مجید نبوی

هدف: این مقاله یافته های یک پژوهش کیفی را ارائه می دهد که با هدف بررسی چیستی سایه نویسی از دید سایه نویسان و مشتریان سایه نویسی در ایران انجام شده است. گسترش بدرفتاری های دانشگاهی و علمی و به ویژه پدیده هایی مانند سایه نویسی مقاله و پایان نامه و کسب و کارهای آن یکی از چالش های آموزش عالی در ایران است. پیش از سیاست گذاری ملی برای کنترل این پدیده، شناخت ابعاد گوناگون آن می تواند به فهم بهتر و دست یابی به چارچوب مفهومی لازم برای تصمیم گیری های کارا و اثربخش بینجامد. با وجود اهمیت این موضوع، بررسی پیشینه پژوهش نشان داد که این پدیده در بافت ایران چندان از دیدگاه کنش گران اصلی آن یعنی مشتریان (سفارش دهندگان) و سایه نویس ها بررسی نشده است. روش: برای دست یابی به مفهوم بافتی و ساخت یافته این پدیده، تجربه های این دو کنش گر (سفارش دهنده و سایه نویس) با رویکرد استقرایی و آمیزه ای از روش های قوم نگاری و نظریه داده بنیاد بررسی و الگویابی شدند. یافته ها: براساس یافته های این پژوهش پدیده سایه نویسی در قالب هفت بُعد قابل تبیین است که عبارتند از: پدیده، دامنه، ویژگی سایه نویسان، کانال های آشنایی با سایه نویسی، اقتصاد پدیده سایه نویسی، ویژگی های مشتریان سایه نویسی، و نگرش به پدیده سایه نویسی. نتایج این پژوهش، الگوی مفهومی درباره چیستی سایه نویسی در ایران ارائه می کند. این الگو بینشی عمیق و برآمده از واقعیت از پدیده سایه نویسی در اختیار سیاست گذاران و پژوهشگران قرار می دهد که به کمک آن می توانند در زمینه کنترل و یا توقف سایه نویسی تصمیم ها و سیاست های شدنی اتخاذ نمایند. اصالت: این نخستین پژوهش با رویکرد کیفی است که به دنبال مفهوم سازی سایه نویسی به عنوان یکی از بدرفتاری های دانشگاهی است.

سیا ست گذاران علم و فناوری در کشور در جهت تدوین سیاست های مناسب نیازمند اطلاعات به روز و جامع در مورد موجودیت های حوزه علم و فناوری هستند. مقاله حاضر با هدف شناسایی نیازهای اطلاعاتی سیاست گذاران علم و فناوری در ایران به بیان ابعاد مختلف نیازهای اطلاعاتی سیاست گذاران علم و فناوری و منابع اطلاعاتی مورد استفاده آنان پرداخته است. رویکرد اتخاذ شده برای پژوهش حاضر از نوع کیفی با روش پیمایش کیفی است. داده های مورد نیاز در این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست گذاران به اطلاعات آماری و تحلیلی گذشته نگر و به روز، یکپارچه، جامع، و خلاصه در مورد موجودیت های مختلف حوزه علم و فناوری و در قالب شاخص های مختلف نیازمندند. اطلاعات مورد نیاز آنان گستره وسیعی از موجودیت های حوزه علم و فناوری از جمله نیروی انسانی، سازمان های پژوهشی، بودجه، انتشارات، محصولات و طرح های پژوهشی را در بر می گیرد. در حال حاضر سیاست گذاران اطلاعات خود را از منابع اطلاعاتی مختلف از جمله مراکز داخلی تهیه آمار، گزارش ها، بانک های اطلاعاتی، سازمان ها و کارشناسان به دست می آورند. تهیه سامانه ای جامع که حاوی اطلاعات مربوط به شاخص های مختلف علم و فناوری و موجودیت های مختلف این حوزه باشد و هم چنین وجود مراکز تخصصی برای ارئه مشاوره های مناسب برای سیاست گذاران علم و فناوری تا حد بسیاری می تواند باعث اتخاذ سیاست های مناسب در حوزه علم و فناوری گردد.

هدف :هدف از مقاله حاضر، بررسی میزان یکدستی در توصیف نسخه های خطی در پایگاه های نسخ خطی اسلامی از سه منظر فهرست نویسی، یکدستی عناوین، موضوعات و نام مولفان وکاتبان، و همچنین استانداردهای ابرداده ای است روش/رویکرد پژوهش : برای رسیدن به هدف مذکور، ار روش پیمایش توصیفی استفاده شد به این صورت که در ابتدا پایگاه های اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی شناسایی وسپس از طریق مکاتبه با افراد مطلع در این پایگاه ها، و همچنین بررسی گزارشات و مقالات منتشر شده در زمینه ایجاد و توسعه پایگاه های مربوطه، اطلاعات 17 پایگاه اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی در زمینه توصیف منابع، گردآوری گردید. یافته های پژوهش : یافته های پژوهش حاصل نشان می دهد که پایگاه های اطلاعاتی مورد بررسی در بخش فهرست نویسی از استانداردهای آنگلوامریکن و AMREMM ، و در بخش استاندارد ابرداده ای بیشتر از استانداری تی.ای.آی استفاده کرده اند. در زمینه استفاده از منابع استاندارد یکدست سازی موضوعات، و نام مولفان و کاتبان، از منابع پراکنده ای استفاده شده است نتیجه گیری : در زمینه توصیف نسخه های خطی در پایگاه های اطلاعاتی نسخ خطی اسلامی یکدستی در ارائه مطالب نسخه ها و همچنین استفاده از استانداردهای توصیف کتابشناختی در سطح بسیار پایین بوده و از اینرو نیازمند توجه و اهتمام بیشتر به این بخش هستیم .