درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶۱ تا ۱۸۰ مورد از کل ۳۰٬۱۳۴ مورد.
۱۶۱.

بررسی میزان پایداری اجتماعی و رضایت از محیط زندگی (مطالعۀ موردی: ناحیۀ 1 منطقۀ 9 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 172 - 143

کلید واژه ها: پایداری اجتماعی تحلیل فضائی موران کلی لکه های داغ و سرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۹۱
یکی از مباحث مهم پایداری شهرها، توجه به شاخص ها و زمینه های ایجاد پایداری اجتماعی است. در این میان، محله به عنوان مبنای فیزیکی- اجتماعی می تواند نقش بسیار مهمی در تکامل پایداری شهرها ایفا کند و ابعاد آن به عنوان یکی از مهم ترین و کلیدی ترین ابزار در برنامه ریزی ها کاربرد دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت پایداری اجتماعی در ناحیه 1 منطقه 9 تهران و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. بر اساس حجم نمونه و نمونه گیری فضائی، 383 خانوار انتخاب و پرسشنامه ها میان آن ها توزیع شدند. برای تحلیل داده ها، از تکنیک مک گراناهان استفاده گردید و تحلیل فضائی با استفاده از آماره موران کلی و آماره لکه داغ و سرد در نرم افزار Arc GIS صورت گرفت. نتایج نهائی تکنیک مک گراناهان بر اساس بلوک های شهری محاسبه و با نقشه نهایی پایداری اجتماعی مشخص شدند. نتایج تحلیل فضائی نیز الگوی خوشه ای مقادیر پایداری اجتماعی را نشان می دهند؛ بر این اساس وضعیت پایداری اجتماعی در بخش های غربی ناحیه یعنی بخش های جنوبی محله استاد معین و بخش غربی محله دستغیب دارای وضعیت مطلوبی است و این میزان در بخش شرقی ناحیه یعنی بخش جنوبی محله هوشیار و بخش شرقی محله دستغیب دارای وضعیت نامطلوبی است. بیشترین میزان پایداری در محله استاد معین و بخش های مرکزی و غربی محله دستغیب و کمترین میزان پایداری در محله هوشیار قرار دارد؛ بنابراین جهت افزایش میزان پایداری اجتماعی در ناحیه یک منطقه نه شهر تهران، لزوم ایجاد زمینه های تسهیل جریان نوسازی و افزایش مشارکت، افزایش زمینه های ایجاد امنیت و رضایت ساکنان، امری ضروری و مهم به نظر می رسد.
۱۶۲.

تحلیل تطبیقی از تأثیر برنامه های تلویزیونی شبکه دو و شبکه تهران بر شاخص حس تعلق مکانی شهروندان مناطق (1و12و20) کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال دهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 23 - 37

کلید واژه ها: تاب آوری اجتماعی تحلیل تطبیقی حس تعلق مکانی کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۷۱
در پژوهش سعی شده از روش توصیفی و تحلیلی تأثیر برنامه های تلویزیونی رسانه ملی که در پیام و محتوای خود، سبک زندگی هویت منطقه ای و شهری را ترویج می کنند. بر میزان و سطح برخورداری از شاخص حس تعلق مکانی شهروندان مناطق 1، 12 و 20 کلانشهر تهران ارزیابی گردد لذا بر اساس مأموریت  شبکه های تلویزیونی ، برنامه های شاخص شبکه های دو و شبکه تهران مورد ارزیابی قرار گرفت و از آنجا که مناطق منتخب، از نظر موقعیت جغرافیایی،شاخص های اقتصادی و درآمدهای شهروندان  ونیز سبک زندگی شهروندی متفاوتند لذا منطقه یک به عنوان منطقه مرفه شهری و منطقه 12 بعنوان منطقه متوسط نشین شهری و منطقه 20 به عنوان منطقه کم برخوردار شهر تهران انتخاب شد. نتایج نشان داد، تأثیر برنامه های تلویزیونی بر شاخص حس تعلق مکانی در سه منطقه مورد مطالعه بر اساس آنالیز واریانس چند متغیر ANOVAمتفاوت است.همچنین   بمنظورتحلیل اولویت  رسانه برای ارتقاء شاخص حس تعلق مکانی در سه منطقه یاد شده  از مدل تاپسیس فازی FTOPSIS استفاده شد و نتایج نشان دادکه ترویج و تبلیغ مؤلفه سبک زندگی شهروندی و در برنامه های تلویزیونی، بیشترین اثرکذاری را در هر سه منطقه منتخب دارد بنابراین رسانه تلویزیون می توانداز طریق برنامه سازی با رویکرد بهبود سبک زندگی شهروندی،احساس تعلق مکانی شهروندان را ارتقا دهد همچنین ازدیدگاه شهروندان تنها در منطقه 1 شهر تهران شاخص حس تعلق مکانی مطلوب می باشد. لذاپیشنهاد می شود ترویج مطالبات محلی و منطقه ای شهروندان مناطق 12 و 20  کلانشهر تهران باید. موضوع برنامه های تلویزیونی باشد.
۱۶۳.

تحلیل نقش حق زنان به شهر بر مبنای جدایی گزینی جنسیتی (مورد مطالعه: پارک بانوان شهر اردبیل)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 260 - 288

کلید واژه ها: جدایی گزینی جنسیتی حق به شهر زنان پارک بانوان اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۶۸
حق به شهر به عنوان شکل جدیدی از شهروندی تعریف می شود تا همه شهروندان بتوانند بر تولید فضای شهری کنترل و مشارکت داشته باشند. زنان به عنوان نیمی از جامعه، امکان بهره مندی برابر از فضاهای شهری را نسبت به مردان ندارند. در این راستا، اگرچه ممکن است فضا به اشتراک گذاشته شود و جنسیت ها در آن سهیم شوند، ولی این مسئله بسته به مکان ها و زمان های مختلف متفاوت خواهد بود و در نتیجه فضاهای جنسیتی شکل می گیرند. با توجه به اهمیت مساله، هدف مقاله حاضر شناسایی الگوی حضور در فضای زنانه بر حق به شهر با رویکرد جدایی گزینی جنسیتی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و بر اساس نحوه گردآوری داده ها توصیفی - تحلیلی از نوع پیمایشی است جامعه آماری تحقیق را زنان شهر اردبیل تشکیل می دهند که از میان آنها به تعداد 384 پرسشنامه با استفاده از فرمول کوکران به صورت تصادفی ساده توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از آزمون های t تک نمونه ای و آزمون فریدمن جهت رتبه-بندی در نرم افزار Spss استفاده شده است. براساس یافته های پژوهش، جدایی گزینی جنسیتی در فضاهای زنانه از سوی زنان در سطحی نامطلوب ارزیابی شده و در کل میزان جدایی گزینی جنسیتی در فضاهای زنانه از مجموع شاخص های مورد بررسی کمتر از میانه (میانه نظری = 3 ) است. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نیز دلالت بر تاثیرگذاری بیشتر معیار اجتماعی و فرهنگی بر جدایی گزینی جنسیتی می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تاثیر حضور در فضای زنانه بر حق زنان به شهر با رویکرد جدایی گزینی جنسیتی در پارک بانوان شهر اردبیل شاخص هایی را ارائه نمود که به عنوان عوامل موثر در سنجش جدایی گزینی در فضا تلقی شده و سنجش تاثیر حضور زنان در فضا را در پی داشت.
۱۶۴.

گردشگری، از تعریف تا بازتعریف آن در دوران جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 7 - 45

کلید واژه ها: گردشگری اصطلاحات معنا تعریف بازتعریف گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۷
زمینه و هدف: در روند تحولات پرشتاب جهان، گردشگری، دیگر فقط سیر آفاق، عبرت گیری و تجربه اندوزی اخلاقی نیست، بلکه به مثابه پدیده ای معناساز بر اساس درک و فهم کنشگران از آن، ذیل زمینه مندی اقتصادی-فرهنگی در هر جامعه تعریف می شود. تنوع و تعدد کنشگران و زمینه های شکل گیری گردشگری، منجر به شکل گیری تعاریف رنگارنگی از گردشگری شده است. در بررسی تعاریف موجود، مشخصه ها و ویژگی هایی از گردشگری استخراج شد که تحت عنوان اصول بنیادی و مطلوب گردشگری تقسیم بندی می شدند، اما هیچ یک از تعاریف، این اصول و ویژگی ها را به طور هم زمان در بر نمی گرفتند. با وجود این، حتی اگر تعریفی، همه آن ها را شامل شود، ویژگی های ضروری دیگری برای درک و توصیف گردشگری به عنوان یک فعالیت چندبُعدی وجود دارند که ضروری هستند، اما کنار گذاشته یا نادیده گرفته شدند. هدف اصلی این پژوهش، استخراج و استقرای ویژگی های کنار گذاشته یا نادیده گرفته شده گردشگری به منظور بازتعریف آن است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، توصیفی-اکتشافی، از نظر مخاطب، یک پژوهش بنیادی و بر اساس نحوه گردآوری داد ه ها از نوع پژوهش آمیخته (کمّی-کیفی) است. یافته ها: یافته ها در قالب تعاریف و ویژگی های موجود گردشگری (تز)، ویژگی های نادیده گرفته شده گردشگری (آنتی تز) و تفسیر و ترکیب ویژگی های موجود و نادیده گرفته شده گردشگری و بازتعریف آن (سنتز) گزارش شدند. نتیجه گیری و پیشنهادات: به عنوان نتیجه مهم این پژوهش، برای تعریف نمودن گردشگری، ابتدا می بایست آبشخور فلسفی و رویکردی تعریف و جایگاه آن در نظام ارزشی جامعه مشخص گردد؛ اینکه عرضه محور، تقاضامحور و یا کل گرایانه است. همچنین در درون هر رویکرد نیز باید ویژگی های کامل آن رویکرد لحاظ شود. برای این کار می توان مفاهیم را مقوله بندی و عنصرسازی نمود تا تعریف در دل کلمات و مفاهیم گم نشود و سپس در یک پیوست، مقوله ها و عناصر را تشریح نمود. نوآوری و اصالت: با ترکیب تعاریف موجود و عناصر شناسایی شده جدید، با تأکید بر اینکه "گردشگری، گردشگری است"، بازتعریفی از گردشگری ارائه گردید.
۱۶۵.

ارزیابی تأثیر رفاه اجتماعی _ اقتصادی بر سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان دهگلان، روستاهای بخش بلبان آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای اقتصادی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۳ 53 - 72

کلید واژه ها: توسعه پایدار روستایی رفاه اجتماعی و اقتصادی سرمایه اجتماعی شهرستان دهگلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۸
در عصر کنونی جهت رسیدن به توسعه هر چه بیشتر در سکونتگاه های روستایی تدابیر و اقدامات گوناگونی به کار گرفته شده است؛ که سرمایه اجتماعی به عنوان یک اصل محوری و راهی در جهت نیل به توسعه پایدار، یک اصل کلیدی در جامعه محلی و یکی از مهم ترین عنصرهای حیاتی و انسجام بخش جامعه به حساب می آید. امروزه سرمایه اجتماعی به-ویژه در ارتباط با رفاه اجتماعی و اقتصادی می تواند نتیجه اصلی توسعه متعادل و به عنوان رهیافتی جامع برای تحقق توسعه پایدار مناطق روستایی باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر رفاه اجتماعی _ اقتصادی بر سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی در دهستان ئیلاق جنوبی تابع بخش بلبان آباد واقع در شهرستان دهگلان صورت گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت در چارچوب روش توصیفی _ تحلیلی قرار می گیرد. آمار و اطلاعات لازم به دو صورت، کتابخانه ای و پیمایش میدانی جمع آوری شدند که در بخش مطالعه میدانی تمرکز اصلی مبتنی بر ابزار پرسشنامه بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه روستاهای دارای بیش از 20 خانوار دهستان ئیلاق جنوبی است. به منظور تعیین حجم نمونه ها با بهره گیری از فرمول کوکران 220 خانوار به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و همچنین رگرسیون چند متغیره در محیط نرم افزاری SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین رفاه اجتماعی و رفاه اقتصادی با سرمایه اجتماعی، رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد؛ و با توجه به میزان ضریب همبستگی به دست آمده، رفاه اقتصادی از همبستگی بیشتری با سرمایه اجتماعی برخوردار است. همچنین یافته ها حاکی از آن است که با توجه به ضریب تعیین در رگرسیون، رفاه اجتماعی و اقتصادی بر سرمایه اجتماعی اثر مستقیم دارند. در نتیجه رفاه اجتماعی و رفاه اقتصادی با ایجاد شبکه ای از ارتباط و هماهنگی ها با سرمایه اجتماعی، زمینه را جهت رسیدن به توسعه و به ویژه توسعه پایدار روستایی فراهم می آورند.
۱۶۶.

تحلیل کیفیت زندگی در قبل و بعد از تبدیل سکونتگاه ها به شهر (مطالعه موردی: شهرهای مصیری و کوپن، استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 1 - 25

کلید واژه ها: کیفیت زندگی ارتقا به شهر سیاست های شهری شهر کوپن شهر مصیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۵
مقدمه: در چند دهه گذشته بهبود کیفیت سکونتگاهی از طریق تبدیل روستاهای بزرگ به شهر به عنوان یکی از سیاست های توسعه برای دسترسی مطلوب تر ساکنان محلی به امکانات، تاسیسات و خدمات شهری مورد توجه  بوده است. در پژوهش حاضر هدف بررسی تاثیر تبدیل نقاط روستایی به شهر بر کیفیت زندگی ساکنان و مقایسه وضع موجود این سکونتگاه ها در دو شهر کوپن و مصیری در استان فارس است.داده و روش: پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان شهرهای مورد مطالعه است که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ۳۸۰ نفر تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته است.یافته ها: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرونوف نشان می دهد میزان رضایت از مولفه های کیفیت زندگی در هر دو شهر در دو دوره قبل و بعد از ارتقاء متفاوت است. با توجه به نتایج آزمون یومن ویتنی قبل از ارتقاء میانگین رتبه رضایت از مولفه های کیفیت زندگی در شهر مصیری مطلوب تر است. در حالی که بعد از ارتقاء شهر کوپن در همه مولفه ها شرایط بسیار مطلوبی دارد. آزمون رتبه های دبلیوکندال نشان می دهد رضایت از مولفه های کیفیت زندگی در هر دو شهر (به تفکیک) در دو دوره با هم متفاوت است. همچنین با توجه به آزمون رگرسیون خطی ساده، ارتباط قویی بین متغیر مستقل (کیفیت زندگی) با امید به آینده در هر دو سکونتگاه برقرار است.نتیجه گیری: نتایج کلی پژوهش نشان می دهد سیاست ارتقاء سکونتگاه و اقدامات صورت گرفته در این زمینه در شهر کوپن موفق بوده است. در حالی که در شهر مصیری این موفقیت رقم نخورده است.
۱۶۷.

تحلیلی بر عادت واره های کاربران کافه ها در بلوار دانشگاهِ شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 39 - 62

کلید واژه ها: تمایز سرمایه عادت واره کافه کنش میدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۷
هدف مقاله حاضر آن است که به تحلیل فضای حاکم بر کافه های خیابان دانشگاه در شهر زاهدان بپردازد. در این راستا، از رویکرد نظری بوردیو و نظریه میدان وی بهره برده شده است. روش تحقیق این پژوهش، کیفی و مبتنی بر تحلیل دیدگاه های کافه داران و باریستاهای کافه های منتخب در این خیابان بوده که از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته، دیدگاه آن ها جمع آوری شده است. به این منظور، دو نوع کافه در این خیابان (درمجموع 8 کافه)، مشتمل بر کافه های بیرون بر و کافی شاپ، انتخاب و با 12 نفر مصاحبه انجام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده دو نوع عادت واره مصرف قهوه و اسپرسو (بین بومیان) و کافه نشینی (بیشتر بین دانشجویان) قابل مشاهده است. میدان های مطرح در بررسی کافه ها، مشتمل بر میدان اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، سیاسی و قدرت هستند. کافه داران با بهره گیری از استراتژی های متضاد، سعی در جذب کاربران مختلف دارند و میان کنش و فعالیت بومیان و دانشجویان نیز تمایز مشاهده می شود. بررسی ارتباط بین مقوله های شناسایی شده نشان داد که مقوله های مرکزی شامل تغییر عادت واره و افزایش مصرف قهوه و تبدیل شدن کافه ها به فضایی شبه عمومی و جاذب جمعیت، تحت تأثیر شرایط علی چون تمایل به تغییر موقعیت اجتماعی، تغییرپذیری عادت واره ها و استفاده از قهوه برای درمان است. کنش کاربران کافه ها در برابر این تغییرات، پذیرش عادت واره جدید و درعین حال بومی سازی مصرف و فضا است. پیامدهای ناشی از این کنش، کم رنگ شدن محدودیت ها، بهبود اقتصاد، ارتباط مداری و اندیشه ورزی است.
۱۶۸.

تبیین اثرات رفتار مصرفی شهروندان دوران معاصر در شکل گیری فضاهای شهری در مراکزخرید (نمونه موردی: مگامال اکباتان – کلانشهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست گذاری محیط شهری سال سوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹) 37 - 52

کلید واژه ها: فضاهای شهری مراکزخرید بزرگ مقیاس رفتار مصرفی دوران معاصر مگامال اکباتان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۲۱۵
با ورود جریانات مدرنیسم به شهرهای ایران و به موازات فرایند توسعه روند جهانی شدن، فضاهای تجاری ساختار جدیدی به خود پیدا کرده و به صورت مال ها(مراکزخرید بزرگ مقیاس) جایگزین فضای تجاری گردیده اند.هم چنین رفتار کاربران فضایی با توجه به تغییر نقش فضاهای شهری دگرگون شده است و رفتار مصرفی به عنوان یکی از رفتارهای جامعه در نظر گرفته شده است. لذا؛ شناسایی مؤلفه های شکل گیری فضاهای شهری در مراکزخرید بزرگ مقیاس با تأکید بر رفتار مصرفی دوران معاصر هدف اصلی این مقاله می باشد. ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، رویکرد حاکم بر این پژوهش "توصیفی-تبیینی" و "بنیادی"است. روش انجام پژوهش به صورت کیفی می باشد. با توجه به جمع آوری داده ها از روش پیمایشی استفاده شده است که برای گردآوری داده ها از مصاحبه به عنوان ابزار اصلی بهره برده شده است. جامعه آماری نیز شامل کلیه کاربران استفاده کننده از فضا در مگامال اکباتان تهران در نظر گرفته شده است. حجم نمونه نیز با توجه به سطح اشباع نظری30 نفر در قالب فوکوس گروه های 5-6 نفر به صورت تصادفی بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تفاوت رفتاری نسبت به گذشته و نیز نسبت به اسلوب های رفتار در دیگر بازارهای سنتی را یکی دیگر از ویژگی های مگامال ها و مال ها در نظر گرفت  به طوری که که تأثیرات فضای مال ها بر سرشت و کیفیت حرکات و ژست های پرسه زنی جوانان قابل رویت و فضایی است که به وسیله حجم انبوه ویترین ها، تبلیغات های تجاری، مشوق مصرف و غیره بازتولیدگر و سامان دهنده این نوع اعمال قدرت درون پرسه زنی ها و قوانین نامکتوب می باشد.
۱۶۹.

نقش پروژه های عمرانی در تحقق سیاست های بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰ 665 - 684

کلید واژه ها: پروژه های عمرانی سیاست های بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۰۴
بافت های ناکارآمد و فرسوده، بافت هایی هستند که در فرآیند زمان طولانی شکل گرفته و تکوین یافته و امروزه در محاصره تکنولوژی گرفتار شده اند و به لحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبود گشته و اغلب جوابگوی نیاز ساکنین خود نیستند. لذا همزمان با بروز مسایل فوق و تأثیرات آنها بر حوزه های مختلف زندگی، توجه به بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری و رفع ناپایداری آنها به موضوعی جدی و محوری در شهرها تبدیل شده، به گونه ای که به عنوان یکی از جدی ترین چالش های نظام برنامه ریزی و مدیریت شهرها، سازمان های ذیربط را به تکاپوی ساماندهی و احیا این عناصر و بافت مذکور سوق داده و لزوم مداخله در این بافت ها و تحقق سیاست های بازآفرینی را در دوره های زمانی مختلف مطرح نموده است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر نقش پروژه های عمرانی در تحقق سیاست های بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری در شهر اسلامشهر با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد. در همین راستا به صورت پیمایشی به بررسی و گرد آوری اطلاعات پرداخته و 5 شاخص بازآفرینی شهری(شاخص های رضایتمندی، حکمرانی خوب شهری، ارتقای هویت ومنزلت مکانی و حفاظت از ارزش ها، فقر شهری بارویکرد توانمندی و ارتقای تاب آوری شهری درمواجهه با سوانح و بلایا) مورد با نرم افزارSPSS تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد شیوه اجرایی برنامه ریزی مشارکتی به منظور بازآفرینی مطلوب در بافت های ناکارآمد شهری این شهر، از طریق فعالیت های منسجم و برنامه ریزی شده می تواند کارساز و مفید باشد.
۱۷۰.

تهیه نقشه حساسیت پذیری سیلاب با رویکرد مبتنی برGIS -AHP؛ مطالعه موردی: حوزه آبخیز الموت رود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸۲ ۱۳۸-۱۲۵

کلید واژه ها: پهنه بندی خطر سیلاب الموت رود Arc GIS AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۸۳
نقشه حساسیت به سیلاب اقدامی نرم یا غیرسازه ای و منبعی جامع برای پیش بینی و جلوگیری از آثار مخرب سیلاب در سراسر جهان به ویژه در مناطقی با پبشینه وقوع سیلاب های مکرر، است. این نقشه ها برای بسیاری از حوزه های آبخیز کشورهای درحال توسعه تاکنون تهیه نشده و وجود ندارند. ازآنجایی که هنوز درک درستی از عوامل اصلی ایجادکننده سیلاب وجود ندارد، بنابراین این مخاطره همچنان به عنوان یک مشکل حل نشده در سطح جهان باقی مانده است. این تحقیق با بهره گیری از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزارPro ArcGIS پاسخی به برخی پارامترهای ایجادکننده سیلاب و آثار آن بر حساسیت به سیلاب در حوزه آبخیز الموت رود ارائه می دهد. بدین منظور ابتدا مجموعاً چهار پارامتر به عنوان عوامل مؤثر بر وقوع سیلاب در این حوضه به ترتیب فاصله از رودخانه، بارندگی سالیانه، شیب و کاربری اراضی، در سامانه اطلاعات جغرافیایی آماده سازی شده و پس از ایجاد ماتریس زوجی و انجام رتبه بندی، درنهایت وزن نهایی عوامل تهیه شدند. از ترکیب همه این پارامترهای ایجادکننده سیلاب بر اساس وزن و رتبه آن ها، نقشه پهنه بندی خطر سیلاب به دست آمد. بر این اساس منطقه موردمطالعه به پنج پهنه خطر طبقه بندی شده است. 3/7 درصد و 2/8 درصد وسعت حوضه به ترتیب در پهنه های خطر خیلی زیاد و خطر زیاد قرار گرفته است. این نقشه نسبت به داده های سیلاب تاریخی گردآوری شده در منطقه موردمطالعه و بهره گیری از روش ارزیابی آماری ماتریس درهم ریختگی، به طور دقیق ارزیابی شد و نتایج مؤید دقت بالای نقشه تولید شده است. یافته های این تحقیق می تواند در پیدا کردن درک مناسبی از مشکل فعلی سیلاب در این حوضه، شناسایی علل واقعی آن و برنامه مدیریت آب سودمند واقع گردد.
۱۷۱.

سیر تاریخی تقسیمات کشوری ایران در دوره باستان و ارائه پیشنهادات برای نظام تقسیمات فعلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۶ 131 - 156

کلید واژه ها: سازماندهی سیاسی فضا نظام تقسیمات کشوری ایران باستان شاخص و معیارها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۲۱۷
تقسیمات کشوری ظرف و چارچوب ساختار تشکیلات اداری کشور در سطوح مختلف است. در ایران نیز تقسیم بندی فضای کشور به واحدهای کوچک تر سابقه دیرینه ای دارد و از شکل گیری اولین حکومت سرزمینی تا به امروز (بیش از 2500 سال)، برای اداره و کنترل فضای سرزمینی توسط حکومت ها، مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش با شیوه تحلیلی – مقایسه ای سیر و روند تقسیمات کشوری ایران در دوره تاریخی پیش از اسلام (مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان) مورد بررسی قرارگرفته است. بررسی تقسیمات کشوری ایران در دوره های تاریخی از یک سو می تواند گامی در راستای شناخت تقسیمات کشوری، معیارهای تاثیرگذار بر تقسیمات و حدود اختیارات واحدها در دوره ها باشد و از سوی دیگر می توان از تجربیات آن دوران در راستای بهبود نظام تقسیمات کشوری فعلی استفاده کرد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مهم ترین مولفه های تاثیرگذار بر تقسیمات کشوری شامل ملاحظات تاریخی، وسعت جغرافیایی سرزمین، جغرافیای فرهنگی (قومیت و مذهب)، ملاحظات سیاسی، ملاحظات امنیتی و نظامی، دسترسی و ساختار ارتباطی، تبعیت از جهات جغرافیایی، ملاحظات اقتصادی، توپوگرافی و ویژگی های جغرافیایی طبیعی و مرزهای سرزمین می باشد. مهم ترین پیشنهاداتی که می توان برای نظام تقسیمات کشوری فعلی ارائه کرد عبارتند از توجه به پیشینه تقسیمات کشوری، تمرکز زدایی و واگذاری اختیارات، تصمیم گیری ها و اجرای سیاست ها به سطوح تقسیمات کشوری زیرین تحت نظارت حکومت مرکزی، توجه به جغرافیای فرهنگی در نظام تقسیمات کشوری، توجه به معیارهای کیفی در نظام تقسیمات کشوری، توجه به ساختار اداری شهر، تمرکز گرایی سیاسی – تمرکز زدایی اداری و اقتصادی، ضرورت توجه به ملاحظات و پتانسیل ها در ارتقای سطوح تقسیمات کشوری به خصوص شکل گیری استان های جدید و توجه به وحدت سرزمینی و ملاحظات امنیتی و سیاسی در تقسیمات کشوری.
۱۷۲.

بتن ژئوپلیمری، راهی برای ساخت و ساز سبز و توسعه پایدار شهری

نویسنده:
منبع: سیاستگذاری شهری و منطقه ای دوره ۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 85 - 101

کلید واژه ها: ژئوپلیمر توسعه پایدار ارزیابی چرخه عمر مصالح پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۲۶
بتن به علت دارا بودن ویژگی های خاص پرمصرف ترین مصالح در صنعت ساخت وساز، بعد از آب است. اما فرآیند تولید سیمان پرتلند معایب عمده ای نیز به دنبال دارد به طوری که تولید یک تن سیمان پرتلند سبب تولید تقریبا یک تن دی اکسید کربن می شود. از این رو نیاز به استفاده از یک جایگزین برای سیمان پرتلند ضروری به نظر می رسد. از طرفی اصل "بدون پسماند" و تولید مواد جدید با اثر محیط زیستی کمتر از اولویت ها از اهداف توسعه پایدار درشهر های آینده خواهد بود. برای توسعه ی بیشتر مواد سازگار با محیط زیست، به شناختی در مورد محرک های محیط زیستی مواد جدید و همچنین ارزیابی اثرات محیط زیستی مواد مرسوم درساخت ساز، نیاز می باشد. در سال های اخیر ژئوپلیمر به عنوان یک مصالح پایدار ، دوستدار محیط زیست و جایگزینی برای سیمان پرتلند مطرح شده است. ژئوپلیمرها موادی سرامیک مانندی با ساختارهای پلی تراکمی درسه بعد هستند که در اثر فعال شدن شیمیایی مواد جامد حاوی آلومینیوم و سیلیس در دمای نسبتاً پایین ایجاد می شوند. برای تولید بتن ژئوپلیمری واستفاده در ساختمان می توان از پسماند ها یا محصولات جانبی حاصل از صنایع ، مانند : خاکستر احتراق ذغال سنگ، سرباره های کوره آهن گدازی، ضایعات ساختمانی و یا پسماند کشاوزی مانند شلتوک برنج استفاده کرد. مقاله حاضر به طور خلاصه مطالعات انجام شده را در زمینه استفاده از فناوری ژئوپلیمر در مصالح پایدار به منظور توسعه پایدارشهری بارویکرد کاهش انتشار آلایندگی های زیست محیطی و ارزیابی چرخه عمر بررسی می کند . یافته ها و نتایج مطالعات نشان می دهند که بتن های ژئوپلیمری خصوصیات مکانیکی ، شیمیایی بالاتری و مصرف انرژی خیلی کمتری نسبت به بتن های معمولی دارند و مزایای محیط زیستی قابل توجهی را ارائه می کنند.
۱۷۳.

تحلیل آماری امواج گرمایی در دامنه های جنوبی البرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۸ ۹۸-۸۱

کلید واژه ها: موج گرما تحلیل روند شاخص صدک انحراف نرمال شده دما البرز مرکزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۳۰۴
هدف پژوهش تبیین فراوانی، توزیع زمانی، استمرار امواج گرمایی و شناسایی روند رخداد آن در دامنه های جنوبی البرز مرکزی است. بنابراین با استفاده از روش های آماری و داده های دمای بیشینه روزانه ایستگاه های همدیدی تهران (مهرآباد)، قزوین و سمنان برای دوره آماری 30 ساله (2016-1986) مشخصه های ذکر شده استخراج گردید، در گام نخست برای شناخت میزان تغییرپذیری و آگاهی از روند ماهانه دماهای بیشینه در دوره مورد پژوهش از روش ناپارامتری من کندال استفاده گردید. در ادامه برای شناسایی شدت، دوام و بسامد رخداد امواج گرمایی از نمایه های صدک (95. 98) و انحراف نرمال شده دما (NTD) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که فراوانی موج های گرمایی کوتاه مدت بیشتر بوده است. بیشترین فراوانی مربوط به امواج 2 روزه بوده، و به ترتیب ایستگاه های تهران (مهرآباد)، سمنان و قزوین فراوانی رخداد بیشتری دارند. بیشترین فراوانی رخداد سالانه به ترتیب در ایستگاه تهران (11موج در سال 2010)، در سمنان (9 موج در سال 2015) و قزوین (7 موج در سال 2015) شناسایی شد. بالاترین فراوانی ماهانه رخداد امواج گرمایی در ماه های ژوئن و سپتامبر ثبت شده است. بیشترین تداوم (15 روزه) در ماه مارس 2008 با روش صدک در ایستگاه مهرآباد بدست آمد. در روش انحراف نرمال شده دما در سال 2008 به صورت یک موج گرم (12روزه) محاسبه شد. بالاترین فراوانی سالانه رخداد اموج گرمایی در هر سه ایستگاه در سال 2015 رخداد داده است. واکاویی روند حاکی از افزایش رخداد امواج گرمایی در دوره سرد سال بوده، اما در دیگر فصل ها روند تغییرات معنی داری بدست نیامد. بطوریکه گویای کاهش شدت سرمای زمستانه در دامنه های جنوب البرز است. نتایج حاصل از دو روش نشان داد که در روش انحراف نرمال شده دما تعداد موج های گرمایی بیشتری نسبت به روش صدک ثبت گردید، ولی با این وجود در روش صدک شناسایی موج های گرمایی در دوره سرد سال نمایان تر بوده است.
۱۷۴.

پایش تأثیر گرمایش جهانی برکشت گندم در دشت مغان (گرمی) با کاربرد مدل گردش عمومی جوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۸ ۱۱۳-۹۹

کلید واژه ها: تغییر اقلیم کشت گندم سناریوهای اقلیمی دشت مغان مدل لارس دبلیوجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۳۰۳
گرمایش جهانی و افزایش دما اثرات زیادی در بخش های مختلف از جمله کشاورزی خواهد داشت. افزایش دمای زمین باعث افزایش شدت تبخیر می شود و به تبع آن مقدار نیاز محصولات کشاورزی به آب بالا می رود. در پژوهش حاضر برای پایش اثر گرمایش جهانی بر نوسانات بارش و نیز در تولید و کشت محصول گندم در دشت مغان، از مدل LARS-WG و خروجی مدل اقلیمی HADCM3 تحت سناریوی A1B و نیز داده های اقلیمی (دمای حداقل، دمای حداکثر، بارش و ساعت آفتابی روزانه) ایستگاه گرمی در یک بازه زمانی 14 ساله (2017-2004) استفاده شد. با مقایسه میانگین های ماهانه پارامترهای مذکور این نتیجه حاصل شد که در سطح اطمینان یک درصد تفاوت معنی داری بین داده های شبیه سازی از مدل و داده های مشاهداتی در دوره پایه وجود نداشته و میانگین های پارامترهای اقلیمی داده های حاصل از مدل و داده های واقعی شبیه به هم بوده و همبستگی بالای بین آن ها وجود دارد. در خاتمه با مقایسه میانگین های ماهانه مشاهداتی و مدل سازی عناصر اقلیمی بارش، دمای حداقل، حداکثر و ساعت آفتابی با استفاده از پارامترهای آماری RMSE، MAE، NA و R2 نشان داده شد که مدل (LARS-WG5) استفاده شده دقت کافی را برای شبیه سازی داده های روزانه در پارامترهای مذکور در دشت مغان، استان اردبیل دارا می باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که کاهش متوسط عملکرد گندم آبی و نیز کاهش تولید آن در منطقه موردمطالعه می تواند ناشی از کاهش بارش و نیز افزایش دمای منطقه باشد که خود ناشی از گرمایش جهانی است.
۱۷۵.

بررسی توزیع زمانی- مکانی و امکان پیش بینی جست باد در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 209 - 228

کلید واژه ها: ارزیابی جست باد غیرهمرفتی مخاطرات جوی WRF

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۹۱
امروزه شاهد انبوهی از پدیده های مخرب طبیعی هواشناسی و هیدرولوژیکی هستیم که هرساله تلفات و خسارات مالی و زیست محیطی بیشتری به زندگی بشر وارد می کنند. یکی از پدیده های جوی که می تواند بر ایمنی پرواز، حمل و نقل، سازه ها، انرژی و بسیاری دیگر از جنبه های زندگی بشری اثر مستقیم داشته باشد، جست باد است. هدف از این مطالعه، بررسی توزیع زمانی-مکانی جست باد در کشور ایران در یک بازه زمانی 15 ساله و ارزیابی یک روش تجربی تحت عنوان WPD جهت پیش بینی این پدیده با استفاده از برونداد مدل WRF است. بدین منظور داده های ثبت شده در 32 ایستگاه همدیدی بین سال های 2004 تا 2018 میلادی موردمطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تعداد دفعات وقوع جست باد در مناطق جنوب شرق و شمال غرب کشور به مراتب بیشتر از سایر مناطق بوده است؛ درحالی که فراوانی وقوع جست بادهای همرفتی در نیمه غربی کشور بیشتر بود. به طور کلی، فراوانی وقوع جست باد در بازه موردمطالعه روندی صعودی داشته و اغلب گزارش های جست باد همرفتی مربوط به فصل بهار بوده است. در مجموع، 67 درصد جست بادها در نیمه اول سال گزارش گردیده اند و تنها 13 درصد از آن ها در فصل پاییز اتفاق افتاده اند. همچنین محتمل ترین زمان وقوع جست باد بین ساعت های 18-12 محلی بوده است. در ادامه و از میان روش های پیش بینی جست باد، رابطه مورداستفاده در سامانه پس پردازش یکپارچه مدل WRF (WPD) انتخاب و عملکرد آن در کشور ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش پیش گفته بر روی 885 مورد جست باد غیرهمرفتی، حاکی از عملکرد مطلوب این روش جهت پیش بینی جست باد در ایران بود.
۱۷۶.

ارزیابی تاب آوری شهری با استفاده از رویکرد عینی و ذهنی در طول طوفان Harvey(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 251 - 266

کلید واژه ها: تاب آوری شهری رویکرد عینی رویکرد ذهنی روش های MCDM آنالیز نسبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۷
فرم پایدار شهر ها از زمان شکل گیری اولین شهرها مدنظر بوده است؛ اما با مواجه شدن روزافزون شهر ها با عدم قطعیت ها ازجمله بلایای طبیعی، تغییر آب وهوا، بحران های خشکسالی، بحران انرژی و ... این پایداری مختل می شود. زین سبب دستیابی به فرم تاب آور و پایدار شهر ها از اهمیت ویژه ای برخوردار شده و این مفهوم مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. تاب آوری شهری مفهومی چند بعدی است که با استفاده از دو رویکرد عینی و ذهنی اندازه گیری می شود. این تحقیق به محاسبه تاب آوری شهری ایالت تگزاس به دو رویکرد عینی و ذهنی در طول طوفان Harvey 2017 می پردازد تا به ترتیب نمایشی از شرایط واقعی و ادراک مردم ارائه دهد و رابطه میان دو رویکرد را بررسی کند. در بخش عینی تحقیق، با ادغام شاخص های اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی، سازمانی با نسبت معین به روش DANP استخراج و به روش TOPSIS وزن دهی می شود. در روش DANP از نظرات کارشناسان استفاده شده که از پایایی بالایی برخوردار است. در بخش ذهنی از مجموعه داده های توییتر استفاده می شود و شاخص نسبت بکار گرفته می شود. نتایج رویکرد عینی حاکی از آن است که تاب آورترین شهر ها عبارتند از Harris، Austin، Fort Bend، Galveston، Brazoria، Chambers و شهر هایی با کمترین تاب آوری عبارتند از Moore، Presidio، Dimmit، Starr، Jasper، Camron است. به منظور مقایسه تغییرات تاب آوری در دو رویکرد درمجموع 24 شهرستان انتخاب شدند، زیرا این شهر ها بیش از 50 پیام پس زمینه توییتر داشتند و با تهدیدات مستقیم طوفان Harvey مواجه بودند. با توجه به نتایج به دست آمده ضریب همبستگی میان دو رویکرد در این شهر ها 0.708 حاصل شد که اصطلاحاً گفته می شود رابطه قوی و مستقیم بین دو به دوی رویکرد ها وجود دارد و به معنی آن است که شهر هایی که از نظر تاب آوری در رده های بالاتری قرار دارند، به هنگام مواجهه با بحران مشارکت بالایی در توییتر دارند. نتایج دو رویکرد عینی و ذهنی در مناطقی شرقی و نزدیکی اقیانوس اطلس که در مواجهه مستقیم طوفان قرار داشتند هم راستا بوده است و هر چه به سمت غرب تگزاس می رویم از هم سو بودن این دو رویکرد کاسته می شود. دانش بدست آمده از این مطالعه می تواند بینش ارزشمندی را در استراتژی هایی برای استفاده از داده های شبکه های اجتماعی برای افزایش تاب آوری در برابر بلایای طبیعی فراهم کند و در بلایای مختلف نیز استفاده شود و نتایج برای سایر بلایا ارزیابی گردد.
۱۷۷.

ارزیابی تغییرات ساختار اکولوژیک شهر بهشهر به منظور ارائه راهکارهایی جهت بهبود پیوستگی منظر و ارتقای تاب آوری زیست محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۲) 239 - 256

کلید واژه ها: ساختار اکولوژیک تاب آوری زیست محیطی مدل موزائیکی شهر بهشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۷۴
امروزه جامعه شهری با مشکلات متعددی از جمله مسایل زیست محیطی درگیر می باشد. شهر بهشهر نیز به تبع تغییرات جمعیتی و افزایش ساخت و ساز با مسایل زیست محیطی فراوانی مانند: تغییر و تخریب اراضی طبیعی، کاهش سطوح سبز، قطعه قطعه شدن کاربریها و ... مواجه شده است. بر همین اساس هدف از این پژوهش ارزیابی تغییرات ساختار اکولوژیک شهر بهشهر به منظور ارایه راهکارهایی جهت پیوستگی اکولوژیکی سیمای سرزمین( منظر) و ارتقای تاب آوری زیست محیطی، با استفاده از اصول اکولوژی سیمای سرزمین به همراه مدل موزاییکی فورمن( لکه، کریدور و ماتریس) و آسیب شناسی از عناصر ساختاری سیمای سرزمین می باشد. برای این منظور ابتدا عناصر ساختار اکولوژیک شهر ، با استفاده از تصاویر ماهواره ای سالهای 1986 و 2020 آشکار سازی شد، سپس تغییرات این عناصر توسط 5 متریک سیمای منظر (MNN,LSI,MPS,LPI,NP) در برنامه Fragstats تحلیل گردید و در ادامه آسیب شناسی این عناصر با تحلیل لکه ها و کریدورهای طبیعی و مصنوعی شهر انجام شد، در نهایت با پهنه بندی میزان پیوستگی اکولوژیکی (پوشش گیاهی) در محیط نرم افزار Arc GIS، راهکارهایی جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیکی هر پهنه ارایه گردید. نتایج نشان می دهد، عناصر ساختار اکولوژیکی خصوصا لکه های زراعی، باغات و فضای سبز شهر بهشهر از نظر نحوه ترکیب و توزیع فضایی دارای شرایط مطلوبی نیست و طی دوره زمانی مورد مطالعه از لحاظ پیوستگی اکولوژیکی، خصوصا لکه های زراعی دچار تخریب شدیدی شده است، به طوری که لکه های سبز زراعی و باغی در طی 34 سال اخیر به ترتیب52 و 31 درصد کاهش یافته اند، در واقع با توجه به مقادیر حاصله از متریک) MNN میانگین متوسط فاصله دو لکه مشابه)، میزان پیوستگی اکولوژیکی لکه های زراعی در 34 سال گذشته در حدود 48 متر، باغات و فضای سبز حدود 10 متر کاهش یافته و فواصل بین لکه های مشابه اکولوژیکی زیاد تر شده است. و در نهایت نیز منجر به ارایه: (1) راهکارهای عملیاتی و اجرایی "حفاظتی"، در ارتباط با کریدورها و لکه های طبیعی وسبز موجود(2) و راهکارهای عملیاتی و اجرایی "اصلاحی" مبتنی بر ایجاد شبکه های اکولوژیکی سبز و احیای لکه های تخریب شده و همچنین نقشه شبکه حیاتی از محدوده مورد مطالعه انجامید.
۱۷۸.

تبیین روابط علی- معلولی و اولویت بندی مؤلفه های هویت مکانی با استفاده از مدل ترکیبی DANP (مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۲) 271 - 282

کلید واژه ها: هویت مکانی فرایند تحلیل شبکه مدل دیماتل مدل ترکیبی DANP تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۹۳
با توجه به تغییرات عمیق و گسترده در جوامع کنونی و گذار از دوران سنتی به دوران مدرن و پستمدرن، هویت ثابتمدار و پیشساخته قدیم به امری پویا و برساخته که مدام در حال بازیابی است؛ تبدیل شده است که تحت تأثیر شبکه پیچیده ای از روابط علی و معلولی در زمینه های مختلف کالبدی، کارکردی، اجتماعی، معنایی و طبیعی قرار دارد. این مسئله در بعد مکانی هویت و به ویژه در بافتهای تاریخی به سبب تغییرات شدید اقتصادی و کالبدی اهمیت مضاعفی دارد چراکه این بافتها در حقیقت مهم ترین عنصر هویتی شهرها محسوب می شوند. بدین ترتیب بافت تاریخی شهر تهران به علت اهمیت مضاعف مولفههای اقتصاد سیاسی که موجب به حاشیه راندن عوامل فرهنگی و هویتی است؛ مورد بررسی قرار میگیرد.بر این اساس هدف این پژوهش تعیین روابط علی- معلولی و اولویت بندی مؤلفه های هویت مکانی است. به منظور تحقق این هدف ابتدا با استفاده پرسشنامه خبرگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و متوالی و حجم نمونه 19 نفر، بر مبنای منطق مدل دیماتل در قالب یک ماتریس 32*32 روابط بین متغیرها تعیین می گردد و در ادامه با استفاده از مدل ترکیبی دیماتل و فرایند تحلیل شبکه اهمیت هر یک از آن ها مشخص می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که معیار «اجتماعی» دارای بالاترین درجه اهمیت می باشد و پس ازآن معیارهای «معنایی» و «کالبدی» قرار دارند همچنین شاخص های «میزان سازگاری فضا با اقلیم»، «میزان خاطره انگیزی فضا»، «میزان جذابیت بصری»، «میزان وقوع رویدادهای خاص و منحصربه فرد» در مکان دارای بالاترین درجه اهمیت در شبکه بوده اند.با توجه به خروجی های مدل می توان این مدل ترکیبی را ابزاری مناسب جهت تحلیل مولفه های هویت مکانی دانست.
۱۷۹.

ضرورت واکاوی پسماندهای جامد شهری از مبدأ تا مقصد با تأکید بر شهر آستارا (غرب استان گیلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 477 - 494

کلید واژه ها: پسماند مبدأ مقصد شهر آستارا غرب گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۶۷
مقدمه:  برنامه ریزی پسماندهای جامد شهری فرآیندی پیچیده و چند وجهی است که نیازمند عزم جدی دستگاه های متولی و همکاری سایر بخش هایی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این امر دخیل هستند. آستارا از شمالی ترین شهرهای ایران و غربی ترین شهر استان گیلان با ویژگی های زیست محیطی منحصر به فردی که دارد نیازمند یک برنامه ریزی منظم برای مدیریت پسماندهاست؛ چرا که هم با دریا و هم جنگل مجاورت دارد و این عامل در صورت عدم مدیریت صحیح باعث شکننده شدن این دو فاکتور زیست محیطی خواهد شد.هدف:  مقاله با هدف بررسی نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدید ها ی مدیریت پسماند شهر آستارا تدوین شده است.روش شناسی:  این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن تحلیل وضعیت موجود مدیریت پسماند شهر آستارا با استفاده از مدل تحلیلی SWOT به بررسی نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدید های مدیریت پسماند با روش پرسشنامه ای دلفی پرداخته ؛ جامعه آماری شامل 30 نفر از متخصصان و کارشناسان پسماند و... است که به صورت تصادفی انتخاب شده اند. ضریب پایایی پرسشنامه در روش آماری آلفای کرونباخ 75/0 تخمین زده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی شامل شهر آستارا در غرب استان گیلان می باشد ، که مطابق سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 دارای 51579 نفر جمعیت بوده است.یافته ها و بحث:  فرصت ها به عنوان ظرفیت های بالقوه ای هستند که می توانند برای مقابله با تهدیدها مورد بهره برداری قرار گیرند. در بررسی فرصت ها و تهدیدهای مدیریت پسماند با توجه به اینکه جمع امتیاز وزن دار برابر با 92/1 است و مقدار آن از عدد 5/2 کمتر است بنابراین در مدیریت پسماند شهر آستارا از فرصت های موجود به نحو احسن استفاده نشده است.نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که مراحل پنجگانه مدیریت پسماند در شهر آستارا با مشکلات ساختاری عدیده ای مواجه است و نقاط ضعف بر نقاط قوت غلبه دارد و از فرصت های موجود در برابر تهدیدها به نحو مطلوب استفاده نشده است .
۱۸۰.

بررسی و تحلیل نقش برند در توسعۀ پایدار گردشگری (مورد مطالعه: شهرستان شاهرود)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 22 - 36

کلید واژه ها: گردشگری برند شاهرود مقصد گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۵۶
گردشگری یک صنعت پیشرو در جهان است که ضمن توسعه بسیار، تأثیرات زیادی در کشورها داشته و توجه به معیارهای توسعه آن می تواند وضعیت مقصد گردشگری را بهبود بخشد، در این بین برندسازی نقشی حیاتی برای رشد گردشگری ایفا می کند. برندسازی مقصد گردشگری شامل مجموعه ای از فعالیت ها و برنامه هاست که به مقصد گردشگری ماهیت داده و آن را متمایز می سازد و ارتباط احساسی بین گردشگر و مقصد گردشگری را تقویت و مستحکم می کند. این تحقیق باهدف بررسی تأثیرگذاری معیارهای گردشگری از منظر شهروندان و تعیین برند گردشگری شاهرود از منظر نخبگان انجام شده است؛ پژوهش پیش رو از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی با جامعه آماری 30 نفر به عنوان نمونه از کارشناسان گردشگری است که پس از بررسی، معیارهایی در چهار بعد نمادهای فیزیکی، اقتصادی و زیرساختی، دید و منظر و فرهنگی و اجتماعی انتخاب و وزن دهی شاخص ها بر اساس AHP انجام شد. در بخش دیگر پرسش نامه محقق ساخته که دارای آلفای کرونباخ 893/0 و نمونه آماری 384 نفره بر اساس فرمول کوکران می باشد میزان تأثیرگذاری معیارهای گردشگری طبق نظر مردم با نرم افزار SPSS تحلیل گردید. محدوده پژوهش شهر شاهرود با مساحت 51419 کیلومترمربع است. یافته های پژوهش نشان می دهد که گردشگری در شاهرود از وضعیت مناسبی برخوردار نبوده و در سطح قابل قبولی نیست و در بخش خبرگان شاخص های اماکن رفاهی، امنیت و مهمان نوازی به ترتیب در اولویت قرار گرفتند و معیار اماکن رفاهی و اقامتی به عنوان برند گردشگری شاهرود انتخاب گردید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان