درخت حوزه‌های تخصصی

در دنیای امروز رسانه نقش بسیار گسترده ای در انتقال پیام و ارتباطات اجتماعی دارد.بررسی ها در ایران باستان نشان می هد که انتقال پیامها از طریق انسان،پرندگان،نمادها و نشانه ها(آتش،مناره،نقاره،حجاری و..) انجام می شده است. در حکومتهای ایران باستان به علت درگیری مداوم با بیگانگان به ویژه درگیریهای اشکانیان و ساسانیان با رومیان دستگاه جاسوسی و اطلاعاتی نقش مؤثرتری داشته است. ولی در مجموع دستگاه خبر گیری و خبر رسانی در اوایل حکومت حکومت هخامنشیان نسبت به سلسله های اشکانی و ساسانی گسترده تر و سامان یافته تر بوده است و پایه ای برای سلسله های بعدی شده است. حال سوال این است که آیا درایران باستان رسانه اهمیت داشته است.در انتقال ودریافت پیام از چه رسانه هایی استفاده می کردند، آیا در این انتقال پیام، سیر تحولی وجوداشته، در کدام سلسله های ایران باستان خبر رسانی و خبر گیری متنوع تر بوده است؟ نتیجه پژوهش نشان می دهد خبر رسانی و خبر گیری مهم بوده است چرا که از این طریق به اعمال قدرت پادشاه،جلوگیری از شورشها،نظارت بر رفتار ایالت های تابعه و مقابله با هجوم دشمنان کمک های شایانی می شده است. برای انجام کار از منابع موجود در کتابخانه ها استفاده شده است، و روش شناسی پژوهش ماهیتی روایتی- نقلی دارد.

زبان پدیده ای اجتماعی است. آنچه در جامعه می گذرد، در زبان منعکس می شود. به همین دلیل، مطالعه اجتماعی زبان می تواند واقعیت هایی را در مورد جامعه زبانی نشان دهد. اگر جامعه ای خشن، بی ادب یا غمگین باشد، در زبان جلوه گر می شود. با این فرض، مقاله حاضر به بررسی سیر سه ویژگی اجتماعی خشونت، ادب، و غم و شادی و بازتاب آن در زبان فارسی در پنج دهه گذشته می پردازد. دو پرسش اصلی پژوهش این است: آیا جامعه فارسی زبان در پنج دهه گذشته خشن تر، بی ادب تر و غمگین تر شده است؟ آیا بین رخدادهای مهم سیاسی و اجتماعی و سیر این تغییرات رابطه ای وجود دارد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش ها پیکره ای زبانی از پنج دهه گذشته تحلیل شد که شامل فیلم های سینمایی، روزنامه ها، داستان ها، سخنرانی های سیاست مداران و ترانه ها بود. پیکره به پنج دهه تقسیم شد که در هر دهه یک یا چند رخداد مهم سیاسی و اجتماعی در کشور روی داده است: دهه پنجاه (انقلاب)، دهه شصت (جنگ)، دهه هفتاد (سازندگی و اصلاحات)، دهه هشتاد (مهرورزی و مسائل انتخابات) و دهه نود (اعتدال و تحریم). در این پیکره به دنبال یافتن، تحلیل و تعیین فراوانی ابزار زبانی بوده ایم که ویژگی های مدّ نظر را نشان می دهد؛ مانند استعاره ها، صفات، صورت های خطاب، و دشواژه ها. این مطالعه نشان می دهد که به صورت کلّی جامعه فارسی زبان حداقل در دو دهه گذشته خشن تر، بی ادب تر و غمگین تر شده است. همچنین ارتباط مشخصی بین رخدادهای اصلی سیاسی-اجتماعی در هر دهه و میزان افزایش یا کاهش ویژگی های مذکور دیده می شود.

