مهدی مولایی آرایی

سیاستگذاری فرهنگی را می توان از رسالت های خطیر حاکمیتی دانست که امروز به عنوان یک حوزه دانشی نیز مطرح شده و در مجامع علمی و پژوهشی مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود باید گفت این حوزه علمی ومدیریتی، به نسبت حوزه دانشی مدیریت راهبردی و حتی حوزه سیاستگذاری عمومی، جوان تر و به همان نسبت نیز نحیف تر است. یکی از اقدامات برای ترمیم این خلاء حیاتی در جمهوری اسلامی ایران، بررسی تجارب سایر کشورها به ویژه کشورهای اسلامی در حوزه سیاستگذاری فرهنگی است. برای این منظور، پس از مطالعات نظری که در قالب چارچوب مفهومی تحقیق ارائه شده است، اسناد و داده های مرتبط با سیاستگذاری فرهنگی در دو کشور اسلامی ترکیه و مصر مطالعه شده است و این داده ها بر اساس هشت مولفه شامل رویکرد به فرهنگ، عرصه های فرهنگی، نهادهای حاکمیتی، نقش ها و نهادهای غیرحاکمیتی، ارتباطات فرهنگی فراملی، اهداف فرهنگی، اصول سیاستگذاری و ابزارهای سیاستی بررسی و طبقه بندی شده است.

حوزه علمیه در نظام جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از آنجا که نظام، مبتنی بر مبانی اسلامی است، لذا ضرورت دارد که حوزه علمیه نقشی ممتاز و حضوری جدی داشته باشد. یکی از عرصه های حضور و نقش آفرینی حوزه علمیه، فرایند سیاست گذاری فرهنگی است. این فرایند به صورت کلی به سه مرحله تدوین، اجرا و ارزیابی تقسیم بندی می شود. این مقاله به دنبال آن است با بررسی کلیه بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با طلاب و روحانیون (از سال 68 تا 94) با روش تحلیل مضمون، به نحوه حضور حوزه علمیه در دو مرحله تدوین و اجرای سیاستگذاری فرهنگی بپردازد.