درخت حوزه‌های تخصصی

علم اطلاعات و دانش‌شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
صنعت و تجارت کتاب علوم اطلاع رسانی علوم کتابداری کتاب کتابخانه ها کتابخانه ها(به طور عام) کتابخانه های الکترونیکی مراکز اطلاع رسانی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۵۴۱ تا ۶٬۵۶۰ مورد از کل ۷٬۲۷۳ مورد.
۶۵۴۱.

بررسی کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه های عمومی از نظر سلامت جسمی و روانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیستم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 108 - 130

کلید واژه ها: کتابخانه عمومی کیفیت زندگی کتابداران استان آذربایجان غربی سلامت جسمانی سلامت روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۷۵
هدف: هدف پژوهش بررسی کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه های عمومی استان آذربایجان غربی از نظر سلامت جسمی و روانی است. روش: جامعه پژوهش شامل تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی است که در زمان توزیع پرسش نامه در محل خدمت حضور داشته اند و در صورت تمایل پرسش نامه را تکمیل کرده اند. به علت کوچک بودن جامعه پژوهش، جامعه نمونه معادل جامعه پژوهش در نظر گرفته شد. از مجموع 158 نفر واجد شرایط تکمیل پرسش نامه 127 نفر به صورت داوطلبانه در این پیمایش مشارکت کردند. ابزار گردآوری داده ها، فرم کوتاه شده پرسش نامه استاندارد ویر و شربورن[1] بود که با استفاده از نرم افزار SPSS18 تجزیه و تحلیل شد. پایایی این ابزار با روش آلفای کرونباخ برابر 83/0 به دست آمد. یافته ها : یافته ها نشان داد عملکرد جسمانی و ایفای نقش جسمی کتابداران کتابخانه های عمومی آذربایجانغربی بیشتر از حد متوسط و سلامت روانی آنان در سطح کمتر از متوسط قرار دارد. کیفیت زندگی کتابداران کتابخانه های عمومی در تمام شهرهای استان نسبتاً مطلوب است. کیفیت زندگی کتابداران شهرهای چندقومیتی بیشتر از تک قومیتی و شهرهای کردنشین بیشتر از شهرهای ترک نشین است. بین سابقه خدمت کارکنان و وضعیت کیفیت زندگی آنان رابطه معناداری وجود دارد. بین جنس و رشته تحصیلی کارکنان با وضعیت کیفیت زندگی آنان رابطه ای وجود ندارد. نتیجه گیری: آگاهی از وضعیت سلامت جسمانی و روانی کتابداران و برنامه ریزی برای ارتقای سلامت آنان، به ارتقای کیفیت خدمات کتابخانه ای کمک شایانی خواهد کرد. در این مطالعه نقش تفاوت های قومیتی در وضعیت سلامت کتابداران بررسی شده است.
۶۵۴۲.

ارزیابی و رتبه بندی ریسک های امنیتی رایانش ابری بر اساس یک رویکرد ترکیبی مبتنی بر مقایسه های زوجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۷ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۷) 27-58

کلید واژه ها: امنیت رایانش ابری تصمیم گیری چند شاخصه مقایسه های زوجی کپلند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۵۳۴
امروزه، با وجود مزایای بسیار فناوری رایانش ابری از جمله ایجاد صرفه جویی اقتصادی، چابکی، افزایش انعطاف پذیری و مقیاس پذیری، مسئله امنیت اطلاعات مانع اصلی گرایش سازمان ها به سمت رایانش ابری است. افزون بر مسائل مربوط به زیرساخت و عوامل سیاسی موجود در ایران، ریسک های امنیتی زیادی در فناوری رایانش ابری وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، استخراج و رتبه بندی این ریسک های امنیتی است. در این راستا با مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع پژوهش، این ریسک ها استخراج و با توجه به نظر خبرگان دسته بندی شد. پرسشنامه های مقایسه ها زوجی مختلف بر اساس عوامل استخراج شده طراحی و نظرات خبرگان جمع آوری شد. سپس، با تلفیق روش های مختلف وزن دهی بر پایه مقایسه ها زوجی و به کمک روش ادغامی «کپ لند»، ریسک های امنیتی رتبه بندی گردید. بر اساس نتایج این رتبه بندی، ریسک محرمانگی داده، احراز هویت، و موقعیت داده به ترتیب در رتبه اول تا سوم قرار گرفتند و رتبه سایر ریسک ها نیز مشخص شد.
۶۵۴۳.

شناسایی و تبیین عوامل عمده بر لایه ارزش ها و باورهای فرهنگ مطالعه در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره پانزدهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 169 - 190

کلید واژه ها: مطالعه فرهنگ مطالعه فرهنگ مطالعه در ایران لایه ارزشها و باورها نگرش سیستمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷
هدف: این بررسی به منظور شناسایی، دسته بندی و تعیین اهمیت نسبی متغیرهای دخیل در لایه ارزش فرهنگ مطالعه در ایران انجام شده است. جامعه و روش تحقیق: با استفاده از روش مطالعه اسنادی و روش دلفی، متغیرهای مطرح و میزان اهمیت آنها شناسایی و تعیین شد. جامعه تحقیق از میان صاحب نظران و خبرگان حوزه فرهنگ مطالعه با روش نمونه گیری هدفمند (قضاوتی) انتخاب گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد لایه ارزشها و باورهای فرهنگ مطالعه از 4 معیار اصلی(جامعه، نظام آموزشی، حوزه نشر و خانواده)، 7 معیار فرعی و 26 شاخص تشکیل شده و بیشترین معیارهای فرعی و شاخصها، مربوط به معیار اصلی «جامعه» بوده است.همچنین، رتبه بندی فریدمن معیارهای اصلی نشان داد بین آنها تفاوت معناداری نیست، ولی در معیارهای فرعی لایه ارزشها نشان می دهد تفاوت معنادار است. در میان معیارهای فرعی، بالاترین رتبه ها به ترتیب به معیار «ترویج و ترغیب دانش آموزان، دانشجویان، معلمان و استادان به مطالعه» و «ارزش آفرینی برای رسیدن به خانواده اهل سواد و مطالعه» تعلق دارد. در خصوص رتبه بندی شاخصهای موجود در معیار های فرعی « نگرش جامعه به مقوله جهان هستی»، «ترویج و ترغیب دانش آموزان، دانشجویان و استادان به مطالعه» و «باور به تأثیر کتاب در رشد ابعاد مختلف فردی و اجتماعی» نشان داد بین آنها تفاوت معنادار نبوده، اما رتبه بندی در شاخصهای معیار «احساس نیاز به مطالعه» نشان داد تفاوت معنادار بوده است. پیشنهادها: پژوهشگر در نهایت با توجه به ماهیت فرهنگ مطالعه، نگاه متوازن برای توسعه لایه های فرهنگ مطالعه و تقدم شروع تغییر از لایه ارزشها نسبت به سایر لایه های فرهنگ را با اتخاذ رویکرد سیستمی، پیشنهاد کرده است.
۶۵۴۴.