این پژوهش به بررسی و تبیین شیوه اشتقاق ساخت ارﺗﻘﺎء گره راست بر پایه ساخت های هم پایه در کردی سنندجی در چارچوب مفروضات نظری برنامه کمینه گرا می پردازد. داده های مورد بررسی در این پژوهش برگرفته از مکالمات روزمره گویشوران شهر سنندج است. مشاهده و بررسی ساخت هایی که در آن ها ارتقاء گره راست وجود دارد، حاکی از آن است که ارتقاء گره راست در گونه کردی سنندجی ماحصل فرآیندی واحد نیست؛ بلکه ساخت مذکور در واقع برآیند دو فرایند اشراف چندگانه و حذف است؛ به این معنی که سازوکارهای اشراف چندگانه و حذف دو گونه ساختار نحوی متفاوت را سبب می شوند اما برونداد آوایی آن ها یک بازنمایی روساختی مشابه است. علاوه بر این، شواهد تجربی نشان می دهند که ارتقاء گره راست در کردی سنندجی از محدودیت لبه راست تبعیت می کند، سازه ها و ناسازه ها می توانند هسته اصلی ارتقاء گره راست قرار بگیرند و قرینه آن ها در بند نخست فاقد تجلی آوایی باشد. همچنین ارتقاء گره راست در گونه زبانی مدنظر از محدودیت جزیره گروه اسمیِ مرکب تبعیت نمی کند.

با تحلیل شیوه بازنماییِ نظام های حالت نمایی و مطابقه در بَشاگَردی (شمالی و جنوبی) براساس نظریه رده شناسیِ کلاسیک کامری (1978) و سپس، ارزیابی دقیق یافته ها براساس نظریه رده شناسیِ نوین زوارْت و لینْدِن بِرگ (2021)، جستار حاضر می کوشد به تبیینی نظام مند از عملکرد رده شناختیِ آن نظام ها، و نیز از الگوی کلی انطباق در این گونه ها دست یابد. در این راستا، داده های پژوهش با تکمیل پرسشنامه و گفتگو با ده گویشور بومی گردآوری و تحلیل گردیده است. براساس یافته های پژوهش، حالت نمایی و مطابقه این گونه ها در زمان غیرگذشته، به طور یکسان پیرو الگوی غالب (کاملِ) مفعولی است و الگوی کلی انطباقِ «وارونه مستقیم غیرمستقیم» را نشان می دهد. در برابر آن، حالت نمایی و مطابقه آنها در زمان گذشته، به طور یکسان تابع الگوی غالب (کاملِ) کُنایی است و الگوی کلی انطباقِ «همسان» را نشان می دهد. همچنین، ناشی از خصوصیت گذرایی فعل، این دو گونه زبانی در زمان غیرگذشته، به طور یکسان الگوی تناوبیِ (کاملِ) کُنایی را برای بازنمایی نظام های حالت نمایی و مطابقه، و در زمان گذشته نیز به طور یکسان الگوی تناوبیِ (کاملِ) سه بخشی را برای بازنمایی نظام حالت نمایی به کار می گیرند. با وجود این، الگوی مطابقه بَشاگَردی در زمان گذشته، فاقد هرگونه الگوی تناوبی و الگویی یکدست است.

منبع کنترل رفتار نوعی خصیصه روان شناختی است که به درک افراد از میزان کنترل خویش بر اتفاقات پیرامونشان دلالت دارد و نقش حیاتی در موفقیت یا شکست فرد در جنبه های مختلف زندگی ایفا می کند. اگرچه منبع کنترل رفتار خصیصه ای پایدار نیست، اما تقریباً تمامی مطالعات نسبت به آن، دیدگاهی خطی و علت و معلولی داشته اند. بنابراین، در این مطالعه موردی سعی بر آن شده است که براساس نظریه سیستم های پیچیده و پویا، منبع کنترل رفتار دانشجویان ایرانی با استفاده از مدل مجموعه پویا بررسی شود. جامعه آماری تحقیق از 5 دانشجوی یک کلاس زبان عمومی دانشگاه بجنورد تشکیل شده و داده های تحقیق طی 7 جلسه از طریق مصاحبه های نیمه ساختاری، تکلیف سنج، گزارش کلاسی شرکت کنندگان و مشاهدات حضوری محقق جمع آوری شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار MaxQDA تجزیه و تحلیل شده است که درنتیجه آن، تعدادی از عوامل درون/ بین فردی، محیطی و اجتماعی به منزله عوامل اثرگذار بر بیرونی یا درونی بودن منبع کنترل رفتار دانشجویان شناخته شد. با توجه به اینکه بسیاری از روان شناسان و محققان معتقدند که منبع کنترل رفتار درونی درمجموع خصیصه روانی سالم تری است، لذا این مطالعه سعی بر آن دارد تا توصیه هایی برای استادان برای کمک به دانشجویان در راستای درونی شدن منبع کنترل رفتار آن ها ارائه دهد.

معلم یکی از تاثیرگذارترین عوامل موثر در یادگیری دانش آموزان می باشد. از این رو، در دهه گذشته ارزشیابی عملکردی از اهمیت فراوانی در بافت آموزش پیش از خدمت معلمان برخوردار شده است. در ایران، دانشگاه فرهنگیان به تازگی اقدام به تصویب و اجرای یک پروژه ملی بنام "ارزیابی صلاحیت های حرفه ای معلمان" (اصلح) کرده است که هدف اصلی آن سنجش و ارزیابی میزان دستیابی دانشجومعلمان به صلاحیت های حرفه ای بعنوان بخشی از ملزومات فارغ التحصیلی و صدور گواهینامه معلمی می باشد. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش طراحی و اعتبارسنجی یک چارچوب ارزیابی صلاحیت های حرفه ای برای ارزیابی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان می باشد. بدین منظور، ادبیات موجود مربوط به تدریس موثر، صلاحیت های معلمی و ارزیابی معلمان مورد مطالعه قرارگرفت. پس از آن، محققان اسناد بالادستی مرتبط را بررسی و نظر اساتید و طراحان برنامه درسی را با استفاده از مصاحبه جمع آوری و بررسی کردند.

شبکه های پیام رسان مجازی و زبان اینترنت هم زمان در حال شکل گیری و نیز زایش گونه های کاربردی زبان و زبان های جدید به مثابه ابزار ارتباطی هستند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر شبکه های پیام رسان مجازی تلگرام و سروش بر سبک کاربردی متن و نظام نوشتاری نوجوانان پسر ایرانی است. برای انجام این تحقیق، ابتدا 60 دانش آموز 13 الی 15 ساله از دبیرستان سمپاد1 رشت دوره اول متوسطه با روش نمونه گیری غیراحتمالی2 در دسترس3 انتخاب شدند. سپس 837 پاره گفتار از گفت وگوی اینترنتی مورداستفاده آنان که در شبکه های مجازی به کار رفت، با روش نمونه گیری هدفمند4 انتخاب شد. به مدت یک ماه رفتارهای کلامی و اجتماعی آن ها در قالب متن گفتاری و نوشتاری ضبط و آوانگاری شد. بدین منظور، تحلیل داده ها در دو بخش توصیف و تبیین انجام گرفت، در بخش توصیف داده ها براساس مشخصه های آرای کریستال (2004) در باب گفتمان اینترنتی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. این پژوهش علاوه بر آرای کریستال در بخش توصیف، به مشخصه های نوینی ازقبیل جایگزینی خط فارسی (فینگلیش)، قرض گیری واژگانی، سبک گفتاری متن، لغزش نوشتاری، طنازی در گفتمان اینترنتی، جابه جایی ارکان جمله، رمزگذاری، و نشانه گذاری که گونه اینترنتی زبان فارسی را پدید آوردند دست یافت. برای رسیدن به تبیین نیز تأثیر شبکه های اینترنتی و سبک کاربردی متن نوشتاری، گفتمان اینترنتی نوجوانان با استناد بر اصول چهارگانه مشارکت گرایس (1975) سنجش و ارزیابی شد. براساس این سنجش، اصل کمیّت برای بقای اهداف ارتباطی نه تنها معیارهای خود را نقض نمی کند بلکه تنها از آن ها عبور می کند. اما در سایر اصول مشارکت هیچ گونه نقضی دیده نمی شود. درنتیجه، دستاوردهای تحقیق حاضر این نکته را آشکار می سازد که فضای مجازی برای بقای توانش ارتباطی، زایش و خلق گونه های مجازی در قالب سبک نشاندار نوشتاری از زبان فارسی را برای اهداف رسانه اجتماعی منجر می شود. ​

به کارگیری فناوری های آموزشی در یادگیری و تدریس زبان دوم در حال حاضر بسیار گسترده شده است و بسیاری از محققان تلاش کرده اند تا دیدگاه های مختلف در مورد این موضوع را بررسی کنند. علی رغم تلاش های گسترده تحقیقاتی، مسائل مهمی مانند رابطه بین سبک های تدریس معلمان و باورهای آن ها درمورد به کارگیری فناوری در آموزش زبان دوم نادیده گرفته شده است. این مطالعه به بررسی سبک تدریس 90 معلم ایرانی زبان انگلیسی و باورهای آن ها در مورد آموزش زبان انگلیسی به کمک فناوری می پردازد. به این منظور یک روش ترکیبی با ادغام دو پرسشنامه و یک مصاحبه، به کار گرفته شد. نتایج حاصل از پرسشنامه ها نشان داد که معلمان ایرانی زبان انگلیسی سبک تدریس معلم محور را ترجیح می دهند و نگرش مثبتی به کاربرد فناوری در آموزش زبان انگلیسی دارند. آزمونهای همبستگی پیرسون همچنین نشان داد که بین سبک های آموزشی معلمان و باورهای آنها در مورد به کارگیری فناوری در آموزش زبان انگلیسی، رابطه معناداری وجود دارد. بر اساس نتیجه مصاحبه ها، اکثر مصاحبه شوندگان باورهای مثبتی نسبت به به کارگیری فناوری داشتند، بنابراین نتایج به دست آمده از مرحله اولیه مطالعه (پرسشنامه) تأیید شد. این یافته ها ارتباط بین سبک های تدریس معلمان و باورهای آن ها در مورد به کارگیری فناوری در آموزش زبان انگلیسی را برجسته می کند.

رویکرد ناواژه گرای صرف توزیعی که به کوشش هله و مرنتز (1993, 1994) در اوایل دهه نود میلادی پی ریزی شد، فاقد واژگان زایای پیشانحوی برای ذخیره واحدهای چندجزئی است و همه عناصر صرفی نحوی برای درج در هسته فرافکن های نقش نمای مستقل رقابت می کنند. مقاله حاضر برپایه این رویکرد صوری به دستور و بی آن که گام به ساحت معنا بگذارد، به بررسی ساخت هایی می پردازد که دارای عنصر دستوری نمود کامل اند. این عنصر که در سنت دستور زایشی، وند «-en» خوانده می شود، یکی از پرکاربردترین هسته های نقش نمای زبان فارسی است و فارغ از زمان و وجه، در افعال حال و گذشته، و وجوه اخباری و التزامی حضور می یابد و علاوه بر بندهای خودایستا و ناخودایستا (یعنی بندهای با یا بدون زمان و شخص وشمار)، حتی در سازه های کوچک تری همچون واژه نیز یافت می شود. این پژوهش در دو بخش پیاپی ماهیت این وند و ساختار سازه هایی را که میزبان آن هستند، بررسی و تحلیل می کند. در بخش نخست می کوشیم تا مستقل از نظریه صرف توزیعی و تنها با تکیه بر شواهد زبانی و استدلال های صرفی نحوی، نشان دهیم که صورت انتزاعی «-De» گونه زیربنایی وند نمود کامل است که در سطح آوایی، با یکی از دو واژگونه « ده» یا « ته» بازنمود می یابد و در زبان فارسی، هرگز با وجه التزامی در زمان گذشته همراه نمی شود. پیامد این سخن آن که اولاً صورت موسوم به صفت مفعولی، متشکل از نشانگر زمان گذشته و پسوند « ه» نیست، بلکه واژگونگی بافتی که نقش مهمی در این پژوهش ایفا می کند، شکل خاصی از یک ریشه را در برخی از بافت ها، و از جمله در مجاورت وند نمود کامل، عینیت می بخشد. ثانیاً اگرچه وند نمود کامل توزیع گسترده ای در زبان فارسی دارد، اما این زبان فاقد بندهایی با ساختار گذشته کامل التزامی است. در بخش دوم مقاله، یافته های این تحلیل را در چارچوب بنیادهای نظری صرف توزیعی بررسی می کنیم و با تمرکز بر ساخت حال کامل اخباری (ماضی نقلی)، یافته های خود را با اندک تفاوت هایی در فرایندهای پسانحوی، به افعال گذشته کامل اخباری و حال کامل التزامی و صورت سببی این ساخت ها بسط می دهیم. در این میان، تصریح می کنیم که وند نمود کامل در هسته گروه نقش نمای حرف درج می شود که از سوی فرافکن نمود مجوزدهی شده است.

هدف این مقاله بررسی وجه نماییِ عناصرِ معادل «باید» در تعدادی از زبان های ایرانی غربی نو (شامل بلوچی، تاتی، سمنانی، فارسی، کردی، کهنگی، گراشی، گیلکی، لری، وفسی و هورامی)، ارائه نقشه معنایی و همچنین رده بندی این زبان ها بر مبنای یک واحد وجه نماست. بررسی ها نشان داد که برخی از این زبان ها (بلوچی گونه بم پشت و هورامی گونه هورامان تخت)، از عنصر قیدی، و حتی در یک مورد (کَهنگی)، از دو فعل کمکی مستقل برای بیان مفاهیم معادل «باید» بهره می برند. افزون بر این، رده بندی زبان ها با توجه به یک ویژگی معنایی، روی پیوستاری تنظیم می شود که در آن زبان ها به برخی از زبان های دیگر نزدیک تر و از برخی دیگر دورتر هستند و این خلاف رده بندی های متداول آن ها بر اساس مشخصه های نحوی ساخت واژی است که در آن ها زبانی یا عضو یک شاخه هست یا خیر. به علاوه، مشخص شد که تمامیِ عناصر موردبحث، در کنارنقش وجه نمای تصمیمی (از نوع الزام و امکان) و وجه نمای معرفتی (تنها از نوع امکان) مسئولیت انتقال مفاهیم مربوط به نیازِ مشارک ذاتی، الزام مشارک تحمیلی و الزام موقعیتی را (به منزله زیر مجموعه وجه نمایی پویا)، بر عهده دارند.

این تحقیق به بررسی موردی نویسندگی به زبان سوم می پردازد و سه عنصر هویت فرامابینی، نوشتار انتزاعی و فراموشی را از ویژگی های برجسته آن برمی شمارد. از میان نویسندگان چندزبانه، برخی نویسندگان مهاجر به منظور رهایی خویش از بند محدودیت های دوگانه جغرافیایی و هویتی به کشوری سوم نقل مکان می کنند و به زبانی سوم می نویسند. این نویسندگان از عنوان ادبیات مهاجرت که تعریف کننده هویت و محدودکننده نوشتارشان است، به تنگ آمده اند و با نفی هویت پیشین و خاطرات گذشته خود به هویت نومد نزدیک می شوند. اینان زبانی انتزاعی را برای نوشتارشان برمی گزینند که از طبقه بندی های اجتماعی و فرهنگی رهاست. نمونه بارز آنان نویسنده هندی آمریکایی جومپا لاهیری است که پس از کسب موفقیت و شهرت در وادی ادبیات مهاجرت در آمریکای شمالی، به قصد رهایی خویش از این هویت به کشوری سوم نقل مکان کرده است و به زبانی سوم می نویسد. این جستار با بررسی تجربه چندزبانی و چندفرهنگی لاهیری در اثرش، به عبارتی دیگر، درصدد است نشان دهد چگونه نویسندگی به زبان سوم می تواند نویسنده مهاجر را از بند خاطرات و هویت دوگانه رها سازد و او را به هویتی فرامابینی یا نومدی نزدیک سازد.

این پژوهش به تجزیه و تحلیل گفتمان دادگاه حوادث تروریستی توسط متهمان داعشی در حمله به مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام خمینی (ره) ۱۷خرداد ماه ۱۳۹۶، براساس اصول چهارگانه همکاری گرایس (1975) از دیدگاه زبان شناسی حقوقی پرداخته است. اصول همکاری در مکالمات دادگاه در اصول کیفیت، کمیت، ارتباط و شیوه/ سبک دسته بندی شد. روش پژوهش به صورت توصیفی و تجزیه و تحلیل داده های آرشیو جلسات دادرسی دادگاه از داده ها از برنامه 20:30 صداوسیما و درگاه آپارات جمع آوری شد. داده ها شامل 50 فایل تصویری 10دقیقه ای از جریان دادرسی بود و به صورت نمونه گیریِ دردسترس انتخاب شدند. سپس جملات قضات، معاونان دادستان، خانواده شهدا و و متهمان در اصول چهارگانه دسته بندی شدند و موارد پیروی و تخطی از اصول همکاری گرایس شمارش و ضبط شد. نتایج نشان داد که پیروی از اصل کیفیت در پایین ترین حد خود نشان دهنده موارد فراوان ضدونقیض و اطلاعات غلط در مکالمات طرفین بوده است. اصل ارتباط و شیوه/سبک از تخطی کمتر برخوردار بوده است که نشان می دهد قضات و متهمان در این خصوص کمتر دچار انحراف شده اند. در مجموع باید نتیجه گرفت که قضات، معاون دادستان و خانواده شهدا بیشتر از متهمان از اصول چهار گانه گرایس پیروی کرده اند که این پیروی بیشتر در اصل ارتباط بوده است و بالاترین تخطی مربوط به متهمان بوده که در اصل کمیت رخ داده است.

ساختارهای حذف، الگوهایی هستند که در آن ها بخشی از ساختار نحوی که به طور طبیعی بیان می شود تا محتوایی را انتقال دهد، حذف می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ساختار حدف هم پایگی و خلأ نحوی در چارچوب دستور ساختاری شناختی است. بنابراین، پژوهش پیش رو مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی است و از آنجا که فرایند حذف هم در گونه نوشتاری و هم گونه گفتاری زبان فارسی کاربرد گسترده ای دارد، پیکره مورد بررسی ما هر دو گونه را شامل خواهد شد و از لحاظ نظری (یعنی روش و چارچوب تحلیل) مبتنی بر رویکرد شناختی و ساختاربنیاد است. یافته های پژوهش نشان می دهد که با توجه به مفهوم دسترسی و فعال سازی که از سوی لانگاکر (2012) معرفی شد، داده های زبان فارسی نیز در چارچوب این نظریه قابل توصیف هستند. همچنین، ملاحظه شد که هم پایگی غیرسازه ای در بافت انواع دیگری از «کاهش» بندی تحلیل می شود، از جمله در کاهش تکیه ای در عناصر فاقد تمرکز و همین طور در حذف در مواقعی که محتوای هم پوشانی بیان ناشده باقی می ماند. مفهوم توصیفی محوری در اینجا تمایزگذار بود بدین معنی که این محتوا در یک پنجره بندی ظاهر می شود که در پنجره متقدم آن ظاهر نمی شود. همچنین، این یافته ها بیانگر آن است که جایگاه تمایزگذار در این ساختارها در زمانی که بند پایه را وقفه دار می کند، دارای اهمیت است. از این رو، به آسانی می توان بیان کرد که تمایزگذار مستقیماً پس از ضدتمایزگذار می آید.