محمدرضا اروجی

محمدرضا اروجی

مدرک تحصیلی: استادیار زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه زبان شناسی، زنجان، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۶ مورد از کل ۱۶ مورد.
۱.

بررسی ادراک دانشجویان سطح متوسط زبان فارسی به عنوان زبان خارجی در مورد تأثیر محیط تلفیقی آموزش زبان بر یادگیری دستور و واژه های زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۷ 373 - 405

کلید واژه ها: دستور زبان فارسی فارسی آموزان سطح متوسط واژگان یادگیری تلفیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 300 تعداد دانلود : 742
مبنای این پژوهش، بررسی تأثیر یادگیری ترکیبی یا تلفیقی بر میزان یادگیری دستور زبان و واژگان فارسی آموزان سطح متوسط است. هدف از یادگیری تلفیقی یا همان بهره گیری از مواد آزمایشی گوناگون، در هم آمیختن مناسب مواد آموزشی معمولی و سنتی کلاس های حضوری با فناوری نوین است. جامعه آماری این پژوهش زبان آموزان خارجی حاضر در ایران بود که به یادگیری زبان فارسی مشغول اند. شرکت کنندگان در این پژوهش 60 زبان آموز خارجی سطح متوسط بودند که در مؤسسه های ایرانی واقع در شهر تهران زبان فارسی می خواندند. آنها به صورت تصادفی به دو گروه سی نفری، شامل گروه گواه (گروه از راه دور) و گروه آزمایش (گروه تلفیقی)  تقسیم شدند. نمونه گیری به صورت غیرتصادفی انجام گرفت. در این پژوهش، از طرحی نیمه آزمایشی پیروی شده و همسان سازی شرکت کنندگان آن به لحاظ مهارت زبانی، دستور زبان و دانش زبانی پیش از بررسی انجام شد. بعد از اجرای روند، پس آزمون دستور زبان و واژگان به شرکت کنندگان داده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که محیط یادگیری تلفیقی تأثیر چشمگیری بر گسترش دانش دستوری و لغوی زبان آموزان دارد. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد که زبان آموزان گروه تلفیقی، نسبت به گروه از راه دور در آزمون های دانش واژگان و دستور زبان به مراتب عملکرد بهتری داشتند. تحلیل پاسخ های شرکت کنندگان به پرسشنامه رویکرد نشان داد که بیشتر آنها نسبت به آموزش تلفیقی دیدگاه مثبتی دارند و دیدگاه شرکت کنندگان گروه آموزش تلفیقی مثبت تر است. نتایج این پژوهش  می تواند برای محققان، معلمان و زبان شناسان مفید باشد.
۲.

واکاوی مؤلفه های گفتمان مدار و میزان رازگونگی متن قراردادهای تسهیلات بانکی از منظر تحلیل گفتمان حقوقی و بُعد شناختی گفتمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره سیزدهم مهر و آبان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۰) ۲۸۲-۲۵۷
تعداد بازدید : 86 تعداد دانلود : 458
مقاله پیش رو با هدف واکاوی تحلیل گفتمان حقوقی قراردادهای تسهیلات بانکی گردآوری شده است. مسئله این پژوهش عبارت است از تأملی بر تحلیل گفتمان حقوقی متون قراردادهای مرابحه، جُعاله، مشارکت مدنی و فروش اقساطی در گستره زبان شناسی حقوقی با استفاده از راهبرد بررسی مؤلفه های گفتمان مدار براساس الگوی ون لیوون (1996)، درنگی بر رازگونگی و مطالعه ابعاد شناختی گفتمان جاری در متون یادشده تا منابع ایجاد ابهام در این متون شناسایی شود. جهت ارزیابی فرضیات پژوهش با به کارگیری روش کیفی تحلیل گفتمان، مؤلفه های گفتمان مدار الگوی ون لیوون استخراج، میزان رازگونگی متن وانواع گونه های القایی در هر یک از بندهای قراردادهای مذکور شناسایی شده، بسامد و درصد وقوع آن ها استخراج شد. نتایج به دست آمده بیانگر وجود مؤلفه های گفتمان مدار صریح و پوشیده و رازگونگی در متن قراردادهای بیان شده است. کم ترین بسامد مؤلفه های صریح در قرارداد جعاله با بیست عدد و بیشترین درصد رازگونگی نیز در متن همین قرارداد به میزان 81.3 درصد دیده شد. بیشترین تعداد گونه القایی مبتنی بر تهدید نیزدر قراردادهای مرابحه و جُعاله با یازده عدد ملاحظه شد. از مجموع واکاوی های به عمل آمده چنین استنتاج می شود با توجه به وجود مؤلفه های گفتمان مدار پوشیده و نیز رازگونگی در متن تمام قراردادهای تسهیلاتی اصلح است برای شفاف سازی متون از به کارگیری مؤلفه های پوشیده اجتناب کرد تا با کاهش میزان رازگونگی از ابهام متن نیز کاسته شود. نتایج این پژوهش کارشناسان حقوقی بانک ها را در نگارش متن قراردادهایی با کاربردی همه فهم تر از زبان حقوقی یاری رسان خواهد بود.
۳.

