درخت حوزه‌های تخصصی

    هدف از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیلِ ویژگی های گفتاری پیامِ ویدئوی ضبط شدهِ پیش از عملیاتِ تروریستی 1396 تهران بر اساس رویکرد زبان شناسی حقوقی است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخی برای این پرسش اساسی است که آیا گوینده پیام در پنهان نگاه داشتن هویت و ملیت عاملان تروریستی موفق تر عمل کرده یا زبان شناسی حقوقی در کشفِ تشخیص هویتِ عاملان این حادثه تروریستی موفق تر بوده است؟ این علم بینا رشته ای با تحلیل آوایی صامت /ɡ/ و بسامد همخوان های /w/ و /v/ و فقدان همخوان های / /ɫ و /r/ در برخی از گویش های زبانِ کردی توانسته است در کمک به مباحث امنیتی گام بردارد. نتایج نشان می دهد که گوینده پیام از الگوهای زبانی نظام های مختلف گونه های زبان کردی بهره برده است و از وحدت رویه ثابتی پیروی نکرده است. وی کوشیده است با بهره گیری از فرایندهای واجی؛ از قبیل، تغییر واکه، حذف، تضعیف و تقویت در نظامِ واجی و ساخت فعل در نظام نحوی زبانِ کردی، هویتِ اصلی عاملان تروریستی را مخفی نگاه دارد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که گوینده پیام اگرچه فردی ایرانی است، اما در کل پیامِ ویدئویی خود سعی در پنهان کردن هویت خود داشته و نوع تلفظ خود را به گونه ای تغییر داده است که نمی تواند متعلق به کردیِ کرمانشاهی، کردی ِ خراسانی و کردیِ موکریانی باشد و به گونه ای دیگر از زبان کردی، اگرچه ایرانی، تعلق دارد که می تواند موضوع پژوهش های آتی باشد.    

در این پژوهش، به تغییرات معنایی واژه «دولت» در تاریخ متون نثر فارسی، از سده چهارم تا امروز، پرداخته شد. معانی مختلف این واژه، در 80 اثر منثور فارسی، به تفکیک سده نگارش آثار، جستجو و استخراج شد. اگرچه معنای کلّی واژه «دولت» در ظاهر تغییر چندانی نکرده است، امّا این واژه، در متون فارسی بررسی شده به 21 معنای مختلف به کار رفته است. تلاش شد، تغییر معانی واژه «دولت» در چارچوب نظریه پیش نمونه با رویکرد گیرارتز (1997) تبیین شود. نظریه پیش نمونه، تغییرات معنایی این واژه را در قالب سه فرضیه از فرضیات چهارگانه راجع به مشخّصه های پیش نمونگی، به خوبی توضیح داد. در تأیید فرضیه (2)، مشخّص شد که مفاهیم خاصّی محور تغییرات هستند و تغییرات معنایی، در حاشیه خوشه ها و در ارتباط با این مفاهیم کانونی روی می دهند، برخی مفاهیم، حاشیه ای هستند و در مقایسه با معانی کانونی ناپایدارترند و برخی مفاهیم، هم زمان در بیش از یک خوشه مفهومی ریشه دارند. شواهدی به دست آمد که نشان می دهند، نوسان در مرزهای واژه می تواند باعث دو وقوع مستقل یک مفهوم در دو مقطع زمانی مختلف، یا پدیده تعدّد مبادی معنایی شود. که این امر، مؤیّد فرضیه (3) است و در نهایت، اهمّیت اطّلاعات جهان خارج در تغییر مفهومی واژه نشان داده شد که فرضیه (4) گیرارتز را تأیید می کند.

مفهوم مالکیت یکی از مفاهیم جهانی و قابلِ بررسی در گونه های زبانی مختلف است. این مفهوم، به دو صورت اسمی و گزاره ای بیان می شود. در مقاله پیش رو، ساخت گزاره ملکی در زبان شهمیرزادی بر پایه رویکرد نقشی- رده شناختی  بررسی شده است. به این منظور، ابتدا پرسش نامه ای تهیه شد تا از طریق مصاحبه با گویشوران این زبان، داده های مورد نظر گردآوری شود. همچنین از چارچوب نظری استیسن (Stassen, 2009) بهره گرفته شد که چهار رده زبانی برای ساخت مالکیت گزاره ای ارائه کرده است. این چهار رده، مشتمل بر رده مالکیت مکانی، مالکیت بایی، مالکیت مبتدایی و مالکیت با فعل «داشتن» هستند. تمامی این رده های چهارگانه در زبان شهمیرزادی بررسی شدند. یافته های به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که در گونه شهمیرزادی سه رده از بین چهار رده مورد نظرِ چارچوب نظری، برای رمزگذاری گزاره های ملکی به کار گرفته می شوند. رده مبتدایی در این گونه زبانی کاربردی ندارد و گویشوران تمایل دارند از رده مالکیت با فعل «داشتن» به جای مالکیت مکانی و بایی استفاده کنند. بر این مبنا، رده مالکیت با فعل «داشتن» فراوانی کاربرد بالاتری نسبت به سایر رده ها دارد.      

ترکیب، یکی از پرکاربردترین فرایندهای واژه سازی، برای بیان مفاهیم جدید در زبان های دنیا است. هر چند بررسی این پدیده ساخت واژی در حوزه های گوناگون زبان شناسی انجام شده است، اما در حوزه رده شناسی زبان، این مسأله چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از این رو، هدفِ مقاله حاضر، بررسی رده شناختی نحوی و معنایی واژه های مرکب درون مرکز و برون مرکز در داستان های کودک و نوجوانِ دو گروه سنی کودک و نوجوان است. در این راستا، گروه کودکان، مشتمل بر گروه های الف (پیش دبستانی)، ب (سال های اول، دوم و سوم دبستان) و ج (سال های چهارم و پنجم دبستان)) بوده و گروه نوجوانان، گرو های د (سال های راهنمایی) و ه (سال های دبیرستان)) را شامل شده است. همچنین، 315 داستان، به روش دسترسی آسان انتخاب شدند. برای تحلیل واژه های مرکب از نظر معنایی، از چارچوب پیشنهادی شقاقی (Shaghaghi, 2007) که با زبان فارسی مناسبت دارد، استفاده شد. پس از تعیین فراوانی و درصد فراوانی واژه های مرکب از نظر مقوله نحوی و معنایی (برون مرکز و درون مرکز بودن)، داستان های گروه های کودک و نوجوان با یک دیگر مقایسه شدند تا الگوی سرنمون نحوی و معنایی آن ها مشخص گردد. یافته های پژوهش نشان داد که به لحاظ مقوله نحوی، اجزای سازنده واژه های مرکب، الگوی سرنمون نحوی در داستان های دو گروه کودک و نوجوان به صورت صفت + فعل < صفت + اسم < اسم + اسم است. همچنین، واژه های مرکب درون مرکز در گروه کودک و نوجوان به ترتیب با 5/70% و 52%  به طور معناداری از بسامد بالاتری نسبت به واژه های برون مرکز در هر دو گروه برخوردار بوده و الگوی سرنمون معنایی به این صورت است: واژه های مرکب برو مرکز < واژه های مرکب درون مرکز. یافته های پژوهش حاضر می تواند به نویسنده های فارسی زبان در نحوه نگارش داستان با توجه به رشد شناختی کودک بسیار کمک نماید.  

یکی از مکاتب فکری که در تاریخ فلسفه ظهور یافته و به بحث درمورد وجود انسان و اهمیت آن درمقابل وجود اشیا در طبیعت می پردازد، مکتب اگزیستانسیالیسم است. از پیشگامان این مکتب، مارتین هایدگر است که بحث درباره ی وجود را درخلال بررسی احوال انسان یا دازاین، به عنوان تنها موجودی که از وجود سؤال می کند، آغاز نموده است. هایدگر معتقد است آنچه انسان را در درک بهتر احوال دازاین یاری می کند این است که حالاتش بر پایه ی شکلی از هستی که همان درجهان بودن است، قرار گیرد. برای رسیدن به این هستیِ محض هایدگر به وجود انسان (دازاین) یا همان وجود در جهانی او رجوع می کند و سه ویژگی هستی خاص انسان را که شامل حالت انفعالی یا امکان، سقوط و درجهان انداختگی یا مجعولیت است، بیان می کند که وسیله ی ارتباط انسان با وجود است و به همین دلیل این ویژگی ها را خصوصیات اگزیستانسیال می نامد. اگزیستانسیالیسم از دیرباز پیوند عمیقی با ادبیات عربی داشته و مقدمات طللی به عنوان یکی از ریشه دارترین مباحث ادبیات عربی مرتبط با این مکتب در این مقاله موردبررسی قرار گرفته است و پژوهشگر سعی دارد با روش موضوعی، خصوصیات اگزیستانسیالیسم را در مقدمات طللی معلقات سبع جاهلی مشخص کند. درنهایت این پژوهش، خواننده درمی یابد که این سه ویژگی بر مقدمات طللیِ معلقات قابل تطبیق است.

چگونگی تولید صحیح صورت های زبانی در کودکانی که هنوز قادر به درک صحیح آنها نیستند، در سال های اخیر کانون توجه بسیاری از زبانشناسان و به ویژه روانشناسان زبان بوده و به عنوان پرسش اصلی در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با رویکردی توصیفی تحلیلی، تلاشی است جهت شناساندن شیوه ای تبیینی پیرامون مسأله عدم تقارن میان درک و تولید گفتار. از میان تبیین های متأخر، «نظریه بهینگی دوسویه»، از توانی بالقوه در تبیین عدم تقارن ها برخوردار است که از دیگر تبیین ها معتبرتر می نماید. باوجوداین، فرض عمده پژوهش حاضر این است که این نظریه تقریباً قوی با چالش های عمده ای روبروست که اعتبار آن را زیر سؤال می برد. برای اثبات این ادعا، درباره چنین مسائلی بحث شده است: نبود یک مفهوم یا سامانه واحد از بهینگی دوسویه، سردرگمی پیرامون فرایند انسداد، عدم توافق در مورد نحوه مرتبه بندی و نوع و تعداد محدودیت ها در حیطه یک موضوع خاص برای تبیین عدم تقارن مزبور، شفاف نبودن رویکرد اتخاذی در مورد پردازش درک («از بالا به پایین» یا از «پایین به بالا» بودن). نتایج پژوهش حاکی از این است که نظریه بهینگی دوسویه به دلیل مسائل مذکور، همانند دیگر رویکردهای موجود در این حوزه، قادر نیست به لحاظ نظری و روش شناختی، مسأله ای مهم چون عدم تقارن میان درک و تولید گفتار را تبیین نماید.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر دو روش داستان سرایی و باز نویسی متن در زبان دوم بر درک اصطلاحات انگلیسی زبان اموزان ایرانی است. برای این منظور,90نفر زبان آموز سطح متوسط مونث ایرانی براساس نمرات آزمون تعیین سطح آکسفورد برای شرکت در این پژوهش انتخاب شده وبه سه گروه 30 نفری تقسیم شده اند که این سه گروه تحت آموزش اصطلاحات انگلیسی ازطریق داستان گفتن وبازنویسی متن و روش سنتی حفظ معادل آنها قرار گرفتند . داده ها جمع آوری شده توسط پیش و پس آزمون از طریق روش آماری “همپراش , آزمون تعقیبی ” مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.یافته های حاصل از این تحقیق نشان داد که تکنیک های یاددشده موثر بوده اند و همچنین روش داستان سرایی در مقایسه با دو روش دیگر تاثیر مثبت بیشتری بر درک اصطلاحات انگلیسی داشته است. نتایج این تحقیق و پیامده های مفید آن برای آموزگاران بررسی شدو محدودیت های تحقیق جهت پیشنهاد تحقیقات آتی مورد بررسی گردید.

این پژوهش به بررسی همنوایی فرایندهای درج، حذف و تغییر مشخصه واجی برای اقناع اصل توالی رسایی در زبان ترکی آذربایجانی در چارچوب نظریه بهینگی می پردازد. فرایند همنوایی که اولین بار توسط کیسبرث (1970) مطرح شد بدین معنی است که ممکن است در یک زبان یک ساخت خاصی در برون داد مجاز باشد یا نباشد و آن زبان درصدد است تا آن ساخت خاص برآورده شود و یا از آن اجتناب شود. برای رسیدن به آن هدف، شیوه های متعددی نظیر فرایند درج، حذف یا تغییر مشخصه واجی بکار بسته می شوند. این فرایندها علیرغم اینکه منجر به تغییرات متفاوتی می شوند اما هدف ساختاری یکسانی را دنبال می کنند بعبارتدیگر این فرایندها با هم همسو و همنوا می شوند. این پژوهش ابتدا به معرفی این فرایند پرداخته و سپس توضیح می دهد که قواعد اشتقاقی ابزاری برای نمایش وحدت عملکرد این فرایندهای واجی ندارد و در نهایت نشان می دهد که در زبان ترکی آذربایجانی در خوشه های همخوانی پایانه هجا، فرایندهای درج، حذف و تغییر مشخصه واجی همنوا می شوند تا محدودیت اصل توالی رسایی برآورده شود.

هدف از مطالعه حاضر، طراحی و روایی سنجی پرسشنامه راهبردهای خودنظم بخشی در مهارت شنیداری زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجه است. نخست، 94 گویه بر پایه مدل خود نظم بخشی پینتریچ (2004) طراحی شد. سپس، این پرسشنامه به صورت آزمایشی بین 30 نفر از زبان آموزان زبان انگلیسی، به عنوان زبان خارجه ایران، توزیع شد. نتایج حاکی از انسجام درونی قابل قبول پرسشنامه بود. در مرحله بعد، پرسشنامه محقق ساخته بین 200 نفر از زبان آموزان زبان انگلیسی، به عنوان زبان خارجه ایران، توزیع شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی، مشخص شد که این پرسشنامه از یک عامل اصلی و چهار زیرعامل تشکیل شده است. همچنین، نتایج تحلیل عاملی تأییدی، حاکی از آن بود که داده گردآوری شده برازش قابل قبولی با مدل فرضی این پرسشنامه را دارا است. در پایان، مصادیق کاربردی نتایج این تحقیق در مطالعه و آموزش مهارت شنیداری زبان آموزان زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجه بحث خواهد شد.

در طول قرون گذشته، آثار و اسناد زیادی در باب تاریخ ترجمه به چاپ رسیده است. خیلی از این آثار دارای سبک نوشتار و تحلیلی یکسان بوده ا ند. یکی از جدیدترین و متفاوت ترین کتاب هایی که تاریخ ترجمه را با ادبیات و نگاهی متفاوت بررسی و تحلیل کرده است، تاریخ ترجمه اثر میشل بالار، ترجمه شناس فرانسوی است. او با زبانی ساده و دسته بندی دقیق، و مهم تر از همه با دیدگاهی آموزشی تاریخ ترجمه را بررسی می کند. نکتة حائز اهمیت در این اثر، تقسیم بندی جغرافیایی در بیان سیر تاریخی ترجمه و پرداختن به جنبه های فرهنگی است. این اثر در سال ۲۰۱۳ در انتشارات دوبوئک و از مجموعه تخصصی ترادوکتو به چاپ رسیده است. این نوشتار سعی بر معرفی این کتاب به مخاطبان علاقه مند به ترجمه شناسی به خصوص دانشجویان و استادان دانشگاه دارد.

عرفا برای بیان آرا و عقاید و تجربه های شهودی خود از انواع شگردهای بیانی و ظرفیت های مختلف زبانی استفاده می کنند. عناصر خیال در آثار عرفانیِ ناب مولود تجربه های شخصی است و جنبه ی آرایه و زینت کلام ندارند به طوری که می توان گفت با مفاهیم عرفانی پیوند ذاتی دارند. گاه کثرت کاربرد و تکرار این عناصر در یک اثر ما را به طرز تفکر و شیوه ای از فرایند شناختی صاحب اثر رهنمون می شود. به عبارت دیگر، این عناصر خیال در نگاهی وسیع تر، جنبه هایی از نوعی نظام فکری و اندیشگانی خاص را نمایان می کنند. در این نگاه کارکرد آن ها ازسطح لفظ و جمله فراتر می رود و درسطح اندیشه و باعنوان «استعاره های مفهومی» یا «استعاره های شناختی» مطرح می شوند. در دو اثر فارسیِ «تمهیدات» و «مکتوبات» عین القضات همدانی مفهوم خدا و به تبع آن مفاهیمی چون حضرت محمد(ص)، قرآن، ابلیس، عشق و... نوعی از حوزه های مفهومی و معنایی هستند که با مجموعه ی تناظر های خود در قلمروهای حسی و ملموس، درقالب استعاره های مفهومی «خدا سلطان است»، «خدا محبوب است»، «خدا نور و آفتاب است» و «خدا کاتب است» و «خدا جنگجو و مبارز است» شناخته می شوند.