از کمترین میانگین و در مؤلفه «شناخت و قدردانی» کتابداران با سطح تحصیلی لیسانس از بیشترین میانگین برخوردار می باشند. در نهایت، جو توانمندسازی در کتابخانه های عمومی استان در حد متوسط ارزیابی شده است و نیاز است به مواردی چون عدالت در پرداخت، بهبود نظام ارزشیابی و پاداش، برآوردن نیازها و انتظارات کارکنان و سایر اقدامات توانمندساز توجه شود. اصالت و ارزش: پژوهش حاضر می تواند به عنوان یک جنبه پژوهشی نوین تلقی شود که به صورت مشخص جو توانمندسازی در محیط کار را از دیدگاه کتابداران کتابخانه عمومی مورد توجه قرار داده است. نتایج حاصل از نظرسنجی می تواند مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی را در اجرای موفقیت آمیز جو توانمندسازی و ادراک درست از آن در محیط کار یاری رساند.

۱۱۶.

تحلیل لاگ پایگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران (ایرانداک) و رفتار جستجوی کاربران آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم خسروی حمیدرضا جمالی مهمویی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)

کلید واژه ها: رفتار اطلاع یابی جستجوی اطلاعات تحلیل لاگ پایگاه اطلاعاتی ایرانداک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۵ تعداد دانلود : ۸۱۳

این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کاربران و درک میزان و نحوه استفاده آنها از پایگاه اطلاعاتی ایرانداک به مطالعه یک دوره 26 روزه (در ماه های بهمن و اسفند 91 ) لاگ جستجوی کاربرانی می پردازد که از بیرون ایرانداک به جستجوی اطلاعات در این پایگاه اطلاعاتی پرداخته اند. تحلیل های انجام شده روی لاگ شامل تحلیل کدگذاری جغرافیایی، تحلیل های آماری و تحلیل خرد رفتار اطلاع جویی است. یافته ها حاکی از آن است که کاربران شهرهایی چون تهران، مشهد و تبریز بیش از سایر نقاط از پایگاه استفاده کرده اند. ساعات بین 9 الی 13 روزهای دوشنبه و یکشنبه اوج استفاده است. پربسامدترین طول عبارت جستجوها بین 10 الی 15 حرف و پربسامدترین موضوع جستجو شده علوم اجتماعی است . همچنین مشخص شد که برخی از کاربران با مفاهیمی نظیر اصلاح عبارت جستجو یا نحوه صحیح استفاده از عملگرهای بول آشنا نیستند و این نکات منجر به بازیابی ناکارآمد از پایگاه می شود . ضعف هایی از جمله ناکارآمدی الگوریتم بازیابی در مورد کلمات کوتاه نیز در خود پایگاه آشکار شد. انجام این تحقیق نشان داد که استفاده از لاگ می تواند در ارزیابی سامانه بازیابی و شناخت رفتار کاربران آن بسیار مفید باشد.

۱۱۷.

نیازهای آموزشی کتابداران برای ارائه خدمت به کاربران با آسیب بینایی: دیدگاه کتابداران و استادان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بهروز رسولی نادر نقشینه ابراهیم حیدری

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ بهار ۱۳۹۳ شماره ۹۷

کلید واژه ها: ایران خدمات کتابخانه ای مهارت های کتابداری آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی کاربران با آسیب بینایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۲ تعداد دانلود : ۵۶۰

هدف: شناسایی آموزش های مورد نیاز برای پرورش مهارت های کتابداران برای خدمت به کاربران با آسیب بینایی است. روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از روش تحلیل محتوا، مهارت ها و تخصص های لازم برای کتابداران در قالب 21 مقوله از منابع استخراج شد؛ و سپس با استفاده از پرسشنامه آنلاین، رویکرد کتابداران کتابخانه های نابینایان و استادان رشته کتابداری در ایران بررسی شد. یافته ها: اکثر کتابداران و همچنین اساتید رشته کتابداری و اطلاع رسانی برنامه های آموزشی موجود را به منظور کسب مهارت های لازم برای ارائه خدمات کتابخانه ای به کاربران با آسیب بینایی کارآمد نمی دانند. حدود 85 درصد کتابداران و 55 درصد استادان با اختصاص یک درس اختصاصی به این موضوع موافق هستند. موضوعاتی که باید در این درس مورد بحث قرارگیرند، اولویت بندی شده اند. نتیجه گیری: ، دانشجویان رشته کتابداری نیاز مبرمی به آشنایی با مسائل مرتبط با کاربران با آسیب های بینایی- و به طور کلی کاربران با معلولیت های جسمانی و روانی- دارند. با وجود اینکه در مورد موضوعات مورد نیاز برای آموزش مهارت های مربوطه، فاصله زیادی بین عمل و نظر در رشته کتابداری وجود ندارد، اما این فاصله در مورد اختصاص یک درس اختصاصی بیشتر است. همچنین با توسعه فناوری های مختلف در کتابخانه ها، موضوعات مرتبط با آنها بیشتر مورد ترجیح کتابداران و استادان است.

۱۱۸.

مطالعه تولیدات، اثرگذاری و مشارکت علمی کشورهای منطقه خاورمیانه در پایگاه اسکوپوس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدامین عرفان منش ماریه رحیمی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹۸

کلید واژه ها: مشارکت علمی تولیدات علمی کشورهای خاورمیانه تاثیرگذاری علمی پایگاه اسکوپوس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۲۸ تعداد دانلود : ۶۲۷

هدف: پژوهش حاضر به بررسی تولیدات، اثرگذاری و مشارکت علمی 16 کشور منطقه خاورمیانه در پایگاه اسکوپوس طی یک دوره زمانی ده ساله (1999-2008) می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: جامعه پژوهش حاضر که به روش پیمایشی انجام شده است را تعداد 444715 مدرک تشکیل می دهند که حداقل یکی از نویسندگان آن دارای وابستگی سازمانی به دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشورهای منطقه خاورمیانه هستند و طی سال های1999- 2008 در پایگاه اسکوپوس نمایه شده اند. یافته ها: بررسی تولیدات و استنادهای کشورهای منطقه خاورمیانه بیان گر این است که بیشترین تعداد مقالات مربوط به ترکیه و بیشترین استنادهای دریافتی و خوداستنادی مربوط به رژیم اشغالگر قدس بوده است. همچنین 67/14 درصد از مقالات و 74/7 درصد از استنادهای منطقه به پژوهشگران ایرانی تعلق دارد. از سوی دیگر تولیدات علمی کشور در پایگاه اسکوپوس با دریافت 25/3 استناد به طور متوسط، از اثرگذاری پایینی برخوردار بوده است و از نظر شاخصِ اثرگذاری، ایران در رتبه سیزدهم منطقه قرار دارد. بررسی همکاری های علمی کشورهای منطقه نشان گر این است که کشور یمن دارای بیشترین همکاری بین المللی در تولیدات علمی خود بوده و1/23 درصد از تولیدات علمی ایران نیز حاصل همکاری های بین المللی است. نتیجه گیری : کشورهای منطقه خاورمیانه درمجموع با انتشار 3 درصد از کل تولیدات و دریافت 4/2 درصد از کل استنادهای پایگاه اسکوپوس، از سهم نسبتاً کمی در تولیدات علمی جهانی این پایگاه برخوردارند.

۱۱۹.

بررسی میزان پذیرش منابع اطلاعاتی الکترونیکی توسط اعضای هیأت علمی گروه های علم اطلاعات و دانش-شناسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: افشین حمدی پور زاهد بیگدلی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۹)

کلید واژه ها: منابع اطلاعاتی الکترونیکی نظریه اشاعه نوآوری راجرز منحنی S شکل آهنگ پذیرش دسته های پذیرندگان نوآوری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۸۰ تعداد دانلود : ۶۴۵

منابع اطلاعاتی الکترونیکی نقش مهمی در فرایند آموزش و پژوهش اعضای هیأت علمی ایفا می کنند، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت پذیرش این منابع توسط اعضای هیأت علمی گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی ایران براساس نظریه اشاعه نوآوری «راجرز» بود. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی-همبستگی بوده است. براساس جدول نمونه گیری کوکران، از بین 170 نفر عضو هیأت علمی، 122 نفر به صورت تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. با استفاده از پرسش نامه ی الکترونیکی محقق ساخته که روایی آن به تأیید 7 نفر از استادان رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم اجتماعی رسیده بود و با توزیع آزمایشی پرسش نامه بین 25 نفر از اعضای جامعه که در مطالعه نهائی شرکت نداشتند پایایی آن 82/0 محاسبه و سپس گردآوری داده ها صورت گرفت. داده ها به وسیله ی آمار توصیفی و تحلیلی با نرم افزار SPSS 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون t نشان داد بین میانگین آهنگ پذیرش اعضای هیأت علمی برحسب سن، سابقه کار، مدرک تحصیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) و محل اخذ آن، تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون کولموگروف-اسمیرونوف نیز نشان داد منحنی آهنگ پذیرش منابع اطﻼﻋﺎتی الکترونیکی در میان نمونه مورد مطالعه، نرمال بوده و برهمین اساس، آهنگ پذیرش این منابع در طول زمان، به صورت S شکل در آمده است. به طور کلی، یافته ها نشان داد نظریه اشاعه نوآوری «راجرز» (2003) در زمینه دسته های پذیرندگان نوآوری و منحنی S شکل، در بین اعضای هیأت علمی گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی ایران، صادق است.

۱۲۰.

ویژگی های رابط کاربر و قابلیت جستجو در نرم افزارهای پایگاه های علوم اسلامی براساس تجربه کاربران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فائزه اسکندری محمد حسن زاده

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۹۹

کلید واژه ها: ارزیابی رابط کاربر رضایت کاربران نرم افزارهای علوم اسلامی قابلیت جستجو

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۶ تعداد دانلود : ۶۱۸

هدف: ارزیابی ویژگی های رابط کاربر و قابلیت جستجوی نرم افزارهای اسلامی سه حوزه قرآن، حدیث، و فقه و احکام در شهر قم و برپایه تجربه کاربران. روش/ رویکرد پژوهش: با روش پیمایشی و استفاده از پرسشنامه و مصاحبه به کسب نظر کاربران نرم افزارهای اسلامی براساس 14 ویژگی پرداخته شده است. یافته ها: رعایت مقیاس های مربوط به رابط کاربر و قابلیت جستجو، خوب (57/3) ارزیابی شده است. برترین نرم افزارها از این لحاظ ""پایگاه تخصصی اصول فقه"" و ضعیف ترین آنها نرم افزار ""معجم فقهی"" است. نتیجه گیری: در بیشتر نرم افزارها، جستجو مسأله اساسی است، بنابراین حل مشکلات جستجو مانند کوتاه کردن مسیر جستجو، استفاده از عملگرها و قابلیت های متنوع جستجو در صفحات نرم افزارها و امکان ذخیره سازی جستجوهای قبلی می تواند تأثیرگذار باشد.

درخت حوزه‌های تخصصی