شناسایی عناصر هسته پیشینه های کتابشناختی کتابخانه های دیجیتالی ایران براساس استاندارد آر.دی.ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 217 - 237

کلید واژه ها: عناصر هسته استاندارد آر.دی.اِی کتابخانه دیجیتالی پیشینه کتابشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف: تعیین عناصر هسته و سطح پایه توصیف پیشینه های کتابشناختی کتابخانه های دیجیتالی ایران، بر اساس عناصر هسته معرفی شده در استاندارد آر.دی.اِی. است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی-توصیفی انجام شده است. روش گردآوری داده ها از نوع مشاهده ای و تحلیلی است. جامعه پژوهش دو گروه از کتابخانه های دیجیتالی هستند که بر اساس معیارهای ذکر شده در پژوهشهای پیشین انتخاب شدند. ابزار پژوهش، سیاهه وارسی محقق ساخته است. نتایج: بررسی عناصر توصیفی به کار رفته در پیشینه های کتابشناختی دو گروه از کتابخانه های دیجیتالی و مقایسه آنها با یکدیگر و سپس انطباق آن ها با عناصر هسته ی موجودیتهای اثر، برداشت، قالب و مدرک استاندارد آر.دی.اِی.، عناصری هسته هر یک از موجودیتها را که لزوماً باید در پیشینه کتابشناختی کتابخانه دیجیتالی وجود داشته باشند را، بر اساس نیازهای کاربران ایرانی و نیازهای زبان و منابع فارسی معرفی نموده است. نتیجه گیری: ویژگیهای تعریف شده برای هر یک از موجودیتهای آر.دی.اِی. بر اساس رفع نیازهای کاربری است که در الگوهای پایه آر.دی.اِی تعریف شده اند. کارکردهای عناصر هسته که زیر مجموعه ای از عناصر آر.دی.ای. هستند نیز بر اساس نیازهای کاربر است و فهم و درک این عناصر توسط کاربر به آسانی صورت گرفته و همچنین پردازش آن ها توسط ماشین نیز به آسانی انجام می گیرد. در نتیجه، کتابخانه های دیجیتالی می توانند برای نمایش معنادارتر پیشینه های خود و کمک به کاربران، سطح پایه توصیف خود را بر اساس این عناصر قرار دهند.
۶۵۴۵.

تأثیر بازی وارسازی بر یادگیری فهرست نویسی دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۸) 3 - 22

کلید واژه ها: بازی وارسازی دانشگاه های ایران درس سازمان دهی اطلاعات یک یادگیری خودراهبر علم اطلاعات و دانش شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۴
هدف: بررسی امکان استفاده از ظرفیت های فنی بازی وارسازی در آموزش فهرست نویسی و شناسایی تأثیر آن در یادگیری دانشجویان. روش: پژوهش حاضر با رویکرد کمّی انجام شد. جامعه پژوهش دانشجویان مقطع کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی 17 دانشگاه سطح یک بود که از فهرست وزارت علوم و دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری سال های 1398-1399 استخراج شد. این فهرست شامل دانشگاه های اصفهان، الزهرا، بیرجند، تبریز، علامه، خوارزمی، شهید باهنر کرمان، شاهد، فردوسی مشهد، شهیدچمران اهواز، یزد، قم، سمنان، رازی کرمانشاه، شیراز، شهید مدنی آذربایجان و زابل است. تعداد کل جامعه دانشجویان 436 نفر استخراج شد که با روش نمونه گیری تصادفی و استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونه 204 نفر تعیین شد. با توجه به الگوی ورباخ و هانتر به منزله چارچوب اصلی پژوهش، تعداد 7 مؤلفه بنیادی بازی وارسازی(داینامیک ها، مرحله، پروفایل، رقابت و پاداش، امتیاز، نشان، تابلوی پیشرفت) به دست آمد. در بخش نظریه یادگیری خودراهبر تعداد سه مؤلفه اساسی (خودکنترلی، خودمدیریتی، انگیزش و رغبت به یادگیری) جمع آوری شد. در بخش آماری پژوهش در رابطه با مؤلفه ها، ضریب آلفای کرونباخ همه مؤلفه ها و متغیرها بزرگ تر از 7/0 به دست آمد. در این پژوهش برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای اس.پی.اس.اس و پی.ال.اس استفاده شد. نتیجه گیری : بازی وارسازی و یادگیری خودراهبر هر دو با هدف مشترک یادگیری مادام العمر می توانند سبب افزایش ظرفیت درگیرشدن در محیط آموزشی و افزایش سطح آمادگی و استقلال افراد در یادگیری و عملکرد خودراهبر دانشجویان تحصیلات تکمیلی شوند. هنگامی که افراد کاری را از روی علاقه انجام می دهند، آن کار برایشان جذاب و مهم می شود که نتیجه آن، خودکارآمدی و بهره وری خواهد بود. پژوهش هایی نظیر پژوهش حاضر می توانند برای برنامه ریزی بلندمدتِ تغییر در الگوی آموزش الکترونیکی در قلمرو علم اطلاعات و دانش شناسی را ارائه دهند و به نحو مطلوبی زمینه ساز به کارگیری فناوری های نوآورانه در محیط های با قابلیت ابتکار عمل باشند؛ بنابراین برای ایجاد طرح جدید در آموزش کتابداران و تأثیرگذاری مثبت در آینده شغلی آنان استفاده از زمینه های فناوری برتر، امری مهم و ضروری است.
۶۵۴۷.

