درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: امروزه توجه به کاربردپذیری وب به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های دسترسی به اطلاعات امری ضروری است؛ در حالی که به دلیل نبود معیار و استاندارد معین، بسیاری از این وب سایت ها به گونه های متفاوتی طراحی شده اند. این گوناگونی می تواند منجر به بروز مشکلاتی در جهت دسترسی کاربران به اطلاعات مورد نیاز گردد. تحقیق حاضر با هدف، ارزیابی تطبیقی وب سایت های کتابخانه های بیمارستان های آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی کشور، (اعم از عمومی و تخصصی) و تعیین وضعیت وب سایت های کتابخانه های بیمارستانی مورد نظر از دیدگاه رعایت معیار نماهای تعاملی، تبادلی و غیر متنی و نیز مؤلفه ها و ویژگی های مطرح در این زمینه ها انجام شد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه ی وارسی (دارای روایی صوری و محتوایی) بود. این سیاهه مشتمل بر 21 مؤلفه بود که در نتیجه ی مطالعه ی متون و منابع و پژوهش های مشابه صورت گرفته در این زمینه تهیه گردید و جهت تأیید روایی در اختیار صاحب نظران و متخصصان رشته ی علوم کامپیوتر در حوزه ی طراحی وب سایت قرار داده شد. افزون بر این، در سیاهه ی یاد شده دو مقیاس وجود و نبود ضربدر تواتر یا رتبه مورد استفاده قرار گرفت. جامعه ی آماری پژوهش شامل 24 وب سایت فعال کتابخانه های بیمارستانی عمومی و تخصصی ایران بود (لازم به ذکر است که تعدادی از وب سایت های کتابخانه های بیمارستانی به دلیل نمایشی بودن و یا در حال ساخت بودن از جامعه ی آماری حذف گردیدند). برای به توصیف کشیدن وضعیت موجود وب سایت های مورد بررسی از آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و برای رد و تأیید فرضیه ها از آزمون استنباطی Repeated measures استفاده گردید. یافته ها: وب سایت بیمارستان های تخصصی و عمومی هر دو با کسب 38 درصد موفق به رعایت مؤلفه های نماهای تعاملی و تبادلی و وب سایت بیمارستان های تخصصی با کسب 24 درصد و وب سایت بیمارستان های عمومی با کسب 26 درصد موفق به رعایت مؤلفه های نماهای غیر متنی شدند که در مجموع بیانگر آن است که در وب سایت های جامعه ی مورد نظر کمتر از نیمی از استانداردها رعایت شده است. نتیجه گیری: مطالعه و بررسی وضعیت وب سایت های کتابخانه های بیمارستانی نشان داد که کمتر از 50 درصد مؤلفه های مربوط به رعایت معیار نماهای تعاملی و تبادلی و نماهای غیر متنی در جامعه ی مورد نظر رعایت شده است که این امر نتیجه ی مطلوبی را به همراه ندارد و با وب سایت شاخص فاصله ی زیادی دارد، بنابراین لازم است در طراحی این وب سایت ها دقت و توجه بیشتری به عمل آید.

یکی از روش های انتقال دانش، ثبت اقدامات در قالب روند مستند سازی به صورت الکترونیکی یا کاغذی می باشد. برای پایش میزان درخواست خون، مقادیر مصرف، واکنش ها و موارد عدم مصرف پس از انجام آزمون های سازگاری، وجود فرمی با قابلیت گزارش دهی آماری و پوشش دادن نقصهای فرم موجود ضروری می نمود. بنابراین با رعایت مواردی مانند گزارش های مورد تقاضا، حمایت از مستند سازان در مواجهه با مراجع قانونی و ... این فرم با توجه به اصول علمی طراحی فرم، در نظر گرفتن قالب رایج فرم های کشور ایران که مصوب وزارت بهداشت می باشد و همچنین توجه به دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت طراحی گردید.

با توجه به کاربرد روز افزون پایگاه هاى اطلاعاتی در تولید علم و درگیرى اعضاى هیات علمی در این فرایند و نیز ابتلاى منابع اطلاعاتی به خصوص منابع اطلاعاتی الکترونیک به پدیده آلودگی اطلاعات، این موضوع در پایگاه هاى اطلاعاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان موضوعی شایان توجه انتخاب و طی تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام شده است. جامعه پژوهش را 100 چکیده بازیابی شده از 4 پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس، پاب مد، ایران مدکس و پارس مدلاین در حوزه هاى موضوعی قلب، نفرولوژى، ایمونولوژى، روماتولوژی و اطفال تشکیل می دهد. این پژوهش با استفاده از 2 پرسشنامه جهت تعیین موضوعات مورد جستجو و سنجش میزان آلودگی اطلاعات که در بین اعضاى هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رشته هاى فوق الذکر توزیع شد، انجام شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که آلودگى اطلاعات کتابشناختی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس 53 درصد در پایگاه اطلاعاتی پاب مد 38 درصد و در ایران مدکس 47 درصد و در پایگاه پارس مدلاین 48 درصد اطلاعات آلوده بوده اند. میزان آلودگی محتواى چکیده ها که بخش اعظم این بررسی را تشکیل می دهد در پایگاه اسکوپوس 40 درصد در پایگاه اطلاعاتی پاب مد میزان آلودگی 51 درصد در پایگاه ایران مدکس 49 درصد و پایگاه پارس مدلاین از نظر محتواى چکیده ها 48 درصد آلودگی را نشان داده است. در تحلیل کلیدواژه هاى درج شده براى چکیده هاى پایگاه اسکوپوس 66 درصد آلودگی مشاهده شد. کلیدواژه هاى پایگاه ایران مدکس وضعیت بهترى را نسبت به اسکوپوس نشان می دهند. آلودگی اطلاعات کلیدواژه ها در این پایگاه 29 درصد محاسبه شده است. پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس به میزان 38 درصد، پاب مد 30 درصد، ایران مدکس 35 درصد و پارس مدلاین 39 درصد دچار آلودگی اطلاعات نگارشی است. نتیجه گیری: هر چند پیش فرض مبنی بر برترى پایگاه هاى خارجی نسبت به پایگاه هاى داخلی در این پژوهش تایید شده است اما بر اساس نتایج این بررسی در مواردى می توان برترى پایگاه هاى داخلی را مشاهده کرد. با این حال با توجه به هدف کلی پژوهش حاضر با استفاده از نتایج به دست آمده پیشنهاداتی براى پایگاه هاى داخلی جهت پاکسازى آنها از آلودگی اطلاعات با الگوگیرى از پایگاه هاى خارجی ارائه شده است. الهام گرفتن از ساختار چکیده ها در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس در زمینه ارائه استنادات، بیان اهداف و یافته هاى پژوهش در چکیده ها، بیان نتایج پژوهش در چکیده ها، جلوگیرى از ورود آلاینده وارونه سازى به اطلاعات، روزآمدسازى سریع تر اطلاعات، ارائه مقالات مفید، اعتبار نشریات و ناشران و استفاده از ساختار چکیده ها در پایگاه پاب مد در زمینه ذکر مشخصات نویسنده و ذکر اهداف پژوهش در چکیده، جامعیت اطلاعات کتابشاختی، عدم حذف عمدى اطلاعات، مبارزه با آلاینده وارونه سازى، ارائه مقالات مرتبط، جامعیت اطلاعات چکیده ها، طول مناسب چکیده ها، در بهبود عملکرد پایگاه هاى اطلاعاتی ایران مدکس و پارس مدلاین از پیشنهادات نهایی این پژوهش هستند. "

مقدمه: پرونده ی سلامت فردی، دسترسی افراد به اطلاعات سلامت خود را فراهم می نماید و با آموزش بیمار، تسهیل ارتباط پزشک- بیمار و حمایت از روش مراقبت از خود، ارتقای کیفیت مراقبت را موجب می گردد. هدف این تحقیق، مقایسه ی مفاهیم و کاربردهای پرونده ی سلامت فردی در کشورهای منتخب بود. روش بررسی: مطالعه به روش توصیفی- تطبیقی در خصوص مفاهیم (تعریف و توصیف، اصول اصلی، اهداف، استانداردها، رسانه و منبع داده ها) و کاربردهای پرونده ی سلامت فردی در کشورهای آمریکا، استرالیا، انگلستان و ایران در سال 1388 صورت پذیرفت. فرم جمع آوری داده ها (پس از تأیید روایی صوری و محتوایی توسط متخصصین) با استفاده از منابع داده شامل مقالات، کتب، مجلات و سایت های معتبر به زبان انگلیسی و فارسی –سال های 1995 تا سپتامبر 2009- تکمیل شد. سپس جداول مقایسه ای تهیه و نقاط ضعف و قوت هر یک مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در هر سه کشور منتخب، بیمار/ فرد مالک پرونده ی سلامت فردی بود؛ اطلاعات تنها در اختیار افرادی که توسط بیمار مجاز اعلام شده اند، قرار می گرفت. پرونده با درخواست و رضایت فرد تشکیل می گردید. هدف و کاربرد این پرونده در هر سه کشور به ترتیب در دسترس قرار دادن اطلاعات سلامت فرد برای او و امکان تبادل پیام و استفاده از پایگاه های دانش ذکر شده بود. نتیجه گیری: پرونده ی سلامت فردی در بیشتر کشورها با هدف دسترسی افراد به اطلاعات سلامت خود فراهم شده است. ضرورت دارد در کشور ما نیز بر اساس تجربیات سایر کشورها در این زمینه اقدام گردد.

مقدمه: ارتقای مستمر کیفیت آموزش عالی هدف غایی ارزیابی آموزشی است . در این راستا ارزیابی درونی، قضاوت در مورد کیفیت و دستیابی به اهداف نظام آموزش را ممکن می سازد. بنابراین پژوهشگران بر آن شدند که به ارزیابی درونی گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران بپردازند.روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی بوده که به شیوه کاربردی در سال 1385 در گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی اجرا شد. جامعه مورد مطالعه شامل مدیریت گروه، 3 نفر اعضای کمیته ارزیابی، 5 نفر اعضای هیات علمی، کلیه دانشجویان، 20 نفر از دانش آموختگان و 4 نفر کارشناس بودند. نه پرسش نامه از نظر میزان مطلوب بودن بررسی شدند. گویه های پرسش نامه به لحاظ پایایی و روایی مورد تایید نرم افزار ارزیابی درونی وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فن آوری قرار گرفت. در زمینه تایید پایاییCronbach’s alpha85 درصد به دست آمد. جهت نمره دهی به سوالات پرسش نامه از مقیاس پنج گزینه ای لیکرت (از بسیار نامطلوب تا بسیار مطلوب) استفاده گردید. در پایان داده های به دست آمده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و ابزار نرم افزاری SPSS تحلیل گردید.یافته ها: یافته ها بیانگر آن بود که بالاترین مطلوبیت کل را عامل هیات علمی (3.53 از 5) با 70 درصد و کمترین مطلوبیت کل را عامل پژوهش (2.4 از 5) با 36.6 درصد به خود اختصاص داده اند.نتیجه گیری: با توجه به عوامل، گروه مورد مطالعه در وضعیت تا حدی مطلوب قرار گرفت. با توجه به تحلیل SWOT گروه آموزشی فوق می تواند امتیاز بالاتری را در ارزیابی های آتی به دست آورد.

"مقدمه: آتش سوزی یکی از حوادث بسیار ناگواری است که در تاریخ بشریت زیان های جانی و مالی فراوانی به دنبال داشته است. در هنگام بروز جنگ و زلزله مناطق مسکونی و مراکز درمانی بیش از پیش در معرض آتش سوزی قرار دارند. بر اثر حوادث فوق الذکر در این مناطق، آتش سوزی در ساختمان به وقوع می پیوندد و بدلیل غیر منتظره بودن زمان وقوع باید آمادگی لازم را قبلا کسب نمود و در آتش سوزی های مراکز درمانی کادر درمان ات حدودی می توانند با آتش سوزی اطراف خود مقابله نمایند. لذا مدیران بیمارستانها باید دارای آگاهی کافی در خصوص پیشگیری، اطفای حریق و آموزش های لازم در این مورد و... باشند. آگاهی، نگرش و مهارت مدیران می تواند به افزایش کارایی بیمارستان در مقابله با آتش سوزی اری رساند. روش بررسی: این پژوهش توصیفی – مقطعی – کاربردی است، که در کلیه بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اعم از آموزشی و غیر آموزشی (به غیر از بیمارستان شهید مدرس) در مدت زمان 6 ماه انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه خود ساخته است. روایی و پایایی پرسشنامه تایید شده و برای تحلیل داده ها از آزمون های K2 پیرسون و اسپیرمن با فرض خطای 0.05=α استفاده شده است. یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده ها میانگین امتیاز کسب شده توسط یازده مدیر بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از 60 نمره کل پرسشنامه برابر با (36/7 þ 63/27) بوده است. نتیجه گیری: به طور کلی نتیجه می شود که درجه ی آگاهی مدیران بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در زمینه ی مدیریت بحران و بروز حریق در بیمارستان «ضعیف» است."

مقدمه: هسته ی اصلی نظام اطلاعات سلامت در بیمارستان در گرو مدارک پزشکی است. بنابراین ثبت دقیق، درست و نگهداری اطلاعات و آمار بیماران مبتلا می تواند از جمله فعالیت هایی باشد که به افزایش تشخیص به موقع و درمان مؤثر بیماری ها در هر کشوری انجامیده و باید در استراتژی های برنامه ی کنترل آن ها ، گنجانده شود. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین وضعیت ثبت داده در پرونده های بیماران بستری مبتلا به سل در مرکز آموزشی درمانی رازی قائمشهر در سال 1389 انجام شد. روش بررسی: این تحقیق، توصیفی از نوع داده های موجود ثبت شده در پرونده ی بیماران است. جامعه ی پژوهش، کل پرونده های بیماران بستری مبتلا به سل در مرکز آموزشی درمانی رازی قائمشهر در سال 1389 به تعداد 66 بیمار بود که با استفاده از چک لیست، مستندات برگه های پذیرش، خلاصه ی پرونده، شرح حال، سیر بیماری، دستورات پزشک، گزارش پاتولوژی، رادیولوژی و آزمایشگاهی بررسی گردید. چک لیست دارای روایی صوری بر اساس عناصر داده ای موجود در پرونده ها بود. داده ها پس از جمع آوری توسط نرم افزار SPSS نسخه ی 16 مورد آنالیز قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد در سال 1389 از تعداد 66 پرونده ی بیماران مبتلا به سل در برگ پذیرش، در قسمت تشخیص نهایی، در 25 مورد (8/37 درصد) تشخیصی ثبت نشد و در 7 مورد (6/10 درصد) نیز عبارات دیگر مانند BK+ ثبت شده بود. در قسمت اقدام در هیچ یک از پرونده ها اقدامی ثبت نشده است (صفر درصد) در حالی که اوراقی مانند شرح عمل، گزارش رادیولوژی، سونوگرافی و ... گویای انجام اعمال تشخیصی و درمانی مانند 5 مورد برونکوسکوپی، 4 مورد آندوسکوپی و بیوپسی، 22 مورد سی تی اسکن از ریه، انتیوبه، دیالیز و ... می باشد. نتیجه گیری: با توجه به تلاش هایی که در زمینه ی تقویت ثبت داده های بیماران سرپایی و بستری و در راستای نیازهای طبقه بندی بیماری ها صورت گرفته است، هنوز مشکلاتی وجود دارد که با توجه به آموزشی بودن مرکز فوق لازم است برای پزشکان برنامه های آموزشی لازم در جهت نحوه ی ثبت پرونده پیش بینی شود.

مقوله «سلامت الکترونیک» در دو دهه ی اخیر در الویت برنامه های کلان توسعه در کشورهای مختلف جهان (اعم از پیشرفته و جهان سومی) قرار گرفته است. در واقع استراتژیستها و سیاستگزاران بخش سلامت با بهره گیری از قابلیتهای گوناگون فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرآیندهای طرح ریزی، ارائه و ارزیابی مراقبتهای سلامتی را کار آمد و اثر بخش تر می نمایند. در این راستا سلامت الکترونیک نیز یکی از این استراتژی های کلان مدیریتی که باید به آن بسیار توجه شود.

مقدمه: تعیین میزان همپوشانی، روشی است که به مقایسهی محتوای پایگاه های داده از جنبه ی کمی میپردازد. در این نوشتار میزان همپوشانی سنتی، نسبی و درجهی آزادی مرکب پایگاه دادهی رایگان PubMed و پایگاه دادهی غیر رایگان Scopus در مورد بیماریهای قلبی- عروقی ارایه می گردد. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- کاربردی در فاصلهی زمانی بهمن ماه 1387 تا تیر ماه 1388 صورت گرفت. ابتدا توصیفگرهای مرتبط با سه بیماری قلبی- عروقی شامل سکتهی قلبی- مغزی، حوادث عروقی- مغزی و پرفشاری خون از اصطلاح نامه Emtree انتخاب شدند. سپس با استفاده از آن ها مقالات مرتبط با سه بیماری مذکور در دو پایگاه داده ی PubMed و Scopus بازیابی گردیدند. داده های اولیه که برای محاسبهی درصدهای همپوشانی مورد نیاز بودند، به کمک نرم افزار Reference Manager به دست آمدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده با نرم افزار Excel، انجام شد. یافته ها: در مجموع 9899 عنوان مقاله در هر دو پایگاه داده در زمینهی موضوعی بیماری های قلبی- عروقی به دست آمد. 8593 عنوان مقاله در پایگاه دادهی PubMed و 7713 عنوان مقاله در پایگاه دادهی Scopus بازیابی شدند. تعداد 6407 عنوان مقاله مشترک در هر دو پایگاه داده، 2186 عنوان مقاله منحصر به پایگاه دادهی PubMed و 1306 عنوان مقاله منحصر به پایگاه دادهی Scopus بودند. درصد همپوشانی سنتی میان دو پایگاه داده برای بیماری پرفشاری خون 68 درصد، برای بیماری حوادث عروقی- مغزی 7/66 درصد و در خصوص بیماری سکتهی قلبی- مغزی 7/60 درصد محاسبه گردید. همپوشانیهای نسبی پایگاه داده ی PubMed و Scopus در مورد بیماریهای سکتهی قلبی- مغزی، پرفشاری خون و حوادث عروقی- مغزی به ترتیب (8/75 درصد در مقابل 3/75 درصد)، (2/89 درصد در مقابل 1/74 درصد) و (7/86 درصد در مقابل 3/74 درصد) به دست آمد. مقدار شاخص درجهی آزادی مرکب در هر سه بیماری مورد بررسی، کمتر از 5/0 حاصل شد. نتیجه گیری: درصدهای همپوشانی نسبی بالاتر پایگاه داده ی PubMed نسبت به پایگاه داده ی Scopus، کاربران و کتابداران را به سمت استفاده از این پایگاه داده هدایت میکنند. تعداد مقالات بازیابی شده منحصر به فرد بیشتر برای هر بیماری در پایگاه داده ی PubMed و عدم نیاز به پرداخت حق اشتراک، استفاده از این پایگاه داده را مرجح میکند.

بیمارستان ها به عنوان پرهزینه ترین و مهمترین اجزاى نظام مراقبت پزشکى مطرح هستند، بنابراین باز شناخت اقتصادى این بخش از اهمیت خاصى برخوردار است. روش بررسی: مطالعه حاضر به منظور تخمین تابع تولید بیمارستان هاى دانشگاه علوم پزشکى ارومیه، با استفاده از داده هاى تابلویى طى یک دوره 6 ساله در سطح 16 بیمارستان طراحى شده است. در این مطالعه،براى تخمین از تابع کاب- داگلاس استفاده گردید. متغیر وابسته در این تابع تعداد بسترى شدگان به عنوان تولید، و متغیرهاى توضیحى شامل تعداد پزشکان، تعداد پرستاران، تعداد سایر کارکنان، تعداد تخت ها، و متوسط مدت اقامت است یافته ها: کشش مربوط به نیروى پزشک ، نیروى پرستار ، تعداد تخت و سایر کارکنان است. در گام بعدى تولید نهایى براى پزشک ، پرستار ، تخت فعال ، و سایر کارکنان به دست آمد. ضریب تابع برابر با است و بازدهى نسبت به مقیاس صعودى است. نرخ نهایى جانشینى فنى pooling بین عوامل تولید عبارتند از ... نتیجه گیری: بیشترین کشش تولید مربوط به عامل تولید پرستار و بعد به ترتیب مربوط به سایر کارکنان، تخت و پزشک است. بنابراین مدیران در تصمیمات کوتاه مدت خود مبنى بر پاسخدهى به افزایش تقاضا براى خدمات، کشش عوامل تولید را مد نظر قرار دهند. تولید نهایى عوامل تولید، نقش و اهمیت فوق العاده پزشکان را در تولید آشکار مى سازد. مدیران با توجه به نرخ نهایى جانیشنى فنى بین عوامل تولید، در شرایط کمبود هر یک از منابع و عدم دسترسى به منابع، مى توانند عوامل تولید را جایگزین کنند به طورى که تولید کل ثابت بماند. با توجه به اینکه بازدهى نسبت به مقیاس صعودى لذا در طولانى مدت حالتى انحصارى بر بازار بیمارستانهاى مذکور حاکم است، بنابراین براى تحقق مسئله عدالت دخالت دولت در بازار بیمارستان هاى مذکور ضرورى است."

مقدمه: به منظور ارتقای کیفی انتشارات علمی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، پژوهش حاضر کمیت و کیفیت تولیدات علمی این دانشگاه ها را به موازات هم در یک دوره ده ساله مورد بررسی قرار داد. برای این هدف، شاخص های کمی و کیفی علم سنجی به کار گرفته شد.روش بررسی: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد. جامعه مورد پژوهش را کل دانشگاه های علوم پزشکی ایران دارای تولید علمی در پایگاه ISI Web of Science در سال های 2006-1997 تشکیل می داد. نمونه گیری به روش غیراحتمالی انجام شد و 19 دانشگاه علوم پزشکی که حداقل 25 تولید علمی داشتند، از کل 42 دانشگاه علوم پزشکی ایران، به عنوان نمونه انتخاب گردید. منابع داده شامل پایگاه مذکور، ابزار گردآوری داده ها، سیستم جستجو و تحلیل استنادی پایگاه بود، ابزار تحلیل داده ها، نرم افزارآماری SPSS نسخه 13 و روش تحلیل داده ها، آمار توصیفی بود. داده های مورد نیاز در چهار بخش تولید، استناد، تاثیر استنادی و درصد مدارک استناد شده استخراج شد و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.یافته ها: رتبه بندی دانشگاه ها بر مبنای شاخص های کمی با رتبه بندی آن ها بر مبنای شاخص های کیفی نتایج متفاوتی در بر داشت. بین فهرست برترین دانشگاه ها بر مبنای چهار شاخص، میزان هم پوشانی 25 درصد بود و دانشگاه علوم پزشکی مشهد تنها دانشگاهی بود که بر مبنای هر چهار شاخص در فهرست دانشگاه های برتر حضور داشت.نتیجه گیری: تفاوت نتایج رتبه بندی دانشگاه ها بر مبنای شاخص های کمی و کیفی، بیانگر لزوم به کار گیری شاخص های کیفی در کنار شاخص های کمی جهت ارزیابی عملکرد علمی دانشگاه های مزبور است.

مقدمه: یکی از روش های مهم کمی در علوم کتابداری و اطلاع رسانی علم سنجی است ، که در چهار دهه اخیر در سنجش و ارزیابی بروندادهای علمی شاهد پیشرفت های زیادی بوده است. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از این روش به ترسیم نقشه تاریخ نگاری مقالات حوزه ی جراحی، نمایه شده در نمایه استنادی علوم در بازه ی زمانی 2000 تا 2010 میلادی پرداخته شود. روش بررسی: این پژوهش از نوع تح لیلی بوده و با استفاده از فنون علم سنجی انجام می شود. جامعه مورد بررسی شامل 83426 رکورد بود که بر مبنای داده های کتابشناختی استخراج شده از پایگاه Web of Science گردآوری شدند. داده ها شامل تمام انواع مدارک منتشر شده در حوزه ی جراحی طی سال های 2000 تا 2010 میلادی بود. مجموعه رکوردها توسط نرم افزار HistCite جهت رسم نقشه ی علم نگاری و تعیین نویسندگان و مقالات دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری مورد استفاده واقع شد. یافته ها: کشور امریکا با 41/29 درصد از تولیدات علمی حوزه ی جراحی در بازه ی زمانی 2000 تا 2010 میلادی دارای رتبه ی نخست در تألیف مقالات این حوزه ی بود، همچنین کشور ایران در حوزه ی جراحی با 34/0 درصد تولید علمی در بین کشورهای جهان رتبه 33 و در بین کشورهای خاورمیانه دارای رتبه ی سوم (در بازه ی زمانی 2000 تا 2010) بوده است. از بین گرایش های مهم جراحی، در حدود 85/34 درصد از مقالات منتشر شده، به گرایش جراحی عمومی و 68/14 درصد از مقالات به گرایش CARDIOVASCULAR SYSTEM CARDIOLOGY اختصاص یافته بود. نتیجه گیری: قابل ذکر است که افزایش و بهبود انتشارات حوزه ی جراحی در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی ایران، سیاست های صحیح و کنترل های دقیق از طرف وزارت بهداشت را می طلبد، همچنین دانشمندان حوزه ی جراحی کشورمان، بایستی توجه بیشتری به گرایش و زمینه ی نوظهور لاپاروسکوپی داشته باشند.

هزینه های بهداشت از عوامل مهم تشکیل دهنده رشد اقتصادی اند که در کنار نیروی کار و سرمایه فیزیکی می توانند باعث توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور شوند. در کشور ایران مخارج بهداشتی اهمیَت فراوانی دارد ، زیرا جمعیت ایران جوان است و حفظ سلامت و تندرستی این نیروی کار همراه با گسترش آموزش عمومی و عالی بهتر می تواند به رشد و توسعه اقتصادی کمک نماید. روش بررسی: فرضیَه رشد مبتنی بر مخارج بهداشتی در کنار سایر عوامل مانند، نیروی کار و سرمایه فیزیکی برای اقتصاد ایران طی سال های 1383-1358 مورد مطالعه قرار گرفت . الگوی استفاده شده در این مطالعه الگوی سولو می باشدونتایج تحقیق توسط آزمون هاسمن مورد ارزشیابی قرار گرفت. یافته ها: یافته های این مطالعه اثر مثبت وازلحاظ آماری معنی دارِ هزینه های بهداشتی؛ و اثر مثبت ولی ازلحاظ آماری غیر معنی دار رشد جمعیَت بر رشد اقتصادی را در دوره ی مطالعه در کنار اثر مثبت سایر عوامل مانند سرمایه و نیروی کار نشان می دهد. نتیجه گیری: با توجه به اثر مستقیم مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی و اثر غیر مستقیم آن بر اقتصاد از راه کاهش مرگ و میر جمعیَت فعال کشور و همچنین کاهش میزان ناتوانی و غیبت از کار به واسطه کاهش بیماری و با مشخص شدن مقدار اثر آن در اقتصاد ایران ،این مطالعه به بر نامه ریزان و سیاستگذاران کلان کشور کمک می نماید تا نگاه خود را به نحوه تخصیص هزینه ها در بخش بهداشت و درمان کشور تغییر دهند و بهداشت را نوعی کالای سرمایه ای به حساب آورند، و در این زمینه بیشتر سرمایه گذاری کنند تا باعث رشد اقتصادی و توسعه کشور در آینده شود.

یکی از رایجترین روشهای ارزیابی فعالیتهای علمی یک دانشگاه، علم سنجی ست که با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی استنادی همچون Web Of Science (WOS) امکان پذیر است. روش بررسی: این پژوهش توصیفی کاربردی با استفاده از روشهای علم سنجی و فنون تحلیل شبکه انجام شده است. منبع گردآوری داده ها، پایگاه WOS و جامعه ى آماری 625 مدرک ثبت شده دانشگاه علوم پزشکی ایران تا پایان سال 2007 میلادی است. یافته ها: بیشترین مدرک منتشر شده از دانشگاه علوم پزشکی ایران در این پایگاه مربوط به سال 2006 است. مقالات اصیل از لحاظ نوع مدرک بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند. از لحاظ موضوعی بیشترین تعداد مدرک مربوط به جراحی است. حوزه ى ایمونولوژی بیشترین همکاری در تالیف را داراست. نتیجه گیری: همکاری در تالیف مشترک بین نویسندگان این دانشگاه از رقم قابل قبولی برخوردار است اماکم بودنِ تولیدات علمی پژوهشگران آن توجه مسئولین پژوهشی دانشگاه را می طلبد.

امروزه سازمان ها به مدد برنامه ریزی استراتژیک در پی آنند تا بر تغییرات و تلاطم محیطی غلبه نموده و جهت گیری خود به سمت اهداف بلندمدت را تحکیم و تثبیت نمایند. بیمارستان خاتم الانبیاء یکی از سازمان هایی است که به منظور پاسخ گویی به تغییرات محیطی از مدل مدون برنامه ریزی استراتژیک استفاده می نماید. مساله اصلی تحقیق حاضر مشخص نمودن میزان تطابق فعالیت های عملی این بیمارستان با مدل مذکوراست.به منظور سنجش مدل برنامه ریزی استراتژیک بیمارستان خاتم از روش تحقیق پیمایشی استفاده به عمل آمد.به این منظور نمونه ای به حجم 103 نفر از مدیران و سرپرستان این بیمارستان بر اساس جدول مورگان انتخاب و پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق که بر اساس 11 فرضیه تحقیق تدوین شده بود، در اختیار آنها قرار گرفت. تحلیل پاسخ های بدست آمده که به کمک روشPLS صورت گرفت،نشان داد که مدل مفهومی برنامه ریزی استراتژیک بیمارستان خاتم الانبیاء در عمل از توانایی بالایی برای پیش بینی رفتار سیستم ، با توجه به اهداف پیش بینی شده برخوردار است. در خاتمه با توجه به اینکه از مجموع فرضیات تحقیق، سه فرضیه رد شد، به مدیریت بیمارستان خاتم پیشنهاد شد به عواملی چون تحلیل محیط خارجی،تبیین ارزش های مورد تاکید مدیریت بیمارستان و کنترل عملکرد کارکنان و بازخوردهی به آنان توجه و تاکید بیشتری صورت گیرد.

در ارزشیاب یهاى علم سنجى، اصل یترین معیار براى تعیین جایگاه علمى و رتبه بندى کشورها، میزان مشارکت در تولید علم، نوآورى فناورى و به طور کلى مشارکت در روند توسعه علم جهانى ست. این پژوهش با بهر هگیرى از رو شهاى علم سنجى، به 1978 پرداخته است. - مطالع هى روند و رشد میزان تولیدات علمى حوز ههاى پزشکى در ایران طى سا لهاى 2007 روش بررسی: این پژوهش به صورت پیمایشى -توصیفى ؛و کاربردى ست. مقالات انگلیسى حوز ههاى پزشکى نمایه شده در 1978 ، جامع هى پژوهش را تشکیل م یدهند. براى گردآورى اطلاعات، از جستجوى - در فاصل هى 2007 SCIE پایگا ههاى استنادی پیشرفته پایگاه با محدودیت زمانى براى 6 دوره 5 ساله استفاده؛ و مقالات با رد هبندى کتابخانه ملى پزشکى امریکا تطبیق داده شد. بیشترین تعداد مقالات در ،SCIE است. از 29 حوز هى پزشکى پایگاه SCIE یافته ها: حاصل این بررسى، 11901 رکورد از پایگاه حوز ههاى داروشناسى و بیوشیمى و کمترین تعداد مقالات در حوز ههاى پرستارى و طب سالمندان مشاهده شد. بیشترین استنادات بدون استناد بودند. دانشگاه SCIE متعلق به حوزه داروشناسى با 10976 استناد بود. 53 درصد از مقالات در پایگاه SCIE در پایگاه 1988 کمترین تعداد و - 1983 و 1992 - علوم پزشکى تهران در 19 حوزه پزشکى، دانشگاه پرکار شناخته شد.ازدور ههاى 1987 2003 بیشترین تعداد مقالات در این پایگاه بود. - دوره 2007 شاید به علت چاپ مقالات در مجلاتى با عامل تاثیر پایین یا عدم پذیرش ،SCIE نتیجه گیری: نداشتن استناد در بیشتر مقالات در پایگاه مقال ههاى کشورهاى در حال توسعه در مجل ههاى معتبر بى نالمللى باشد.ا ز عواملى که در کاهش تولید علما یران در دور ههاى دوم و سوم دخیل بودند م یتوان به جنگ ایران و عراق اشاره کرد. نمایه شدن نام دانشگا هها با اسامى مختلف باعث عدم وجود نام این دانشگا هها در رتبه بند یهاى جهانى شده است. تولید علم ایران در حوز ههاى پزشکى بشدت در حال افزایش است.ادام هى این روند به تعامل دانشمندان ایرانى با دانشمندان خارجى، افزایش بودجه آموزش و پرورش، همکارى علمى و تبادل اطلاعات با دانشگا ههای برتر و ... وابسته است. "

مقدمه: شاخص های علم سنجی جهت مطالعه ی کمی و کیفی تولیدات علمی افراد، مؤسسات و کشورها مورد استفاده قرار می گیرند. پایگاه Web of science (WoS) یکی از معتبرترین پایگاه های اطلاعاتی بین المللی جهت انجام مطالعات علم سنجی میباشد. تحقیق حاضر با هدف تعیین رابطه ی بین شاخص های کمی و کیفی در تولیدات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در پایگاه اطلاعاتی WoS در طول یک دهه ی 2008-1999 انجام شد. روش بررسی: در تحقیق تحلیلی- کاربردی حاضر، کلیه ی داده های مربوط به وضعیت کمی و کیفی تولیدات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در پایگاه WoS طی سال های 2008-1999 مورد بررسی قرار گرفت و نمونه گیری انجام نشد. ابزار جمع آوری داده ها چک لیست هایی بود که توسط پژوهشگران در نرم افزار Excel طراحی شد و روایی آن با استفاده از نظرات متخصصان امر، مورد بررسی قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها پس از استخراج تمام تولیدات علمی ایران، که در پایگاه WoS نمایه شده بود، با استفاده از نرم افزار Hist-Cite شکل های مختلف املاهای مربوط به نام دانشگاه ها بازیابی گردید، سپس بر اساس این املاها، جست وجو در پایگاه انجام گرفت که در مجموع تعداد 15856 مدرک بازیابی شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 16SPSS و از طریق آزمون های ناپارامتریک Kruskal-Wallis و Spearman در سطح معنی داری کمتر از 05/0 انجام گرفت. یافته ها: بین سه تیپ از دانشگاه های علوم پزشکی کشور از نظر شاخص های کمی (تعداد تولیدات علمی) و کیفی (تعداد استنادها، میانگین استناد به ازای هر مورد، خوداستنادی و H-index) تفاوت معنی داری مشاهده شد. علاوه بر این، نتایج آزمون Spearman وجود همبستگی مثبت و معنی دار بین شاخص های کمی و کیفی را نشان داد. نتیجه گیری: دانشگاه هایی که تعداد تولیدات علمی بیشتری دارند، به لحاظ شاخص های کیفی نیز از وضعیت مطلوب تری برخوردار بودند. این امر بیانگر توجه دانشگاه های علوم پزشکی به جنبه های کیفی آثار تولید شده در کنار جنبه های کمی می باشد.