بررسی ساخت های همپایه تقابلی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره ۱۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۶ 323 - 354

کلید واژه ها: زبان فارسی ساخت همپایه همپایگی تقابلی همپایه ساز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 452 تعداد دانلود : 671
این مقاله برآن است تا امکانات زبان فارسی برای بیان ساخت های همپایه تقابلی را مورد بررسی قرار دهد. زبان فارسی علاوه بر استفاده از همجواری، از همپایه سازها نیز برای نشان دادن همپایگی تقابلی استفاده می کند که عواملی همچون مقوله دستوری، کاربردشناسی و معنایی در انتخاب نوع همپایه سازها مؤثر هستند. عموماً وقتی که تأکیدی بر روی همپایه ساز تقابلی نیست یا نوع ارتباط بین دو پایه از طریق مراجعه به بافت قابل تأویل است از همجواری استفاده می شود. در صورت استفاده از همپایه ساز، زبان فارسی از سه نوع آن بهره می برد که عبارتند از: بسیط، مرکب و گسسته (دوتایی). هدف پژوهش حاضر مشخص ساختن همپایه سازهای تقابلی فارسی، تعیین جایگاه آنها و بررسی حساسیت همپایه سازهای تقابلی فارسی به مقوله پایه ها است. داده های این پژوهش مشتمل بر ۹۰ جمله است که از گویشوران بومی یا موتور جستجوگر گوگل جمع آوری شده اند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که: اکثر همپایه سازهای تقابلی زبان فارسی به مقوله پایه ها حساس هستند و بیشتر آن ها با بندها به کار می روند. در بین این همپایه سازها تعدادی می توانند علاوه بر بیان همپایگی تقابلی، دیگر انواع همپایگی را نیز بیان کنند. دیگر نکته قابل توجه درباره همپایگی در زبان فارسی استفاده این زبان از «و»، «که» و «هم» به صورت هم زمان به عنوان همپایه سازهای عطفی، تقابلی، علّی و انفصالی است. به لحاظ جایگاه همپایه سازها زبان فارسی جزو معدود زبان هایی است که همپایه ساز می تواند در اول یا آخر بند به کار رود [co- A][B]) و  [A][B-co]).
۴.

ارزیابی ادب گوینده و منزلت اجتماعی نابرابر و برابر در محیط دانشگاهی با توجه به متغیر جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 9 - 32