شناسایی پیشایندها و پسایندهای بازاریابی محتوای دیجیتال با استفاده از مدل نظریه ای داده بنیاد (مطالعه موردی: بلاگرهای اینستاگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۷ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۸) ۵۸۵-۵۵۷

کلید واژه ها: بازاریابی محتوای دیجیتال دنبال کننده مخاطب اینستاگرام نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۴۱
این مقاله به منظور شناسایی پیشایندها و پسایندهای بازاریابی محتوای دیجیتال با استفاده از مدل نظریه ای داده بنیاد سامان یافته است که از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، از پژوهش های کیفی است. جامعه آماری شامل خبرگان و افراد آگاه به امر بازاریابی محتوای دیجیتال، به ویژه بلاگرهای اینستاگرام است. حجم نمونه با اشباع نظری (۲۰ نفر) با استفاده از نمونه گیری هدفمند برآورد گردید. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. روایی و پایایی کار از معیارهای «گوبا» و «لینکن» که متشکل از چهار مفهوم جزئی تر قابلیت اعتبار، قابلیت انتقال، قابلیت تأیید، و اطمینان پذیری است، استفاده شد. برای کدگذاری از نرم افزار MAXQDA استفاده شد. برای تجریه و تحلیل داده ها از روش نظامدار «استراوس» و «کوربین» با کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. بعد از تحلیل داده ها مدل پارادایم یا الگوی مطلوب بازاریابی محتوای دیجیتال استخراج شد. نتایج به دست آمده به شناسایی ۶۲ کد محوری، ۲۱۶ شاخص (کدگذاری باز) و ۶ کدگذاری گزینشی منجر شد که ۷ پیشایند (مؤلفه اثرگذار) شامل انگیزه ها، هوش تجاری، تجربه مخاطب، ترجیحات و سلیقه ها، تحقیق و توسعه، خلاقیت، و تأثیرگذاران و ۱۱ پسایند (مؤلفه اثرپذیر) شامل رقابت پذیری، ارتباطات، اعتماد مخاطب، خلق ارزش برای مخاطب، ارتقای فرهنگ یادگیری الکترونیک، وفاداری و ترغیب به خرید، آگاهی از برند، سلامت برند، اثربخشی بازاریابی الکترونیک، تبلیغات دهان به دهان، و مشارکت را در برگرفت. افزون بر این، راهبردها، عوامل زمینه ای و موانع پیشِ روی بازاریابی محتوای دیجیتال نیز ارائه شد. از این رو، با توجه به نتایج پژوهش، توجه به یازاریابی محتوای دیجیتال برای برندسازی و جذب مخاطب و همچنین، وفادار کردن مخاطبانِ هدف باید مورد توجه بلاگرها و افرادی که کسب وکار آنلاین دارند، ضروری به نظر می رسد.
۶۵۴۸.

بررسی میزان رضایتمندی کاربران از تمایل با کتابداران و تعیین عوامل موثر برآن:مطالعه موردی دانشگاه فردوسی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 197 - 216

کلید واژه ها: رضایتمندی تعامل بین فردی مهارتهای ارتباطی دانشجویان کتابداران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۲۵۴
هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت رضایتمندی کاربران از تعامل با کتابداران و عوامل مؤثر در این زمینه، انجام شده است. روش شناسی:روش پژوهش پیمایشی است و از پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در سالهای سوم و چهارم تحصیل می باشند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد مهمترین عوامل مؤثر بر رضایتمندی دانشجویان از تعامل با کتابداران، عبارتند از: مراجع پذیر بودن، اشارات و حرکات، اعلام آگاهی از حضور دیگران، اجتناب از کاربرد واژگان خاص، گوش دادن فعّال، پایان رضایت بخش به تعامل، لحن صدا و تنظیم عواطف. همچنین، میان سطح برخورداری کتابداران از مهارتهای ارتباطی و میزان رضایتمندی دانشجویان، رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. یافته دیگر پژوهش نشان داد، میزان رضایتمندی دانشجویان از تعامل با کتابداران خوب بوده و بین میزان رضایتمندی در میان حوزه های چهارگانه (به استثنای دو حوزه علوم انسانی و کشاورزی) تفاوت معنا داری مشاهده می شود. علاوه بر آن، بنا بر یافته های حاصل از سنجش تأثیر متغیر جنسیت بر رضایتمندی دانشجویان، مشخص شد جنسیت کتابدار در این رابطه تأثیرگذار نیست.
۶۵۴۹.

سازماندهی اطلاعات در ایران: فرصت ها و راهکارهای پیشنهادشده برای رفع چالش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۷) 103 - 123

کلید واژه ها: سازماندهی اطلاعات چالش ها فرصت ها راهکارها فهرست نویسی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۳۵
هدف: تبیین چالش ها، فرصت ها و راهکارهای پیشنهادی ارتقای سازماندهی اطلاعات در ایران از دیدگاه متخصصان. روش:  از روش های تحلیل مضمون و تحلیل دلفی برای گرداوری داده ها استفاده شد. نخست تمام متن گفتگوها در نشست های سازماندهی دانش در پنج کنگره متخصصان علوم اطلاعات ایران برگزارشده در سال های 1394 تا 1398 تحلیل  شد. سپس برای تأیید صحت و تعیین اهمیت هر یک از مقوله ها و مضامین استخراج شده، پنل دلفی با حضور 27 متخصص در دور اول و 24 متخصص در دور دوم تشکیل شد. یافته ها: چالش های مضمون «موارد آموزشی»، بیشتر به ضعف آموزش های روزآمد به حرفه مندان و آموزش های دانشگاهی مربوط می شود. ازجمله سرفصل های نامتوازن برای دروس سازماندهی، نبود مستندسازی آموزشی، فقدان تجربه حرفه ای در نزد مدرسان، بلاتکلیفی در آموزش مباحث جدید و فقدان کارگاه های مجهز است. امکان استفاده از حرفه مندان باتجربه به عنوان مدرس و همچنین فرصت تبدیل کارگاه های سازماندهی به آزمایشگاه های مجهز برای آموزش و پژوهش در رابطه با رویکردها، مفاهیم و ابزارهای جدید از فرصت های آموزشی مهمی هستند که متخصصان به آنها اشاره کرده اند. در رابطه با مضمون «موارد پژوهشی»، چالش هایی همچون کافی نبودن متخصصان و نبود پیوستگی لازم میان پژوهش های این موضوع مطرح شده است. همچنین روزآمدبودن پژوهش ها و وجود ابزارهای حرفه ای پایه که توسط متخصصان باتجربه در گذشته تهیه شده، از مهمترین فرصت های مطرح شده است. در رابطه با مضمون «موارد حرفه ای»، عمده ترین چالش ها به مشکلات نرم افزارهای تخصصی، روزآمدنبودن حرفه مندان و بی توجهی به نیازهای کاربران مربوط می شوند. در رابطه با مضمون «موارد راهبردی»، بیشترین چالش ها به ضعف نهادهای تأثیرگذار و نبود همکاری های لازم ملی و بین المللی برمی گردد. تشکیل کمیته ملی سازماندهی دانش، بازنگری در سرفصل های آموزشی، راه اندازی آزمایشگاه های سازماندهی دانش، پیاده سازی عملی الگوهای جدید و همچنین افزایش ارتباطات و توسعه سازماندهی مردم محور راهکارهای پیشنهادی متخصصان در پژوهش کنونی است. توجه به افزایش روزافزون حجم داده های با نیمه عمر زیاد در شبکه های اجتماعی و همچنین وجود ملاحظات بافت ایرانی – اسلامی،  فرصت های راهبردی است که باید بدان ها توجه کرد. نتیجه گیری: برای رفع چالش های آموزشی، پژوهشی و حرفه ای در سازماندهی اطلاعات، علاوه بر اقدام های توصیه شده در این پژوهش، توجه به موارد راهبردی همانند تشکیل کمیته ها و تشکل های تخصصی و انجام تصمیم سازی های راهبردی در سطح ملی کاملا ضروری به نظر می رسد.
۶۵۵۰.

بررسی مخاطب شناسی در تقدیم نامه های پایان نامه های دانشگاهی و حوزوی ارائه شده بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر نقش فرهنگی و ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۹۵) 33 - 59

کلید واژه ها: پایان نامه تقدیم نامه نویسی دانشگاه حوزه علمیه ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۵
هدف: پایان نامه ها از جمله منابع علمی و پژوهشی دست اول است که در اجزاء و ساختار آن، تقدیم نامه وجود دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مخاطب شناسی تقدیم نامه های پایان نامه های دانشگاهی و حوزوی بعد از انقلاب اسلامی است. روش : روش پژوهش، مطالعه کتابخانه ای است. اطلاعات از طریق مشاهده و فیش برداری از سه پایگاه مهم اطلاعاتی پایان نامه: ایرانداک، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، جمع آوری گردید. از 600 عنوان پایان نامه مربوط به 77 مرکز آموزش عالی دانشگاهی و حوزوی مورد مطالعه، 522 تقدیم نامه فیش برداری گردید. یافته ها: حدود 85 درصد از پایان نامه ها دارای تقدیم نامه هستند و پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاهی و حوزوی بیشترین فراوانی را دارند. پایان نامه های دانشگاه های غیرانتفاعی، پیام نور و دولتی به ترتیب دارای بیشترین تقدیم نامه هستند. بیشتر تقدیم نامه ها دارای دو مخاطب است و به طور میانگین هر تقدیم نامه به سه مخاطب تقدیم شده است. زنان نسبت به مردان به مخاطبان بیشتری تقدیم نموده اند. مخاطبان حدود 6 درصد تقدیم نامه ها با موضوع پایان نامه ارتباط دارند. 72 درصد مخاطبان، از خانواده و بستگان پدیدآور هستند، 13 درصد مخاطبان، ائمه اطهار (ع) هستند، حدود 15 درصد تقدیم نامه ها نیز به سایر گروه ها و شخصیت های علمی، دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... تقدیم شده اند. نتیجه گیری: موضوع پایان نامه تأثیر کمتری در فکر و ذهن پدیدآور برای تدوین تقدیم نامه دارد. تکریم و قدردانی تقدیم نامه نویسان، از زحمات والدین نشانگر فرهنگ دینی و ارتباط عمیق فرزندان با والدین در خانواده های ایرانی است. عشق به ائمه اطهار (ع) و انتظار فرج از دغدغه های پژوهشگران جوان ایران اسلامی است. به طور کلی تقدیم نامه نویسان معتقد به آموزه های دین مبین اسلام به ویژه کلام الهی (قرآن) و علاقه مند به دفاع از ارزش های انقلاب اسلامی (شهدا و رهبری) هستند و این موضوع سرمایه بسیار مهم معنوی و اعتقادی است که مدیران جامعه اسلامی و خانواده ها باید برای حفظ و حراست و تقویت بنیه های آن از هیچ کوششی دریغ نکنند و این نوع سرمایه ها را تقویت، تکریم و تجلیل نمایند.
۶۵۵۱.

ارزیابی نمایه پایان کتابهای فارسی حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی در فاصله سالهای 1389-1385، از نظر رعایت معیارهای استاندارد ایزو 999-1996(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره پانزدهم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 139 - 165

کلید واژه ها: نمایه پایان کتاب استاندارد ایزو 999-1996 کتابهای کتابداری و اطلاع رسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۳۳
هدف: در این نوشته، نمایه پایان کتابهای فارسی حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی منتشر شده در فاصله سالهای 1389-1385 از نظر رعایت معیارهای ارزیابی استاندارد ایزو 999-1996 ارزیابی شده است. روش: پژوهش حاضر پیمایش کمّی و از نوع توصیفی- ارزشیابی است و بنا به ماهیت موضوع و هدفهای پژوهش، برای گردآوری اطلاعات از بررسی موردی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده و برای آزمون پرسشهای پژوهش از آزمون مجذور خی( χ² )، همبستگی پیرسون، و تحلیل واریانس(آنووا) استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد از 169 عنوان کتاب بررسی شده در موضوع علوم کتابداری و اطلاع رسانی، تنها 27/37% دارای نمایه پایانی بوده اند. میزان رعایت معیارهای ارزیابی در نمایه های پایانی مورد بررسی بر اساس میانگین نسبتها 65/56% می باشد. هر چند نمایه پایانی کتابهای حوزه علوم کتابداری واطلاع رسانی نسبت به سایر حوزه های موضوعی از نظر رعایت معیارهای استاندارد ایزو عملکرد بهتری داشته اند، انتظار استفاده کنندگان بالقوه خیلی بیشتر از اینهاست. اصالت/ ارزش: در این پژوهش، محقق تفاوت یا معناداری نمایه را با لحاظ کردن معیارهای ارزیابی استاندارد ایزو مورد کند و کاو قرار داده است. پژوهش حاضر بر آن است که توجه نویسندگان و ناشران این حوزه بیش از پیش به ضرورت وجودی نمایه های پایانی کارآمد جلب شود.
۶۵۵۲.

ارزیابی عملکرد خدمات به محققان کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با استفاده از مدل سیرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 143 - 171

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد کتابداران محققان مدل سیرز کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۵۱
هدف : هدف پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد تالارهای محققان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با استفاده از مدل سیرز[3] است. روش : این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران و محققان در سه اداره (کتابخانه عمومی، اداره مخطوطات و اسناد و مطبوعات) کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، شامل 14 کتابدار و نمونه ای به تعداد 83 نفر از محققان کتابخانه تشکیل می دهند. برای گردآوری داده ها بر اساس مدل سیرز از 6 پرسشنامه و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. یافته ها : میانگین رضایت شغلی، خودباوری و عملکرد شغلی کتابداران، در سطح بالاتر از متوسط و تعهد سازمانی در حد متوسط است. نتایج حاکی از کیفیت بالاتر از متوسط خدمات کتابخانه است که در نتیجه رضایت بالاتر از متوسط محققان را در بر دارد، اما این رضایت سبب وفاداری آنان به استفاده از خدمات کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگردیده و وفاداری آنان کمتر از حد متوسط است. نتیجه گیری : از دیدگاه محققان، کیفیت خدمات و رضایت از خدمات در تالارهای محققان کتابخانه و مرکز اسناد حاکم است، اما وفاداری کمتر از حد متوسط است. همچنین، از دیدگاه کتابداران، مؤلفه های مربوط به «رضایت شغلی»، «خودباوری»، «عملکرد شغلی» و«تعهد سازمانی» نیز در حد بالایی وجود دارد. لذا در صورت ارتقای عملکرد بهینه هم در کتابداران و هم در سازمان کتابخانه ها و مرکز اسناد، امکان ایجاد وفاداری نیز در محققان به وجود خواهد آمد.  
۶۵۵۳.

طراحی یک روش الگوگذاری دیجیتال خود ترمیم جهت احراز اصالت اسناد چاپی و دستنویس الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و چهارم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹۳) 174 - 193

کلید واژه ها: الگوگذاری دیجیتال تصاویر متنی تشخیص جعل سند تصحیح جعل سند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۴۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی فعالیت های انجام شده در خصوص الگوگذاری دیجیتال اسناد و متون به منظور اثبات اصالت اسناد و حفاظت حق نشر و ارائه یک مدل جدید الگوگذاری دیجیتال متون فارسی چاپی و دستنویس با قابلیت تشخیص جعل سند و اصلاح تغییرات انجام شد. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است. برای شبیه سازی الگوریتم از 20 متن دستنویس فارسی و 35 متن چاپی استفاده شد. در الگوریتم پیشنهادی با استفاده از اطلاعات نقاط تصویر و ترکیب آن با یک کلید مخفی، الگوی دیجیتال تولید و در تصویر متنی ذخیره شد. سپس تصویر مورد حملات تعمدی قرار گرفته و الگوی پنهان شده در متن بازیابی گردید. در نهایت با توجه به قابلیت خود ترمیمی روش، نواحی جعل شده تصحیح و سند به شکل اولیه بازگردانده شد. یافته ها: دقت روش پیشنهادی در تشخیص و تصحیح نواحی جعل شده بر حسب دو معیار دقت تشخیص (TDA) و دقت ترمیم (TRA) محاسبه شد. الگوریتم در حالت میانگین قادر به شناسایی نقاط دستکاری شده با دقت 82/93 درصد و تصحیح و بازیابی تغییرات با دقت 27/92 درصد بود. نامحسوس بودن الگو بر حسب مقیاس PSNR برابر با 18/40 دسی بل به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از اندازه گیری عددی دقت مدل پیشنهادی و همچنین نتایج شهودی حاکی از کارایی مناسب آن است. الگوی ادغامی به صورت نامحسوس و با حفظ کیفیت بصری اسناد درج می گردد و برای تمامی متون دستنویس و چاپی الکترونیکی و برای کتابخانه های دیجیتال، آموزش الکترونیک و دولت الکترونیک قابل پیاده سازی و اجرا می باشد.  
۶۵۵۴.

