میترا زارعی

با توجه به کاربرد روز افزون پایگاه هاى اطلاعاتی در تولید علم و درگیرى اعضاى هیات علمی در این فرایند و نیز ابتلاى منابع اطلاعاتی به خصوص منابع اطلاعاتی الکترونیک به پدیده آلودگی اطلاعات، این موضوع در پایگاه هاى اطلاعاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان موضوعی شایان توجه انتخاب و طی تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام شده است. جامعه پژوهش را 100 چکیده بازیابی شده از 4 پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس، پاب مد، ایران مدکس و پارس مدلاین در حوزه هاى موضوعی قلب، نفرولوژى، ایمونولوژى، روماتولوژی و اطفال تشکیل می دهد. این پژوهش با استفاده از 2 پرسشنامه جهت تعیین موضوعات مورد جستجو و سنجش میزان آلودگی اطلاعات که در بین اعضاى هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رشته هاى فوق الذکر توزیع شد، انجام شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که آلودگى اطلاعات کتابشناختی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس 53 درصد در پایگاه اطلاعاتی پاب مد 38 درصد و در ایران مدکس 47 درصد و در پایگاه پارس مدلاین 48 درصد اطلاعات آلوده بوده اند. میزان آلودگی محتواى چکیده ها که بخش اعظم این بررسی را تشکیل می دهد در پایگاه اسکوپوس 40 درصد در پایگاه اطلاعاتی پاب مد میزان آلودگی 51 درصد در پایگاه ایران مدکس 49 درصد و پایگاه پارس مدلاین از نظر محتواى چکیده ها 48 درصد آلودگی را نشان داده است. در تحلیل کلیدواژه هاى درج شده براى چکیده هاى پایگاه اسکوپوس 66 درصد آلودگی مشاهده شد. کلیدواژه هاى پایگاه ایران مدکس وضعیت بهترى را نسبت به اسکوپوس نشان می دهند. آلودگی اطلاعات کلیدواژه ها در این پایگاه 29 درصد محاسبه شده است. پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس به میزان 38 درصد، پاب مد 30 درصد، ایران مدکس 35 درصد و پارس مدلاین 39 درصد دچار آلودگی اطلاعات نگارشی است. نتیجه گیری: هر چند پیش فرض مبنی بر برترى پایگاه هاى خارجی نسبت به پایگاه هاى داخلی در این پژوهش تایید شده است اما بر اساس نتایج این بررسی در مواردى می توان برترى پایگاه هاى داخلی را مشاهده کرد. با این حال با توجه به هدف کلی پژوهش حاضر با استفاده از نتایج به دست آمده پیشنهاداتی براى پایگاه هاى داخلی جهت پاکسازى آنها از آلودگی اطلاعات با الگوگیرى از پایگاه هاى خارجی ارائه شده است. الهام گرفتن از ساختار چکیده ها در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس در زمینه ارائه استنادات، بیان اهداف و یافته هاى پژوهش در چکیده ها، بیان نتایج پژوهش در چکیده ها، جلوگیرى از ورود آلاینده وارونه سازى به اطلاعات، روزآمدسازى سریع تر اطلاعات، ارائه مقالات مفید، اعتبار نشریات و ناشران و استفاده از ساختار چکیده ها در پایگاه پاب مد در زمینه ذکر مشخصات نویسنده و ذکر اهداف پژوهش در چکیده، جامعیت اطلاعات کتابشاختی، عدم حذف عمدى اطلاعات، مبارزه با آلاینده وارونه سازى، ارائه مقالات مرتبط، جامعیت اطلاعات چکیده ها، طول مناسب چکیده ها، در بهبود عملکرد پایگاه هاى اطلاعاتی ایران مدکس و پارس مدلاین از پیشنهادات نهایی این پژوهش هستند. "