کلید واژه ها: جایگاه اجتماعی ادب جنسیت ارزیابی درخواست محیط دانشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 408 تعداد دانلود : 493
پژوهش حاضر به بررسی میزان ساختارهای کلامی ادب موردِ استفاده دانشجویان، با توجه به جایگاه اجتماعی مخاطب بر مبنای نظریه لیکاف (Lakoff, 2004) می پردازد. داده های پژوهش، پس از فرستادن پرسش نامه برخط به دانشجویان و بررسی پاسخ های 100 دانشجوی دختر و 100 دانشجوی پسرِ 18 تا 30 ساله گردآوری شدند. سنجش میزان ادب، بر اساس تعداد و نوع ساختار های موردِ استفاده هر یک از دانشجویان در رویارویی با افرادی که در محیط دانشگاهی جایگاه های اجتماعی مختلفی داشتند، انجام گرفت. مخاطب های تعاملات، بر پایه جایگاه اجتماعی خود در دانشگاه به چهار گروه دسته بندی شدند. برای بررسی نقش جایگاه اجتماعی افراد در پاسخ به درخواست در محیط دانشگاهی از آزمون تحلیل واریانس بهره گرفته شد و برای بررسی میزان بهره گیری دختران و پسران از پاسخ های مؤدبانه از آزمون مقایسه ای دو گروه مستقل استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان ادب موردِ استفاده دختران و پسران دانشجو تحتِ تأثیر جایگاه اجتماعی مخاطب گفت وگو قرار داشته و با تنزل جایگاه اجتماعی مخاطب، استفاده از ادب نیز در برابر آن ها کاهش می یابد. مقایسه میزان بهره گیری دختران و پسران از ادب نشان داد که دختران و پسران از میزان ادب تقریباً یکسانی در برابر مخاطب ها بهره می گیرند. در تعاملات تک جنسیتی، تفاوت چندانی بین کاربرد میزان ادب در بین دختران و پسران وجود نداشت، ولی هر دو گروه در برخورد با پسران مؤدب تر بودند.
۵.

نقش برنامه ریزی عصبی – کلامی در بهبود انگیزه و خودمختاری در فارسی آموزان غیر ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 283-305

کلید واژه ها: انگیزه برنامه ریزی عصبی – کلامی خودمختاری فارسی آموزان غیر ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 156 تعداد دانلود : 775
مقاله حاضر به تأثیر برنامه ریزی عصبی - کلامی بر متغیرهای مستقل خودمختاری و انگیزه فارسی آموزان غیر ایرانی می پردازد. برنامه ریزی عصبی - کلامی به دیدگاهی اشاره دارد که در آن یک فرد یک سیستم کامل ذهن و بدن است. شیوه پژوهش به صورت شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون می باشد. شرکت کنندگان بر اساس نمونه گیری غیرتصادفی و در دسترس و قابل مدیریت بودن انتخاب شدند اما به طور تصادفی در گروه های کنترل و آزمایشی قرار گرفتند. هدف از این تحقیق، پاسخ به این سؤال است که آیا تکنیک های برنامه ریزی عصبی - کلامی تأثیر چشمگیری بر خودمختاری و انگیزه دانشجویان دارند یا نه. تحلیل های آماری شامل محاسبه میزان پایایی آزمون تعیین سطح، میانگین و انحراف معیار نمرات (آمار توصیفی) بوده و میزان اعتبار دو ارزیاب در مرحله آزمایشی و بخش مکالمه در پس آزمون با استفاده از آزمون پیرسون و طبق نرمال بودن پراکندگی محاسبه شد. در تحلیل فرضیه صفر، از منکووا برای بررسی تفاوت های نمرات میانگین گروه های کنترل و آزمایشی در پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. ابزار تحلیل های آماری این تحقیق نرم افزار آماری SPSS (نسخه 25) بود. نتایج حاصله نشان می دهد که تکنیک های برنامه ریزی عصبی کلامی باعث بهبود انگیزه و خودمختاری در فارسی آموزان غیر ایرانی می شوند. این تحقیق می تواند برای محققان، معلمان و زبان شناسان مفید باشد.
۶.

ارزیابی بازنمودهای واژه های استعاری طبیعت در زبان ترکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 201-227

کلید واژه ها: واژه های استعاری طبیعت مفاهیم ساخت واژی فرایندهای واژه سازی رویکرد شناختی جنسیت زبان ترکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 484 تعداد دانلود : 528
بررسی استعاره ها با رویکرد شناختی، نشان می دهد تصورات ذهنی به مفاهیم انتزاعی تسری می یابند. گویشوران زبان ترکی با الهام از پدیده های طبیعت مانند حیوانات، گیاهان و ... در گفتارهای روزمره کاربرد استعاری از آن پدیده ها را ارائه می کنند. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی فراوانی و درصد مهم ترین مفاهیم ساختواژی، بررسی سهم این نام ها در فرایندهای واژه سازی و سهم جنسیت واژه های استعاری طبیعت در زبان ترکی است. داده های این پژوهش از طریق انجام مصاحبه با 70 گویشور زبان ترکی بدست آمد و درنهایت، 677 واژه گردآوری شد. ابتدا فراوانی و درصد مفاهیم ساختواژی مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس سهم بخش های طبیعت در فرایندهای واژه سازی و سهم جنسیت این واژه ها بررسی شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که طبیعت بر گفتار گویشوران زبان ترکی تأثیر می گذارد و آنان در گفتار شان از نام های طبیعت به صورت استعاری بهره می گیرند. در واژه های استعاری طبیعت در ترکی به ترتیب ترکیب، اشتقاق، ترکیب و اشتقاق، نام آوا، وام گیری واژگانی و تکرار بالاترین کاربرد را دارند. همچنین نام های مربوط به حیوانات، پرندگان و حشرات بیشترین کاربرد استعاری را در این زبان دارند. هم چنین بیشترین واژه ها مربوط به جنس خنثی است. نتایج پژوهش در شناخت بیش تر استعاره برای شاعران، معلمان، نویسندگان و زبان شناسان می تواند مفید واقع شود.
۷.

ارزیابی استعاره تصوری آب در زبان ترکی آذربایجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۸) 241 - 263

کلید واژه ها: مقوله بندی طرحوارهٔ تصوری زبان شناسی فرهنگی استعاره زبان ترکی آذربایجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 581 تعداد دانلود : 333
بررسی استعاره ها با رویکرد شناختی نشان می دهد تصورات ذهنی انسان چه اندازه به مفاهیم انتزاعی تسری می یابند. در این پژوهش که در چارچوب زبان شناسی فرهنگی انجام شده است، برای تبیین استعاره های پدیده آب در زبان ترکی آذربایجانی از فرایند مقوله بندی و طرحواره های تصوری استفاده شده است. داده های پژوهش به صورت انجام مصاحبه با 30 نفر از گویشوران زبان ترکی و همین طور تعدادی از کتاب ها، دیوان اشعار و فرهنگ های لغات این زبان گردآوری شده اند. ابتدا رابطه معنایی هر کدام از واژه های مربوط به آب مشخص می شوند، سپس برای نشان دادن معانی دقیق استعاری از روش مقوله بندی معنایی و ارائه طرحواره تصوری استفاده می شود تا دیدگاه گویشوران زبان ترکی آذربایجانی به پدیده های آب ارائه شود. یافته های پژوهش نشان می دهند که گویشوران این زبان در گفتار شان از مقوله های آب به صورت استعاری بهره می گیرند. در واژگان استعاری آب، 10 واژه با کاربرد مثبت و یک واژه با کاربرد منفی وجود دارد که گویشوران در موقعیت های مناسب از آن ها استفاده می کنند.
۸.

واکاوی مشخصه های سبک شناختی متن قراردادهای تسهیلات بانکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 249 - 270

کلید واژه ها: زبان شناسی نقش گرای هلیدی تحلیل گفتمان حقوقی قرارداد تسهیلاتی مؤلفه های سبکی عناصر انسجام متنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 168 تعداد دانلود : 282
قرارداد های تسهیلاتی به منزله اسناد رسمی در نظر گرفته می شوند که شفاف نبودنِ صورت و معانی متن های این قراردادها، سبب ایجاد مطالبات معوق بانکی و صدور کیفرخواست های مختلف خواهد شد. پژوهش حاضر، در حوزه زبان شناسی حقوقی انجام شده و به واکاوی سبک شناختی متن قراردادهای قراردادهای تسهیلاتی مرابحه، جُعاله، مشارکت مدنی و فروش اقساطی بر مبنای مؤلفه های واژگانی، نحوی و گفتمانی می پردازد. از این رو، مؤلفه های واژگانیِ واژگان عربی و اصطلاح های تخصصیِ حقوقی- بانکی، مؤلفه هایِ نحوی تعداد جمله های خبری، تعداد جمله های طولانی و تعداد افعال مجهول، مؤلفه های گفتمانی به شرح عناصر انسجام متن بر پایه دیدگاه هلیدی و حسن (Halliday & Hassan, 1976) در متن قراردادهای بیان شده، مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های به دست آمده نشان می دهد در متن قراردادهای تسهیلات ارزی فروش اقساطی و مشارکت مدنی تعداد جمله های خبری و جمله های طولانی بیشتر از قراردادهای تسهیلات ریالی مرابحه و جعاله است. همچنین، در متن هیچ یک از قراردادهای موردِ اشاره افعال مجهول دیده نشدند. عناصر انسجام متن بر اساس نظر هلیدی و حسن (همان) در متن قراردادهای تسهیلاتی مرابحه، جُعاله، مشارکت مدنی و فروش اقساطی می پردازد تا آن چه منجر به ایجاد ابهام در این دست متون حقوقی می شود را شناسایی کند. یافته های به دست آمده بیانگر آن است که عناصر انسجامی تکرار، جانشینی اسم، ارجاع و عنصر ربطی«و»، بیش از سایر عناصر در متن قراردادها مشاهده شده اند. عناصر ربطی سبب طولانی شدن جمله های متن قراردادها شده و با ایجاد فاصله زیاد بین ضمایر با مراجع، سبب عدم درک درست معانی و پیام متن قرارداد از سوی تسهیلات گیرنده شده و در نهایت منجر به زیان دیده شدن تسهیلات گیرنده از جنبه حقوقی نیز خواهند شد. یافته های پژوهش حاضر به درک بهتر ماهیت و ساختار متون حقوقی کمک می کند و در نهایت افراد را به سمت کاربردی همه فهم تر، با ابهام کمتر و البته عادلانه تر از زبان حقوقی می کشاند.  
۹.

بررسی گفتمان کودکان دارای اتیسم براساس فرانقش تجربی در چارچوب زبان شناسی نقش گرای نظام مند هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 135-153

کلید واژه ها: اتیسم گفتمان فرانقش تجربی نقش گرایی هلیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 811
هدف از پژوهش حاضر، بررسی گفتار کودکان 6 تا 10 ساله دارای اتیسم براساس نظریه نقش گرایی هلیدی می باشد. دو گروه 7 نفره از کودکان 6 تا 10 ساله طبیعی و دارای اتیسم، گروه های شاهد و تجربی تحقیق را تشکیل می دهند که به صورت تصادفیِ طبقه ای از جامعه آماری مربوط انتخاب شده اند. داده های گفتاری هر دو گروه ثبت و براساس فرانقش تجربی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد فرایند مادی و فرایند وجودی به ترتیب، بیشترین و کمترین درصد را در گفتار افراد اتیسم به خود اختصاس می دهند. اتکا بر افعال مادی در فرد اتیسمی نشان دهنده وجود مشکل در دستیابی به واژگان و مشکلات شناختی وسیعتری می باشد. همچنین، فرایندهای مادی، بیشترین میانگین را در هر دو گروه به خود اختصاص داده اند. فرایند رابطه ای و ذهنی در رتبه های بعد قرار می گیرند. کمترین میانگین در هر دو گروه، متعلق به فرایند وجودی است که در گروه افراد اتیسم تقریباً صفر است. در همه موارد، افراد طبیعی، نسبتِ بیشتری از فرایندها را بکار بردند که نشان می دهد استفاده بیشتر از فرایند رابطه ای، رفتاری و تا حدی ذهنی، مستلزم کاربرد فراوان تر نقش های گفتمانی ای همچون ابراز عقیده، ارزیابی و توصیف می باشد. نتایج این تحقیق می تواند برای روانشناسان و مربیان کودکان دارای اتیسم و زبانشناسان مفید باشد.
۱۰.

واژه بست در گویش طالقانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۶) 227 - 249

کلید واژه ها: واژه بست پی بست ساخت واژه تکواژ گویش طالقانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 675 تعداد دانلود : 276
هدف از پژوهش حاضر، تعیین و توصیف واژه بست های گویش طالقانی بر اساس الگوی زوئیکی و پولوم (1983) است. زوئیکی و پولوم ملاک های متعددی را برای متمایزکردن کلمه از واژه بست ارائه می دهند. این ملاک ها مبین آن هستند که واژه بست ها در مقایسه با کلمات، خصوصیاتی را شبیه به وندها (بیش تر وندهای تصریفی) از خود به نمایش می گذارند. این تحقیق به صورت توصیفی– تحلیلی است و 20 نفر از گویشوران طالقانی روستای «کیاده» در آن مشارکت داشته اند. سن شرکت کنندگان بین 30 تا 80 سال می باشد و تمایز جنسی نیز لحاظ نشده است. گویشوران از سنین مختلف و شامل افراد بی سواد و تحصیل کرده می باشند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که واژه بست های گویش طالقانی به دو دسته ساده و ویژه تقسیم می شوند. واژه بست های ساده شامل 2 واژه بست /-e/ نشانه مفعولی و /-e/ متمم ساز می باشند. واژه بست های ویژه نیز شامل هفت واژه بست می باشند که عبارتند از /-o/ نشانه عطف، /- am / معادل «هم» در زبان فارسی، /-e/ معرفه ساز،  /-i/ اضافه،  /- â /نشانه تأکید، «فعل های پی بستی» و «ضمایر پیوسته». مقاله حاضر نشان می دهد که می توان از الگوهای زوئیکی و پولوم (1983) به عنوان ابزاری علمی و مناسب جهت تشخیص و مطالعه واژه بست های گویش طالقانی استفاده کرد. به منظور بررسی و طبقه بندی تکواژهای وابسته در گویش طالقانی، هفت آزمون از آزمون های پیشنهادی زوئیکی و پولوم (1983) انتخاب شدند. آزمون های انتخابی به سه گروه آوایی، صرفی و نحوی تقسیم شدند و برای بررسی و شناسایی واژه بست ها در گویش طالقانی ابتدا همه تکواژهای وابسته این گویش گردآوری و به کمک آزمون های گفته شده، سنجیده شدند.
۱۱.

بررسی چندمعنایی واژگانی در صفات ساده ترکی آذربایجانی: رویکردی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۸

کلید واژه ها: استعاره ها ی مفهومی ترکی آذربایجانی چندمعنایی زبان شناسی شناختی صفت ساده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 719 تعداد دانلود : 344
مقوله چندمعنایی از مهم ترین مبحث هایی است که در مکاتب مختلف زبان شناسی و سنّت مطالعه معنی مورد توجّه قرار دارد. در پژوهش حاضر مقوله چندمعنایی در صفات ترکی آذربایجانی با رویکرد شناختی بررسی شده است. نوشتار پیش رو توصیفی - اسنادی بوده و داده های پیکره از مجلاّت محلّی به زبان ترکی، فرهنگ ترکی - فارسی (شاهمرسی) و فرهنگ فارسی - آذربایجانی، نوشته بهزادی انتخاب شد. گزینش معانی سرنمون براساس نتایج پرسش نامه محقّق ساخته، مصاحبه و نیز شمّ زبانی نگارنده بوده است. با بررسی پیکره های دردسترس، درمجموع هفتاد صفت ساده چندمعنا شناسایی و برای هر صفت، شبکه شعاعی ترسیم شد. با بررسی معانی مختلف این صفات، مشخّص شد که ازمیان سازوکارهای شناختیِ ایجاد چندمعنایی، استعاره های مفهومی بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهند و برخلاف دیدگاه سنّتی، ارتباط میان معانی صفات چندمعنی، تصادفی نیست، بلکه رابطه نظام مندی برقرار بوده که با مقوله بندی شعاعی قابل توصیف است. نتایج پژوهش حاضر به همراه پژوهش های مکمّل در این حوزه می تواند درزمینه آموزش زبان و تألیف فرهنگ های لغت کاربردی تر، افزایش میزان ارتباط در بازیابی اطّلاعات و ماشین های ترجمه دقیق تر یاری گر متخصّصان این حوزه ها باشد.
۱۲.

بررسی تغییرات معنایی واژه ها و اصطلاحات رایج در زبان زندان با توجه به متغیرهای اجتماعی جنسیت، سن، تحصیلات، موقعیت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره یازدهم خرداد و تیر ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۶)

کلید واژه ها: زبان زندان تغییر معنایی استعاره مجاز کنایه تنزل معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 41 تعداد دانلود : 335
مطالعه زبان زندان و واژه ها و اصطلاحات رایج در این زبان از نظر جامعه شناختی، روان شناختی، زبان شناختی و جرم شناختی دارای اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر آن است که یکی از جنبه های مهم گونه زبانی زندان، یعنی جنبه معنایی را بررسی کند و مهم ترین تغییرات معنایی واژه ها و اصطلاحات رایج در این گونه زبانی را با توجه به چهار متغیر اجتماعی جنسیت، سن، تحصیلات و موقعیت اجتماعی واکاوی کند. برای گردآوری داده های پژوهش از روش های مشاهده عینی و مصاحبه استفاده شده است. این داده ها شامل 615 اصطلاح رایج در زبان زندانیان مرد و 496 اصطلاح رایج در زبان زندانیان زن است (مجموع 1111 مورد). تعداد کل زندانیانی که مصاحبه شدند، 70 نفر بود. از این تعداد، 20 نفر آن ها زن و همگی از زندان شهر ری بودند. 50 نفر آن ها مرد و از چهار زندان رجایی شهر، قزل حصار، فشافویه و تهران بزرگ بودند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که چهار گونه تغییر معنایی رایج در زبان زندان شامل تغییر استعاری، تغییر مجازی، تغییر کنایی و تنزل معنایی بیشترین تأثیرپذیری را از دو متغیر اجتماعی تحصیلات و موقعیت اجتماعی دارند و کم تر تحت تأثیر جنسیت و سن هستند.
۱۳.

بررسی واژه بست ها و همخوان های پایانی گویش تاتی تاکستان براساس نظریه بهینگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴) 47 - 65

کلید واژه ها: گویش تاتی نظریه ی بهینگی محدودیت ها فرایند واژ واجی واژه بست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 599 تعداد دانلود : 936
پژوهش حاضر تلاشی است در جهت بررسی واژ- واجی واژه بست ها و حذف همخوان های گویش تاتی تاکستان در چارچوب نظریه بهینگی. منظور از فرایندهای واژ- واجی آن دسته از تغییرات واجی است که در بافتی صرفی، یعنی در مرز بین تکواژها ایجاد می شود و انگیزه آوایی دارد. روش پژوهش به صورت تحلیلی بوده و داده های پژوهش از کتاب های تاتی، رادیو و شبکه های محلی گردآوری شده اند. متغیرهای زبانی بر اساس نوع فرایندهای آوایی و واژگانی دخیل مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش بر آن  بودیم تا به واکاوی چگونگی عملکرد فرایندهای واژ واجی از دیدگاه بهینگی در واژه بست ها و حذف همخوان های پایانی گویش تاتی بپردازیم. نهایتاً، براساس داده های موجود به این نتیجه دست یافتیم که در این زبان گاهی فرایند حذف و گاهی درج در مرز تکواژی رخ می دهد، هرچند فرایند حذف در پیشوندها از مرتبه بالاتری نسبت به درج برخوردار است. اما این امر نشان دهنده ی همنوایی یا همان دسیسه ی واجی می باشد که نشان می دهد مرتبه بندی محدودیت های جهانی در این گویش صادق بوده و محدودیت های موجود در آن با محدودیت های جهانی همسو است. این پژوهش به پیکره دانش زبانیِ زبان شناسان در مورد گویش تاتی افزوده و پژوهشگران را در شناخت هرچه بیشتر فرایندهای واژ- واجی گویش تاتی و تطابق آن با جهانی های این حوزه یاری می رساند.
۱۴.

فرایندهای واژ - واجی پیشوندهای گویش تاتی تاکستان بر پایه نظریه بهینگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال ششم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۳ 21 - 36

کلید واژه ها: فرایند واژ - واجی گویش تاتی نظریه بهینگی محدودیت ها پیشوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 357 تعداد دانلود : 239
پژوهش حاضر، تلاشی است در جهت بررسی پیشوندهای واژ - واجی گویش تاتی تاکستان و واکاوی چگونگی عملکرد فرایندهای واژ - واجی در چارچوب نظریه بهینگی. منظور از فرایندهای واژ - واجی آن دسته از تغییرات واجی است که در بافتی صرفی یعنی در مرز بین تکواژها ایجاد می شود و انگیزه آوایی دارد. روش پژوهش به صورت تحلیلی بوده و داده ها از کتاب های تاتی، رادیو و شبکه های محلّی گردآوری شده اند. متغیّرهای زبانی براساس نوع فرایندهای آوایی و واژگانیِ دخیل مورد بررسی قرار گرفتند. نهایتاً، براساس داده های موجود، این نتیجه به دست آمد که در این زبان گاهی فرایند حذف و گاهی درج در مرز تکواژی رخ می دهد؛ هرچند فرایند حذف در پیشوندها از مرتبه بالاتری نسبت به درج برخوردار است. این امر، نشان دهنده هم نوایی یا همان دسیسه واجی است و درواقع نشان می دهد که مرتبه بندیِ محدودیت های جهانی در این گویش صادق بوده و محدودیت های موجود در گویش یادشده با محدودیت های جهانی هم سو است. این پژوهش به پیکره دانش زبانیِ زبان شناسان در مورد گویش تاتی افزوده و به پژوهش گران در شناختِ هرچه بیشتر فرایندهای واژ - واجی گویش تاتی و تطابق آن با جهانی های این حوزه یاری می رساند.
۱۵.

ارزیابی فرآیندهای واژی در گونه زبان زندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۸ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 123 - 138

کلید واژه ها: زندان گونه زبان زندان واژگان فرایندهای واژه سازی ابداع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 34 تعداد دانلود : 720
یکی از گروه های اجتماعی که تمایلی به افشای اسرار مکالماتشان ندارند زندانیان هستند که این عدم تمایل آنها منجر به تولید گونه زبان زندان می شود. در این پژوهش، واژه های جدیدی که در زندان توسط زندانیان به کار برده می شود، جمع آوری شده و از لحاظ نمود واژی بررسی شده اند. پژوهش به صورت میدانی بوده و داده ها به شیوه ایجاد ارتباط مستقیم و براساس گفتار 50 نفر مشارک مرد که به مدتی بیش از 10 سال برای تحمل کیفرشان در زندان های استان تهران به سربرده اند، جمع آوری شده است. پژوهشگران پس از تجزیه وتحلیل حدود 600 لغت و اصطلاح گردآوری شده به این نتیجه رسیدند که شرایط حاکم بر زندان بر گفتار زندانیان تأثیر می گذارد و تغییرات واژی در گفتار آنها رخ می دهد. فرایندهای واژه سازی به دست آمده عبارتند از: ابداع، تکرار، تبدیل، کوتاه سازی، ترخیم، سرواژه سازی، آمیزش و قرض گیری. از میان فرایندهای واژی، بیشترین بسامد، مربوط به فرایند ابداع است. نتایج این پژوهش، زبان شناسان را در شناخت هرچه بیشترِ گونه زبان زندان یاری می رساند و به جامعه شناسان نیز در شناخت روابط انسانی و نهایتاً برنامه ریزی و بازپروری زندانیان کمک می کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان