درخت حوزه‌های تخصصی

جیوَکه پوستَکه یکی از متون پزشکی است که به طب آیوروِده تعلق دارد. علاوه بر تحریر سنسکریت از این متن ترجمه ای به زبان ختنی نیز موجود است. تحریر سنسکریت به جامانده مغلوط و عملاً ناخوانا بود تا اینکه باتوجه به ترجمه ختنی آن و دیگر متون پزشکی طب آیوروده مانند سیدّهه ساره برخی از دانشمندان به بازسازی و تصحیح آن پرداختند. دست نویس جیوَکه پوستَکه دارای 71 برگ است که هر دو تحریر سنسکریت و ختنی را شامل می شود. این متن متشکل از 91 دستورالعمل دارویی است. به جز یکی از دستورالعمل ها که در آن پس از هر عبارت سنسکریت ترجمه ختنی آن آمده است در سایر موارد ابتدا متن سنسکریت آن دستورالعمل آمده و سپس ترجمه ختنی به دنبال آن نوشته شده است. نخستین کسی که به تصحیح دو دستورالعمل از تحریر سنسکریت این متن پرداخت دانشمندی به نام هورنله بود. بعدها اِمریک باتوجه به تصحیح هورنله و ترجمه ختنی، دو دستورالعمل فوق را تصحیح کرد و خوانش و ترجمه ای بهتر ارائه داد. سرانجام دانشمندی چینی به نام چِن تمام تحریر سنسکریت را تصحیح و به زبان چینی منتشر کرد. در این نوشته می کوشیم تا باتوجه به ترجمه ختنی، برخی از خوانش های نادرست چِن از تحریر سنسکریت این متن را تصحیح کنیم.

آرتیکل یکی از موضوعات چالش برانگیز در زبان فرانسه است. در روند یادگیری زبان فرانسه، این عنصر پویا و پیچیده به عنوان یکی از مشکلات اساسی زبان آموزان فارسی زبان مطرح می شود، چرا آرتیکل ها در زبان فارسی، به همان شکل و ساختاری زبان فرانسه وجود ندارند. بنابراین با استفاده از روش تجربی، پرسش نامه هایی به منظور ارزیابی توانایی زبان آموزان ایرانی در کاربرد آرتیکل فرانسه، در سه سطح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته تهیه و در اختیار زبان آموزان قرار گرفت تا بتوان به این سؤال پاسخ داد که مهم ترین موارد خطا در استفاده از آرتیکل ها کدام اند و راه های مقابله با این خطاها چیست؟ نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیش ترین موارد خطا در کاربرد آرتیکل ها ناشی از تأثیر منفی زبان مادری و گاه ناشی از تداخل زبان مادری با زبان خارجی مقصد است. همچنین ممکن است، زبان آموز به دلیل آشنا نبودن با قواعد یا بی اطلاعی از برخی نکات دستوری مرتکب خطا شود.

مقاله حاضر به بررسی چگونگی مواجهه گفتمانی وزارت بهداشت ایران با شیوع ویروس کرونا در این کشور و مقایسه آن با نحوه برخورد گفتمانی شماری از کشورها با این ویروس پرداخته است. برای نیل به این مقصود، تمامی اخبار منتشرشده در بخش «اخبار کرونا ویروسِ» پایگاه خبری وزارت بهداشت ایران از ابتدای شیوع این ویروس در کشور از اول اسفند سال 1398 تا پایان آبان سال 1399 که بالغ بر 1700 خبر می شود برای یافتن خبرهای حاوی مفاهیم و مضامین ایدئولوژیک بررسی شد. اخبار ایدئولوژیک یافت شده که در کل 75 خبر را تشکیل می دهد به منظور پی بردن به الگوی عملکرد گفتمانی وزارت بهداشت در مبارزه با این ویروس با استفاده از نظریه داده-بنیاد استراوس و کوربین (1994) بررسی و کد گذاری شد. تحلیل این اخبار نشان داد که همزمان با اوج گیری ویروس کرونا در کشور در چهار ماهه منتهی به آبان، استفاده این وزارت از ذخایر ایدئولوژیک ملی و مفاهیم وحدت آفرین دینی-انقلابی، به طور چشمگیری افزایش یافته است. استفاده از مدل تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف (1989) برای تبیین این الگوی گفتمانی نشان داد که وزارت بهداشت ایران با بهره گیری از دو مؤلفه هویت بخش و گفتمان ساز ایدئولوژی دینی-انقلابی و حادثه تاریخی جنگ ایران و عراق در تلاش است تا با به کارگیری شعارهایی با «ارزش تجربی» ایدئولوژیک در سطح «متن» ضمن یادآوری روایت های موفق دوران جنگ، مردم را به تفسیرِ دینی-انقلابی از این شعارها در سطح «گفتمانی» ترغیب کند و با ایجاد روح همبستگی ملی در میان آحاد ملت، همراهی آنان را در شکست دادن بیماری به حداکثر برساند.

دستورزبان اساس تمامی زبان های بشری را تشکیل می دهد و معمولاً از زبان آموزان انتظار می رود در دستورزبان به سطح قابل قبولی برسند. در قدیمی ترین روش های تدریس شناخته شده تاریخ آموزش زبان نیز، تدریس دستور اصلی ترین جزء آموزش است. حتی رویکرد ارتباطی که پذیرفته شده ترین رویکرد آموزش زبان است، دستور را نادیده نگرفته است. البته، نباید فراموش کرد که در دوره ای کوتاه، دستور بی اهمیت تلقی و به کنار گذاشته شد، اما دیری نپایید که پژوهشگران و نویسندگان پی بردند بدون آموزش دستور، زبان آموزی به کیفیت مطلوبی نمی رسد و بنابراین، به دستور رجوع کردند. این ها همگی هم اهمیت دستور را نشان می دهد و هم این که تسلط بر دستورزبان می تواند زبان آموز را به خوبی در درک و تولید زبان یاری کند. این پژوهش قصد داشته است بر اساس کک و کیم (2014) چارچوبی برای ارزیابی کتاب های دستور، که نام آن را «کِم» گذاشته اند، تهیه و معرفی نماید. این چارچوب 28 شاخص طیفی را شامل می شود و متشکل از دو بخش اصلی توضیحات و فعالیت هاست. هدف این پژوهش معرفی چارچوبی برای ارزیابی کتاب های آموزش دستور فارسی است.

در این پژوهش، وضعیتِ جامعه شناختیِ کرینگانی ازمنظرِ حوزه های مورد کاربرد زبان و همچنین نگرش گویشوران نسبت به این گونه زبانی بررسی شده است. زبانِ اکثریتِ جمعیتِ آذربایجان، ترکیِ آذربایجانی است. زبانِ اقلیتِ مهاجرِ کرینگانی در تماس با زبان ترکی شرایط خاصِ جامعه شناختیِ زبانی ایجاد کرده است. 49 نفر کرینگانی با نمونه برداریِ مرحله ای جهت پاسخ به سؤالات پرسشنامه به عنوان ابزارِ گردآوریِ اطلاعات از مناطق مختلف انتخاب شدند. اطلاعات توصیفی مثل فراوانی، درصد و توزیع پاسخ دهندگان و پاسخ ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخۀ 21 برای بررسیِ مواردِ کاربردِ کرینگانی و همچنین نگرش گویشوران نسبت به این گونۀ زبانی استخراج شده است. یافته ها نشان می دهد که گرچه کرینگانی در بعضی حوزه های خصوصی مثلاً در ارتباط با بعضی اعضای خانواده کم وبیش استفاده می شود، در سایر حوزه ها حتی حوزه های غیرضروری مثلاً در رابطه با خواهر و برادر کرینگانی، این گونۀ زبانی وضعیت پایدار و ایمنی ندارد. اکثر گویشوران نگرش مثبت نسبت به زبان قومی نشان داده اند. حمایت لفظی و نگرش مثبت به زبان از یک سو و استفادۀ محدود و محدودتر از این زبان حتی در بعضی حوزه های خصوصی با هم زبانانِ کرینگانی از سوی دیگر، تناقض آمیز هست و موضوعی است که نیاز به کنکاش بیشتری دارد.

در پژوهش توصیفی - تحلیلی حاضر، در چارچوب کلی معنا شناسی شناختی و با تأکید بر نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون (1980)، ضمن بهره گیری از روش نونز و سویتسر (2006) و منطق ریاضی، استعاره های حرکتی زمان در مقاله های سیاسی و اقتصادی روزنامه شرق مقایسه می شوند. اهداف پژوهش تعیین کارآیی نظریه یادشده، تعیین انواع استعاره های حرکتی زمان و الگوی غالب در این متون، چگونگی توزیع و ساز و کارهای بیانی آن هاست. جامعه آماری شامل همه مقاله های سیاسی و اقتصادی این روزنامه در سال (1396) و حجم نمونه شصت مقاله است. نتایج بیان گر کارآیی نظریه شناختی مورد بحث بود؛ افزون بر این، مشخّص شد که استعاره حرکت زمان با بیشترین بسامد (72%)، الگوی غالب است و استعاره های حرکت ناظر (18%) و حرکت بی ناظر (9%) دیگر الگوهای موجود هستند. نگارندگان استعاره حرکت زمان و ناظر را که از کمترین بسامد (1%) برخوردار بود، الگو تلقّی نکردند. بین توزیع انواع استعاره ها در هر یک از متون سیاسی و اقتصادی اختلاف معناداری دیده نشد؛ امّا در کل داده ها اختلاف معناداری بین استعاره حرکت زمان و استعاره های دیگر وجود داشت که می تواند نشانه ای از بنیادی تر و حیاتی تربودن زمان نسبت به مکان در مسائل اقتصادی و سیاسی باشد؛ اگرچه در بیشتر استعاره ها، مفاهیم زمانی با استفاده از مفاهیم مکانی بیان شده بودند.

داستانِ ضحّاک یکی از داستان هایِ شاهنامه است که پیش از این پژوهشگران آن را از ابعادِ گوناگون سنجیده اند. نگارنده نیز در این جستار بر آن است به روشِ توصیفی تحلیلی برخی همانندی هایِ این داستان را با اسطوره هایِ مانوی آشکار سازد. دستاوردهایِ پژوهش نشان می دهد که میانِ اساطیرِ مانوی و آنچه در داستانِ ضحّاکِ شاهنامه آمده است، همسانی هایی به این ترتیب دیده می شود: همان گونه که در کیش مانی دیوِ آز مادینه است، ضحّاک نیز بنا به گواهی هایی مادینه است؛ شاید بتوان دو مارِ رُسته بر دوشِ ضحّاک را  تعبیری از دو عفریتِ نر و ماده در کیشِ مانی دانست که نمی توان آن دو را منقطع کرد و در حال رشد هستند؛ در متن هایِ مانوی، اَژْدَهایِ تاریکی را می بینیم که در شباهنگام، بسیار درد و مرگ می زاید به همان سان که اَژْدَهایِ شاهنامه ، هر شب دو مردِ جوان را به آزیگری می کُشد؛ در باورهایِ مانی، هرمزدبغ و فرزندانش به تاریکی می آمیزند که این ترفندی است جنگی و قصدِ رهایی در آن است چنان که ارمایل و گرمایل نیز به ضحّاک می آمیزند امّا رهاییِ انسان ها را در نظر دارند؛ در متن هایِ مانوی، همان گونه که عیسایِ درخشان آدم را از وجودِ آز آگاه می کند، در شاهنامه کاوه مردمان را از وجودِ ضحّاک (آز) می آگاهانَد؛ در متن هایِ مانوی، پس از آن که مهرایزد، هرمزدبغ را از مغاکِ اهریمن رهایی می بخشد، دیوان و اَژْدَهایان را در کوهستان به بند می کَشد هم چنان که فریدونْ ضحّاک را در کوه در بند می کند؛ همان گونه که اَشَقْلون از زادنِ فرزندِ گیهْمُرْد اندوهناگ و بیمار می شود، ضحّاک نیز با آگاهی از تولّدِ فریدون غمگین می گردد و همان سان که گیهْمُرْد، نامِ درختِ لوتوس را بر فرزند می نهد، فریدون نیز درختِ بارْوَر خوانده می شود. اَشَقْلونْ گاو و درخت را نابود می کند و ضحّاکْ مرغزار و گاوِ درونِ آن را از میان برمی دارد.    

عوامل روانشناختی و به ویژه ابهام پذیری در یادگیری زبان دوم نقش به سزایی دارند. روابط متغیر ابهام پذیری با متغیرهای زبان در پژوهشهای پیشین سنجیده شده است ولی پژوهشی درباره رابطه با مهارتهای تولیدی همچون نگارش، انجام نشده است. نقش این عامل در پژوهش حاضر، در پدیده کمی انسداد و کیفیت نگارش زبان بررسی شده است. بدین منظور یکصد و بیست شرکت کننده بطور تصادفی گزینش شدند که در سطح پیشرفته از دو دانشگاه واقع در تهران به فراگیری زبان انگلیسی مشغول بودند. نخست، شرکت کنندگان پرسشنامه ابهام پذیری را تکمیل کردند و سپس رابطه نمره های حاصل با نمره هر دانشجو ازپرسشنامه انسداد نگارش سنجیده شد. همچنین نگارش هردانشجو با معیارسنجش کیفیت نگارش ارزشیابی شد و میانگین نمره شاخص کیفی نگارش برای هر دانشجو بدست آمد. نتایج حاکی از رابطه مثبت و معنادار متغیر ابهام پذیری وشاخصهای کیفی نگارش است، حال آنکه رابطه متغیر ابهام پذیری و انسداد نگارش منفی و معنادار نشان داده شد.

این نوشتار می کوشد نشان دهد که تبیین ترتیب خطی در ساخت فعل فارسی از منظری پاد تقارنی و بدون توسل به پارامترهای متناقض جهت هسته امکان پذیر است. چارچوب نظری این بحث اصولاً مفهوم پارامترِ جهت هسته را در زبان های طبیعی رد می کند و در عوض، تمام ترتیب ها را مشتق از ترتیب پایه مشخص گر- هسته - متمم می داند. هر ترتیب دیگری جز این لاجرم مشتق است و از حرکت سازه های نحوی به دست می آید. فارسی هم ویژگی های ترتیب آزاد را نشان می دهد و هم در بسیاری مقوله ها، ترتیب های ثابت دارد. تبیین های خطی فارسی در چارچوب های پارامتری دچار مشکل تناقض یا ناهمسانی در انتخاب ارزش پارامتر می شوند، به طوری که مقوله هایی مانند متمم ساز و حرف اضافه را با کمک یک ارزش پارامتری و مقوله هایی همچون فعل و اسم را با ارزش دیگری تبیین می نمایند.در این جا نشان داده می شود که دیدگاه غیر پارامتری پادتقارنی بدون کم ترین مشکلی ویژگی های خطی پوسته فعلی فارسی را توضیح می دهد. از رهگذر این کاوش، برخی جبنه های صرفی و معناشناختی ساخت های مذکور نیز توجیه نظام مندی پیدا می کند.

در این مقاله، به شناسایی ساخت های دستوری بیانگر «مفهوم نکره» در زبان فارسی باستان می پردازیم. براساس داده های موجود از این دوره زبان فارسی، می توان بیان داشت قبل از فارسی باستان عنصر دستوری «حرف تعریف نکره» وجود نداشته و پیدایش «حرف تعریف نکره» از رهگذر دستوری شدگی عدد aiva «یک» به وسیله بازتحلیل این عنصر زبانی براساس روابط مجازی و سپس بسط استعاری به «حرف تعریف نکره» رخ داده است. این دستوری شدگی در ساخت مشخصی (تنها یک « X » وجود دارد، این « X » معرف انسان است) رخ داده که نتیجه آن تغییر حوزه مفهومی به بیان «مفهوم نکره» در فارسی باستان است، به منظور تبیین تکوین «حرف تعریف نکره»، الگوی دستور ساخت مدار برگزیده شده است. داده های این پژوهش، مستخرج از پیکره جمع آوری شده کنت ( 1953 ) است. بسامد وقوع «حرف تعریف نکره» در بین 4130 گروه اسمی موجود در پیکره 0.5 درصد است. این مقدار بسامد وقوع که چندان زیاد نیست، مبین جدید بودن مقوله «حرف تعریف نکره» یا به عبارتی مراحل اولیه دستوری شدگی این مقوله دستوری در فارسی باستان است.

This action research study aims to test the feasibility of applying an intercultural language learning and teaching model (IcLLT) to teaching EFL in general education in Vietnam through teachers’ and students’ responses to two trial lessons. The IcLLT model of “construction”, “connection”, “interaction”, “reflection”, and “extension” is developed to foster students’ intercultural competence by invoking their engagement in social interaction and critical cultural reflection. As shown in observations and students’ evaluation sheets, the intercultural language activities in IcLLT lessons could engage the students in activating prior knowledge, comparing culture, talking about cultural issues, and participating in intercultural communication. However, they were not able to reflect on their intercultural perspectives in oral interaction as much as in their writing. In parallel, the teacher agreed that the activities requiring students’ reflection were most challenging and the other three steps of “construction”, “connection”, “interaction” could be conducted in relevance to three-stage Communicative Language Teaching (CLT) skill lessons of Pre-While-Post. The IcLLT is applicable to teach integrated skill CLT lessons with culture-specific input if intercultural objectives are added and relevant intercultural language activities with more focus on students’ intercultural interactions and critical reflection are conducted. Hence, IcLLT could be recommended as a supplementary approach to integrating culture into EFL teaching to build students’ intercultural communicative competence, which is considered a critical part of the new educational reform in general education in Vietnam

پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های زبان شناختی در متون تخصصیِ مدیریت می پردازد. از آنجا که علاوه بر وجود واژه های و اصطلاحات تخصصی در متون علمی، ویژگی های نحوی و ساختاریِ این دسته از متون نیز دلیلی بر پیچیدگی آن هاست و نیز از آنجا که یکی از برجسته ترین ویژگی هایی که متون علمی را از سایر متون جدا می سازد، کاربرد فرایندهای اسمی شده در آن هاست؛ لذا، این پژوهش به طور خاص به بررسی فرایند اسم سازی در این دسته متن ها می پردازد تا مشخص کند که اسمی شده ها در این متون ا ز چه مقوله هایی مشتق شده اند و نیز بین اسمی شده های مشتق از اسم یا صفت چه تفاوتی وجود دارد و درنهایت اینکه، این متون علمی برای فرایندهای اسمی از چه وندهایی استفاده می کنند . پیکره داده های این پژوهش را کتاب های تخصصی دانشگاهیِ مدیریت در گرایش های مختلف تشکیل می دهد که پس از مشخص کردن و دسته بندی انواع آن ها مشخص شد که اسمی شده ها حاصل فرایندهایی همچون حذف همکرد فعل مرکب و استفاده از صورت واژگانی آن فعل، استفاده از مصدرها؛ جایگزینی افعال وجهی با صورت های اسمی خود، بهره گیری از بن ماضی فعل در معنا و مفهوم اسم و استفاده از فعل های مرکبی که همکرد آن ها در حالت بن مضارع ظاهر می شود و پس از آن با گرفتن پسوند - ی به صورت اسمی خود تبدیل شده اند، هستند. اسمی شده هایِ مشتق از صفت، از وندهای اشتقاقی، اشتقاق صفر و یا ازمصدرهای قرضی استفاده کرده اند. در انتها از دیگر فرایندهای اسمی شده در این متون می توان به جایگزینی بند با اسم اشاره کرد.

هدف تحقیق حاضر مقایسه و بررسی میزان تاثیر روشهای آموزش نگارش راهبرد-محور و فرایند-محور بر راهبردهای نگارش خودتنظیم راهبردی در مهارت نگارش است. بدین منظور، 60 نفر فراگیر زبان انگلیسی در دو گروه 30 نفری با استفاده از آزمون بسندگی تافل انتخاب شدند. قبل از آموزش، تمامی فراگیران یک مقاله (پیش آزمون) در مورد نموداری نوشتند. سپس یک مربی راهبردهای نگارش خودتنظیم راهبردی را با روش نگارش راهبرد-محور به گروه آزمایش و فرایند-محور به گروه معیار طی شانزده جلسه آموزش داد. سرانجام، فراگیران همراه با یک پرسشنامه یک مقاله و پس ازدو هفته مقاله ی دیگری مانند پیش آزمون نوشتند. دو مربی با استفاده از معیار نمره ی آیلتس مقالات را ارزشیابی کردند. با استفاده از تجزیه و تحلیل واریانس مرکب (SPANOVA) مشخص شد که روش راهبرد-محور در استفاده از راهبردهای نگارش خودتنظیم راهبردی در نگارش مقاله موثرتر و از میان سه متغیر سن، جنسیت و سطح دانش، سن در ایجاد این اثر نقش مهم تری داشته است. بنابراین، آموزش راهبردهای نگارش با استفاده از روش راهبرد-محور باید بخشی از آموزش نگارش باشد.