سنجش توانایی کودکان و نوجوانان برای درک نمادهای متنی و گرافیکی رابط کاربری پرتال کودک و نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۳۰) 16 - 36

کلید واژه ها: رابط کاربر نمادهای متنی نمادهای گرافیکی کودکان نوجوانان پرتال کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۴۶
هدف: رابط کاربر نخستین نقطه تماس کودک و نوجوان با یک وبگاه است. چنانچه محتوای وبگاه، به ویژه نمادهای متنی و گرافیکی آن، با ویژگی ها و توانایی های ایشان در هر گروه سنی متناسب نباشد، به احتمال بسیار وبگاه را ترک خواهند کرد. پژوهش حاضر درک پذیربودن نمادهای متنی و گرافیکی رابط کاربری یک پرتال کودک و نوجوان را برای این دو گروه سنی سنجیده است. روش: جامعه آماری این پیمایش 600 نفر کودک و نوجوان عضو فعال سه مرکز فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در شهر بیرجند بوده اند. از میان آن ها 115 نفر به صورت تصادفی طبقه ای غیرنسبی انتخاب شدند و به پرسش نامه محقق ساخته پاسخ دادند که با بررسی پیشینه های نظری و پژوهشی مرتبط و مطالعه محیط رابط کاربر پرتال های کودک تهیه شد. در پژوهش حاضر، از واژگان استاندارد این اصطلاح نامه برای تهیه پرسش نامه متن به متن استفاده شد. پرتال استفاده شده، کودک 24 نام دارد و متعلق به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. یافته ها : توانایی کودکان و نوجوانان در شناسایی نمادهای متنی و گرافیکی از حد مط،وب بیشتر بود؛ اما توانایی ایشان در ترکیب نمادها متغیر بود (سطح معناداری برابر با 000/0 و کوچک تر از 05/0 است). در شناسایی نمادهای متنی و گرافیکی بین گروه سنی (10 تا 12) و (14 تا 16) سال اختلاف معنی دار یافت شد. میانگین توانایی شناسایی نمادهای گرافیکی در گروه سنی 10 تا 12 سال 82/71 و در گروه سنی 14 تا 16 سال 76 به دست آمد. میان توانایی دختران و پسران تفاوتی مشاهده نشد. نتیجه گیری : واژگان به کاررفته در پرتال کودک و نوجوان ساده، فهم پذیر و استاندارد است. اگر در طراحی رابط کاربری به توانایی های ذهنی و شناختی کودکان و نوجوانان و همچنین نیازهای آن ها توجه شود، شناسایی نمادهای گرافیکی و متنی رابط کاربری و استفاده از بخش های مختلف وب سایت ها برای کودکان و نوجوانان راحت و جذاب خواهد بود.
۶۵۵۵.

امکان سنجی پیاده سازی رایانش ابری در کتابخانه های دانشگاهی ایران: مطالعه موردی دانشگاه های شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 171 - 186

کلید واژه ها: رایانش ابری امکان سنجی کتابخانه های دانشگاهی فضای ابری مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۹
مقدمه: رایانش ابری یک فناوری جدید است که می تواند به کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کمک کند تا نیازهای اطلاعاتی کاربران را با هزینه کمتر و سرعت بیشتر اینترنت فراهم نماید. از این رو، بررسی امکان سنجی پیاده سازی رایانش ابری در کتابخانه های دانشگاه های شهر مشهد هدف پژوهش حاضر بود. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پیمایشی بود. جامعه پژوهش شامل مدیران و مسئولان فناوری کتابخانه های دانشگاه های شهر مشهد است که تعداد آنها برابر با 23 نفر بود که سرشماری شدند. داده های مورد نیاز پژوهش به وسیله دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری گردید که روایی آنها با نظر متخصصان و پایایی نیز با ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که امکان پیاده سازی رایانش ابری در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های شهر مشهد از نظر بودجه و نیروی انسانی کمتر از سطح متوسط (3) بود ولی در ابعاد امکانات سخت افزاری و نرم افزاری و مدیریتی بالاتر از سطح متوسط بود. نتیجه : رایانش ابری موضوع جدیدی است که در کتابخانه های ایران کمتر مورد توجه پژوهشگران و کتابخانه ها قرار گرفته است. کتابخانه ها باید با فراهم آوردن زیرساخت های مناسب از مزایای این فناوری استفاده نمایند.
۶۵۵۶.

مقایسه ملاک های انتخاب کتاب از دیدگاه نوجوانان شهری و روستایی (مطالعه موردی: شهرستان کاشمر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 123 - 150

کلید واژه ها: ملاک های انتخاب کتاب نوجوانان شهری نوجوانان روستایی شرایط اقتصادی اجتماعی شهرستان کاشمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۴۴
هدف: هدف از این پژوهش، شناسایی و مقایسه میزان اهمیت ملاک های نوجوانان شهری و روستایی برای انتخاب کتاب بر اساس شرایط اجتماعی، امکانات شهری و روستایی بود. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از تمامی دانش آموزان 12 تا 16 سال مدارس شهرستان کاشمر شامل مناطق شهری و روستایی بود که به روش نمونه گیری تصادفیِ خوشه ایِ دو مرحله ای انتخاب شدند. از دو پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسش نامه ها توسط متخصصان و پایایی آنها با استفاده از آلفای کرونباخ اندازه گیری گردید. مقدار آلفا به ترتیب برابر با 0.86 و 0.84 بود. یافته ها: نتایج به دست آمده، میزان اهمیت هریک از ملاک های اصلی و ملاک های فرعیِ انتخاب کتاب برای نوجوانان شهری و نوجوانان روستایی را مشخص کرد. در اولویت بندی ملاک های اصلیِ انتخاب کتاب، نوجوانان شهری، «کیفیت محتوا» را اولویت نخست و «قیمت» را اولویت آخر خود انتخاب کردند. همچنین نوجوانان روستایی در اولویت بندی ملاک های اصلی انتخاب کتاب، «قیمت» را اولویت نخست و «اعتبار ناشر» را اولویت آخر خود برگزیدند. نتایج پژوهش نشان داد تفاوت معناداری بین نوجوانان شهری و نوجوانان روستایی درخصوص میزان اهمیت ملاک های انتخاب کتاب وجود داشت (000/0 p = ). همچنین مشخص شد بین میزان اهمیت ملاک های انتخاب کتاب در طبقات ضعیف، متوسط و بالای اجتماعی اقتصادی، تفاوت معناداری وجود داشت (000/0 p = ). افزون براین، رابطه معنادار بین سطح تحصیلات والدین و میزان اهمیت ملاک های انتخاب کتاب تأیید شد.  
۶۵۵۷.

واکاوی مؤلفه های مدیریت دانش در منابع و برنامه های درسی آموزش عالی (با استفاده از روش فراترکیب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۹۶) 178 - 204

کلید واژه ها: مدیریت دانش آموزش عالی کتاب های درسی برنامه های درسی فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۶۵
هدف: هدف این پژوهش تعیین وضعیت مؤلفه های مدیریت دانش با استفاده از مطالعه پژوهش های پیشین است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع طرح های پژوهش آمیخته اکتشافی است و با روش تحلیل محتوا، پرسشنامه ای و سیاهه وارسی 122 مقاله چاپ شده فارسی و انگلیسی بین سال های 2000 تا 2020 در حوزه مدیریت دانش در منابع و برنامه های درسی آموزش عالی بررسی شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که اشتراک دانش 67/26 درصد بیشترین و حفاظت از دانش 43/4 درصد کمترین سهم را کسب کرده اند. کاربست دانش 85/15 درصد، خلق دانش 17/14 درصد، تغییر دانش 63/10 درصد، سازماندهی دانش 65/9 درصد، شناسایی دانش 68/7 درصد، توسعه دانش 91/5 درصد، ارائه دانش 02/5 درصد را اتخاذ کرد. نتیجه گیری: آموزش عالی یکی از مهمترین خاستگاه های اشتراک دانش است و می تواند با ارائه الگوهای جدید دانش و سنجش و ارزیابی دانش که پیش شرط لازم برای کاربست موفق دانش است، مؤثر باشد. خلق و توسعه دانش نیز یکی از رسالت های اساسی آموزش عالی محسوب می شود و موجب کاربردی سازی دانش تئوری و به روزرسانی آن می شوند. تغییر دانش نیز فرآیندی متقابل بین دانش صریح و ضمنی است که منجر ایجاد دانش جدید می شود. حفاظت از دانش یکی از خلاءهای آموزش عالی است که عدم توجه به آن موفقیت مدیریت دانش را مختل می کند زیرا موفقیت مدیریت دانش محصول اتخاذ و اجرای استراتژی مناسب و یکپارچه در آموزش عالی است.
۶۵۵۸.

بررسی دیدگاه فهرست نویسان سه کتابخانه بزرگ مشهد درباره به کارگیری قواعد توصیف و دسترسی به منابع(آر.دی.ای)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره پانزدهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 141 - 167

کلید واژه ها: قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) فهرست نویسی کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی مشهد کتابخانه آستان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹
هدف: هدف از این پژوهش، بررسی دیدگاه کتابداران فهرست نویس سه کتابخانه بزرگ در مشهد (کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مرکزی علوم پزشکی) در مورد به کارگیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) است. از هدفهای دیگر این پژوهش می توان به سنجش میزان آشنایی کتابداران فهرست نویس مورد بررسی با این قواعد و میزان پذیرش آنها پیش و پس از آموزش اشاره کرد. روش: روش پژوهش از نوع آزمایشی به صورت طرح گروه پیش آزمون و پس آزمون است. سنجش میزان آشنایی در این پژوهش از دو طریق خود اظهاری (نظر شخصی) و میزان آشنایی عملی و بر اساس آزمون (بر اساس پاسخگویی به سؤالهای طرح شده از مباحث تخصصی) صورت گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد میزان آشنایی خوداظهاری فهرست نویسان با قواعد آر. دی. ای. در پیش از آموزش بالاتر از حد متوسط و میزان آشنایی عملی آنان پایین تر از حد متوسط است. اما پس از آموزش هر دو نوع آشنایی آنان، اعم از خود اظهاری و عملی، با این قواعد بالاتر از سطح متوسط است. از دیگر نتایج پژوهش می توان به تأثیر مثبت آموزش بر سطح پذیرش قواعد آر.دی.ای. از سوی نمونه پژوهش (فهرست نویسان) اشاره کرد. بدین ترتیب، مشخص شد پس از آموزش و در نتیجه افزایش آشنایی فهرست نویسان با آر.دی.ای.، میزان آمادگی آنها برای پذیرش این قواعد به صورت معناداری افزایش یافته است. همچنین در این پژوهش، رابطه معناداری میان سن و سابقه کاری فهرست نویسان با میزان آشنایی خوداظهاری، آشنایی عملی و میزان پذیرش قواعد فهرست نویسی جدید (آر.دی.ای.) در نمونه پژوهش مشاهده نشد. بر اساس یافته های دیگر این پژوهش، فهرست نویسان خواستار ایجاد تغییراتی در نرم افزارهای کتابخانه ای به منظور پیاده سازی بهتر قواعد فهرست نویسی جدید (آر.دی.ای.) شدند. در این میان، فهرست نویسان بیش از همه خواستار به کارگیری همه جانبه قابلیتها و امکانات راهنما به منظور معرفی و بهره گیری تغییرات جدید در نحوه ثبت اطلاعات فهرست نویسی، ارائه آموزشهای کافی به فهرست نویسان پیش از پیاده سازی قواعد جدید، هماهنگ ساختن کاربرگه های فهرست نویسی با آر.دی.ای.، بازنگری در سرفصل درسهای سازماندهی اطلاعات در گروه های کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه ها و حضور کتابداران آشنا با قواعد جدید در کارگروه تغییر و تعدیل نرم افزارهای کتابخانه ای شدند.
۶۵۵۹.

شهرها وکانون های تألیف و استنساخ آثار فقهی شیعی در نیمه نخست دولت صفوی (1038-907 ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۳۰) 54 - 66

کلید واژه ها: کانون های استنساخ تألیف و کتابت آثار فقهی فقهای شیعه نیمه اول دوره صفوی نسخ خطی کتابخانه های ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۵
هدف: تألیف و استنساخ آثار فقهی پیشین سهم بزرگی در تقویت بنیان های فکری و التزام عملی جامعه و گسترش تشیع در دوران صفویه داشت. این پژوهش کانون های تولید این آثار را از به قدرت رسیدن این سلسله (907ق.) تا عصر شاه عباس اول (از 907 تا 1038ق) معرفی می کند. روش: با استفاده از نمایه های فهرستگان نسخ خطی ایران (فنخا) آثار و محل کتابت آن ها جست وجو شد. داده های نسخه شناسی آثار در سیاهه وارسی وارد شد. سپس اطلاعات مرتبط در چند جدول درج و تحلیل شد . یافته ها : از 554 عنوان کتاب و رساله فقهی تألیف شده در این دوره، 392 عنوان دارای توضیح محل کتابت هستند؛ نزدیک به 50 درصد آن ها در مشهد (پایتخت معنوی) و اصفهان (پایتخت سیاسی و فرهنگی) و بقیه در شیراز، قزوین، کاشان و تبریز کتابت شده اند. فقط در 86 نسخه نام کانون استنساخ ذکر شده است. از آن میان 65 نسخه در 47 مدرسه دینی و فقط 20 نسخه در حرم ها، مسجدها، خانه ها، نظامیه ها، و خانقاه ها و محله ها تهیه شده است. نتیجه گیری : مدارس نوتأسیس شیعی در شهرهای بزرگ ایران کانون اصلی استنساخ و انتشار آثار فقهی امامیه بودند. حرم های مطهر، مساجد، نظامیه ها و حتی منازل علما به منزله مراکز درس نیز کانون های استنساخ بودند. نسخه ها آثار فقیهانی همچون محقق کرکی، شیخ بهایی، شیخ ابراهیم قطیفی، شیخ یوسف بحرانی و شیخ حرعاملی بودند که به تشویق شاهان صفوی از جبل عامل، حله، بحرین، احساء و قطیف به ایران آمده بودند. همچنین آثار فقهای مشهور متقدمین مانند علامه حلّی و محقق حلّی در شهر های مشهد و اصفهان به دو جهت بیشتر از سایر شهرها بود: الف) وجود مدارس متعدد شیعی در شهر مذهبی مشهد و در پایتخت حکومت صفویه یعنی اصفهان؛ ب) حضور فقهای امامیه مهاجر از جبل عامل و سایر مراکز شیعی خارج از ایران در این دو شهر بزرگ و مذهبی.
۶۵۶۰.

پیامدهای اجتماعی جنگ جهانی دوم در همدان (1320- 1325 ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۷) 6 - 36

کلید واژه ها: همدان جنگ جهانی دوم متفقین پیامدهای اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۸۴
هدف:اشغال همدان توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متعددی را برای این شهر به وجود آورد. پیامدهای اجتماعی این جنگ عبارت بودند از: بحران نان؛ شیوع بیماری؛ ورود مهاجران به شهر؛ مهاجرت از شهر و گسست اجتماعی؛ تبعید؛ بیگانه ستیزی؛ هم گرایی؛ و... . روش/ رویکرد پژوهش: با روش تاریخی و با شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانه ای نوشته شده است. یافته ها و نتیجه گیری: تاثیرات و پیامدهای اجتماعی جنگ جهانی دوم بر همدان مستمر و بیشتر از دیگر پیامدهایی چون اقتصادی و فرهنگی بود. پیامدهایی چون تعدی، غارت و قحطی، افزایش فقر و نارضایتی و تبعید و زندانی ناشی از حوادث جنگ جهانی دوم منجر به بیگانه ستیزی و نارضایتی از عملکرد متفقین در بین مردم شهر و روستا گردید. این ویژگی های مثبت مختص شرایط دوران جنگ بود و به محض پایان جنگ این پیامدها نیز استمرار نیافت. کمبود نان و هیجان عمومی ناشی از آن در زمان جنگ پیامدی چند وجهی بود که تاثیرات آن طولانی و مخرب تر از دیگر پیامدهای اجتماعی بود. این قضیه با دخالت-های متعدد نیروهای متفقین، ملاکین و محتکرین، نانوایی ها و حکومت محلی به حادثه ای تاثیر گذار در زمان جنگ تبدیل گردید. تبعید و زندانی نمودن مردم مخالف حضور متفقین در همدان، سیاست غالب انگلیسی ها در همدان دوران جنگ بود. با این سیاست انگلیسی ها زمام شهر را در اختیار خود گرفتند. در زمان جنگ مهاجرت درونی به خصوص مهاجرت روستاییان به شهر پر رنگ تر از مهاجرت بیرونی بود اما با دور شدن از فضای جنگ روند مهاجرت بیرونی بر مهاجرت درونی غالب گردید که تاکنون نیز ادامه دارد. گسست اجتماعی دوران جنگ باعث ایجاد دگرگونی شدید در حوزه قومی، زبانی و ساختار اجتماعی منطقه شد. شکل گیری غارت، راهزنی و حتی دست درازی به اموال نیروهای متفقین برای به دست آوردن مواد غذایی، ایجاد هرج و مرج در شهر، دستبرد به دکاکین و منازل از مصادیق پیامد ناامنی بود که با گسترش آن، آرامش از منطقه رخت بربست و نارضایتی مردم در این زمان رو به افزایش نهاد..

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان