درخت حوزه‌های تخصصی

هدف این مطالعه بررسی ارتباط متقابل ویژگی های داخلی صنعت بیمه و عملکرد این صنعت در ایران در قالب نظریه های ساختارگرایان و شیکاگو مبنی بر تأثیر متقابل ساختار بر عملکرد است. برای این منظور اطلاعات 20 شرکت بیمه خصوصی و دولتی ایران طی سالهای 1388- 1369 با استفاده از سری زمانی و مدل خودرگرسیون برداری (VAR) مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به نتایج شاخص تمرکز هرفیندال- هیرشمن، میانگین سطح تمرکز از سال 1369 تا 1381 روندی صعودی و از سال 1382 روندی نزولی طی کرده است. همچنین نتایج مدل VAR نشان داد که که افزایش سطح رقابت پذیری در صنعت بیمه موجب بهبود سودآوری و کاهش تمرکز در صنعت می شود. با توجه به نتایج تحقیق، هر دو نظریه یاد شده در صنعت بیمه ایران تأیید شده است.

دیوید آلن آکر (David Allen Aaker)، استاد پرسابقهی دانشگاه برکلی، مشاوری جهانی در زمینهی برندینگ، نویسندهی بیش از 100 عنوان مقاله در زمینهی برندینگ و بازاریابی، نایب رئیس مؤسسهی مشاوره ای پرافت، برندهی جوایز متعددی مانند پائول دی کانورس در بازاریابی، ویجی ماهاجان در استراتژی بازاریابی و ماک ویور در نظریات بازاریابی است. او همچنین موفق به دریافت جایزهی بهترین مقاله در مجلهی مدیریت کالیفرنیا و دو عنوان برتر از ژورنال بازاریابی شده است.

تویوتا، نیسان، و هیوندا در تازه ترین کمپین بازاریابی حسی خود چه کرده اند تا بتوانند توجه بیشتری را به خود جلب کنند؟ پاسخ این پرسش را در این صفحات جستجو کنید. تویوتا فراتر از بازاریابی حسی، بازاریابی اجتماعی را نیز همزمان با بازاریابی حسی اجرا میکند. این اتومبیل ساز تعهد کرده تا هر روز یک اتومبیل به سازمانهای خیریه تحویل دهد و از مردم نیز خواسته تا بگویند کدام سازمان خیریه برتر است تا تویوتا به عهدش وفا کند! نیسان در پی اتومبیلهای بدون دود است، اما برای 40 میلیون پمپ بنزینی که در آینده بلااستفاده خواهند ماند، برنامه دارد تا تبدیل به کیوسک تلفن، دستگاه پاپکورن ساز، و... شوند؛ همچنین سایتی مجازی راه اندازی کرده تا مردم به خلاقانه ترین روش، نظر خود را در این باره اعلام کنند و جایزه بگیرند.

دکتر فیلیپ هریس، استاد و سخنران نورومارکتینگ در دانشکدهی کسب وکار و اقتصاد دانشگاه ملبورن است. هریس اولین استاد دانشگاه در جهان است که درس نورومارکتینگ را به صورت آکادمیک تدریس کرده است. او همچنین اولین فردی است که برنامهی درسی نورومارکتینگ را برای تدریس در دانشگاه طراحی کرده است. وی مدرک دکتری خود را از انستیتوی علوم مغزی در دانشگاه سوئین برن دریافت کرده و بیش از یک دهه است که با استفاده از تکنیکهای روانشناسی و عصب شناسی، به تحقیقات بازار میپردازد. تلاشها و اقدامات مؤثر وی سبب شده که دانشگاه ملبورن استرالیا، یکی از قویترین دانشگاههای جهان در حوزهی نورومارکتینگ باشد و این کشور به یکی از پایگاههای نورومارکتینگ جهان تبدیل شود. در سال 2001، دکتر هریس به همراه جمعی دیگر از متفکران بازاریابی و عصب شناسی، یکی از اولین شرکتهای نورومارکتینگ را با عنوان NeuroVu در نیویورک تأسیس کردند و تحقیقات بسیاری را برای شرکتهای معتبر جهانی انجام دادند. فیلیپ هریس ،رئیس فعلی انجمن کسب وکار و علوم نورومارکتینگ در استرالیا است. او همچنین یکی از اعضای انجمن بازاریابی و تحقیقات اجتماعی استرالیا، آکادمی بازاریابی استرالیا و نیوزیلند، انجمن تحقیقات مصرفکننده در امریکا، و انجمن روانشناسی مصرفکننده نیز هست. مهمترین حوزهی تحقیقاتی مورد علاقهی وی استفاده از تکنیکهای مانند EEG و fMRI برای کشف رفتار مصرفکننده است. او همچنین تحقیقات فراوانی دربارهی تأثیر موسیقی بر رفتار خرید افراد انجام داده است. بسیاری از مقالات هریس در ژورنالهای معتبر دنیا به چاپ رسیده اند. از میان این مقالات میتوان به ""آیا وسوسه شده اید؟ لوگوی برندهای تحسین شده روی کدگذاری عصبی تصمیمات اقتصادی تأثیر میگذارند""، اشاره کرد که وی به همراه چند استاد دیگر در سال 2008 منتشر کرده است. ""عکس العملهای برند روی تصمیم گیری تأثیرگذار هستند""، عنوان مقالهی دیگری است که هریس و موراسکی در سال 2009 تألیف کرده اند. فیلیپ هریس تاکنون مقالات زیادی را به همراه پروفسور سیلبراشتاین تألیف کرده است. این دو استاد مطرح نورومارکتینگ همچنین فصلی را از کتاب ""موسیقی، ذهن و علم"" تألیف کرده اند که از سوی انتشارات دانشگاه ملی مسئول چاپ شده است. دکتر هریس در نیمسال دوم تحصیلی سال 2012، سه درس در دانشگاه ملبورن ارائه داده است که عبارتند از: مدیریت بازاریابی برای دانشجویان مقطع دکتری، نورومارکتینگ برای دانشجویان کارشناسی، و نورومارکتینگ برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری. اهداف برنامه ای که برای دانشجویان این دو مقطع طراحی شده به این صورت ذکر شده اند: • تشریح ابزار و تکنیکهای عصب شناسی در تحقیقات بازاریابی • توضیح و بحث دربارهی عملکرد سیستمها و ناحیه های خاصی از مغز در تحقیقات بازاریابی • توضیح دربارهی کاربردهای عملکردی فرایندهای ادراکی، شناختی و احساسی در نظریات بازاریابی • ارزیابی و کاربرد بینشهای عصب شناسی در فعالیتهای بازاریابیغ

در این مقاله با روش و چارچوب تحلیلی سازگاری ـ تناقض، ویژگیهای ساز و کارهای موجود برای نهادینه سازی با ویژگیهای ابعاد اصلاح الگوی مصرف تطبیق داده شده است. در پایان، تحلیل ساز و کارها و ابزار مناسب برای اصلاح الگوی مصرف عرضه شده است. اصلی­ترین یافته­های مقاله چنین است: برای نهادینه کردن الگوی مصرف بهینه می­توان از هر سه ساز و کار کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت استفاده کرد. در کوتاه ­مدت با وضع قوانین و مقررات و تنبیه و تشویقهایی برای اجرای الگوی مصرف بهینه و در میان مدت با ایجاد هنجارهای منطبق با این الگو، رفتارهای افراد را با استفاده از نیروی انگیزه درونی و اجتماعی به سمت الگوی مطلوب هدایت، و در بلند مدت نیز با ایجاد شناخت و آگاهی بیشتر، افراد را به سمتی هدایت کرد که خود مایل به حرکت در جهت الگوی مطلوب و بهینه باشند. در این وضعیت موفقیت نهادینه کردن قطعی­تر خواهد بود. برای نهادینه شدن الگوی مصرف بهینه در همهَ بخشها، لازم است ابزارهای مختلفی به­کار گرفته شود.

بازاریابی"" بیش از پیش مطالعات بین رشته ای را مورد توجه قرار داده است. اکنون برخی از مشاوران بازاریابی یا مشاوران مدیریت بازاریابی با بهره مندی از الگوی پزشکی مبتنی بر رویکرد آسیب شناسی، فعالیتهای خود را نظام مند کرده اند. در الگوی پزشکی، نخست آسیب شناسی با استفاده از آزمایشهای بالینی و آزمایشگاهی صورت میگیرد تا پزشک به تشخیص دقیق دست یابد. پس از آن، پزشک اجازه دارد مراحل درمانی را آغاز کند و به دنبال راه حل برطرف کردن مشکل برآید. مشاوران بازاریابی نیز با استفاده از این الگو، به جای هرگونه شتابزدگی در ارائهی راه حلهای مقطعی، نخست سازمان سپس واحد بازاریابی و فروش و اجزای وابسته به آن را عارضهیابی میکنند. اقدامی که گاه تا ماههای متوالی به طول میانجامد. مشاوران بازاریابی، پس از این مراحل با در دست داشتن تشخیص درست از عارضه ای که کسب وکار به آن دچار شده است، درمان و معرفی راه حلهای عملی را آغاز خواهند کرد. مقالهی حاضر، این الگو را با رویکرد آسیب شناسی برای مشاوران بازاریابی تشریح کرده است.

با بزرگان بازار و دانشگاه""، شرح زندگی بزرگان کسب وکار دنیا است که متولد ماههای آذر و دی (همزمان با انتشار توسعه مهندسی بازار، شماره 28، آذر و دی ماه 1391) هستند. جف بزوس، بنیانگذار آمازون، مایک دوک، مدیرعامل وال مارت، ایگور آنسوف، پدر مدیریت استراتژیک، و گری همل، برجسته ترین استاد مدیریت، بزرگانی هستند که در این شماره مروری داریم بر زندگی، و کوششها و افتخارات کسب وکاری آنها. بزوس، طرح سازمان آمازون را در گاراژ خانه اش در نیویورک آماده کرد، دوک، رده های مدیریتی را از بخش توزیع و پخش طی کرد تا به مدیرعاملی وال مارت رسید؛ آنسوف، تأثیری فراوان بر اندیشه های متفکران بزرگی نظیر پورتر، گری همل، پراهالاد و تام پیترز دارد و ماتریس آنسوف در نظریه های مدیریت شهره است. اما گری همل، بزرگ شورشی مدیریت است که هنگی را در دنیا اداره میکند با عنوان ""هنگ شورشیان."" این هنگ تمام قد علیه دانش مدیریت و استادان برجستهی مدیریت جهان نظیر پیتر دراکر ایستاده است و این باور رایج را دارد که تمامی این اندیشه ها برای 100 سال پیش است و باید بنیانی اساسی برای سازمانهای تازه آفرید نظیر ""سازمانهای بدون مدیر.

ژرف بینی اثر حاضر در آنجا است که هم به سودمندیهای کاربرد نورومارکتینگ واقف است، و هم از پیشرفت ""اخلاق"" و تمرکز بر ""اصول اخلاقی"" آگاه است که عالمان و اندیشمندان بیش از گذشته در جستجوی آنند و از علوم نوظهوری همچون نورومارکتینگ انتظار دارند. ""تمرکز بر اخلاق"" و ""اصول اخلاقی""، سالها است خردورزان را ترغیب کرده است تا با بزرگنمایی آسیبهایی که علم و دانش بشری بر روح و روان آدمی وارد میکند، به نگرانیهای همگانی در سطح جامعهی بشری دامن بزنند. ""منشور اخلاقی نورومارکتینگ"" که از سوی مؤسسهی کسب وکار و علوم نورومارکتینگ تصویب و منتشر شد، تنها یک پاسخ به این نگرانی همگانی است که شایسته است فرزانگان علوم نورومارکتینگ را تحسین کرد (میتوانید این منشور اخلاقی را در همین شمارهی نشریهی ""توسعه مهندسی بازار"" بخوانید). نگاه نویسندهی این اثر بر آن است که چنین اقدامات شایسته و بایسته ای، یک رفتار حداقلی است؛ از این رو الزامی است بر پایهی بافت فرهنگی - اجتماعی، فراتر از این منشور، در پی مواد و تبصره و ضمانتهای اجرایی باشیم تا شأن و جایگاه رفیع انسانی حفظ شود.

در فضای رقابتی کسب و کار امروز، تلاش برای تصاحب بازار و جریان رقابت پیرامون آن، رفتارهای مشارکت کنندگان بازار را تحت تأثیر قرار داده است. عوامل و راهبردهای مختلفی برای تعیین سهم بازار در این محیط رقابتی استفاده می شود تا شرکت ها را با فرصت های رشد بهتری رو به رو سازد. از طرفی تداوم حیات اقتصادی مستلزم تلاش جهت بدست آوردن سهم بیشتری از بازار تولید و فروش است که این موضوع بر افزایش درآمد شرکت ها و تغییرات در بازده حقوق صاحبان سهام بی اثر نیست. در بیشتر بررسی ها، عامل فروش شرکت در مقایسه با رقبا به عنوان مهمترین عامل در تعیین سهم بازار تعیین شده است. طبیعتاً کسب سهم بیشتری از بازار فروش مستلزم بکارگیری استراتژی های برتر است. در بررسی حاضر اثرات تغییر در سهم بازار شرکت بر بازده حقوق صاحبان سهام با توجه به فاکتورهای قیمت و عامل قدرت (مومنتوم) مطرح شده توسط کارهارت مابین سال های 1383 الی 1387 برای 87 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد که بازده حقوق صاحبان سهام فعلی و آتی تحت تأثیر تغییرات در سهم بازار است اما علی رغم برقراری رابطه مزبور، در بازه ای سه ساله، رابطه میان متغیرها پایدار نبود و با گذشت زمان (بیش از دو دوره مالی) عملکرد فعلی تأثیر کمتری در عملکرد آتی داشت که نشان دهنده نوسانات بازار سرمایه و تغییرات ناگهانی سهم بازار است. بررسی نشان می دهد که ارزش گذاری درآمدهای فعلی، با تغییرات در سهم بازار در مدل مبتنی بر بازده اضافی غیر عادی، رابطه دارد و بر اساس مدل مبتنی بر قیمت نیز برقراری این رابطه تایید گردید، اما آثار قیمت سهام نتایج قابل اعتمادتری را در اختیار قرار می دهد که گویای اثرگذاری تغییرات سهم بازار بر قیمت است.

میزگرد ""تحقیقات بازاریابی در ایران""، یک شروع است که در آینده باید تکمیل شود؛ با وجود این، آغازی است که میتوان با دریافت دیدگاههای مدیران و پژوهشگران، آن را تداوم بخشید. قرار بود انتظارات مدیران از شرکتهای تحقیقات بازار و بالعکس، و نقش و جایگاه دانشگاه در زمینهی تحقیقات بازار، در این میزگرد مورد بحث قرار گیرد که تا حدودی به آن پرداخته شد. موانع موجود بر سر راه رشد صنعت تحقیقات بازاریابی کشور، بخش دیگری از موضوعاتی بود که در این میزگرد بحث و گفتگو راجع به آن صورت گرفت. افزون بر آن، دربارهی برخی موضوعات دیگر نیز بحث شد؛ به عنوان مثال، روشهای تازه برای تحقیقات بازار نظیر نورومارکتینگ و زیمت (ZMET).

تبلیغات خدمات عمومی"" در ایران کمتر شناخته شده. چرا که تلقی از تبلیغات عمدتاً به منظور فروش محصول یا ترغیب مصرفکننده برای خرید معنا داشت. خوشبختانه این تلقی با انتشار رو به تزاید کتابهای تألیف و ترجمه ای تبلیغات، در حال تغییر و تصحیح است. ""تبلیغات خدمات عمومی"" به سهم خود قادر است هزینه های قابل ملاحظه ای را در سطح فرد، سازمانها، و اجتماع کاهش دهد نظیر کاهش آمار تصادفات رانندگی، کاهش بیماریها و اعتیاد، و یا تغییر نگرش شهروندان به گونه ای که سلامت و رفاه جامعه را تأمین کند؛ نظیر گرایش به پیاده روی یا افزایش میزان مطالعهی شهروندان. به رغم همهی این منافع ارزشمند، میزان آثار مکتوب در حوزهی تبلیغات خدمات عمومی در ایران تقریباً نزدیک به صفر است. ""چگونگی کارکرد تبلیغات خدمات عمومی"" به احتمال، تنها کتاب ترجمه ای در ایران است که با ترجمهی مینو میرزایی از سوی نشر آبی در 216صفحه با قیمت 7 هزار تومان در ماههای پایانی سال 1390 چاپ و توزیع شد. ""چگونگی کارکرد تبلیغات خدمات عمومی"" تألیف 15 استاد برجسته و حرفه ایهای تبلیغات دنیا است که در قالب کتابی تدوین شده؛ انتشار این کتاب فرصت مغتنمی بود تا با مترجم آن گفتگویی داشته باشیم. مینو میرزایی، افزون بر ترجمهی این کتاب، پایان نامه اش را در دورهی کارشناسی ارشد با همین عنوان ""تبلیغات خدمات عمومی"" دفاع کرده. از این رو، گفتگو به فراتر از موضوعات رح شدهی کتاب انجامید و آن توجه به مقتضیات ""تبلیغات خدمات عمومی"" مبتنی بر اقتضائات بازار ایران بود.

فیلیپ کاتلر، برجسته ترین بازاریاب جهانی، در این گفتگو، بدون پیرایه از خود میگوید؛ چرا به بازاریابی گرایش مییابد. کاستیهای علم اقتصاد را برمیشمارد و مزیتهای بازاریابی را عنوان میکند؛ از اینکه بازاریابی به عوامل متعددی نظیر تبلیغات، نیروی فروش، بهبود فروش، طراحی محصول، و کانالهای توزیع نیز میپردازد. کاتلر با صراحت برآمده از دانش و تجارب عمیق اش از استادان میخواهد گرایش خود را دربارهی تدوین مقالات علمی - پژوهشی تغییر دهند. توصیه میکند در هنگام تدوین مقالات مفهومی نیز دو شاخص را مد نظر قرار دهند؛ 1) به چارچوبهای موجود بازاریابی حمله کنند، و 2) مطالعات بین رشته ای را مورد توجه قرار دهند.

بر اساس یک ضرب المثل قدیمی، ""محل، محل، و محل""، سه عامل بسیار مهم برای موفقیت در تجارت بین الملل هستند. کرفور به عنوان یک خرده فروشی صاحب آوازه برای آنکه همچنان در رده های عالی قرار داشته باشد، استراتژیهایی را دنبال میکند. این استراتژیها کدامند؟ کرفور چگونه این استراتژیها را در کشورهای متعدد به کار میبرد؟ پاسخ این پرسشها را در این اثر ملاحظه کنید.

آل ریس استاد و نویسندهی پرآوازهی حوزهی بازاریابی است . او در سال 1994 به همراه دخترش، لورا، مؤسسهی مشاورهی ریس اند ریس را در نیویورک تأسیس کرد. سه سال بعد و در سال 1997 این مؤسسه به آتلانتا در جنوب شرق امریکا نقل مکان کرد و هم اکنون در این شهر به فعالیت خود ادامه میدهد. ریس به همراه دخترش سفرهای متعددی به کشورهای مختلف جهان داشته اند و از شیلی تا چین، از هند تا اندونزی به گسترش و بسط بازاریابی کمکهای شایانی کرده اند و مشاور شرکتهای بزرگی چون مایکروسافت، فورد، دیزنی، مرک، و... بوده اند.

پروفسور فیلیپ کاتلر، پدر بازاریابی نوین، در تازه ترین مصاحبهی خود موضوعات متعددی را تشریح میکند که میخوانید: • کارآفرینی، وظیفهی اقتصادی دولت در دوران رکود • مسئولیت اجتماعی شرکتها • حضور دو دپارتمان بازاریابی در شرکتها با عنوان بازاریابی تاکتیکی و بازاریابی استراتژیکی • شرایط ورود به بازاریابی عصر سوم • تفکیک بازاریابی اجتماعی از مسئولیت اجتماعی شرکتها.

مدل یازده مرحله ای برای انتخاب بهترین شیوه و مدل توزیع کالا، در شمارهی پیشین مجلهی توسعه مهندسی بازار (شمارهی 23، سال پنجم، بهمن و اسفند 1390) معرفی شد. در این بخش یک نمونهی واقعی بر اساس این مدل بررسی شده است. با مطالعهی بخش پیشین، درک دقیقتری نسبت به موضوع حاصل خواهد شد، با وجود این، این مدل برای یادآوری در این شماره نیز آمده است (شکل شمارهی 1).

نورومارکتینگ""، ""نوروادورتایزینگ""، و واژه هایی از این دست، متکی است بر کاربرد عصب شناسی در بازاریابی، و کاربرد عصب شناسی در تبلیغات. ""نورومارکتینگ"" به بازاریابان اجازه میدهد تا بدانند مردم چه کالایی را خریداری میکنند. از آن مهمتر آنکه، اگر قرار است کالایی بیشتر بفروشد، بهتر است چه ویژگیهایی داشته باشد تا مغز خریداران، این ویژگیها را به گونه ای پردازش کند که به خرید بیشتر بینجامد. ""نوروادورتایزینگ"" به تبلیغاتچیها اجازه میدهد تا بدانند مردم چه تبلیغی را میپسندند، یا مورد علاقهی آنها نیست. از آن مهمتر آنکه، اگر قرار است تبلیغی بیشتر جلب توجه کند، بهتر است چه ویژگیهایی داشته باشد تا این ویژگیها را مغز به گونه ای پردازش کند که به جلب توجه بیشتر بینجامد. این نگاه سبب شد تا کارگزاران سیاسی بویژه ستادهای انتخاباتی رؤسای جمهور امریکا بر آن باشند که از ""نورومارکتینگ"" و ""نوروادورتایزینگ"" در عالم سیاست بویژه انتخابات، حداکثر استفاده را بکنند. هدف آن بود که ""رئیس جمهوری را به مردم بفروشند""؛ یعنی بتوانند آرای بیشتری از مردم را به نفع شخص خاصی جلب کنند. مطالعهی پیش رو آشکارا نشان میدهد چگونه ""نورومارکتینگ"" و ""نوروادورتایزینگ""، میتواند اطلاعات فراوانی را قبل از برگزاری انتخابات در اختیار کارگزاران سیاسی قرار دهد. این اطلاعات زمانی ارزشمندتر خواهد شد که کارگزاران سیاسی بر آن باشند تا در پی تغییر برنامهی مبارزاتی، نتیجهی بازی باخته را به برد تغییر دهند. واقعیتی شدنی که این روزها هم نامزدان انتخابات ریاست جمهوری امریکا بشدت سرگرم آنند. خواهید گفت چگونه؟ پاسخ این پرسش و پرسشهای فراوانی را در این اثر که پیش رو دارید، پیدا خواهید کرد.