خدابخش احمدی

خدابخش احمدی

مدرک تحصیلی: استاد مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)،
پست الکترونیکی: kh_ahmady@yahoo.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۷۳ مورد.
۱.

کنترل بی تابی در شرایط بحرانی: روشی برای رشد صبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بحران بی تابی خودکنترلی صبر سلامت روان سبک زندگی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 359
در زمان بروز بحران، صبر و تحمل موجب سلامت روانی می شود. نداشتن بی تابی و جزع به اندازه ای در «صبر» اهمیت دارد که در برخی موارد صبر به عنوان مهار مستمر نفس از بی تابی و پرهیز از جزع تعریف شده است. عدم کنترل بی تابی عوارض متعدد جسمی و روانی به دنبال دارد. بر این اساس در مقاله حاضر بی تابی در شرایط بحرانی و روش های کنترل آن مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق از نوع کیفی (تحلیلی) است که به روش مروری انجام شد که ترکیبی از روش مرور سیستماتیک، تحلیل محتوا و مرور ادبیات است. جامعه آماری منابع نظریه ها، دیدگاه ها و پژوهش های انجام شده در زمینه موضوع بود که با واژه های کلیدی: بی تابی، بی قراری، جزع، فزع، بی صبری، ناآرامی مورد جستجو قرار گرفتند. عمده منابع مورد استفاده، کتب در حوزه منابع اسلامی و مقالات علمی مربوط به این موضوع بود. همچنین و به ویژه از قرآن، احادیث و روایات استفاده شد. نتایج تحقیق در قالب ماهیت بی تابی، علل بی تابی، انواع بی تابی، نشانه ها و نمودهای بی تابی، کارکرد بی تابی، آسیب ها و پیامدهای بی تابی، شیوه های بازداری از بی تابی و پیامدهای بازداری آورده شده است. شیوه های بازداری از بی تابی در چهار بخش: پذیرش، تسکین بخشی، حمایت و مبادرت به عمل آمده است. بنابراین می توان گفت که بی تابی در بحران موجب آسیب، و کنترل آن موجب افزایش خودآگاهی، خودکنترلی و رشد عقل می شود. براین اساس یادگیری روش ها و مهارت های کنترل آن بخشی از فرایند صبر و رشد پس از ضربه است.
۲.

اثربخشی درمان حمایتی بر سرمایه روانشناختی و رشد پس از سانحه در زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیماری مولتیپل اسکلروز درمان حمایتی رشد پس از سانحه سرمایه روانشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 669 تعداد دانلود : 339
هدف: زندگی با بیماری ام.اس اثرات منفی و مثبت بسیاری بر سلامت جسم و ذهن بیماران دارد. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان حمایتی بر سرمایه روانشناختی و رشد پس از سانحه در زنان مبتلا به ام. اس بود. روش: پژوهش شبه آزمایشی (پیش آزمون- پس آزمون - پیگیری با گروه گواه) می باشد، شرکت کنندگان پژوهش 30 نفر از زنان مبتلا به ام اس بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به تصادف در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری متغیرها، پرسشنامه سرمایه روانی (2007)و رشد پس ازسانحه(1996) بود که توسط شرکت کنندگان تکمیل شد. سپس شرکت کنندگان گروه آزمایش در 10 جلسه 50 دقیقه ای پروتکل درمان حمایتی وینستون، روزنتال و پینکسر(2004) شرکت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده ها نشان دادکه درمان حمایتی بر سرمایه روانشناختی (0۰۱/۰ P≤, 50/16F=) و رشد پس از سانحه (0۰۱/۰ P≤, 40/14F=) موثر بوده و این اثربخشی در طول زمان پایدار بوده است. نتیجه گیری: استفاده از روش درمان حمایتی مداخله مناسبی برای افزایش سرمایه روانشناختی و رشد پس از سانحه در بیماران ام.اس می باشد و می تواند برای بهبود وضعیت روانشناختی و مقابله بهتر با بیماری استفاده شود.
۳.

علل کاهش خویشتن داری جنسی در جوانان دارای رفتار پر خطر جنسی: یک پژوهش کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رفتار پرخطر رابطه جنسی خویشتن داری جنسی پژوهش کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 821 تعداد دانلود : 398
هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب زیسته جوانانی انجام گرفت که رفتار پر خطر جنسی داشتند. روش : رویکرد مورد مطالعه در این پژوهش کیفی و از نوع داده بنیاد بود. تعداد 16 نوجوان که تجربه رفتار پر خطر جنسی داشتند و متمایل به همکاری با پژوهشگر بودند با شیوه نمونه گیری نظری انتخاب شدند. این افراد با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته به صورت عمیق مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از تحلیل داده ها به شیوه استراوس و کوربین (1990) در مجموع 58 مفهوم، 15 مقوله اولیه و سه مقوله ثانویه استخراج شدند. یافته ها : این مقوله ها عبارت بودند از: 1- عوامل مستعد کننده (سستی باورهای مذهبی، مشکل ساختاری خانواده، تجارب و آگاهی های جنسی در کودکی، سوء استفاده دوره کودکی و مشکلات رشدی)؛ 2- عوامل درگیر کننده (دسترسی به محرک های جنسی، تاثیر از روابط دوستی، عادی انگاری و کاهش شرم و گناه، ضعف اعتماد به نفس یا جرات مندی جنسی، ضعف آگاهی و نگرش جنسی، و دسترسی راحت به روابط جنسی)؛ و 3- وجود انحرافات جنسی(داشتن تجاربی از انحرافات جنسی، کسب پاداش های هیجانی، وجود وسوسه های جنسی و جستجوی حداکثر هیجان جنسی). نتیجه گیری : می توان گفت که رفتار پر خطر جنسی در اثر تعامل عوامل متعددی بروز می کند، و برای پیشگیری از بروز چنین رفتارهایی نیاز به همکاری های مشترک خانواده، مدرسه و جامعه داریم.
۴.

شاخص ها و مؤلفه های سلامت خانواده ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاخص اسلامی ازدواج خانواده سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 432 تعداد دانلود : 441
تعیین شاخص ها و مؤلفه های سلامت خانواده یک ضرورت است تا سیاست گذاری ها، اولویت بندی ها و برنامه ریزی های استحکام بخشی نهاد مقدس خانواده و پژوهش و تولید دانش در این حوزه یکپارچه شود. بر این اساس، سؤال اساسی این پژوهش را می توان این گونه مطرح کرد که شاخص ها و مؤلفه های سلامت خانواده مطابق الگوی اسلامی ایرانی کدامند؟ این تحقیق به روش مرور روایتی انجام شده و برای تکمیل اطلاعات، از گروه متمرکز نخبگان حوزه خانواده استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش دو گروه بود؛ بخشی که برای تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت، کتب و مقالات چاپ شده در زمینه خانواده بود که در آن یافته ها و دیدگاه های مربوط به خانواده مورد بررسی قرار گرفت و بخشی از آن منابع اسلامی بود. بخش دوم که به عنوان گروه متمرکز استفاده شد، متخصصان حوزه خانواده، از جمله اعضای اندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز، مدل ارائه شده برای تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش در دو بخش مبانی و مفاهیم شاخص های خانواده مبتنی بر الگوی اسلامی ایرانی و  شاخص ها و مؤلفه های خانواده در الگوی اسلامی ایرانی آمده است. محورهای فرعی نتایج در محورهای تعریف خانواده سالم؛ شاخص های خانواده در قالب 3 شاخص اصلی و 9 سنجه (شامل: پایداری ازدواج، استحکام و پویایی خانواده و رضایت از خانواده)؛ مؤلفه های تعیین کننده سلامت خانواده در قالب 6 مؤلفه اصلی، 32 مؤلفه فرعی و 120 سنجه (شامل: ازدواج پایدار، استحکام بخشی خانواده، رشد و پویایی خانواده، تخریب کننده های خانواده، تحولات اجتماعی خانواده و منابع حمایتی خانواده) ارائه شده است. به عنوان نتیجه می توان گفت که در راستای تعیین شاخص ها و مؤلفه های سلامت خانواده، اقداماتی از قبیل: گفتمان سازی، نظریه پردازی، رصد، سنجش و پایش، ایجاد پایگاه داده ها، تجزیه و تحلیل درونی و محیطی و تعیین بار مشکلات و مسائل خانواده لازم است.
۵.

تحلیل محتوای دیدگاه مقام معظم رهبری در امر ازدواج و خانواده و ارائه یک مدل خانواده

کلید واژه ها: مقام معظم رهبری خانواده ازدواج نظریه پردازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 654 تعداد دانلود : 278
هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه و تحلیل محتوای دیدگاه مقام معظم رهبری در امر ازدواج و خانواده انجام شده است. به این امید که بتواند در شناخت خانواده در الگوی اسلامی ایرانی و ارتقای استحکام آنها و در نیل به یک نظریه بومی یاری رسان باشد. روش: پژوهش یک مطالعه کیفی است و در آن از دو روش "تحلیل محتوا" و "نظریه داده بنیاد ( گراند تئوری)" استفاده شد. واحد پژوهش شامل مستندات موجود آرشیوی شامل نوشته ها و آثار مکتوب فرمایشات و بیانات و اوامر ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری در زمینه خانواده می باشد. یافته ها : مطابق نتایج، دیدگاههای مقام معظم رهبری در حوزه خانواده در محورهای ازدواج و تشکیل خانواده، ساختار و عملکرد خانواده، آسیب شناسی خانواده، بهداشت و سلامت خانواده، تربیت فرزند و خانواده و نظام آمده است. نتیجه گیری: امید است دیدگاه مقام معظم رهبری به عنوان یک مدل با الگوی اسلامی ایرانی مورد مطالعه و بهره برداری توسط متخصصان مشاوره و روان درمانی و پژوهشگران خانواده قرار گیرد.
۶.

رابطه معنای زندگی و تقیّدات مذهبی با نوع و میزان واکنش های استرس حاد پس از افشای خیانت همسر(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : 728 تعداد دانلود : 724
هدف پژوهش بررسی رابطه معنای زندگی و تقیّدات مذهبی با نوع و میزان واکنش های استرس حاد پس از افشای خیانت همسر بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری زوج های درگیر در خیانت زناشویی بود که در سال های 1399 و 1400 به دادگاه ها و مراکز مشاوره خانواده شهرهای تهران و ساوه مراجعه کرده بودند که از این بین به روش نمونه گیری هدفمند 172 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها عبارت بودند از پرسشنامه واکنش استرس حاد استنفورد (SASRQ)، پرسشنامه معنا در زندگی (MLQ) و پرسشنامه ابعاد دینداری گلاک و استارک. داده ها با آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شد. نتایج نشان داد میزان واکنش های استرس حاد همسر نسبت به خیانت با معنای زندگی و مؤلفه های آن، یعنی وجود معنا و جستجوی آن و تقیّدات مذهبی و مؤلفه های آن، یعنی تقیّدات اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی رابطه منفی معنا داری دارند (01/0>p). انواع واکنش های استرس حاد، یعنی نشانگان تجزیه ای، تجربه مجدد، اجتناب، اضطراب و بیش انگیختگی و اختلال در کارکرد نیز با معنای زندگی، تقیّدات مذهبی و مؤلفه های آنها رابطه منفی معنا داری داشتند (05/0>p). 36٪ از کل واریانس واکنش های استرس حاد توسط معنای زندگی و تقیّدات مذهبی تبیین شد (01/0>p). براین اساس معنای زندگی و تقیّدات مذهبی زوجین، واکنش های استرس حاد آنها پس از افشای خیانت همسر را کاهش می دهند.
۷.

میزان آسیب های ناشی از خیانت زناشویی زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب خیانت زناشویی زوجین ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 147 تعداد دانلود : 794
خیانت زناشویی می تواند تاثیرات نامطلوبی بر زندگی زوجین بر جای بگذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان آسیب-های ناشی از خیانت زناشویی انجام شد. پژوهش از نوع توصیفی– همبستگی است. نمونه پژوهش 100 زن و مرد دارای تجربه خیانت زناشویی و 100 زن و مرد فاقد تجربه خیانت زناشویی بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه انواع آسیب های ناشی از خیانت زناشویی که در 4 بعد آسیب های فردی، خانوادگی، اجتماعی و معنوی دسته بندی شده بودند پاسخ دادند. تحلیل آماری با استفاده از آزمون t گروه های مستقل و تحلیل واریانس در نرم افزار spss انجام شد. نتایج نشان داد که خیانت زناشویی به ترتیب آسیب فردی(جسمی و روانی)، آسیب خانوادگی، آسیب اجتماعی و آسیب معنوی در زوجین ایجاد می کند. همچنین نتایج نشان داد که: در بعد جسمانی اختلال خواب، در بعد روانی بی حوصلگی، در بعد خانوادگی سردی رابطه زناشویی، در بعد اجتماعی از بین رفتن آبرو، و در بعد معنوی عذاب وجدان دارای بیشترین میزان بوده اند. براساس یافته های تحقیق ، خیانت زناشویی به عنوان یک تروما به همه ابعاد وجود انسان آسیب می رساند و نیاز به مداخلات فوری، کوتاه مدت و طولانی مدت مانند مداخله بحران دارد.
۸.

فراترکیب عوامل استحکام بخش و خطرساز ازدواج در دهه اخیر در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ازدواج موفق فراترکیب عوامل استحکام بخش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 876 تعداد دانلود : 307
هدف: امروزه ازدواج به عنوان مهمترین رکن در تشکیل خانواده سالم، دغدغه ای جدی برای جوانان محسوب می شود و رسیدن به ازدواج موفق مستلزم توجه کافی به ابعاد گوناگون این امر حیاتی است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر ارایه مدل ازدواج موفق و همه جانبه مبتنی بر مؤلفه های استحکام بخش و خطرساز و با در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی است. روش: روش پژوهش دراین مطالعه فراترکیب بود و جامعه آماری شامل تمامی پژوهشهای داخلی مرتبط با موضوع از سال 1388تا 1398بود که از پایگاههای اطلاعاتی نشریات کشور به صورت نظامند جستجو و با رعا یت معیارهای ورود و خروج، مورد مطالعه قرار گرفتند و 21مقاله انتخاب شدند. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که مهمترین عوامل مؤثر در ازدواج مؤثر را میتوان در قالب مدلی با 4مقوله و16عامل اصلی و 146 مؤلفه استحکام بخش و خطر ساز تدوین نمود که مقوله ها شامل عوامل فردی، عوامل زمینه ای، عوامل زوجی و معیارهای همسرگزینی می باشندو عوامل اصلی شامل ویژگی های اخلاقی، شخصیتی، هویتی و باورهای مذهبی و معنوی مهارتهای حل تعارض، والدگری، ارتباط مؤثر با همسر، رابطه با خانواده مبداء و خانواده همسر، مسایل مالی و معیشتی، مسایل جنسی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی شناخت انتظارات، نیازها و خواسته ها، همسانی و توافق نظر، بلوغ همه جانبه، و سلامت جسم و روان را شامل شده بود. که هر یک از عوامل خود تعدادی عوامل فرعی رادر برداشت. نتیجه گیری: انتظار می رود یافته های این پژوش جهت استفاده پژوهشگران ومتخصصان خانواده وازدواج کاربرد داشته باشد.
۹.

عوامل فردی و خانوادگی زمینه ساز سوءاستفاده جنسی در تجارب کودکان و نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کودکان و نوجوانان آزار جنسی عوامل زمینه ساز فرد و خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 718 تعداد دانلود : 829
با توجه به حساسیت دوران کودکی و نوجوانی، بررسی عوامل زمینه ای برای پیشگیری از آسیب های روانی و اجتماعی مانند آزار جنسی کودکان و نوجوانان ضروری است. این مطالعه باهدف بررسی تجربیات زیسته کودکان و نوجوانان در مورد عوامل فردی و خانوادگی زمینه ساز آزار جنسی انجام شد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی بود. استراتژی آن پدیدارشناسانه بود. نمونه گیری هدفمند از موارد بحرانی، 15 کودک و نوجوان قربانی که مورد آزار و اذیت و آزار جنسی قرارگرفته بودند و به مرکز پزشکی قانونی شهر تهران مراجعه کرده بودند، بر اساس اشباع نظری تکمیل شد. فرایند جمع آوری داده ها در طول سال 1398 انجام شد ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. صدا ضبط شد و محتوا به متن تبدیل شد. سپس داده ها به صورت مفاهیم و مقوله ها بودند. گروه تحقیق شامل اساتید راهنما و مشاور، اعتبار ابزار مصاحبه را تائید کردند. همچنین، شرکت کنندگان صحت فرآیند کدگذاری را تائید نمودند. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل اصلی بروز آزار (1) عوامل فردی (اعتماد نابجا، رابطه با غریبه ها، سادگی، استرس، تنهایی، پوشش نامناسب، بی توجهی به توصیه های والدین و وابستگی عاطفی) بوده است؛ و (2) عوامل خانوادگی (رابطه ضعیف با والدین، جدایی والدین، سختگیری والدین، مشغله مادر، بی توجهی والدین، نظارت ضعیف والدین، فرار از خانه و ترس از والدین). در مقایسه نتایج با پیشینه تحقیق، مقوله های فردی و خانوادگی برای پیشگیری از عوامل زمینه ای آزار جنسی. شناسایی شد.
۱۰.

انواع آسیب های ناشی از خیانت زناشویی در زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب خیانت زناشویی خانواده زوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 11 تعداد دانلود : 477
خیانت زناشویی به آسیبهای متعددی در افراد منجر، و موجب از دست رفتن روابط زناشویی می شود. این پژوهش با هدف شناسایی انواع آسیبهای ناشی از خیانت زناشویی انجام شد. پژوهش از نوع کیفی است و از مرور سامانمند و مصاحبه اکتشافی استفاده شد تا انواع آسیبهای ناشی از خیانت زناشویی استخراج شود. در بخش مرور سامانمند 31 مقاله از بین مجموع 65 مقاله جستجو، و طی فرایندی انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین برای مصاحبه اکتشافی 20 زوج درگیر خیانت زناشویی به روش هدفمند انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. هم چنین نظرات 14 نفر از متخصصان حوزه خانواده برای بررسی اعتبار فهرست آسیبهای ناشی از خیانت زناشویی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خیانت زناشویی در تمامی ابعاد  فردی (جسمی و روانی)،  خانوادگی،  اجتماعی و  معنوی آسیب ایجاد می کند. در بعد  فردی، اختلال در خواب، اختلال در تغذیه، اضطراب، افسردگی، خدشه دارشدن اعتماد، در بعد خانوادگی کاهش روابط عاطفی، تنش در خانواده، از بین رفتن صمیمیت خانوادگی، اختلال در وظایف والدینی، در بعد  اجتماعی از بین رفتن آبرو، مشکلات شغلی و مشکلات مالی و در بعد معنوی عذاب وجدان و احساس گناه، مهمترین آسیبهای ناشی از خیانت زناشویی بود. مبتنی بر نتایج  می توان گفت که خیانت زناشویی نه یک مشکل فردی بلکه آسیب همه جانبه ای دارد و برای پیشگیری و درمان آن هم به مداخلات جندجانبه نیاز است.
۱۱.

شناسایی و سنجش عوامل محوری و پیرامونی تعارضات زناشویی در جمعیت فارسی زبان (مطالعه ترکیبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعارض زناشویی مسائل پیش از ازدواج عدم حمایت و مراقبت عدم صمیمت خانواده های مبدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 158 تعداد دانلود : 803
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و سنجش عوامل محوری و پیرامونی تعارضات زناشویی در جمعیت فارسی زبان ایران انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و توسعه ای بود. طرح پژوهش، روش هایترکیبی اکتشافی<sup> </sup>متوالی (کیفی- کمی) بود. در پژوهش حاضر برای شناسایی عوامل محوری و پیرامونی، 58 مقاله علمی در بازه زمانی (1398-1370) برای مرور نظام مند و 23 زوج متعارض برای مصاحبه اکتشافی با روش نمونه گیری در دسترس، 10 متخصص برای نظرسنجی به روش دلفی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند، سپس فهرست جامعی از تعارضات زناشویی در قالب چک لیست 344 گویه ای تدوین شد و در مرحله بعد با انتخاب نمونه به تعداد 450 نفر (225 زوج) مورد سنجش قرار گرفت و سپس با تلفیق نتایج حاصل از چهار مرحله، عوامل محوری و پیرامونی با استفاده از کدگذاری و تحلیل عاملی در قالب عوامل محوری پیرامونی طبقه بندی شدند. یافته ها: پس از تحلیل عاملی تعداد 17 گویه حذف شد، در نهایت 19 عامل محوری و 235 عامل پیرامونی شناسایی شد که به ترتیب مسائل مربوط به پیش از ازدواج و فرایند (0.31=β)، عدم حمایت و مراقبت از یکدیگر (0.22=β)، عدم صمیمت (0.22=β)، مسائل مربوط به خانواده های مبدأ (0.21=β)، عدم جذابیت (0.16=β)، نارضایتی جنسی (0.13=β)، سرخوردگی (0.11=β)، عدم روراستی (0.11=β)، الگوهای ارتباطی و حل تعارض ناکارآمد (0.11=β)، مشکلات اقتصادی و شغلی (0.09=β)، مشکلات مربوط به روابط عاطفی قبلی (0.08=β) و ساختار قدرت (0.07=β) بیشترین سهم را در تعارضات زناشویی داشتند و سپس روابط خارج از عرف و خیانت، مشکلات شخصیتی و رفتاری، عوامل مربوط به فرزندان، عدم وظیفه شناسی، عوامل مذهبی و عدم جرات مندی زوجین تبیین کننده تعارضات زناشویی بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از پژوهش می توان نتیجه گرفت که مجموعه عوامل مرتبط با تعارضات زناشویی ناشی از تعدادی عوامل محوری بودند که ضروری است در مداخلات پیشگیرانه، تشخیص و مداخله در زوجین مورد توجه قرار گیرد.
۱۲.

آیا صبر همان تاب آوری است؟ مفهوم سازی کاربردی صبر برای شرایط بحرانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: صبر تاب آوری نظریه پردازی بحران هیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 15 تعداد دانلود : 598
در دهه های اخیر دو اصطلاح «تابآوری» و «صبر» پژوهش های زیادی را به سوی خود جلب کرده اند. اکنون پرسش این است که آیا این دو متغیر دارای یک سازه هستند یا دو سازه مختلف دارند؟ چه شباهت و تفاوت هایی بین این دو وجود دارد؟ این مطالعه از نوع کیفی (تحلیلی) است که به روش مروری انجام شد که ترکیبی از روش مرور سیستماتیک، تحلیل محتوا و مرور ادبیات بود. اطلاعات از منابع کتاب و مقاله جمع آوری شد. نتایج نشان داد که صبر شامل تاب آوری و فراتر از آن است. به لحاظ سازه های مفهومی صبر شامل بازداری از خشم، بازداری از شهوات، شکیبایی، استقامت، انتظار و گشایش عقل است؛ در حالی که سازه های مفهومی تاب آوری شامل تحمل پذیری، انطباق، بازگشت، سازگاری، افزایش ظرفیت و تغییر و بازسازی است. به همین ترتیب فرایند رشد صبر عبارتند از: بازداری هیجانی؛ شکیبایی؛ استقامت؛ انتظار و کمال. پس می توان نتیجه گیری کرد که روش صبر بهعنوان یک مدل در سبک زندگی اسلامی می تواند هم در پیشگیری و مداخله و هم در رشد و تکامل آدمی، به ویژه در مداخلات مرتبط با بحران به کار رود. این رویکرد می تواند جایگزین مناسبی برای دیدگاه های هیجان مدار و تاب آوری باشد.
۱۳.

خشونت در روابط عاشقانه: مروری سیستماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پرخاشگری خشونت عاشقانه زوجین مرور سیستماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 647 تعداد دانلود : 224
مطالعه حاضر با هدف شناخت علل خشونت در روابط عاشقانه با بهره گیری از روش مرور سیستماتیک انجام شد. این موضوع از آن جایی اهمیت پیدا می کند که خشونت در روابط زناشویی اگرچه تاثیرات مخرب و بلند مدتی دارد، معمولا از سوی زوجین نادیده گرفته می شود. این مطالعه از نوع مطالعات ثانویه است و با توجه به روش اجرا مرور سیستماتیک تلقی می شود. جامعه آماری پایگاه های اطلاعاتی و مطالعاتی است که از جوانب مختلف به موضوع پرخاشگری زوجین در بازه ی زمانی 1978 ت ا 2018 میلادی پرداخته اند. بر اساس معیار جداد، مطالعاتی که نمره 3 و یا بیشتر گرفتند وارد مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت کیفی انجام شد .در نهایت64 کارآزمایی شامل 25 مقاله ایرانی و 39 مقاله خارجی که دارای معیار ورود به مطالعه بودند، بررسی شدند. نتایج چهار گروه عامل اصلی را نشان داد، که عبارتند از: عوامل «فردی» که افراد با  خود به رابطه می آورند (مانند، مشاهده ی پرخاشگری در دوران کودکی)، عوامل مربوط به «بافت تعاملی زوجین» و یا «عوامل بین فردی» (مانند، اختلاف در قدرت، جنسیت گرایی، الگوهای ارتباطی ، دلبستگی و سلطهطلبی)، سوم، عوامل « غیرفردی» هستند (مانند سطح تحصیلات، سن و مشکلات مالی و اقتصادی، روابط فرا زناشویی، چندهمسری)، که بیشتر مورد توجه پژوهشگران ایرانی بوده است. مطابق با نتایح، مطالعه حاضر با روش مرور سیستماتیک به سه دسته از عوامل «فردی»، «بین فردی»، و « غیرفردی» اشاره کرد که مقالات مختلف در تبیین پرخاشگری به آن پرداخته اند، در نتیجه می توان گفت نقش عوامل ساختاری و کارکردی در تبیین پرخاشگری زوجین در مطالعات خالی است و نیاز به تلاش آتی دارد.
۱۴.

شاخص های سلامت روان سالمندی در فرهنگ ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاخص سلامت روان سالمند فرهنگ ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 859
باتوجه به افزایش جمعیت سالمندی در جهان و ایران، تدوین برنامه های حمایت گرانه جامع (سلامت جسمی- روانی) درباره این قشر ضروری است. لازمه این کار، داشتن شاخص های سالمندی متناسب فرهنگ ایرانی است. باتوجه به نبود چنین شاخص هایی، پژوهش حاضر انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش های مرور نظام مند و داده بنیاد در سال 1397 انجام شد. برای مرور نظام مند، 51 مقاله منتشرشده از بین 897 مقاله در بازه زمانی 2018-1970 استخراج و تحلیل شد. برای اجرای روش داده بنیاد، با استفاده از روش مصاحبه اکتشافی، 20 سالمند موفق به صورت هدف مند انتخاب و مصاحبه شدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده در کدگذاری باز، منجر به شناسایی 160 مؤلفه و شاخص شد و پس از دریافت نظرات10 نفر از متخصصان و کدگذای مجدد و اصلاحات لازم، در 5 مؤلفه اصلی تدوین شد: 1. عامل جسمانی (توجه به سلامتی، مسائل رفاه جسمی، داشتن سلامت جسمانی)؛ 2.عامل روان شناختی (مدیریت، تاب آوری، عملکرد شناختی، سلامت رفتاری، پیشرفت خواهی، کمال گرایی)؛ 3. خانواده (فرزندان، همسر، والدین)؛ 4. اجتماعی (ارتباط اجتماعی، ارتباط با اقوام، فعالیت اجتماعی، وضعیت مالی و اقتصادی)؛ 5. مذهبی (اعتقادات مذهبی، فعالیت مذهبی): مجموعاً 18 عامل و 133 شاخص به دست آمد. مؤلفه هایی همانند: زندگی با خانواده، روابط و مشارکت اجتماعی، وضعیت بهداشت و سلامت جسمی و روانی، باورهای مذهبی و سبک زندگی، اصلی ترین شاخص های سالمندی سالم ایرانی است و اولویت برنامه های حمایتی، مراقبتی و سنجش و پایش وضعیت سالمندی در کشور می تواند متمرکز بر این مؤلفه ها باشد.
۱۵.

ساخت و اعتبارسنجی پرسشنامه خانواده سالم نظامی ایرانی(IMHFQ)

کلید واژه ها: خانواده سالم ساختار عاملی مشخصات روان سنجی خانواده نظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 774 تعداد دانلود : 482
مقدمه: مطالعه حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه خانواده سالم نظامی ایرانی انجام شد. روش: پژوهش از نوع مطالعات همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل تمامی خانواده های نظامی شهر تهران بودند. نمونه پژوهش شامل337 نفر از والدین خانواده های نظامی شهر تهران و به روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شد. ابزارهای مورداستفاده عبارت بودند از مقیاس عملکرد خانواده (FAD)، رضایت زناشویی انریچ (ENRICH) و پرسشنامه محقق ساخته خانواده سالم نظامی ایرانی (IMHFQ). برای بررسی روایی سازه از همبستگی درونی و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. به منظور بررسی پایایی از روش ضریب آلفای کرونباخ و بازآزمایی پس از دو هفته استفاده شد. نتایج: یافته های پژوهش نشان داد این پرسشنامه از روایی همگرایی و پایایی قابل اطمینان و مناسبی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این پرسشنامه 70 سؤالی به ترتیب میزان واریانس تبیین شده دارای 5 خرده مقیاس زناشویی، فردی، والدگری، اجتماعی و معنوی بود. بحث: باتوجه به نتایج این مطالعه، پرسشنامه ساخته شده خانواده سالم نظامی جهت نیل به اهداف پژوهشی و درمانی در جمعیت نظامی قابل استفاده است.
۱۶.

سنجش وضعیت شاخص های سلامت روانی در سالمندان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاخص سلامت روانی سالمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 835
زمینه: با توجه به افزایش روزافزون سالمندان در جهان و ایران، و ضروری بودن توجه به سلامت (جسمی و روانی) این گروه، آگاهی از وضعیت شاخص و فاکتورهای سلامت در بین این افراد مهم است. مسأله اصلی، بررسی وضعیت شاخص های سلامت روانی سالمندان ایرانی، به منظور لحاظ نمودن نگاهی علمی و کاربردی در جهت ارتقای کیفیت زندگی بود. هدف: این پژوهش با هدف سنجش وضعیت شاخص های سلامت روانی سالمندان ایرانی انجام گرفت. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی بود و با استفاده از مطالعه میدانی انجام گرفت. با روش خوشه ای چند مرحله ای، 150 سالمند در شهر شیراز انتخاب و با پرسشنامه شاخص های سلامت روانی سالمندی سنجش شدند. داده ها با روش تحلیل واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد از نظر سالمندان، ابعاد خانواده، دینی، روانشناختی، جسمانی، اجتماعی و اقتصادی، مهمترین ابعاد با میانگین نمره (از 5) به ترتیب 27/4، 05/4، 84/3، 56/3، 38/3 و 24/3 بودند. همچنین، شاخص های" داشتن الگوی والدینی مناسب"، "تفاهم با همسر"، "ارتباط عاشقانه با همسر”، "تربیت مؤثر بچه ها" و"اعتقاد به خداوند"، مهمترین شاخص های سلامت روانی بودند. مقایسه وضعیت شاخص ها نیز نشان داد سالمندان مرد، در ابعاد خانواده (002/0= p ، 25/2= t )، اجتماعی (002/0= p ، 18/3= t )، روانشناختی (002/0= p ، 28/2= t )، و زن ها در ابعاد دینی (002/0= p ، 35/2-= t )، اقتصادی (002/0= p ، 14/2= t ) و جسمانی (002/0= p ، 45/2-= t ) وضعیت بهتری داشتند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد روابط والدینی، ارتباط مؤثر همسری، فرزندپروری موفق و انجام امور دینی، مهمترین شاخص های مؤثر بر کیفیت زندگی سالمندان است.
۱۷.

تحلیلی بر علل تعارضات زناشویی در دو دهه اخیر (یک مرور نظامند)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعارضات زناشویی عوامل فردی عوامل خانوادگی عوامل محیطی عوامل معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 898 تعداد دانلود : 366
زمینه: تعارض رایج ترین مشکل در روابط زوجین است که کیفیت زندگی زناشویی را به صورت منفی تحت تأثیر قرار می دهد و سبب بروز پیامدهای منفی جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی می شود. تشدید و ناتوانی در حل آن ممکن است خانواده را دچار آسیب نماید و حتی منجر به طلاق شود. علی رغم پژوهش های میدانی متعددی که در این موضوع صورت گرفته است، جمع بندی و تحلیل منسجمی از علل تعارضات و ابعاد آن در دسترس نیست. هدف: هدف پژوهش حاضر مرور تحقیقات انجام شده در این زمینه و شناسایی علل تعارضات زناشویی بود. روش: در این تحقیق که به روش مرور سیستماتیک انجام شد، جامعه آماری مقالات علمی - پژوهشی، پایان نامه ها و طرح های پژوهشی مرتبط با تعارضات زناشویی بودکه در دو دهه اخیر (1380 تا 1398 و 2000 تا 2019) انجام شده اند. از بین 768 مورد جستجو شده تعداد 58 مورد مرتبط با علل تعارضات زناشویی انتخاب و وارد مطالعه شدند. یافته ها: در مجموع تعداد 41 عامل (با فراوانی 375) به عنوان علل تعارضات زناشویی شناسایی و در 4 دسته طبقه بندی شدند که به ترتیب از بیشترین میزان عبارت بودند از: عوامل خانوادگی با 40/80 درصد فراوانی؛ عوامل فردی با 40/53 درصد فراوانی؛ عوامل محیطی با 16/27 درصد فراوانی و عوامل معنوی با 2/4 درصد فراوانی. همچنین عمده ترین علل تعارضات زناشویی از بین 41 عامل عبارت بودند از: 1. مشکلات مالی (با 74/7 درصد فراوانی)؛ 2. دخالت خانواده ها و اطرافیان (با 7/20 درصد فراوانی)؛ 3. خشونت جسمانی و کلامی (با 14/6درصد فراوانی)؛ 4. ضعف مهارت های ارتباطی و حل مسأله (با 5/6 درصد فراوانی)؛ 5. مشکلات جنسی (با 4/8 درصد فراوانی) . نتیجه گیری: شناسایی مجموعه عوامل و میزان سهم هر یک از عوامل به پژوهشگران کمک می کند تا به کشف یک مدل منسجم از علل تعارضات زناشویی نائل شوند و مطابق این مجموعه عوامل ابزار پیش بینی و پیشگیری از تعارضات زناشویی را تدوین کنند.
۱۸.

اثربخشی «آموزش حیا» بر «کاهش اعتیاد به اینترنت» و «رفتارهای پرخطر»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حیا اعتیاد به اینترنت رفتارهای پرخطر نوجوان هرزه نگاری سکس مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 142 تعداد دانلود : 245
هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی «آموزش حیا» بر «کاهش اعتیاد به اینترنت» و «رفتارهای پرخطر» در دختران نوجوان دبیرستان بود. به این منظور، از طرح شبه آزمایشی با گروه کنترل و آزمایش استفاده شد. تعداد بیست دانش آموز دارای رفتار پرخطر از یک دبیرستان دخترانه منطقه پنج شهر تهران با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پروتکل «آموزش و مداخله ای حیا» در هشت جلسه اجرا و اعمال شد. آزمودنی ها در دو نوبت پیش و پس از مداخله، به «پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ» (IAT)، «مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی» (IARS) و «اطلاعات جمعیت شناختی» پاسخ دادند. داده ها به روش تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. نتایج نشان داد که: «آموزش حیا» در «کاهش اعتیاد به اینترنت» تأثیر معناداری داشت؛ در «کاهش رفتارهای پرخطر» تأثیر معناداری نداشت؛ به کاربران کمک می کند که «خودکنترلیِ» بیشتری در مواجهه «سکس مجازی» و «هرزه نگاری» داشته باشند؛ البته با توجه به عللی گوناگون و متنوعِ رفتارهای پرخطر نمی توان انتظار تغییر فوری و کوتاه مدت داشت، بلکه باید «آموزش حیا» را به عنوان «رویکردی پیشگیرانه» ملاحظه کرد
۱۹.

ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه آسیب ثانویه در همسران جانبازان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: پرسش نامه آسیب ثانویه جانبازان روایی پایایی تحلیل عاملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 676 تعداد دانلود : 26
اهداف پژوهش حاضر با هدف بررسی برخی از ویژگی های روانسنجی پرسش نامه آسیب ثانویه در همسران جانبازان انجام شد. مواد و روش   ها جامعه پژوهش حاضر شامل همسران جانبازان شهرهای یزد، اصفهان، شیراز و اهواز بود که یکی از فرزندان آن ها در سال تحصیلی ۱۳۹۲-۱۳۹۱ در مدارس شاهد و ایثارگر این شهرها مشغول به تحصیل بودند. ابتدا با روش نمونه گیری خوشه ای ۳۷۹ نفر از این جامعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه آسیب ثانویه، مقیاس سنجش نشانه های اختلال استرس پس از سانحه می سی سی پی، مقیاس استرس آسیب ثانویه، مقیاس افسردگی و اضطراب و استرس استفاده شد. داده ها به روش تحلیل عاملی تأییدی، همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل، ضریب آلفای کرونباخ و شاخص روایی محتوایی با استفاده از نسخه ۱۸ نرم افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند. یافته   ها تحلیل عاملی تأییدی نشان داد پرسش نامه آسیب ثانویه همانند ساختار عاملی نسخه اصلی مقیاس، در نمونه ایرانی ساختاری تک عاملی دارد. روایی صوری پرسش نامه با استفاده از روش تأثیر آیتم و روایی محتوایی آن با استفاده از شاخص روایی محتوایی تأیید شد. وجود همبستگی بالا میان نمره پرسش نامه آسیب ثانویه و نمره خرده مقیاس های افسردگی و اضطراب و استرس و خرده مقیاس های اختلال استرس پس از سانحه می سی سی پی و مقیاس استرس ضربه ثانویه نشانگر روایی همگرای مقیاس بود (P<۰.۰۱) . همچنین پرسش نامه آسیب ثانویه قادر بود گروه آزمودنی های دارای سلامت روان بالا را از گروه آزمودنی های دارای سلامت روان پایین تشخیص دهد. ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس ۰/۹۲ و پایایی بازآزمایی آن به فاصله یک هفته میان دوبار اجرای آزمون ۰/۸۱ به دست آمد (P<۰.۰۱) . نتیجه   گیری بر اساس یافته های این پژوهش، نسخه فارسی پرسش نامه آسیب ثانویه، پایایی و روایی مطلوبی در همسران جانبازان ایرانی دارد.
۲۰.

بررسی عوامل زمینه ساز طلاق در بافت اجتماعی فرهنگی شهر تهران، پژوهشی کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل طلاق مشکلات زناشویی و ازدواج طلاق در شهر تهران بافت اجتماعی تهران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : 744 تعداد دانلود : 413
این پژوهش با هدف بررسی عوامل زمینه ساز طلاق در بافت اجتماعی فرهنگی شهر تهران انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهشهای کیفی است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شده است. بدین منظور با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته داده ها جمع آوری شد و تا رسیدن به اشباع نظری 22 نفر از واجدان شرایط مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به عوامل، تحلیل داده ها با استفاده از فنون استراوس و کربین انجام شد که شامل شناسه گذاری مفاهیم و شکل دادن به نظریه است. تجزیه و تحلیل داده ها در شناسه گذاری باز، به شناسایی عوامل اصلی، مؤلفه ها و زیرمؤلفه ها منجر شد. نتایج نشانگر این است که عدم عشق و صمیمیت، مقوله مرکزی الگوی یافته های پژوهش است. مقوله عدم آمادگی برای ازدواج و طی نکردن درست فرایند ازدواج جزء شرایط علّی برای ازدواجهای در حال فروپاشی است؛ مسائل فرهنگی و مسائل اقتصادی در زیر شرایط مداخله گر قرار گرفت و مقولاتی از قبیل اعتیاد، ساختار نامناسب خانواده کنونی، عدم سازگاری زناشویی، عوامل و مشکلات جنسی، ارتباط نامناسب با خانواده های اصلی، پیشینه خانوادگی و مشکلات شخصیتی از جمله عوامل زمینه ای مؤثر در طلاق بود. نتایج نشان داد که به کارگیری راهبردهای ارتباطی و هیجانی ناکارامد به پیامدهایی همچون احساس خستگی، تنهایی، ناامیدی و احساس تنفر از همسر و در نهایت میل به طلاق منجر شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان